1 Tana bongi vaghana keri, Jesus te tona keha sania na vale, me tona va lilighina na kolokama ni beti me sopou horu iga ge tarai. 2 Mana vure subo tara mai kokoluvia, vaho ge sapa tana tiola, ge sopou horu ilokana, tana bona na vure tara tughuru parilonga. Luke 5:1-3 3 Mete bosai vanira nia te subo ni totobo, nia na lei bosa vavaghaha te vagha eni, “Na tinoni te tona ge ke havukaghinighi na vuavua ni koni. 4 Tana bona te havukaghinighi loka ni leghai, mana balu tara tumu tana halautu, mana lei manu tara mai mara ghani taghalaghinighi. 5 Mana balu tara tumu tana vuvunga ni saesape ni vatu, te mua paku iga na pari. Mara mina totolo dato mai, 6 hauva, mi tana bona na hina te dato mai, me para matei na totoloni, na pukuna na lalani te mua tona lalo, mara sasagha. 7 Mana balu vuavua ghua, tara tumu i ghobu ni kaukaru. Mana kaukaru kara totolo dato, me po ko kuvighi na totoloni. 8 Mana balu vuavua tara tumu tana pari uto, mara vangagha uto, balu te sakai hangalatu, balu te ono hangavulu, mana balu ghua te tolu hangavulu. 9 Kau rongo vakodoa na hava tau rongovighi!”

10 Nina vaovarongo Jesus tara mai itatana, ge ra huatia, “?E ghua ge o bosa vavaghaha vanira na vure?”

11 Ma Jesus te bosa tughu, “God te vaheghau ge kau manahaani na lei totobo tara polo tana kinakabuna God, me mua vahera gaira. 12 Rahei tara loghoi tua na manaha raini ke, God ke savungighi vanira, ge kara logho au vulei vaa. Ma rahei tara mua manahani na lei totobo raini ke, ma God ke lavikehai itadira na pile manaha tara loghoi. Matthew 25:29; Mark 4:25; Luke 8:18; 19:26 13 Na hava na pukuna ge u bosa vavaghaha vanira, na pukuna tara reirei vamua, mara mua reirei vakale, mara rongo vamua, mara mua rongo vakodo. 14 Na hava te kalera na vure raini ke, te tatea na hava God te bosa idania ta Isaiah na prophet,

16 “God te vautoghau ighau, ge au reirei vakale mau rongo vakodo. 17 E utuni inau tu bosa vanighau gatu, subo na lei prophet mana lei tinoni uto nina God, tara lioni ngangata na righiani na lei totobo tau righighi, mara mua tangomana na righiani. Mara lioni ghua na rongoviani na lei totobo tau rongovighi, mara mua tangomana na rongoviani. Luke 10:23-24

18 “Kau rongo mai, ma kau ghilalaa na vavaghahana na tinoni te subasuba. 19 Na vuavua tara tumu tana halautu te vaghara gaira tara rongovia na rongorongo ni kinakabu, mara mua rongovi vakodoa, na pukuna te mai Satan, me sagu kehaa na hava tara subaa tana tobadira. 20 Mana vuavua tara tumu tana vuvunga ni vatu, te vaghara gaira tara lavipangoti togotogoa na rongorongo tana bona tara rongovi vaolua. 21 Me mua ngasi didira na taluutuni na pukuna tara mua taluutuni utoa. Mi tana bona tara vahaghitaili mara nira ghighirou na pukuna na rongorongo eni, agaira tara nia murilio. 22 Mana vuavua tara tumu ilokani na kaukaru, te vaghara agaira tara rongovia mara lavipangotia na rongorongo, mana pukuna tara nia ghaghua vamua na vola ni maramana eni, mara nia nagholio didira na lologho, gaighi raini tara va matea na rongorongo, ge ra mua nia vavangagha na nilabu te maemane. 23 Mana vuavua tara subai tana pari uto, te vaghara gaira tara rongovia na rongorongo mara rongovi vakodoa, mara gonighi na lei totobo te uto, te vaghara na vuavua tara totolo mara vangagha, na balu na hangalatu, balu e ono hangavulu, mana balu ghua tolu hangavulu.”

24 Ma Jesus te bosaa vanira, a sakai na bosa vavaghaha, “Na kinakabuna God te vagha eni, na tinoni te subaa na vuavua uto ta nina leghai. 25 Te bongi hau, tana bona na lei tinoni soko tara maturu, e mai ghana levunimate me havukaghinighi na vuavua ni buburu dika i ghobuna na leghai ni koni, ge tona keha. 26 Mi tana bona na koni tara totolo dato mai, mara vuivuni ni pururu, vaho ge ra totolo dato mai ghua na tautalu dika. 27 Ma gaira na lei tinoni lutu tara mai itatana na vunaghi ge ra ghaghua vania, ‘?Aghe na vunaghi, na vuavua uto vamua tai ghilalaa to havukaghinighi ta nimua na leghai, mi vei tea ge ra totolo dato mai iga na lei tautalu dika?’

28 “Mana vunaghi te bosa tughu vanira, ‘Na levunimate tara nea te vagha.’

“Na tinoni lutu te bosa vania, ‘Ivei tea, o liona kai tona ma kai vaa kapikehai,’.

29 “Na vunaghi te bosa tughu vanira, ‘E taho, na pukuna kau kapikehai na buburu ke, geva kau vuti keha kolui nia gea na balu puku ni koni. 30 Kau sanighi iga, kara totolo koukolu na koni mana buburu dika, polo ke sara na bongi ni siosio. Geva inau ku bosa vanira na lei tinoni kara siosio, ge kara diki vuti kehai na buburu dika ma kara talui tana lobo ma kara kerei. Vaho ge kara vahikolui na lei koni ma kara talui ta nigua na vale ni baobaore.’ ”

31 Ma Jesus te ghoi bosai vanira so eruani na bosa vavaghaha. “Na kinakabuna God te vagha eni. Na tinoni te lavia asakai na vuavua pile kikia ngangata,* na vuavua pile kikia ngangata tara holoa nia na mustard. me subaa ta nina leghai. 32 E pile tadira na lei vuavua soko, mi tana bona te totolo dato, ge sule me otogha. Me liliu ni ghai sule, mana lei manu tara goni nikudira tana lei otona.”

33 Ma Jesus te bosa vanira nia, e toluni ghua na bosa vavaghaha. “Na kinakabuna God te vagha eni. Na vaivine te lavia na pile yeast,† yeast Na totobo te nia hunulu na berete me ule kolua nia e tolu na seu ni pulaoa kolua na beti, ge ke hunua dato.”

34 Na lei totobo soko Jesus te kokoei vanira na vure, nighi na lei bosa vavaghaha vamua. Me mua bosaa vanira nia siki totobo ge teke taho na bosa vavaghaha. 35 Me nei raini ge ke kale utuni na hava na prophet te bosaa,

36 Tana bona Jesus te tona keha sanira na vure, gaia te vaa haghe loka ni vale, ma nina lei vaovarongo tara mai itatana, mara vania, “?Ko bosa vanighai, na hava na ghanaghana ilokana na bosa vavaghahana na tautalu dika tana lokana na leghai?”

37 Me bosa tughu vanira Jesus, “Na tinoni te subaa na vuavua uto ke, inau, na Dale Tinoni. 38 Na leghai te vagha na maramana, mana vuavua ke, te vaghara gaira tara loghoa na kinakabu, mana tautalu dika ke, te vaghara gaira tara dika. 39 Na levunimate te havukaghinighi na vuavua dika agaia a Satan. Na baobaore te vagha na bongi sosoko. Ma rana lei tinoni lutu tara vahikolu gaira na lei angel. 40 Te vaghai na lei tautalu dika tara vahikolui, mara tungighi tana lake ke, te vagha ghua eni ke ghaghua iga tana bongi sosoko. 41 Inau, na Dale Tinoni ku nira vetena mai nigua na lei angel, ge kara vahikolura, ma kara soni kehara lokana nina kinakabu, gaira na tinoni tara nera na vure ge ra kabalaghi, maia rahei tara lutu dika. 42 Ma kara sonihorura tana lake te davudavu, Daniel 3:6 kara tangi ma kara girigiri livo iga na pukuna kara vahaghitaili. 43 Mana lei nina vure God, kara marara vagha na aho lokana nina kinakabu tamadira. Daniel 12:3 Kau rongo vakodoa na hava tau rongovighi!”

44 “Na kinakabuna God te vagha eni. Na tinoni te tona topoa na pinapolo te polo tana pari, me nia togotogo sule ngangata ge saropoloa. Soko, ge tona me vaa hunulu sokoi na lei nina lologho, me oli mai ge pelua na bona ni pari keri.

45 “Na kinakabuna God te vagha ghua eni. Na tinoni te kenea na davi ghaugharugha, 46 me topoa tua a sakai te sule na matena, ge tona me hunulu sokoi na lei nina lologho, ge pelua nia.

47 “Mana kinakabuna God te vagha ghua eni. Na lei mane gehelau tara sonihorui didira na vugho tana tahi mara mai hogho na lei igha kehakeha. 48 Me vonu tua na igha tana vugho, vaho ge ra longa tana saravahale, mara sopou horu ge ra vilivokai na igha, na uto tara talui ta didira na lobo, mara sonighi tara dika. 49 Ke vagha ghua eni tana bongi sosoko. Na lei angel kara rughuhoru mai, ma kara vilivokara na lei tinoni dika itadira tara uto. 50 Ge kara sonihaghera rana dika tana lake te davudavu, ge kara tangi ma kara girigiri livo na pukuna kara vahaghitaili.”

51 Soko ge a Jesus te huatira nina vaovarongo, “?Ivei tea au ghilala vakale utoi so na lei totobo raini?”

Mara ghaghua vania, “Eo!”

52 Vaho ge bosa Jesus, “Te vagha ghua keri, sopa gaira na manetarai ni vetena nina Moses, ma gaira tara vaovarongo tana kinakabuna God, te vaghara na puku vale te lavi horui nina lei pinapolo ni lologho vaolu mana haulaghi ta nina vale ni baobaore. Te vaghai tara lavi horui na rongorongo ni tarai vaolu mana haulaghi.”

53 Mete bosa sokoi vaso Jesus na lei bosa vavaghaha raini, ge tona keha. 54 Me pulohi tana puku ni komuna. Iga te tarai tana vale kokoeliulivuti ni Jew, mana vure tara rongovia mara nia hare, ge ra ghaghua, “?Ivei te holaa nina manaha na tinoni eni, mi vei te holaa na maana te gonighi nia na lei butuli? 55 Agaia na dalena na tinoni kisu vale vamua, ma tinana ke a Mary, mana lei hoghona ke James, Joseph, Simon ma Judas. 56 Mara ghahara iani itatada na lei vaivinena. ?Keri ke, mi vei te vaa lavighi mai na manaha mana maana raini?” 57 Na pukuna eni gaira tara mua taluutunia. John 4:44

Ge ghaghua vanira Jesus, “Ivei tua tana lei komu sagau kara nia kikinima na prophet, hauvaa mara mua nia kikinima tana puku ni komuna heghena.” 58 Na pukuna tara mua taluutunia, ge mua gonighi ga subo na lei butuli.