7
Stepen Sanedrion ḡarodie ya giuna
1 Pirisi adi badama Stepen ya riuena, “Uma banegidima aba ḡarome ta giugiuena, riukaua, bo?” 2 Be Stepen ya paribeedina, “Tamatamaguma be tuatuaḡaguma koi beavaiegu! Mamaitua ma neneḡarina tauna tamadama Eibraham ḡarone ya maḡatarana tauna Mesopotamiama ya miamiana raḡanine. Muriḡa da ya naḡo be Haranma ya miana. 3 Be Mamaitua tauna ya riuena, ‘Am dobu be am banagama kwa gosedi be kwa naḡona deḡo dobunama yai kataimna dabudine!’ 4 Dabudine tauna dobu isanama Kaldea ya gose be ya naḡona Haranma, dabudine ya miana. Be raḡanine tamanama ya gurina, murine Mamaitua ya riuporena uma dabudine, deḡo yodi taumi ko miamiaena. 5 Be nam deḡo gabu ḡaubonaḡa i ute rubuna. Be Mamaitua ya saugana da wari raḡan uma dobunama tauna be na damma muriḡa e utedina. Avedi da Eibraham nam i natunana, be Mamaitua nama ya riuena. 6 Be Mamaitua umanama ya riuena: ‘Tokare tam am damma taudi vaḡavaḡai dobu ḡesaune be inam dobunama banegidima tai taunoyedi be ta raukivi gewegewedina modi 400 nopodie. 7 Be taugu uma dobunama banegidima yà kovoḡidina, baninama tam am banagama awai taunoyedina. Be raḡan muriḡa inam dobunama ta gose be taudi uma dabudine yau noyama ta voiena.’ 8 Naumeki da Mamaitua kopitom riuwai noḡotinama Eibraham ya utena. Vutuna aubainama raḡanine Aisik ya tubuḡana, be raḡan aniwai 8-nama nopone tamanama Eibraham Aisik ḡarone kopitom ya voiena. Be muriḡa, Aisik natunama Jeikob ḡarone kopitom ya voiena, be Jeikob natunatunama 12 ḡarodie kopitom ya voiedina. Be uma banegidima 12 taudi dede* Israel damnama adi dedema pakanama, dabudine ai karena. pakanama ai karena.
9 “Be dede pakanama banegidima taudi Jousep a nurena. Vutuna aubainama Ijipt banegidima ḡarodie a raugimarena. Be Mamaitua tauna mate, 10 be na wainuatoitoie ya sagu da nuauyauya dosinama ya utena be Jousep tauna adi guyauma Pero ya tatai nuavaina. Be vutuna aubainama guyau Pero ya voie da Jousep Ijipt be na vadama† Uma vadanama inam guyau adi vadama awai isana ‘palace’. Palace inam vada dosi yababinama, be banaga toitoi ta miamiana. tauna yai badedina.
11 “Naumeki da Ijipt be Kanan nopodie meiḡara dosinama ya tubuḡa be banaga ai nuatoitoi kauana be tamatamadama nam kani ti banavidina. 12 Raḡanine Jeikob e vaiena be Ijiptma witi ya kenakenana, naumeki da tamatamadama ya riupore nawedina dabudine. Nam airaḡan Ijiptma ti naḡonaḡo rubuna, naumeki da inam raḡanine naḡona. 13 Adi naḡoma wairabuine Jousep tuatuaḡanama be tasitasinama ya riuedina da tauna aitau be dabudine guyau Pero Jousep na damma ya kataiedina. 14 Naumeki da Jousep tuatuaḡanama be tasitasinama ya riuporedina da tamanama Jeikob na banagama mate matabudi ta verauḡedina. Be na damma sievinama matabudi 75. 15 Naumeki da Jeikob ya naḡona Ijiptma, dabudine tauna be tamatamadama a gurina. 16 Be taudi tubuḡidima a verau munaḡedi Sikemma be dabudine gubae a biridina. Uma gubanama Sikemma, boni Eibraham manee ya gimerina Hemor natunatunama ḡarodie.
17 “Muriḡa da Mamaitua na saugama ya boruboruna raḡaninama sibo ya tavana, be Mamaitua ya riuna, ‘Yodi taugu aba Eibraham è sausaugena, ḡaubonaḡa yà voiena.’ Be Ijipt nopone dà banagama Israel banegidima sievidima ya moraba kauana. 18 Naumeki da guyau Pero ya guri be murine tauḡoma ḡesau Ijiptma guyau ya tubuḡana be tauna Jousep nam i kataiena. 19 Be tauna dà dosima kadi kasirama ya tom be ya raukivi gewegewedina be ya segeridi da seda wawaidima ai poraḡa dobiḡedi da sibo a gurina.
20 “Inam raḡandie Mousis ya tubuḡana, be Bada matane tauna nam kamai gomagomana. Be tauna nawaravi rabuiteḡa tamanama na vadae a rabena. 21 Be muriḡa nam teneteneḡina da vadae a semo, naumeki da a dobiḡe be a nawena. Be guyau Pero natunama waivinama ya banavi be ya yosina maika kabe natuḡomina. 22 Be Mousis Ijipt adi katai be adi nuauyauyama matabudi ya ragaudina, be na giuma be yaba ya voivoiedina matabudi ai rewapana kauana.
23 “Raḡanine Mousis na suarama 40 a kovikovina, tauna nopone noḡota ya saḡa da na banagama, Israel banegidima, e vakitekitedina. 24 Be Mousis e kitana be Ijipt tauḡominama tenaḡa Israel tauḡominama ya raraukivi gewegewena. Naumeki da Mousis ya midi ḡaḡari be turanama biwanama ya paḡo be Ijipt tauḡominama ya kati gabana. 25 Mousis yai noḡotana, ‘Israel banegidima sibo a kataie da Mamaitua taugu ya riuporeguna taudi waiyawasanidima aubainama.’ Be taudi nam ti kataiena.
26 “Pomainama tauna e tava e kitana be Israel banegidima rabui taudiḡa awai kawa ḡasiḡasina. Dabudine tauna yai sasarana be ya riuna, ‘Ei! Turamma mate aba aubaina kowai kawa ḡasiḡasi?’
27 “Be tauḡoma iḡara tauwai karenama tauna Mousis ya biusuriḡi be ya riuna, ‘Tam aitau ya voiem da tauma kwawai bademai be kwawai tara piriemai? 28 Tam maiḡo Ijipt tauḡominama kuya vunuḡi be manaka kwa ḡoeḡoena taugu kwa vunuḡigu, bo?’ 29 Raḡanine Mousis uma giunama ya vaivaiena, tauna naira Ijipt ya gose be ya naḡona dobu isanama Midian. Inam dabudine ware ya miamiana, be na sedama tautauḡomidima rabui ya tikedina.
30 “Modi 40 a kovina murine dobu kavakavane anea Mousis ḡarone ya maḡatarana gedara kodekoderinama menanama nopone, oya isanama Sainai diane. 31 Raḡanine Mousis uma matairinama ya kitakitana, tauna ya base be ya naḡona diane kita yaḡenama aubainama. Dabudine be Bada bonanama ya vaiena: 32 ‘Taugu tametamemima Eibraham, Aisik be Jeikob adi Mamaituama.’ Be Mousis tauna naira ya kawa gusugusu be Mamaitua kitanama ya nairana.
33 “Naumeki da Bada Mousis ya riuena, ‘Am kaḡasumama kwa kaiporaḡa, baninama gabu inam kwa midimidina, tauna doḡa babaunama. 34 Taugu è kitana nema Ijipt banegidima yau banagama a raukivi gewagewa bakedina. Taugu yau banagama a yakeyakei be a ḡabaḡabana è vaiedina. Be yodi è yovona yài yawasanidina. Be yodi tam kwa verau be yà riupore nawemna Ijiptma.’ 35 Naumeki nama Mamaitua ya voie da Mousis banaga ei dokedi be ei yawasanidina, baninama nama Mousis na giuma Mamaitua anea ya utena gedara nopodie. Be taudi Mousis a tuaḡaie be a riuena, ‘Tam aitau yai aninem da tauma kwai bademai bo kwai tara piriemai?’ 36 Be yaḡoro tauna Ijiptma yai doka dobiḡedi be voia dosidima be mataira Ijiptma be egasi sabasabane‡ ‘Egasi sabasabana’ inam egasi ḡoma isanama, be nam egasi sabasabana. ya voiedina. Be muriḡa modi 40 nopodie dobu kavakavane voia dosidima be mataira ya voiedina.
37 “Be uma Mousisnama tauna Israel banegidima ya riuedina, ‘Taumi ḡomimima ḡaromie tokare Mamaitua peroveta tenaḡa ei tubuḡina maika taugu.’ 38 Be raḡanine tamatamadama taudi dobu kavakavane awai rawateḡeina, Mousis ya naḡona oya Sainai debane be anea tauna ḡarone yawasana riunama ya giuena.
39 “Be tamatamadama taudi nam ti voteyeteye be a tuaḡaiena. Be taudi nopodie awai nuanoḡonoḡotana da sibo a munaḡana Ijiptma. 40 Be taudi Eron a riuena, ‘Kokoitau aubaimaima kwa voiedi da taudi ama mamaituama be taudi sibo ai dokemaina, baninama tauma nam ke kataiena da Mousis Ijiptma yai doka dobiḡemai be tauna aikedae ya naḡo.’ 41 Dabudine taudi kokoitau a voiena kitanama maika kau natunama. Be taudi a puyo be nuedima ya vere kauana, baninama nimedie yaba ai tubiḡina aubainama. 42 Be Mamaitua ya mia tautauriedi be ya voie da adi gewagewama yai rewapana be gewagewa banaga yai dokedi da gunuma kiporidima ta rauduneedina. Peroveta na bukae ya girugirumina nama:
‘Taumi Israel banegimima dobu kavakavane modi 40 koya miana. Be nopone taumi aitau aubainama tipa be puyo koya verauḡedi? Taugu aubaigu, bo?
43 Ibewa, taumi ami kokoitauma koya voiedi be ko rarau duneedina. Be taumi Molok na kapema koya keri be Repan§ ‘Molok’ be ‘Repan’ taudi kokoitau isedima. na kiporama matairinama koya voie be koyai midirina.
Vutuna aubainama taugu yà riuporemi be ko naḡo kwasana Babilon be murine.’
44 “Dobu kavakavane tamatamadama taudi kape babaunama** ‘Kape babaunama’ inam ‘tent’ bo ‘tabernacle’. ḡarodie anitaparoro aubainama. Be inam kapenama babaunama tamatamadama a voiena maika Mamaitua Mousis kape aruinama yai kataiena, be ya riuena da nama sibo ya voiena. 45 Naumeki da tamatamadama adi raḡanie Josua mate uma kapenama a kiroḡa saḡena raḡanine eteni adi gabuma a kwayedina. Baninama Mamaitua eteni ya tavu dobiḡedina. Be kape babaunama dabudine ya kenana naumeki da Deivid na raḡanima ya tavana.
46 “Be Mamaitua Deivid ḡarone ya raukiviverena, vutuna aubainama Deivid na ḡoanama da sibo Jeikob na Mamaituama na tempolma ya voiena, 47 be ibewa aubainama da Solomon tempol ya kerina Mamaitua aubainama. 48 Be yaḡoro banaga vada ta kerikeridie Mamaitua saḡasaḡa vavasaḡinama nam e mia, maika boni peroveta ya riuriuna nama:
49 “Bada ya riuna,
‘Mara inam yau kaba miama be yau kaba waibadama be dobu inam yau kaḡamesuama, be tam vada nema maika kitanama aubaiguma kwa keri? Bo deḡo dobudine yau kaba sipere?
50 Taugu uma yabedima matabudi nimague è voiedina!’
51 “Taumi banaga debabadobadomima. Taumi nuenuemima be beemima madanie be nam Mamaitua ḡarone, maika eteni banegidima. Taumi raḡan matabuna Arua Babau kowai ḡakena maika tametamemima. 52 Ami dosima peroveta matabudi a raukivi gewegewedina. Be aitauḡa didimana baneginama na kaba verauma a giugiuena, taudi mate ai guridina. Be uma didimana baneginama vutuna taumi yodi koya boru dobiḡe be koyai gurina. 53 Anea Mamaitua na tarawatuma a verauḡedina ḡaromie be taumi nam ko voteyeteyena.”
Stepen a rauyekuna
54 Raḡanine umanama giudima a vaivaiena, taudi nuedima yai medi kaua be mokedima a sanadididina. 55 Be Stepen noponama Arua Babau ya moḡavu be marae yai kita saḡa da Mamaitua neneḡarinama be Yesu Mamaitua kasaune ya midimidina ya kitedina, 56 be ya riuna, “Ko kita, taugu mara ya kaiporena yà kitakitana be Banaga Natunama Mamaitua kasaune e midimidina.”
57 Dabudine taudi arasa be beedima a viri tomdi be matabudi Stepen a puri 58 da meagai dosine be a soru dobiḡena ḡavoe. Dabudine rauyekunama ai karena. Be tauwai matamata kaikaiyovudima adi garama tauḡoma, isanama Sol, kaḡapakane ai damdi da tauna e rabedina.
59 Be Stepen yekue a riḡariḡana raḡanine, tauna ya moiragi be ya riuna, “Bada Yesu, aruiguma kwa paḡo!” 60 Dabudine tuapikane ya beku be bonanama dosine ya riuna, “Bada, uma gewagewanama ḡarodie nam kwa noḡoti!” Nama ya riuriuna, naumeki da ya gurina.
*7:8: Israel damnama adi dedema pakanama, dabudine ai karena.
†7:10: Uma vadanama inam guyau adi vadama awai isana ‘palace’. Palace inam vada dosi yababinama, be banaga toitoi ta miamiana.
‡7:36: ‘Egasi sabasabana’ inam egasi ḡoma isanama, be nam egasi sabasabana.
§7:43: ‘Molok’ be ‘Repan’ taudi kokoitau isedima.
**7:44: ‘Kape babaunama’ inam ‘tent’ bo ‘tabernacle’.