MARCOS. 12. Jáun² Jesús ca³ma³liáu³² hi³ liéinh³² tsáu² cun³quionh³ jáɨ¹³ hi³ jmu², hi³ ca³juáh³ la³ lá²: ―Jmɨ́¹ zian² jan² tsá² ca³jñí³ mɨ³ uóun²jɨeh¹³ hué³² quioh²¹; jáun² ca³jmú³ jnɨ́¹³ la³ cu³ la³ jéin³ jáun², hi³ ca³zíh³ siáh³ cáun² ñí¹ lɨ́¹³ quiáuh³² jmaɨh²¹ mɨ³ uóun²jɨeh¹³, jɨ³ hi³ ca³jmú³ tsú² siáh³ cáun² hñú³ ñe¹ lɨ́n²¹ ñí¹ lɨ́¹³ di³chín³² tsá² jmu³ hua³hí¹³ ñí¹náɨ² jáun². Jmɨ́¹ lɨ²¹ jáun² né³, ca³quiú² ñí¹náɨ² jáun² jo³cuo² tsá² lɨ́¹³ jmu³ ta²¹; hi³ jáun² tsá² jmu² hí³ ta²¹ né³, jmɨ́¹ ma³hmah¹ quioh²¹ ñí¹náɨ² jáun² cun³quionh³ hi³ jɨ́enh³² cú¹pih²¹ la³ cun³ hi³ ló³² jáun². Jmɨ́¹ lɨ²¹ jáun² ngau³ ñí¹ uóunh³. Jmɨ́¹ cá¹chó²¹ jmáɨ¹ hi³ ca³láu² mɨ³ uóun²jɨeh¹³ né³, jáun² ca³zen³ tsú² jan² *tsá² má²dí¹hlánh¹ joh¹ ñí¹con² tsá² ca³cuéh³ tsú² hí³ ñí¹náɨ² jáun², hi³ tsa³máɨ¹ ca³lá² hi³ ca³láu² jáun², la³ cun³ hi³ ca³tɨn¹ tsá² quioh²¹ ñí¹náɨ². Tɨ³la³ tsá² ná¹jmu² hí³ ta²¹ má¹ná¹, ca³zanh³ bíh¹ tsá² ca³zen³ hí³ tsá² quioh²¹ ñí¹náɨ², hi³ ca³qui³ ca³quiunh³ dí², hi³ jáun² lɨ́¹ haɨ²¹ cuá² ta³ bíh¹ tsú² ca³chanh³ dí². Jáun² tsá² quioh²¹ ñí¹náɨ² ca³zen³ siáh³ cónh³í¹ jan² tsá² má²dí¹hlánh¹ joh¹; tɨ³la³ tsá² hí³ né³, ca³quiunh³ bíh¹ tsú² ca³la³ ca³cuɨ́h³ chí¹ jɨ³ hi³ ca³tu³ ca³hión³² dí² jú¹ hlah³ jú¹ hó³². Tsá² quioh²¹ hí³ ñí¹náɨ² ca³zen³ siáh³ cónh³í¹ jan² tsáu², tɨ³la³ tsá² hí³ né³ ca³jngɨh³ bíh¹ tsú². Jmɨ́¹ lɨ²¹ jáun² ca³zen³ dí² siáh³ juóun³² tsá² ñí¹ hná¹ jáun²; ma³ jan² tsá² hí³ ca³quiu³ ca³pan³ bíh¹ tsú², hi³ ma³ jan² tsá² hí³ ca³jngɨh³ tsú² siáh³. ”Jáun² jɨ́³²la³ jon² bíh¹ tsú² jéi³²í¹ jmɨ́¹ zian² jan², tsá² jlánh¹ jmɨ́¹ hnio³ dí² lɨ́n³²; hi³ jáun² tsá² hí³ jon² bíh¹ tsú² ca³zen³ ñí¹ cá¹táuh³, quí¹ jmɨ́¹ lɨ́n²³ dí²: “Cun³ tanh¹³ bíh¹ tsú² ta²¹ jón³² jná¹³”. Tɨ³la³ tsá² ná¹jmu² hí³ ta²¹ né³, ca³juu³ ca³hlénh³ ja¹ má²tún² hmóu³² hi³ ca³juónh³ la³ lá²: “Já² tsá² nɨ́² bíh¹ lɨ³quioh²¹ ñí¹náɨ² lá² nɨ́¹ má¹jun² jméi², chú³² cuɨ́¹ jngɨh¹³ dí² tsú², hi³ jáun² lɨ³ quiú¹³ dí² ñí¹náɨ² lá²”. Jáun² ca³zanh³ dí² tsá² hí³ hi³ ca³jngɨh³ dí² tiáunh¹, jmɨ́¹ lɨ²¹ jáun² ca³chin² dí² tɨ³ cheih³² ñí¹náɨ² jáun². Jmɨ́¹ lɨ²¹ jáun² ca³ngáɨ³ Jesús ñí¹con² tsá² hí³: ―¿He³ lɨ́n²³ hnoh² jmu³ tsá² quioh²¹ hí³ ñí¹náɨ² ñí¹con² tsá² ca³jmú³ hí³ la³ jáun²? Tsá² hí³ dá² jáunh³ bíh¹, hi³ ja³ma³tsan² tsú² tsá² jmu² hí³ ta²¹ ñí¹náɨ² quioh²¹, hi³ jáun² tsá² siánh³ bíh¹ cuéh³² tsú² cú²jueh³² ñí¹náɨ² jáun². ”¿Tiá¹ má²ca³híh³ hnoh² ñí¹ Sí² quioh²¹ Dió³² ñí¹ rá¹juáh³ jáun² la³ lá²?: Quɨ́n¹ hi³ tiá² ca³jeih²¹ jáun² tsá² ná¹lɨ́n³ tɨ³² hiah³², ta³né³² má²lɨ́³ cá² máɨ³ quɨ́n¹ hi³ jlánh¹ bíh¹ quien², quɨ́n¹ hi³ hu²¹ cuoh¹ hiah³². Hi³ nɨ́² dá² ca³jmú³ Juo¹³ bíh¹ dí², cáun² hi³ lɨ́¹³ lɨ³ tsa³cáun² tsɨ́³ dí². Jmɨ́¹jáun² ca³lɨ́n¹³ tsú² hi³ ma³tson¹³ Jesús, quí¹hliá² má²ca³lɨ³tsɨn² dí² hi³ jáɨ¹³ ca³tɨn¹ hmóu³² bíh¹ dí² hi³ má²lɨ́²jmú³ tsú² jáun². Tɨ³la³, jmɨ́¹ juénh² bíh¹ tsú² ñí¹con² tsá² ná¹ngɨh³² hí³, hi³ jáun² cáun² lɨ́¹ca³lión³² bíh¹ dí² tsú² cú²jueh³², hi³ jáun² ja³tanh²¹. Jmɨ́¹ lɨ²¹ jáun² né³ ca³zen³ tsú² ma³ jan² tsá² *fariseos jɨ³ tsá² cu³ nió³ joh¹ Herodes nɨ́² siáh³, hi³ tsa³ca³ tsa³lian³ dí² Jesús, neh²¹ tiá¹ hléh³² cáun² jáɨ¹³ hi³ lɨ³ lɨ́¹³ tánh³² tso³. Tsá² hí³ cua³taunh²¹ hi³ ca³záɨh³ Jesús la³ lá²: ―Hnú² tɨ³², né¹ jnoh¹ hi³ hnú² hɨeh³² jmáh³la³ jú¹ tson² bíh¹, tiá² hɨ³² yáh³ honh² hnú² la³ cun³ hi³ juáh³ tsáu², quí¹ tiá² jmuh³² yáh³ hnú² hi³ jan² quien² hi³ jan² tiá² quien², tɨ³la³ hnú² bíh¹ jan² tsá² hɨeh³² jú¹ tson² hi³ ca³tɨ²¹ juɨ³² quioh²¹ Dió³². ¿Hí¹ ca³tɨ²¹ má¹hmah²¹ jnoh¹ quɨe³ hi³ mɨ³² *tsá² cuá¹lɨ́n³ mɨ³chí¹ juú² Roma, ho³ tiá² hniáuh³²? ¿Má¹hmah²¹ jnoh¹, ho³ tiá² má¹hmah²¹? Tɨ³la³ Jesús má¹ná¹, ca³lɨ³tsɨn² hi³ tsá² hí³ lɨ́n³ la³ cá¹ la³ jéinh¹ bíh¹, hi³ jáun² ca³záɨh³ dí² la³ lá²: ―¿He³ láɨh³² cá² lau²³ hnoh² jná¹³? Ñá²cán¹ dú¹ cáun² *cú¹tiáu² neh²¹ hi³ jɨe²¹ jná¹³. Jáun² cua³can³² tsú², hi³ jáun² jmɨ́¹ ca³jɨ́e³ Jesús ca³ngáɨ³: ―¿Hin² mɨ³ ñí¹ tá²láɨ¹ ñí¹ lá², hi³ hin² hi³ jmáɨ² tón³² lá² siáh³? Jáun² tsá² hí³ ca³ngáɨ³: ―Quioh²¹ tsá² cuá¹lɨ́n³ mɨ³chí¹ bíh¹ nɨ³². Jáun² Jesús ca³záɨh³ tsá² hí³ la³ lá²: ―Jáun² cuéh³ náh² tsá² cuá¹lɨ́n³ mɨ³chí¹ la³ cun³ hi³ ca³tɨn¹ hiáuh³, hi³ cuéh³ náh² siáh³ Dió³² la³ cun³ hi³ ca³tɨn¹. Jáun² lɨ́¹ ca³ja³cáun² tsɨ́³ bíh¹ tsá² hí³ lɨ³, quí¹hliá² la³ jáun² bíh¹ ca³ngáɨ³ tsú². Hi³ jáun² jmɨ́¹jáun² cua³taunh²¹ ma³ jan² tsá² *saduceos hi³ cua³jɨen³ Jesús. Tsá² cu³ nió³ tsá² saduceos hí³ tiá² ta²¹ haɨh²¹ yáh³ hi³ jenh¹³ tsá² má²cá²tsan³; hi³ jáun² bí¹ jlánh¹ ca³ñí¹ngah¹ dí² Jesús jáɨ¹³ lá²: ―Hnú² Tɨ³², ñí¹ liei²¹ quioh²¹ hla¹ Moisés rá¹juáh³ nɨ́¹juáh³ jan² tsá²ñuh² ca³jun³ ta³ tiá² ca³lɨ³zian² jon² quionh³ tsá²mɨ³ ñí²cuo², jáun² tsá²ñuh² dá¹jon²¹ hla¹ hí³ ca³tɨn¹ jan³ siáh³ tsá²mɨ³ hí³, hi³ jáun² lɨ³ zian² jon² hi³ ca³tɨn¹ hla¹ hí³. Hi³ jáun² né³, jmɨ́¹ zian² cá² mí¹zionh² tsá²ñuh² hi³ jmɨ́¹ ná¹lɨ́n³ quiaun³ má²tún² raɨnh²¹ jan² jméi² mí¹ziú¹³. Tsá² má²ján³ né³ jmɨ́¹ ca³jéinh³² cuo² quionh³ jan² tsá²mɨ³, tɨ³la³ jun³ bíh¹ tsá²ñuh² hí³ ta³ tiá² jon² ca³lɨ³zian². Jáun² dá¹jon²¹ bíh¹ tsú² ca³jéinh³² siáh³ cuo² quionh³ tsá²mɨ³ hnáɨ³ hí³, tɨ³la³ ca³jun³ bíh¹ siáh³ tsá² hí³ ta³ tiá² jon² ca³lɨ³zian²; la³ jáun² bíh¹ ca³lɨ³ siáh³ quioh²¹ tsá² ñí¹ má²gáun³. La³ jáun² bíh¹ ca³lɨ³ quioh²¹ tán¹ quiaun³ tsá² hí³, hí¹ jan² yáh³ tsú² tiá² ca³lɨ³zian² jon² quionh³ tsá²mɨ³ hí³. Ñí¹ cá¹táuh³ jáun² né³, jun³ bíh¹ siáh³ hnga² tsá²mɨ³. Jáun² né³, nɨ́¹ má¹tɨ³ ñí¹ ca³jenh¹³ tsú², ¿hin² dá² tsánh² tsá² quiaun³ hí³ lɨ́¹³ ñí²cuo² tsá²mɨ³ hí³, quí¹ tán¹ quiaun³ bíh¹ tsú² ca³jéinh³² cuo² quionh³ tsá²mɨ³ hí³? Jáun² Jesús ca³ngáɨ³ hi³ ca³juáh³ la³ lá²: ―Ná¹tsá²con² lɨ́n³² bíh¹ hnoh², cun³ñí¹ hi³ tiá² cuɨn² náh² Sí² quioh²¹ Dió³² hi³ sa³jun³ pí³ quioh²¹ Dió³² nɨ́² siáh³. Quí¹ nɨ́¹ má¹ca³jenh¹³ tsáu² ja¹ hla¹, tiú²uú² cuo² tsú² jéinh³² yáh³, hi³ sa³jun³ cuen³ bíh¹ tsú² siáh³ jon² hi³ jéinh³² cuo², quí¹ má¹jáun² dá² má²lɨ́n¹³ tsú² la³jmɨ́¹ lɨ́n³ tsá²cuú² tsá²ta³ Dió³² bíh¹, tsá² tionh² hí³ hñu³mɨ³cuú². Tɨ³la³ hi³ ca³tɨ²¹ nɨ́¹juáh³ hi³ tson² jenh¹³ tsá² má²cá²tsan³ né³, ¿tiá¹ má²ca³híh³ hnoh² ñí¹ Sí² quioh²¹ hla¹ Moisés, hi³ ha³ lánh³ lɨ́³ jáɨ¹³ hi³ ca³hléh³ jáun² Dió³² ja¹ hmá² ton² hi³ jmɨ́¹ chí¹cau³² jáun²? Jmɨ́¹ ca³juáh³ tsú² jáun² la³ lá²: “Jná¹³ bíh¹ la³², Dió³² Juo¹³ Há²bran²¹, Isaac jɨ³ Jacob nɨ́² siáh³”. Quí¹ Dió³² dá² lɨ́n³ Dió³² Juo¹³ tsá² zian² bíh¹, tiá² lɨ́¹³ yáh³ lɨ́n³ tsú² Dió³² Juo¹³ tsá² má²jun¹; jáun² né³, lɨ́¹ ná¹tsá²con² tɨ³ ca³nga² bíh¹ hnoh². Ja¹ quioh²¹ tsá² hí³ né³ jmɨ́¹ zenh¹ siáh³ jan² tsá² lɨ́n³ tɨ³² liei²¹, tsá² má²lɨ́²niéi³² jáɨ¹³ hi³ má²lɨ́²juáh³ tsú² jáun². Tsá² hí³ né³ ca³lɨ³tsɨn² hi³ re² bíh¹ má²lɨ́²ngáɨ³ Jesús, hi³ jáun² ca³ngáɨh³ dí² siáh³ la³ lá²: ―¿Hín² bíh¹ héih³² hi³ jlánh¹ bíh¹ quien²? Jáun² Jesús ca³záɨh³ tsá² hí³: ―Hi³ lá² bíh¹ héih³² hi³ jlánh¹ bíh¹ quien² la³ cónh³ bíh¹ ñí¹ la³jɨ́³²: “Sá¹nɨ́² niéi² hnoh² tsá² *Israel, jɨ́³²la³ jan² tán¹ Dió³² Juo¹³ bíh¹ dí² lɨ́n³ Dió³². Jáun² ¡ma³hno¹ Dió³² Juóuh³² ca³la³ jonh³ jmɨ́¹ honh², la³jɨ́³² jmɨ́²chí³ quián¹³, jɨ³ la³jɨ́³² hi³ lɨ́n²³ nú², jɨ³ ca³la³ jɨ́³² pí³ quián¹³ nú² siáh³!” Hi³ nɨ́² bíh¹ héih³² la³ñí¹ hi³ jlánh¹ bíh¹ quien². Hi³ jáun² héih³² ñí¹ má²tun³ né³ lɨ́³ la³ lá²: “¡Ma³hno¹ tsá²mɨ³cuóun² renh² la³jmɨ́¹ hno³ nú² huen²!” Tiú²uú² zia³² yáh³ cónh³í¹ cáun² héih³² hi³ jlánh¹ bíh¹ quien² la³ cónh³ bíh¹ hi³ tun³ nɨ́². Jáun² né³, tɨ³² liei²¹ hí³ ca³juáh³ siáh³ la³ lá²: ―Chú³² lɨ́n³² bíh¹ la³ má²lɨ́²juah²¹ hnú² nɨ́² Tɨ³². Jú¹ tson² bíh¹ nɨ³² má²lɨ́²juah²¹ hnú², hi³ jɨ́³²la³ jan² tán¹ Dió³² bíh¹ zian², hi³ tiá² zian² yáh³ cónh³í¹ jan² Dió³² siánh³. Jɨ³ hi³ jlánh¹ bíh¹ quien² hi³ má¹hno¹ dí² Dió³² la³ jonh³ jmɨ́¹ tsɨ́³ dí², la³jɨ́³² hi³ ngɨ²³ dí², la³jɨ́³² jmɨ́²chí³ quiú¹³ dí², jɨ³ la³jɨ́³² pí³ quiú¹³ dí² nɨ́² siáh³; jɨ³ hi³ ca³ta¹ dí² má¹hno¹ siáh³ tsá²mɨ³cuóun² raɨnh²¹ la³jmɨ́¹ hno³ dí² hmóu³², hi³ nɨ́² bíh¹ hi³ tɨ³ jlánh¹ bíh¹ quien² la³ cónh³ bíh¹ jáh³ hi³ jngɨh² tsú² jáun² ñí¹con² Dió³², jɨ³ la³jɨ́³² hi³ lɨ́¹ cue³² tsú² jáun² ñí¹con² Dió³² hi³ jɨn³² tsú² jáun² ñí¹ lɨ́³ ñí¹hiú¹³. Hi³ jáun² jmɨ́¹ má²lɨ́²niéi³² jáun² Jesús hi³ tsá² hí³ má²lɨ́²ngáɨ³ re² lɨ́n³², jáun² ca³juáh³ dí² la³ lá²: ―Cú¹pih²¹ bíh¹ jéi³²í¹ hniáuh³² hi³ huh²¹ hnú² jo³cuo² Dió³². Hi³ jáun² hí¹ jan² yáh³ tiú²uú² hin² ca³tia³ tsɨ́³ hi³ nga³ siáh³ jáɨ¹³ ñí¹ hná¹ jáun². Jesús jmɨ́¹ cuá¹má²tɨn² tsáu² hñu³ cuáh³² chín¹, hi³ jmɨ́¹ cuá¹juáh²³ la³ lá²: ―¿He³ láɨh³² juáh³ tsá² ná¹lɨ́n³ tɨ³² liei²¹ hi³ jan² tsá² jón²zɨ́h¹ jón²cho¹ hla¹ Dá²vi²¹ bíh¹ néh¹ Tsá² lɨ́n¹³ Cristo? Quí¹ hnga² hla¹ Dá²vi²¹ ca³hléh³ la³ cun³ jáɨ¹³ hi³ ca³cué³ Jmɨ́²chí³ Chun¹ hñu³ tsɨ́³, hi³ ca³juáh³ la³ lá²: Dió³² Juóu³² jná¹³ ca³záɨh³ Tɨ³² Juóu³² jná¹³: Tɨ³ cuá² chu²¹ quion²¹ jná¹³ ñí³, ca³la³ tɨ³ ñí¹ cá¹chó²¹ jmáɨ¹ hi³ jmu¹ jná¹³ hi³ tsá² hau² hnú² lɨ́n¹³ la³jmɨ́¹ lɨ́³ cáun² jlɨ²¹ hi³ hí¹ cú¹pih²¹ tiá² quien² hi³ ná¹tsɨn²¹ hnú² tanh¹. Hi³ jáun² né³, ¿ha³ bí¹ lánh³ rón³² lɨ́¹³ hi³ Tsá² lɨ́n¹³ Cristo lɨ́n³ jan² tsá² jón²zɨ́h¹ jón²cho¹ hla¹ Dá²vi²¹?, quí¹ ta³ bí¹ hnga² yáh³ hla¹ Dá²vi²¹ hí³ la³ ca³juáh³ hi³ Juo¹³ bíh¹ tsú² Tsá² lɨ́n¹³ hí³ Cristo. Jáun² tsá² juóun³² jmɨ́¹ tionh¹ hí³ ñí¹ jáun² né³, ca³la³ hi³ hiún² lɨ́n³² bíh¹ tsɨ́³ jmɨ́¹ ná¹náɨ³². Jmɨ́¹ ca³ma³tɨn² Jesús tsá² ná¹ngɨh³² hí³ né³, ca³juáh³: ―Hua³hín¹³ náh² jmu³ quiúnh¹ tsá² ná¹lɨ́n³ tɨ³² liei²¹, quí¹ tsá² hí³ jlánh¹ zaɨn³² hi³ quɨ́h³² hmɨh³² cuo² hi³ ñi³táunh¹ tɨ³ hlá² tɨ³ nɨ́²; jlánh¹ hniá¹ tsú² hi³ tsáu² cuen³ Dió³² nɨ́¹ má¹ca³jenh² dí² ja¹ hmah²¹, jlánh¹ hniá¹ tsú² tiánh³ ñí¹ jlánh¹ bí¹ quien² hñu³ cuáh³² quioh²¹, jɨ³ hi³ hniá¹ tsú² siáh³ tiánh³ ñí¹ jlánh¹ bí¹ quien² nɨ́¹ má¹ca³cha³táunh¹ ñí¹ nio² jmáɨ¹. Tsá² hí³ bíh¹ tsá² quin²³ sɨ́¹ hñú¹³ tsá²mɨ³ hnáɨ³, hi³ má¹lɨ³² jáun² né³, lɨ́¹ ráɨn³² ñí¹ cun³quionh³ hi³ liéinh³² jáun² Dió³² ué³ lɨ́n³². Cun³ñí¹ hi³ jáun², tɨ³ jlánh¹ bíh¹ huáh² tsɨ́³ héih³² hi³ tá¹tsɨn¹ tsú² nɨ́¹ má¹jáun². Cu³ jéin³² jmɨ́¹ cuá¹tón²¹ Jesús có³² ho³hñú¹³ cuáh³² chín¹, có³² ñí¹ táun³ cuó² toh² tsú² quɨe³, hi³ cuá¹jɨ́en³² dí² tsá² toh² quɨe³ ñí¹ jáun²; hi³ jáun² ca³jɨ́e³ tsú² hi³ juóun³² tsá² hánh³ toh² hliáun³ quɨe³ hñu³ cuó² jáun². Jmɨ́¹jáun² ca³chó³² jan² tsá²mɨ³ hnáɨ³ tia³mii² hi³ ca³taunh³ tun³ cú¹dáɨn³, quɨe³ tiá² lin¹ nga³ quien². Jmɨ́¹jáun² ca³teh³ Jesús tsá² haɨn²¹ hí³ tɨ³ con², hi³ ca³záɨh³ dí² la³ lá²: ―Jú¹ tson² cu³tí³ juo³ jná¹³ hnoh², hi³ tsá²mɨ³ hnáɨ³ tia³mii² ó³², tɨ³ hliáun³ bíh¹ má²lɨ́²cué³² tsú² la³ cónh³ bíh¹ la³jɨ́n³² tsá² má²lɨ́²tióh³² quɨe³ hñu³ cuó² ñí¹ hná¹ nɨ́². Quí¹ la³jɨ́n³² tsá² ñí¹ hná¹ nɨ́² cue³² la³ cun³ hi³ má²ziau³² quioh²¹ bíh¹; tɨ³la³ tsá²mɨ³ tia³mii² ó³² né³, má²lɨ́²cué³² la³jɨ́³² la³ cun³ hi³ jmɨ́¹ zia³² quioh²¹ bíh¹, hi³ jmɨ́¹ má²ma³hau³ hi³ lɨ́¹³ zian² tsú² quioh²¹.