1 ቄሳቱዋ ኡባቱዋ ካፑ ኢስፂፋኖሳ፥ «ሃዌ ቱሜ?» ያጊዴ ኦቼዳ።

2 ኢስፂፋኖሲ «ታናዳን ኣማኒያዋንቶ፥ ታ ኣዋቶ፥ ሲሲቴ! ኑ ኣዉዋ ኣብራሃሞ ቢሮ ካራኔ ባናፔ ካሴ ማሲጴፆሚያን ዴዒሺን፥ ቦንቾ ፆሳይ ኣው ቤቲዴ፥ ዶም 12፡1 3 ‹ኔ ቢታፔኔ ኔ ዳባቱዋፔ ሻኬታዴ፥ ታኒ ኔና ቤሲያ ጋዲያ ባ› ያጌዳ። 4 ሄ ዎዴ ኣብራሃሞ ካላዳዋቱ ጋዲያፔ ኬሲዴ፥ ካራኔን ዴዓናው ቤዳ። ኣ ኣቡ ሃይቄዳዋፔ ጉዪያን፥ ፆሳይ ኣ ሃ ጋዴ ሂንቴ ሃዒ ዴዒያሳ ኣሄዳ። ዶም 11፡31፤ 12፡4 5 ኢ ሃ ጋዲያፔ ሃራይ ኣቶ፥ ጌዲያን ዬꬊያ ሳዓካ ኣብራሃሞሲ ኢሚቤና፤ ሺን ኣው ናዓይ ꬋዮፔካ፥ ፆሳይ ኣ፥ ‹ታኒ ኔዉኔ ኔፔ ጉዪያን፥ ኔ ዜሬꬃው ሃ ጋዲያ ላታ ኦꬃዴ ኢማና› ያጌዳ። ዶም 12፡7፤ 13፡15፤ 15፡18፤ 17፡8 6 ፆሳይ ኣብራሃሞሲ፥ ‹ኔ ዛራቱ ሃራ ጋዲያን ዴዓና፤ ያኒ ኦይዱ ፄቱ ላይꬃው ኡንቱንቱ ኣይሌታናኔ ናቄታና። ዶም 15፡13-14 7 ሺን ታኒ ኔ ዜሬꬃ ሞዲያ ኣሳ ቦላ ፒርዳና፤ ሄዋፔ ጉዪያን፥ ኡንቱንቱ ሄ ጋዲያፔ ኬሲዴ፥ ሃዋን ታው ጎዪናና› ያጌዳ። ኬስ 3፡12 8 ፆሳይ ኣብራሃሜ ዜሬꬃይ ቃፃሬታና ማላ ኣናና ጫቂና፥ ዪሳቃ ኢ ዬሊዴ፥ ሆስፑንꬃ ጋላሲ ቃፃሬዳ፤ ዪሳቂ ያዪቆባ ቃፃሪና፥ ቃሲ ያዪቆቢ ታማኔ ላዑ ኣዋቱዋ ካፓቱዋ ቃፃሬዳ። ዶም 17፡10-14፤ 21፡2-4፤ 25፡26፤ 29፡31-35፡18

9 «ኣዋቱዋ ካፓቱ ዮሴፋ ቃናቲዴ፥ ጊብፄ ጋዲያሲ ኣይሌታናዳን፥ ኣ ዛሊዔዲኖ፤ ሺን ፆሳይ ኣናና ኢቲፔ ዴዔ። ዶም 37፡11፣ 28፤ 39፡2፣ 21 10 ፆሳይ ዋዪያ ኡባፔካ ኣ ኬሴዳ፤ ቃሲ ጊብፄ ካቲያ ሲንꬃንካ ናሹዋኔ ኣꬎ ኤራቴꬃ ኣው ኢሜዳ፤ ጊብፄ ካቲ ዮሴፎሲ ጊብፄ ጋዲያኔ ባሬ ጎሊያ ኡባ ሞዳናዳን፥ ሱንꬃቴꬃ ኢሜዳ። ዶም 41፡39-41

11 «ጊብፄ ጋዲያኒኔ ካናኔ ጋዲያን ኡባን ኮሻይ ጌሊዴ፥ ጮራ ኣሳ ሜቶꬄዳ፤ ሄ ጋሱዋን ኑ ኣዋቱ ቁማ ዴሚቤይኪኖ። ዶም 42፡1-2 12 ያዪቆቢ ጊብፄ ጋዲያን ካꬃይ ዴዒያዋ ሲሲዴ፥ ኑ ኣዋቱዋ ኮይሮ ያ ዬዴዳ። 13 ላዔꬁዋ ቡሳን ዮሴፎ ባሬ ኢሻቱዋሲ ኤሬቴዳ፤ ቃሲ ጊብፄ ካቲካ ዮሴፎ ዛሪያ ኤሬዳ። ዶም 45፡1፣ 16 14 ዮሴፎ ባሬ ኣዉዋ ያዪቆቢኔ ባሬ ዳቡ ኡባይ ሙሌካ ላፑን ታማኔ ኢቼሹ ኣሳይ ባሬኮ ያና ማላ፥ ኪቲዴ ፄጊሴዳ። ዶም 45፡9-10፣ 17-18፤ 46፡27 15 ያዪቆቢ ጊብፄ ጋዲያ ዎꬊዴ ሃይቄዳ፤ ኑ ኣዋቱካ ያኒ ሃይቄዲኖ። ዶም 46፡1-7፤ 49፡33 16 ኡንቱንቱ ኣኃይ ሄዋፔ ሴኬማ ጌቴቲያ ጋዲያ ቶኬቲዴ፥ ያኒ ኣብራሃሞ ሃሞራ ናናፔ ዳሮ ቢራን ሻሜዳ ዱፉዋን ሞጌቴዳ። ዶም 23፡3-16፤ 33፡19፤ 50፡7-13፤ ኢያ 24፡32

17-18 «ሺን ፆሳይ ኣብራሃሞሲ ኢማና ጌዳዌ ፖሌቲያ ዎዲ ጋካና ማቲና፥ ዮሴፋ ኤሬና ሃራ ካቲ ጊብፄ ጋዲያን ዴንዳና ጋካናሲ፥ ኣሳይ ዳሪ ዳሪ ቤዳ። ኬስ 1፡7-8 19 ሄ ካቲ ኑ ዛሪያ ጪሚዴ፥ ጉꬃ ናናይ ሃይቃና ማላ፥ ካሬ ኡንቱንታ ኬሲ ኦላናዳን፥ ኑ ኣዋቱዋ ኡንዔꬄዳ። ኬስ 1፡10-11፣ 22

20 «ሙሴ ዬሌቴዳዌ ሄ ዎዴ፤ ፆሳ ሲንꬃን ኢ ዳሮ ሎዖ ናዓ ጊዴዳ፤ ባሬ ኣዉዋ ጎሊያን ሄዙ ኣጌና ጋካናሲ ዲጬዳ። ኬስ 2፡2 21 ሙሴ ዎራ ኦሌቴዳ ዎዴ፥ ጊብፄ ካቲያ ናታ ዴማዴ ባሬ ናዓዳን ኣ ዲቻዱ። ኬስ 2፡3-10 22 ሙሴ ጊብፃቱዋ ኣꬎ ኤራቴꬃ ኡባ ታማሪዴ፥ ቃላኒኔ ኦሱዋን ዎልቃማ ኣሳ ጊዴዳ።

23 «ሺን ሙሴው ዬሌቶዴፔ ላይꬃይ ኦይታሙዋ ኩሜዳ ዎዴ፥ ባሬ ኢሻቱዋ፥ ኢስራዔሊያ ኣሳቱዋ ቤዓናው ባሬ ዎዛናን ቆፔዳ። ኬስ 2፡11-15 24 ኢስራዔላቱዋፔ ኢቱዋ ጊብፄፔ ኢቱ ናቂሺን ቤዒዴ፥ ሄ ኢስራዔሊያ ማዴዳ፤ ሄ ናቄዳ ጊብፄ ቢታኒያ ዎꬊዴ፥ ኣ ሃሉዋ ኬሴዳ። 25 ሙሴ ባሬ ኢሻቱዋ ባሬ ባጋና ፆሳይ ኣሻና ሃኒያዋ ኡንቱንቱ ኣኬኬዲኖ ጊዴ ቆፔዳ፤ ሺን ኡንቱንቱ ኣኬኪቤይኪኖ።

26 «ዎንቴꬃ ጋላሲ ላዑ ኢስራዔሊያ ኣሳቱ ኢቱ ኢቱዋና ዋꬌቲያዋንታ ዴሚዴ፥ ኡንቱንታ ሲጌꬃናው ኮዪዴ፥ ‹ኣሳቶ፥ ኢሻቱ ሂንቴንቱ ኣዪሲ ኢቱ ኢቱዋ ናቂቴ?› ያጌዳ።

27 «ሺን ሄ ባሬ ሾሩዋ ናቂያዌ ሙሳ፥ ‹ኔና ኑ ቦላ ሞዲያዋኔ ዳና ኡዲዴ፥ ሱንꬄዳዌ ኦኔ? 28 ኔኒ ዚኖ ጊብፄ ቢታኒያ ዎꬌዳዋዳን፥ ታናካ ዎꬋናው ኮያይ?› ያጊዴ፥ ሙሳ ካሬው ሱጊ ዬጌዳ። 29 ሙሴ ሄዋ ሲሴዳ ዎዴ ጊብፄፔ ኬሲዴ፥ ሚዲያማ ጋዲያን ቤቴ ጊዲ ዴዒዴ፥ ላዑ ኣቱማ ናና ያኒ ዬሌዳ። ኬስ 18፡3-4

30 «ጎዳ ኪታንቻይ ኦይታሙ ላይꬃፔ ጉዪያን፥ ሲና ዴሪያ ማታን ዴዒያ ባዙዋ ቡራን ኤፂያ ታማ ላጩዋ ጊዶን ሙሴው ቤቴዳ። ኬስ 3፡1-10 31-32 ሙሴ ባሬ ቤዔዳዎ ማላሌቲዴ፥ ኣኬኪ ፄላናው ቡራ ማታን ኢ ሺቂዴዒሺን፥ ጎዳ ቃላይ፥ ‹ታኒ ኔ ኣዋቱዋ ፆሳ፥ ኣብራሃሜ ፆሳ፥ ዪሳቃ ፆሳ፥ ያዪቆባ ፆሳ› ያጊዴ ሙሴኮ ዬዳ። ሙሴ ያሻ ኮኮሪዴ፥ ፄላናው ፃሊቤና።

33 «ጎዳይ ሙሳ፥ ‹ኔኒ ኤቄዳ ቢታይ ጌሻ ጊዲያ ዲራው፥ ኔ ጌዲያን ዴዒያ ጫማካ ኬሳ። 34 ታኒ ጊብፄን ዴዒያ ታ ኣሳ ዋዪያ ጌሻ ቤዓዴ፥ ቃሲ ኡንቱንቱ ኦሊያካ ሲሳዴ፥ ኡንቱንታ ኣሻናው ዎꬋዲ። ሃዒ ሃ ያ። ታኒ ኔና ጊብፄ ኪታና› ያጌዳ።

35 «ሄ ሙሳ ኢስራዔላቱ፤ ‹ኔና ኑና ሞዲያዋኔ ዳና ኡዲዴ ሱንꬄዳዌ ኦኔ?› ያጊዴ ኢፄዲኖ፤ ቡራ ጊዶን ኣው ቤቴዳ ኪታንቻን ሞዲያዋኔ ኣሺያዋ ጊዳና ማላ፥ ፆሳይ ኣ ኪቴዳ። ኬስ 2፡14 36 ሄ ሙሴ ኢስራዔላቱዋ ጊብፄ ጋዲያን ዞዖ ኣባኒኔ ሜላ ቢታን፥ ኦይታሙ ላይꬃው ኦራꬃባኔ ማላታ ኦꬂዴ፥ ጊብፄፔ ካሌꬄዳ። ኬስ 7፡5፤ 14፡21፤ ፓይ 14፡33

37 «ኢስራዔሊያ ኣሳሲ፥ ‹ፆሳይ ታና ዴንꬄዳዋዳን፥ ሂንቴ ዛሪያ ጊዶፔ ታ ማላ ናቢያ ሂንቴንቶ ዴንꬃናዋ› ያጌዳዌ ሄ ሙሳ። ዛር 18፡15፣ 18 38 ኢ ኢስራዔሊያ ኣሳ ማባራና ኢቲፔ ሜላ ቢታን ዴዔዳዋ፤ ኢ ኑ ኣዋቱዋናኔ ሲና ዴሪያ ቦላን ባሬው ሃሳዬዳ ኪታንቻና ኢቲፔ ዴዔዳ። ያቲዴ ፆሳፔ ዴዑዋ ቃላ ኑሲ ኢማናው ኣኬዳ። ኬስ 19፡1-20፡17፤ ዛር 5፡1-33

39 «ሙሴው ኑ ኣዋቱ ኣዛዜታናው ዶሲቤይኪኖ፤ ሺን ጌዴ ኣ ሱጊ ኦሊዴ፥ ጉዬ ጊብፄ ሲማናው ኣሞቴዲኖ። 40 ቃሲ ኣሮና፥ ‹ኑና ካሌꬂያ ፆሳቱዋ ኑሲ ሜꬋ፤ ኣዪሲ ጎፔ፥ ሃ ኑና ጊብፄፔ ኣሄዳ ሙሴ ዋኔዴንቶ ኑኒ ኤሮኮ› ያጌዲኖ። ኬስ 32፡1 41 ሚዛ ማራ ማላቲሲዴ፥ ሄ ዎዴ ኤቃ ኦꬄዲኖ፤ ሄ ኤቃሲ ያርሹዋ ያርሺዴ፥ ባሬንቱ ኩሺ ኦꬄዳ ኦሱዋን ናሼቴዲኖ። ኬስ 32፡2-6 42 ሺን ፆሳይ ኡንቱንቶ ዞኪያ ዛሬዳ፤ ኡንቱንቱ ሳሉዋ ፆሊንቲያሲ ጎዪናናዳን፥ ኡንቱንታ ኣጌዳ፤ ናባቱዋ ማፃፋን፥

44 «ሙሴ ባሬ ቤዔዳዋ ማላቲሲዴ፥ ጎዳይ ኣው ኦዴዳዋዳን ሜꬌዳ ማርካ ዱንካኒ ኑ ኣዋቱዋሲ ሜላ ቢታን ዴዔ። ኬስ 25፡9፣ 40 45 ቃሲ ኑ ኣዋቱ ዱንካኒያ ባሬንቱ ኣዋቱዋፔ ካላን ኣኪዴ፥ ፆሳይ ካሴ ዬዴርሴዳ ኣዪሁዳ ጊዴና ኣሳ ቢታ ኦይቄዳ ዎዴ፥ ኢያሱና ጌሊሴዲኖ፤ ሄ ዱንካኒ ዳዊቴ ዴዒያ ዎዲ ጋካናዉካ ሄዋን ዴዔዳ። ኢያ 3፡14-17 46 ዳዊቴ ፆሳን ሳቤቴዳ፤ ቃሲ ያዪቆባ፥ ጎዳይ ዴዓና ጎሊያ ኬፃናው ፆሳ ዎሴዳ። 2ሳም 7፡1-16፤ 1ኦድ 17፡1-14 47 ሺን ኣው ጎሊያ ኬፄዳዌ ሶሎሞና። 1ካት 6፡1-38፤ 2ኦድ 3፡1-17

48-50 «ሺን ናቢ፥

51 «ሂንቴንቱ ኣይቤ ሞርጊ ሚኖ ኣሴ? ሂንቴንቱ ዎዛናይ ፆሳ ቃላ ኣካናው ኣይቤ ዳሜዳዌ? ሂንቴንቱ ሃይꬃይካ ዋኒ ቱሌዴ? ኡባ ዎዴ ጌሻ ኣያናሲ ኣዛዜቴናን ኢፂታ። ኢሳ 63፡10 52-53 ናባቱዋን ሂንቴንቱ ኣዋቱ ዬዴርሲቤናዌ ኦኔ? ፆሳ ናዓይ ፂሉ ያናዋ ካሴቲዴ ኦዴዳዋንታካ ዎꬌዲኖ። ሃዒ ሂንቴንቱካ ኪታንቻቱዋ ኩሺያፔ ፆሳ ሂጊያ ኣኪዴ ኣዛዜቲቤናዋንቱ፥ ፂሉዋ ኣꬂ ኢሚዴ ዎꬌዲታ» ያጌዳ።

54 ኡንቱንቱ ሄዋ ሲሴዳ ዎዴ፥ ባሬንቱ ዎዛናን ኢስፂፋኖሳሲ ዳሮ ዪሎቲዴ፥ ባሬንቱ ሜንቴርሻ ሳዒዴ ናሴዲኖ። 55 ሺን ኢስፂፋኖሲ ባሬናን ጌሻ ኣያናይ ኩሚና፥ ሳሉዋ ፑዴ ጫዲ ፄሊዴ፥ ፆሳ ቦንቹዋኔ ዬሱሲ ፆሳፔ ኡሼቻ ባጋን ኤቄዳዋ ቤዔዳ። 56 ያቲዴ፥ «ፄሊቴ፥ ታኒ ሳሉ ዶዬቲና፥ ኣሳ ናዓይ ፆሳፔ ኡሼቻ ባጋን ኤቄዳዋ ቤዓይ» ያጌዳ።

57 ኮሻ ꬎቁ ኦꬂ ዋሲዴ፥ ባሬንቱ ሃይꬃ ቱጪዴ፥ ኢቲፔ ጊዲ ኣኮ ዎፄዲኖ። 58 ካታማፔ ጋፃ ኣ ኬሲዴ፥ ሹቻን ጫዴዲኖ። ማርካቱካ ባሬንቱ ማዩዋ ኬሲዴ፥ ኢቲ ሳዖላ ጌቴቲያ ዎዳላ ማታን ዎꬄዲኖ።

59 ኢስፂፋኖሲ፥ «ታ ጎዳ ዬሱሳ፥ ታ ሼምፑዋ ኣካ» ያጊዴ ፄጊሺን፥ ኡንቱንቱ ሹቻን ኣ ዴቺኖ። 60 ሄ ዎዴ ኢ ጉልባቲዴ፥ ባሬ ኮሻ ꬎቁ ኦꬂዴ፥ «ታ ጎዳው፥ ሃ ናጋራ ኡንቱንቶ ኣቶ ጋ» ያጌዳ። ሄዋ ጊኔ ሃይቂ ኣጌዳ።