6
Insa Parti Ta Adlaw Ta Pagpuay
(Mateo 12:1-8; Marcos 2:23-28)
1 Ta Adlaw Ta Pagpuay, Jesus i daw iya na mga tinudluan gaagi naan ta isya na triguan. Gaugot mga tinudluan din ta pila na mga passi ta trigo daw pakesse-kesse danen daw kan-enen. 2 May mga Pariseo na gambal ki Jesus, “Man-o tak gabuat kaw ta iling sa na kuntra ta mga sugo parti ta Adlaw Ta Pagpuay?”* Daw Adlaw Ta Pagpuay, tama na ubra na kuntra ta mga sunuran ta mga Judio. Mag-ani an isya na ubra na kuntra. Pwidi nyo mabasa Exodo 34:21. Isya man na ubra na kuntra mag-imes ta pagkaan. Ta isip ta mga Pariseo kuntra maskin pag-ugot nang an daw pagkesse ta trigo tak paryas nang man gyapon ta pag-ani daw pag-imes ta pagkaan.
3 Sabat Jesus, “Paryo kaw inyo na ula kabasa parti ta pabuat Ari David anay pa sa na nletem gid kanen ya daw iya na mga duma. 4 Giling kanen naan ta balay ta Dyos daw patagan ta tinapay na paalad para ta Dyos. Patagan din man iya na mga duma. Piro, maskin mga pari nang patugutan na maan ta tinapay na paalad para ta Dyos, buat ya danen Ari David ula pabilang na kuntra ta mga sugo Moises.”† Naan ta Levitico 24:5-9 pwidi nyo mabasa parti ta tinapay na paalad para ta Dyos. Naan ta 1 Samuel 21:1-6 pwidi nyo mabasa isturya parti ta pabuat ya Ari David na gakaan kanen ta tinapay na paalad para ta Dyos.
5 Ambal pa Jesus ki danen parti ta iya na kaugalingen, “Kanen Na Alin Ta Langit Na Natao Naan Ta Kalibutan may uturidad na magbeet daw ino tugot na buaten naan ta Adlaw Ta Pagpuay.”
Mama Na Lima Din An Kimay
(Mateo 12:9-14; Marcos 3:1-6)
6 Isya man na Adlaw Ta Pagpuay, Jesus i gaselled daw gatudlo naan ta balay tipunan. Naan dya may mama na tuo din an na lima kimay. 7 Naan man dya duma na mga Pariseo daw mga manugtudlo ta Mga Sinulat Moises. Danen i gapanilag gid ki Jesus daw magpaayad kanen naan ta Adlaw Ta Pagpuay tak papangitaan danen kanen i ta sala aged maakusaran. 8 Piro, nlaman Jesus iran an na isip. Gambal kanen ta mama na lima din an kimay, “Mindeg ka daw marani di.” Pag-ambal Jesus, mama ya gaprani ki kanen daw gatindeg naan ta tubangan ta mga ittaw. 9 Gainsa Jesus i ta mga Pariseo daw mga manugtudlo ya, “Naan ta Mga Sinulat Moises, ino tugot na buaten ta naan ta Adlaw Ta Pagpuay? Indi ti: Magbuat ki ta miad, magbuat ki ta malain? Magluwas ki ta mga ittaw, magpatay ki ta mga ittaw?”
10 Pag-insa din, patan-aw din danen an tanan na naan ta iya na palibot daw gambal kanen i ta mama ya, “Untayen no imo na lima na kimay.” Dayon, pauntay ta mama iya na lima daw nayad en. 11 Na nakita ta mga manugtudlo ta Mga Sinulat Moises daw mga Pariseo na mama ya paayad Jesus naan ta Adlaw Ta Pagpuay, gagilek gid danen an ki Jesus.‡ Gagilek mga manugtudlo ya daw mga Pariseo ki Jesus tak dili danen maimo na maakusaran na may sala kanen an ta iya na pagpaayad ta mama ya. Dili danen maakusaran kanen an tak napakita din paagi ta iya na ambal na dili kuntra ta Mga Sinulat Moises magbuat an ta miad maskin pa naan ta Adlaw Ta Pagpuay. Tenged ta iran na kagilek, gasapol danen an daw ino iran an na buaten ki kanen.
Pagpili Jesus Ta Dusi Na Apustulis
(Mateo 10:1-4; Marcos 3:13-19)
12 Paglambay ta pila na mga adlaw alin ta pagpaayad Jesus ta mama ya na lima din kimay, gapanaw Jesus i daw miling naan ta isya na bukid aged mangamuyo. Kadlaw gid kanen an ta pangamuyo naan ta Dyos. 13 Pagsennang ta adlaw, patipon Jesus mga tinudluan din an daw gapili kanen i ta dusi naan ki danen. Paatagan din danen an ta katengdanan na paumaw na apustulis.§ Katengdanan ta apustulis na pirmi magkuyog ki Jesus daw magtudlo man paryas ki kanen. 14 Yi mga napili din: Simon na pangaranan din na Pedro, Andres na utod Simon, Santiago, Juan, Felipe, Bartolome, 15 Mateo, Tomas, Santiago na bata Alfeo, Simon na paumaw man na Makabanwa, 16 Judas na bata ta isya man na Santiago daw Judas Iscariote* Iscariote i dili apilyido Judas. Iscariote beet ambalen taga-Keriote tak Keriote banwa na alinan din. na ta uryan magtraydor ki kanen.
Pagpaayad Jesus Ta Tama Na Mga Ittaw
(Mateo 4:23-25)
17 Na gategbeng Jesus i daw mga duma din alin ta bukid, gateneng danen i naan ta patag na lugar. Naan dya tama na mga tinudluan din daw sikad man tama na mga ittaw na naan pa alin ta syudad Jerusalem daw duma pa na mga banwa ta bilog na prubinsya Judea daw mga madyo na mga banwa na Tiro daw Sidon na dani ta baybay. 18 Giling danen an dya aged mamati ki Jesus daw paayaren din man danen an ta iran na masakit. Papalin Jesus mga malain na ispiritu na gatublag ta mga ittaw. 19 Tama na mga ittaw na liag magtandeg ki Jesus tak nayad bisan kino na gatandeg ki kanen tenged ta sikad bakod na gaem na alin ki kanen daw tanan na mga ittaw dya na may masakit paayad din.
Mga Tudlo Jesus Naan Ta Iya Na Mga Tinudluan
(Mateo 5:1-12)
20 Gatubang Jesus i ta iya na mga tinudluan daw mambal,
“May angken na kalipay alin ta Dyos kyo yan na imol
tak beet ambalen na sakep kaw ta pagdumala ta Dyos.
21 May angken na kalipay alin ta Dyos kyo yan na nletem anduni
tak mabusog kaw.
May angken na kalipay alin ta Dyos kyo yan na gaug-og anduni
tak magtawa kaw.
22 May angken kaw na kalipay alin ta Dyos daw matabo na demetan kaw, sikwayen, painsulto daw inyo man na dengeg samaren tenged kyo yan sakep ki Kanen Na Alin Ta Langit Na Natao Naan Ta Kalibutan.
23 Daw maagian nyo mga malain na iling tan, magkalipay kaw daw musko ta subla na kalipay tak may bakod na bales naan ta langit na patagana ta Dyos para ki kyo. Demdemen nyo na iran na buaten na malain ki kyo paryas nang ta pabuat ya anay pa sa ta iran na mga kaapuan naan ta mga prupita. Piro, bisan iling tan inagian ta mga prupita, kabaton danen ya ta bakod na bales alin ta Dyos.
24 Piro, kyo na manggaranen anduni,
may maageman kaw na segeng na kalised tak ula en duma na kalipay na mabot pa ki kyo daw dili,
dayad an na pangabui na naageman nyo anduni naan ta kalibutan i.
25 Kyo na pirmi busog anduni,
may maageman kaw na segeng na kalised tak maleteman kaw.
Kyo na gatatawa daw gasadya nang anduni,
may maageman kaw na segeng na kalised tak mangasebe kaw daw mag-ug-og.
26 Daw kyo dayawen gid ta usto ta tama na mga ittaw tak pabuat nyo daw ino nang an na makalipay ki danen, may maageman kaw na segeng na kalised tenged iran na pagdayaw ki kyo paryas nang ta pabuat ya anay pa sa ta iran na mga kaapuan naan ta mga dili-matuod na prupita. Padayaw gid mga dili-matuod na prupita, piro pasilutan ta Dyos.”
Pagtratar Naan Ta Mga Kuntra
(Mateo 5:38-48; 7:12a)
27 Gambal pa Jesus i naan ta iya na mga tinudluan, “Kyo na gamati ki yaken, may ambal a ki kyo. Gugmaen nyo mga ittaw na gakuntra ki kyo daw magbuat kaw ta miad naan ta mga ittaw na gademet ki kyo. 28 Mangamuyo kaw ta Dyos na magdayad kaimtangan an ta mga ittaw na gangabay na maglain kaimtangan nyo. Mangamuyo kaw man para ta mga ittaw na gabuat ta malain ki kyo. 29 Daw tampaen ka, itubang no pa liyo no an na mimi. Daw kamangen bayo no na pang-isleb, dili no pegengan na makamang man isya pa an na suot no na bayo. 30 Tagan no daw kino mangayo ki kaon. Daw kamangen imo na mga gamit, dili no bawien. 31 Trataren nyo duma na mga ittaw paryo man daw ino liag nyo na pagtratar danen ki kyo.
32 “Daw gugmaen nyo an mga ittaw nang na gagugma ki kyo, dili kaw dayawen ta Dyos tak bisan pa mga ittaw na gabuat ta malain, danen an gagugma man ta mga gagugma ki danen. 33 Daw miaran nyo an mga ittaw nang na miad ki kyo, dili kaw dayawen ta Dyos tak bisan pa mga ittaw na gabuat ta malain, danen an gamiad man ta mga gamiad ki danen. 34 Daw magpaeles kaw ta mga ittaw nang na makabayad, dili kaw dayawen ta Dyos tak bisan pa mga ittaw na gabuat ta malain, danen an gapaeles man na balik nang ta puon naan ta mga paryo danen na gabuat ta malain. 35 Piro kyo, gugmaen nyo daw miaran mga kuntra nyo an. Magpaeles kaw ki danen na dili kaw mag-isip ta bales. Daw buaten nyo iling tan, may bakod na bales para ki kyo. Mapamatuuran nyo man na Dyos Na Labaw Ta Tanan pasunod nyo na paryo kaw ta mga bata na gasunod ta ugali ta iran na amay tak Dyos an pirmi miad bisan ta mga ittaw na ula gademdem ta dayad na buat ki danen daw bisan man ta mga may malain na batasan. 36 Dapat maluuyon kaw man paryo ta ate na Dyos na Amay na maluuyon.”
Pagpaandam Jesus Parti Ta Pag-usgar Naan Ta Duma
(Mateo 7:1-5)
37 Gambal pa Jesus i naan ta iya na mga tinudluan, “Dili kaw mag-usgar ta duma tak daw dili kaw mag-usgar ki danen, dili kaw usgaran ta Dyos. Dili kaw mag-ambal ta duma na danen an may sala daw dapat na silutan tak daw dili kaw mag-ambal ta iling tan, dili mag-ambal Dyos an na kyo yan dapat silutan. Magpatawad kaw ta duma tak daw patawaren nyo danen an, patawaren kaw ta Dyos. 38 Mangatag kaw ta duma tak daw mangatag kaw ki danen, Dyos an mag-atag ki kyo ta sikad tama na paryo din padesek, payegyeg daw padugangan pa aged magsubla. Daw mangatag kaw, dapat tama tak daw ino katamaen ta atag nyo naan ta duma, iling man tan katamaen iatag an ta Dyos ki kyo.”
39 Gaisturya Jesus i ki danen ta alimbawa, “Kabuangan nang gid daw ittaw na bulag magguyod ta isya man na bulag. Daw bulag magguyod ta paryo din na bulag, danen an na darwa mulog naan ta lungag. 40 Mga ittaw na patudluan, iran na alam dili datas pa ta alam ta mistro danen. Piro, pagtapos ta pagtudlo ki danen, iran na alam paryas en ta alam ta iran na mistro.
41 “Man-o tak sali ka gid ta bantay ta sala ta duma, piro sala no an na bakod pabay-an no nang? Daw iling tan buat no, paryo na nakita no puling na tise nang naan ta mata ta duma, piro pabay-an no nang man na naan ta imo na mata may paryo bakod na tablon. 42 Maskin paryo may tablon na naan ta imo na mata na ula no intindia, gambal ka ta duma no, ‘Dey, miad taan na kamangen ko imo an na puling.’ Salig no daw kino ka na ula sala! Dilian no imo na sala bag-o ka magsaway ta duma parti ta iya na sala. Daw iling tan buaten no, paryo pakamang no tablon an na naan ta imo na mata aged kakita ka ta usto para makamang no tise an na puling na naan ta mata ta duma.”
Mga Ambal Na Miad Daw Malain
(Mateo 7:16-20, 12:33-35)
43 Gambal pa Jesus i naan ta iya na mga tinudluan, “Mga kaoy na dayad dili mamunga ta lain. Mga kaoy na lain dili mamunga ta dayad. 44 Mga kaoy makala paagi ta iran na bunga. Daw liag ta ittaw na mamang ta bunga ta igos, simpri dili kanen an mag-ipo naan ta telleken na tanem! Daw liag ta ittaw na mamang ta bunga ta ubas, simpri dili kanen an mag-ipo naan ta blagen na telleken! 45 Iling man tan, ittaw na miad, pirmi man miad mga paambal din tak tanan na naan ta iya na isip miad. Ittaw na malain, pirmi man malain mga paambal din tak tanan na naan ta iya na isip malain. Daw ino naan ta isip ta ittaw, yon man ambalen din.”
Pagtudlo Jesus Parti Ta Pagsunod Ta Iya Na Ambal
(Mateo 7:24-27)
46 Gambal pa Jesus i naan ta iya na mga tinudluan, “Man-o tak paumaw a nyo na ‘Ginuo’, piro ula kaw gasunod ta ambal ko? 47 Isturya ko ki kyo parti ta mga ittaw na gaprani ki yaken daw gamati ta ambal ko daw gasunod. 48 Danen an paryo ta ittaw na gatukod ta balay na gakutkot kanen ta dalem asta naabot unay na bato aged tindegan ta ligi. Gabot timpo na gabaa suba daw galamba waig naan ta balay, piro ula nadala ta waig balay ya tak lig-en pagbuat ya ta balay. 49 Piro, mga ittaw na kamati ta ambal ko daw ula gasunod, danen an paryo ta ittaw na gatukod ta balay na ula din patansek mga ligi an naan ta mga bato. Gabot timpo na gabaa suba daw galamba waig naan ta balay. Natumba dayon balay ya na nagubba gid.”
*6:2 Daw Adlaw Ta Pagpuay, tama na ubra na kuntra ta mga sunuran ta mga Judio. Mag-ani an isya na ubra na kuntra. Pwidi nyo mabasa Exodo 34:21. Isya man na ubra na kuntra mag-imes ta pagkaan. Ta isip ta mga Pariseo kuntra maskin pag-ugot nang an daw pagkesse ta trigo tak paryas nang man gyapon ta pag-ani daw pag-imes ta pagkaan.
†6:4 Naan ta Levitico 24:5-9 pwidi nyo mabasa parti ta tinapay na paalad para ta Dyos. Naan ta 1 Samuel 21:1-6 pwidi nyo mabasa isturya parti ta pabuat ya Ari David na gakaan kanen ta tinapay na paalad para ta Dyos.
‡6:11 Gagilek mga manugtudlo ya daw mga Pariseo ki Jesus tak dili danen maimo na maakusaran na may sala kanen an ta iya na pagpaayad ta mama ya. Dili danen maakusaran kanen an tak napakita din paagi ta iya na ambal na dili kuntra ta Mga Sinulat Moises magbuat an ta miad maskin pa naan ta Adlaw Ta Pagpuay.
§6:13 Katengdanan ta apustulis na pirmi magkuyog ki Jesus daw magtudlo man paryas ki kanen.
*6:16 Iscariote i dili apilyido Judas. Iscariote beet ambalen taga-Keriote tak Keriote banwa na alinan din.