Abware̱se̱ŋ Wo̱re̱-ɔ Matiyo 18

Nsɛ e̱ gye̱ bre̱sɛ Wuribware̱ se̱ a kuwure‑o‑ro?

(Maak 9.33–37; Lukas 9.46–48)

1 Saŋ amo̱‑ɔ, ne̱ Yeesuu agyase̱po̱‑ɔ a ba mò̱ ase̱. Ne̱ baa bise mò̱ fe̱yɛ, “Nsɛ e̱ gye̱ bre̱sɛ Wuribware̱ se̱ a kuwure‑o‑ro?”

2 Ne̱ Yeesuu a te̱e̱ kayaagyi ko̱ baa bo̱ ye̱ra bamo̱ akatɔ‑rɔ. 3 Ne̱ ɔɔ tɔwe̱ gywii bamo̱ fe̱yɛ, “Mo̱ e̱ tɔwe̱ mo̱ i gywii mo̱ne̱ fe̱yɛ mo̱ne̱ ɔke̱maa kakpo̱nɔ‑rɔ e̱ mo̱ŋ waa fe̱yɛ kayaagyi lee‑o, mo̱ne̱ maa nya kpa a mo̱nꞌ tii Wuribware̱ se̱ a kuwure‑o si. 4 Amo̱se̱‑ɔ ɔke̱maa ne̱ o yuri mò̱ e̱ye̱e̱, ne̱ ɔ waa fe̱yɛ kayaagyi mɔ ne̱ ɔ ye̱re̱ mfe̱e̱‑ɔ i kii bre̱sɛ Wuribware̱ se̱ a kuwure‑o‑ro. 5 Amo̱se̱‑ɔ, ɔko̱ ne̱ mò̱ ya kra ane̱ŋ a kayaagyi mɔ nɛɛnɛɛ mo̱ ke̱nyare̱‑rɔ‑ɔ, ɔɔ kra mo̱ nɛɛnɛɛ ne̱e̱.”

Mo̱ne̱ ma kaapo̱ bo̱ko̱ e̱kpa bɔye̱

(Maak 9.42–48; Lukas 17.1–2)

6 Ne̱ Yeesuu a kya se̱ tɔwe̱ fe̱yɛ, “Ɔko̱ ne̱ mò̱ ya sa ne̱ ŋyaagyi ngyingyii mɔ ne̱ ba kɔɔre̱ mo̱ ba gyi‑o ɔko̱ ya waa e̱bɔye̱, amo̱ fe̱raa bamo̱ ya ba kibu dabe̱ bo̱ da se̱sɛ‑ɔ ke̱bɔ‑rɔ, ne̱ baa twe̱e̱ mò̱ waa ɔpo̱o̱‑rɔ, a bɔ fe̱yɛ mò̱ a nya ke̱se̱bɔgyiiri ne̱ Wuribware̱ i gyiiri ane̱ŋ a e̱bɔye̱ awaapo̱ ke̱se̱bɔ‑ɔ.

7 A gye̱ afutɔ sa kaye̱‑rɔ ase̱sɛ fe̱yɛ bo̱ko̱ a bo̱‑rɔ ne̱ ba sa ne̱ bamo̱ bɛɛko̱‑ana e̱ waa e̱bɔye̱. Ane̱ŋ a ase̱ŋ‑ɔ e̱ de̱e̱ ba fe̱raa. Amaa bamo̱ ne̱ baa sa ne̱ bo̱ko̱ e̱ waa e̱bɔye̱ amo̱‑ɔ a ke̱se̱bɔgyiiri‑o e̱ waa ko̱kyɔ fɛɛ.

8 Amo̱se̱‑ɔ fo̱ ko̱ ne̱ fo̱ ke̱sare̱e̱ bɛɛɛ fo̱ ke̱yaa e̱ gye̱ ne̱ ke̱ e̱ sa ne̱ fo̱ e̱ waa e̱bɔye̱, te̱ŋ ke̱mo̱ bo̱ twe̱e̱. A le̱e̱ fe̱yɛ fo̱ ya kii ke̱sare̱e̱ ko̱ŋko̱ wuye bɛɛɛ ke̱yaa ko̱ŋko̱ wuye, ne̱ fo̱ a nya ŋkpa na kukyure ne̱ a mo̱ŋ de kɛɛ‑ɔ, a bɔ fe̱yɛ fo̱ kumumwii a lwee awo̱re̱fɔɔ de̱e̱kpa ne̱ ɔ maa duŋ, ne̱ Wuribware̱ a kure bo̱ be̱ya na ɔ bo̱ gyiiri e̱bɔye̱ awaapo̱ ke̱se̱bɔ‑rɔ‑ɔ‑rɔ. 9 Ne̱ fo̱ ne̱ fo̱ ke̱katɔ ko̱ e̱ sa ne̱ fo̱ e̱ waa e̱bɔye̱‑ɔ, fo̱ lee ke̱mo̱ bo̱ twe̱e̱. A le̱e̱ fe̱yɛ fo̱ ya lee ke̱mo̱ bo̱ twe̱e̱, ne̱ fo̱ ya kii ke̱katɔ ko̱ŋko̱ wuye, ne̱ fo̱ a nya ŋkpa na kukyure ne̱ a mo̱ŋ de kɛɛ‑ɔ, a bɔ fe̱yɛ fo̱ akatɔ anyɔ a te fo̱ se̱, ne̱ fo̱ a bo̱ lwee awo̱re̱fɔɔ de̱e̱kpa‑ɔ‑rɔ.”

Sanne̱ ne̱ ɔɔ fo̱‑ɔ kitee

(Lukas 15.3–7)

10 Ne̱ Yeesuu a kya se̱ kaapo̱ mò̱ agyase̱po̱‑ɔ fe̱yɛ, “Mo̱ne̱ ma kaŋ fa fe̱yɛ ŋyaagyi ngyingyii mɔ mo̱ŋ gye̱ sɛye̱. A le̱e̱ fe̱yɛ mo̱ i gyi mo̱ne̱ kase̱ŋtiŋ fe̱yɛ Wuribware̱ a mbɔɔ ne̱ ba de̱e̱re̱ bamo̱ ɔke̱maa se̱‑ɔ ye̱re̱ Wuribware̱ ase̱ saŋ ke̱maa. [ 11 Mo̱nꞌ lɔŋ e̱se̱bɔ. Mo̱, dimaadi mò̱ gyi‑o, a ba a m bo̱ de̱e̱re̱ kpa e̱bɔye̱ awaapo̱ ne̱e̱ na m mo̱rɔwe̱ bamo̱.]

12 N taa fe̱yɛ ɔko̱ de e̱sanne̱ ke̱lafa, ne̱ ɔ de̱e̱re̱ bamo̱ se̱ e̱fa‑rɔ, ne̱ bamo̱ ɔko̱ ya fo̱, e̱me̱ne̱ ne̱ se̱sɛ‑ɔ e̱ waa? Mo̱ e̱ kɔɔre̱ a n gyi fe̱yɛ ɔ yɔwe̱ e̱sanne̱ adukpanɔɔ na e̱kpanɔɔ ne̱ baa saŋ‑ɔ a bo̱ bo̱ sii bamo̱ gyirokpa ne̱e̱, na ɔ ya buwi kpa ɔko̱ŋko̱‑ɔ bo̱ fo̱ saŋ ne̱ o ŋu mò̱‑ɔ. 13 Kase̱ŋtiŋ si mò̱ ya ŋu mò̱, mò̱ akatɔ i gyi sanne̱ ko̱ŋko̱ amo̱ se̱, a kyo̱ŋ adukpanɔɔ na e̱kpanɔɔ ne̱ bo̱ mo̱ŋ fo̱‑ɔ. Bɛɛɛ mo̱ e̱ ba aye̱ba ne̱e̱ e̱e̱e̱?

14 Ane̱ŋ dɛɛ ne̱ Wuribware̱, mo̱ne̱ se̱ ne̱ ɔ bo̱ so̱so̱‑ɔ, maa kpa fe̱yɛ ŋyaagyi ngyingyii mɔ ɔko̱ fo̱.”

Fo̱ ko̱so̱bɛɛ ya waa fo̱ bɔye̱, ke̱tɔ ne̱ fo̱ waa‑ɔ

15 Ne̱ Yeesuu a kya se̱ ɔ kaapo̱ ke̱tɔ ne̱ Wuribware̱ yɛ ane̱ waa e̱bɔye̱ awaapo̱‑ɔ. Ɔ yɛ, “Fo̱ ko̱so̱bɛɛ ɔkɔɔre̱gyipo̱ ya waa fo̱ bɔye̱, e̱me̱ne̱ ne̱ fo̱ waa? Ke̱tɔ ne̱ fo̱ waa‑ɔ e̱ gye̱ fe̱yɛ fo̱ yɔ mò̱ ase̱, na fo̱ te̱e̱ mò̱ keri si. Na fo̱ aa mò̱ abɛɛ anyɔ wo̱re̱, fo̱ tɔwe̱ bɔye̱ ne̱ ɔɔ waa fo̱‑ɔ gywii mò̱. Ne̱ mò̱ ya nu fo̱ kaase̱, ne̱ mò̱ ya ye̱re̱ gywii fo̱, amo̱ fe̱raa fo̱ a lɔŋŋɔ fo̱ aa mò̱ mbo̱ŋtɔ‑rɔ. 16 Amaa mò̱ e̱ mo̱ŋ nu fo̱ ase̱ŋ fe̱raa, te̱e̱ se̱sɛ ko̱ŋko̱ bɛɛɛ abɛɛ anyɔ bo̱ tii fo̱ e̱ye̱e̱ se̱ yaa mò̱ ase̱. A le̱e̱ fe̱yɛ baa kyo̱rɛɛ abware̱se̱ŋ wo̱re̱‑ɔ‑rɔ fe̱yɛ,

‘Abɛɛ anyɔ bɛɛɛ ŋkɔ asa ya ye̱re̱‑rɔ tɔwe̱ fe̱yɛ baa ŋu kase̱ŋtiŋ si fe̱yɛ se̱sɛ amo̱ a waa bɔye̱ ko̱ fe̱raa, abre̱sɛ e̱ taare̱ a bo̱ bu mò̱ ke̱pɔ.’*

17 Ne̱ mò̱ ya saŋ kine kunu bamo̱ kaase̱ fe̱raa, mo̱nꞌ taa ase̱ŋ‑ɔ pɛɛɛ yaa asɔre̱e̱ agyi akatɔ‑rɔ. Ne̱ mò̱ e̱ ma nu asɔre̱e̱ agyi gbaa a nnɔ‑ɔ, amo̱ fe̱raa taa mò̱ fe̱yɛ ɔ mo̱ŋ tii asɔre̱e̱‑ɔ se̱, a le̱e̱ fe̱yɛ o du ne̱e̱ fe̱yɛ bamo̱ ne̱ bo̱ maa suŋ Wuribware̱‑ɔ ɔko̱ bɛɛɛ fe̱yɛ apoo leŋpoo ɔkɔɔre̱po̱‑ɔ.

18 Mo̱ i gyi mo̱ne̱ kase̱ŋtiŋ fe̱yɛ ɔko̱ bɔye̱ ke̱maa ne̱ mo̱ne̱ e̱ taa a mo̱nꞌ bo̱ ke mò̱ swe̱e̱re̱ mɔ se̱‑ɔ, Wuribware̱ ne̱ ɔ bo̱ so̱so̱‑ɔ a taa bo̱ ke mò̱. Ne̱ mo̱ne̱ e̱ mo̱ŋ taa e̱mo̱ bo̱ ke mò̱ fe̱raa, Wuribware̱ mo̱ŋ taa bo̱ ke mò̱.

19 M be̱e̱ mo̱ e̱ tɔwe̱ mo̱ i gywii mo̱ne̱ fe̱yɛ mo̱ne̱ abɛɛ anyɔ ya waa kanɔ swe̱e̱re̱ mɔ se̱ mfe̱e̱ ko̱re̱ Wuribware̱, n se̱ ne̱ ɔ bo̱ so̱so̱‑ɔ, ko̱tɔko̱, ɔ sa mo̱ne̱. 20 A le̱e̱ fe̱yɛ mfe̱ŋ ne̱ abɛɛ anyɔ bɛɛɛ asa e̱ gyaŋŋe̱ mo̱ ke̱nyare̱‑rɔ‑ɔ, m bo̱ bamo̱ ase̱ mfe̱ŋ.”

Ke̱yaafɔre̱ kuŋurole̱ŋ wuye‑o kitee

21 Ne̱ Peetroo a bo̱ bise Yeesuu fe̱yɛ, “To, mo̱ nyaŋpe̱. N taa fe̱yɛ mo̱ ko̱so̱bɛɛ e̱ waa mo̱ bɔye̱ saŋ ke̱maa, waa iluwi e̱fe̱ne̱ ne̱ n taa mò̱ e̱bɔye̱‑ɔ bo̱ ke mò̱ na ŋ yɔwe̱? Iluwi isunoo bɛɛɛ e̱fe̱ne̱?”

22 Ne̱ Yeesuu a lee kanɔ fe̱yɛ, “Daabii. N gye̱ iluwi isunoo. Amaa ŋ yɛ iluwi adusunoo ane̱ŋ a ntuŋkare̱ nsunoo‑o.

23 Mo̱nꞌ nu ane̱ŋ ne̱ a du Wuribware̱ se̱ a kuwure‑o‑ro‑o. N gye̱ owure ko̱ ya dɛɛ kye̱na aaa? Ne̱ mò̱ ayaafɔre̱‑ɔ bo̱ko̱ de mò̱ ko̱kɔ. Ne̱ ɔɔ waa mò̱ mfɛɛre̱ fe̱yɛ ɔ te̱e̱ bamo̱ pɛɛɛ a ɔ bo̱ gyaŋŋe̱ na ɔ nya ŋu mò̱ aa bamo̱ mbo̱ŋtɔ‑rɔ atanne̱ ne̱ a bo̱‑rɔ‑ɔ na ɔ kɔɔre̱ le̱e̱ bamo̱ ase̱. 24 Mò̱ a le̱e̱ kaase̱ ɔ waa amo̱‑ɔ, ne̱ baa baa mò̱ ayaafɔre̱‑ɔ ɔko̱ ne̱ o de mò̱ ko̱kɔ siidii ŋkpe̱ŋkɛɛ kakpe̱ŋ (GHC 1,000,000,000). 25 Owure a kpa a ɔ kɔɔre̱ atanne̱‑ɔ le̱e̱ mò̱ ase̱‑ɔ, ne̱ ɔ yɛ ɔ maa taare̱ a ɔ ka. Amo̱se̱‑ɔ ne̱ owure‑o yɛ bo̱ taa mò̱ kapo̱tɛɛ pɛɛɛ na mò̱ ka na bamo̱ ŋyaagyi fe sa ɔko̱ na bo̱ kii se̱sɛ‑ɔ anya. Na bo̱ taa atanne̱ ne̱ baa nya‑ɔ baa bo̱ ka ko̱kɔ‑ɔ.

26 Mfe̱ŋ ne̱ ke̱yaafɔre̱ amo̱ a kpuni aŋurii owure‑o ayaa‑rɔ‑ɔ tɔwe̱ fe̱yɛ, ‘Mo̱ e̱ ko̱re̱ fo̱ ne̱e̱ fe̱yɛ fo̱ nyite mo̱, na mo̱ e̱ ka fo̱ ko̱kɔ‑ɔ pɛɛɛ.’ 27 Ne̱ ŋkee owure‑o a ŋu fe̱yɛ mò̱ ke̱yaafɔre̱ amo̱ ase̱ŋ a waa e̱wɛɛ, ne̱ ɔɔ taa ko̱kɔ‑ɔ pɛɛɛ bo̱ ke mò̱, ne̱ ɔɔ sa mò̱ kpa fe̱yɛ ɔ nare̱.

28 Ke̱yaafɔre̱‑ɔ a le̱e̱ kawu ɔ yɔ‑ɔ, ne̱ ɔɔ ya gyaŋŋaa mò̱ ko̱so̱bɛɛ ke̱yaafɔre̱ ko̱ ne̱ o de mò̱ ko̱kɔ siidii kakpe̱ŋ. Ne̱ ɔɔ ya kra mò̱ bo̱re̱‑rɔ, ne̱ ɔ yɛ, ‘Ka mo̱ atanne̱ ne̱ mo̱ a bo̱ para fo̱‑ɔ sa mo̱ mbe̱mbe̱yɔmɔ.’

29 Ne̱ mò̱ ko̱so̱bɛɛ‑ɔ a kpuni aŋurii mò̱ ayaa‑rɔ, ne̱ ɔ yɛ, ‘Mo̱ e̱ ko̱re̱ fo̱ ne̱e̱ fe̱yɛ fo̱ nyite mo̱, na mo̱ e̱ ka fo̱ ko̱kɔ‑ɔ pɛɛɛ.’

30 Amaa ne̱ ɔ mo̱ŋ nu ko̱ko̱re̱ ne̱ mò̱ ko̱so̱bɛɛ‑ɔ a ko̱re̱ mò̱‑ɔ. Ne̱ ɔ yɛ bo̱ kra mò̱ tii tiikpa bo̱ fo̱ saŋ ne̱ ɔ ka atanne̱‑ɔ pɛɛɛ a ɔ bo̱ sa mò̱‑ɔ. 31 Mò̱ ko̱so̱bɛɛ‑ana ayaafɔre̱ ne̱ baa saŋ‑ɔ a ŋu ke̱tɔ ne̱ ɔɔ waa‑ɔ, ne̱ bamo̱ iduŋ a fwii bwe̱e̱tɔ, ne̱ baa ya tɔwe̱ gywii owure‑o.

32 Amo̱se̱ ne̱ owure‑o a te̱e̱ ane̱ŋ a ke̱yaafɔre̱ amo̱. Ne̱ ɔɔ tɔwe̱ gywii mò̱ fe̱yɛ, ‘Kuŋurole̱ŋ wuye ke̱yaafɔre̱ e̱ gye̱ fo̱. Ko̱kɔ ne̱ fo̱ de mo̱‑ɔ kyɔ bwe̱e̱tɔ bɛɛɛ? Amaa fo̱ a ko̱re̱ mo̱ fe̱yɛ ŋ nyite fo̱‑ɔ se̱‑ɔ, mo̱ a taa fo̱ ko̱kɔ amo̱ bo̱ ke fo̱. 33 Ne̱ e̱me̱ne̱ se̱ ne̱ fo̱ ko̱so̱bɛɛ ke̱yaafɔre̱‑ɔ a ko̱re̱ fo̱ fe̱yɛ fo̱ nyite mò̱‑ɔ, ne̱ fo̱ mo̱ŋ ŋu mò̱ e̱wɛɛ fe̱yɛ ane̱ŋ ne̱ mo̱‑ɔ mo̱ a ŋu fo̱ e̱wɛɛ‑ɔ dɛɛ? Amo̱‑ɔ bware aaa?’ 34 Ne̱ owure‑o duŋ a fwii mò̱ ke̱yaafɔre̱ amo̱ se̱ bwe̱e̱tɔ, ne̱ ɔɔ sa kanɔ fe̱yɛ bo̱ ya tii mò̱ tiikpa waa mò̱ bo̱rɔkraa bo̱ fo̱ saŋ ne̱ ɔ taare̱ a ɔ ka atanne̱‑ɔ pɛɛɛ‑ɔ. Amo̱ e̱ gye̱ saase̱bɛɛ.

35 Ane̱ŋ ne̱ Wuribware̱, n se̱ ne̱ ɔ bo̱ so̱so̱‑ɔ, e̱ waa mo̱ne̱ ɔke̱maa‑ɔ ne̱e̱, amɔ fo̱ a lee fo̱ kame‑ro taa fo̱ bɛɛko̱ e̱bɔye̱ bo̱ ke mò̱ fe̱raa.”

*18:16 Mbraa ke̱be̱e̱sa 19.15.