13
Barnabé Saulo ndive osẽ oho-vy omombe'u hagwã Nhandejáry nhe'ẽ
1 Oĩ va'ekwe Antioquia tetã-my Hesu reroviaha onhomboaty aty va'e. Ipa'ũ-my oĩ ave Nhandejáry nhe'ẽ-py omombe'u va'ety, imbo'eháry ave. Oĩ Barnabé, oĩ Simeão héry va'e Kamba ave. Upéi Cirene pygwa héry va'e Lúcio. Upéi Manaém mburuvixagwasu Herodes tyvyranga. Upéi Saulo ave. Entéro imbo'e mbo'eha kwéry. 2 Ha upéi ojogweroaty hikwái Nhandejáry mboete-vy. Ohasa ave okaru e'ỹ reheve hikwái. Upe-ma ramo he'i íxupe kwéry Nhe'ẽ Marangatu tee va'e:
—Eipe'a katu xe-vy Barnabé Saulo ndive, he'i. —Upéa xe rembiporavo ojapo hagwã xe remimbota. Eipe'a katu ojapo va'erã xe aipota va'e, he'i Nhe'ẽ Marangatu tee va'e.
3 Upe rire ohasa rire hikwái okaru e'ỹ reheve, omondo rire Nhandejáry-pe onhe'ẽ hikwái, omoĩ inhakã ári opo imondo-vy gwekovía.
4 Upéixa ramo osẽ oho-vy. Nhe'ẽ Marangatu tee va'e omondo ha-rupi oho. Oho ygwasu rembe'y-py, Selêucia tetã-my oho. Ogwahẽ ramo upe-py kanoagwasu-py ogwejy onhemboyru oho-vy. Oho kanóa-py ogwahẽ ykõigwasu-py héry va'e Chipre. 5 Upe-py ogwahẽ rire, ogwahẽ tetã-my. Tetã héry va'e Salamina. Upe-py judeu kwéry porahéi haty haty-rupi omombe'u meme Nhandejáry nhe'ẽ. Omoirũ íxupe oiko-vy karia'y héry va'e João Marcos oipytygwõ hagwã íxupe.
Oje'opa-ma Elimas resa
6 Ha upéi katu ohasa oho-vy Chipre ykõi-rupi. Yvy-rupi oho. Ykõi apy peve oho. Pafos tetã-my ogwahẽ oho-vy. Upe-py otopa anháy arandu-py hi'arandu va'e, judeu va'e héry va'e Barjesus: “Xe ko Nhandejáry nhe'ẽ-py amombe'u tee va'ety” he'i rei ójehe. Ha Nhandejáry nhe'ẽ mombe'uha ra'anga anga rei va'e voi upe va'e. Mburuvixa irũ voi upe va'e. 7 Ha mburuvixa ykõi járy va'e, hi'arandu va'e voi, héry va'e Sérgio Paulo. Nhandejáry nhe'ẽ ohenduse va'e. Upéa-gwi Barnabé-pe Saulo ndive ohenói ou hagwã omombe'u hagwã Nhandejáry nhe'ẽ. 8 Ha upe va'e anháy arandu-py ojapo va'e, ombojevyse mo'ã imondo-vy inhe'ẽ. Elimas-py ave ombohéry va'e íxupe grego nhe'ẽ-py. He'i Elimas mburuvixa-pe:
—Hesu rehegwa nhe'ẽ-rehe ko ani erejeapysaka teĩ. Ani ererovia teĩ Hesu-pe, he'i mo'ã mburuvixa-pe.
9 Upe-ma ramo Nhe'ẽ Marangatu tee va'e omohynyhẽmba-ma ipy'a íxupe Saulo-pe. Paulo-py ave ombohéry va'e íxupe. Ãy peteĩ opyta heryrã. Saulo-py ndaheryvéiry. Upéi ohexa katu Elimas-pe Paulo:
10 —Anháy rerekoha ko nde, he'i íxupe. —Hekoha porã va'e gwive erembojevy jevy meme va'e imondo-vy. Nde apu ereiko-vy va'e. Nde py'a vai va'e ereiko-vy. Tape porã-rupi oho va'e erejoko. Tape vai-rupi ae eremondose mo'ã íxupe kwéry. 11 Ma'erã erejapo upéixa? Ánga ete-ma katu Nhandejáry ne mbohasa asy-ta he'i íxupe. Nande resapysovéi-ma arã. Kwarahy rendy nderehexavéi-ma arã. Are'i voi upéixa ereiko va'erã, he'i Elimas-pe Paulo.
Upe-ma ramo oje'opa-ma hesa. Omohatatĩmba-ma hesa. Pytũmba rei íxupe. Ogwata oheka-vy ipopyhyharã. 12 Ha mburuvixa he'i: “Anhei nipo ra'e” he'i. Ogwerovia tee voi, ohexa ramo ojehu va'ekwe. Nhandejáry rehegwa nhe'ẽ-rehe opondera eterei-ma oiko-vy.
Paulo omombe'u Nhandejáry nhe'ẽ Antioquia pygwa-pe
13 Ha upéi katu Paulo inhirũ gwéry ave osẽ Pafos-gwi oje'ói-vy. Oike jevy kanoagwasu-py oje'ói jevy. Oho kanóa-py ogwahẽ Perge tetã-my. Perge Panfília yvy-py oĩ. Upe-py João Marcos oheja íxupe kwéry. Ojevy ou-vy. Jerusalém tetã-my ou. 14 Ha'e kwéry ae ohasa oje'ói-vy. Ogwahẽ outro tetã héry va'e Antioquia-py. Pisídia yvy rembe'y-rehe oĩ. Upe-py pytu'uha áry-py oho judeu porahéi haty-py. Oike ogwapy. 15 Upéi upe pygwa hatã okwatia omonhe'ẽ oĩ-vy ramo, enterove ojeapysaka inhe'ẽ-rehe. Moisés amyrĩ remimombe'ukwe, Nhandejáry nhe'ẽ-py omombe'u va'ety remimombe'ukwe ave omonhe'ẽ nhe'ẽ. Omonhe'ẽmba rire, omanha Barnabé ndive Paulo-rehe gwĩ ojeporahéi haty pygwa ruvixa. Oma'ẽ ramo hese, onhe'ẽ ogweruruka íxupe. He'i:
—Erenhemonhe'ẽse ramo, enhemonhe'ẽ katu ore kwéry-pe, ore re'ýi, he'i Barnabé ndive Paulo-pe.
16 Upe ramo Paulo onhembo'y-ma. Omokirirĩ hagwã omopu'ã opo ojeapysaka porã hagwã inhe'ẽ-rehe. Upéi he'i judeu kwéry-pe:
—Pejeapysaka joa katu, xe re'ýi kwéry, Israel remiarirõre kwéry. Xe re'ýi e'ỹ va'e gwive ave Nhandejáry pemboete va'e, pejeapysaka porã katu pehendu porã hagwã xe nhe'ẽ.
17 —Nhandejáry ko, nhande re'ýi Járy oiporavo va'ekwe nhane ramói amyrĩ-pe. Entéro yvypóry oĩ va'e gwive ojoavyte-gwi oipe'a va'ekwe nhane ramói amyrĩ-pe. Upe rire oiko oyvy e'ỹ-my nhane ramói kwéry. Egito yvy-py oiko hikwái. Upe-py onhemboe'ýi eterei, ohovasa íxupe-gwi Nhandejáry. Upe rire ogwenohẽ heraha-vy íxupe kwéry upe yvy-gwi. Upe pygwa ndoipotái mo'ã ogweraha. Ha Nhandejáry oresendepa joty heraha-vy. Imbaraete voi Nhandejáry.* Êx 12.51 18 Ha upéi katu quarenta ro'y onhangareko hese kwéry heraha-vy tekwaty e'ỹ-rupi. Nohenduséi ramo jepe inhe'ẽ, onhangareko porã joty hese kwéry.* Nm 14.34; Dt 1.31 19 Gwa'ýry-rami joty ogwereko íxupe kwéry. Ogwahẽ ramo oyvyrã héry va'e Canaã-py, upe pygwa heta-ma oĩ. Hetãe tãe va'e. Sete ijyvye vye va'e. Gwĩa kwéry-pe ohundipa Nhandejáry. Nhane ramói kwéry-pe ae ogweroike jevy hekovía. Ome'ẽ ijyvyrã íxupe kwéry, omano ramo hikwái opyta hagwã ta'yre-pe.* Dt 7.1; Js 14.1
20 —Upe rire quatrocentos e cinqüenta ro'y-rupi Nhandejáry ombopyahu ahu nhane ramói kwéry ruvixa. Heta ombopyahu rire omoingo jevy inhe'ẽ-py omombe'u va'ety-pe héry va'e Samuel.* Jz 2.16; 1 Sm 3.20 21 Upe rire ndoipotavéi gwuvixarã yma gware ramigwa hikwái. Mburuvixagwasu ete ramigwa ae oipota. Upéa-gwi Nhandejáry ome'ẽ íxupe kwéry huvixagwasu eterã héry va'e Saul. Túvy ko héry va'e Quis. Tamoigwasu ko héry va'e Benjamim. Upe ramo oiko-ma Saul mburuvixa ramo. Quarenta ro'y rire ae omosẽ íxupe Nhandejáry.* 1 Sm 8.5; 10.21 22 Mburuvixagwasu ramo oikoha-gwi omosẽ imondo-vy. Opyta hekovía Davi huvixagwasurã. Nhandejáry nhe'ẽ-py opyta. Mburuvixa Davi-rehe Nhandejáry onhe'ẽ va'ekwe a-rami: “Ko va'e kwimba'e Jessé ra'y héry va'e Davi xe arovy'a íxupe va'e. Xe remimbota gwive ojapopa va'erã” he'i va'ekwe hese, he'i Paulo imombe'u-vy.* 1 Sm 16.12; Sl 89.20
23 Upéi he'i jevy judeu kwéry-pe:
—Ãy katu ogwahẽ-ma ou-vy Hesu, Davi amyrĩ remiarirõre va'e, Israel remiarirõre voi. Hesu ko Nhandejáry remimbou nhande-vy. Nhane resende hagwã ou, he'i. —Upe he'i hagwe-rami ombou. 24 Ha Hesu ne'írã vyteri onhepyrũ omombe'u mbe'u. Upe ramo oĩ héry va'e João Batista. Onhemonhe'ẽ oiko-vy nhande kwéry va'e-pe: “Peheja katu pene rembiapo vaikwe. Penhemongarai uka katu” he'i nhande-vy João onhemonhe'ẽ-vy.
25 —Upéi mixĩ vyteri oĩ hembiaporã. Onhemonhe'ẽ apy-ma. Upe ramo he'i nhande kwéry-pe: “Ha'e ko Cristo, nhane remiha'arõ va'e, ere mo'ã kuri xe-rehe. Xe ndaha'éi voi upe Cristo” he'i. “Nhane remiha'arõ arõ va'e ndaha'éi xe. Xe rapykwerigwa ae ou-ta kuri. Heko porãve va'e xéhegwi. Upéa-gwi amboete-gwi íxupe xe atĩ voi amoirũ hagwã íxupe. Ni hembigwái ramo jepe aiko” he'i Hesu-rehe João Batista, he'i Paulo imombe'u-vy.
26 Upéi he'i jevy judeu kwéry-pe:
—Ãy katu amombe'u-ta peẽ-my, xe re'ýi kwéry, Abraão remiarirõre kwéry. Nhandejáry-pe pemboete peiko-vy va'e, xe re'ýi kwéry e'ỹ va'e-pe, amombe'u-ta ave. Ombou ra'e nhande-vy Nhandejáry ko va'e nhe'ẽ. Nhane resendeha rehegwa nhe'ẽ ombou. 27 Ha Jerusalém-my oiko va'e gwive huvixa kwéry ave ndoikwaái íxupe. Oha'arõ arõ ramo jepe Hesu-pe hikwái, ndoikwaái íxupe ogwahẽ ramo. Ndoikwaái ave Nhandejáry nhe'ẽ-py omombe'u va'ety he'i va'ekwe. Upe va'e omonhe'ẽ meme ojeporahéi haty haty-rupi. Pytu'u tu'uha áry-py omonhe'ẽ ha ndoikwaáiry voi hikwái. Upéi ogwahẽ-ma Hesu-rehe yma gware remimombe'ukwe-py. Hesu rehegwarã omoĩ kwatia-rehe va'ekwe-py ogwahẽ-ma: “Iporã katu jajuka Hesu-pe” he'i jave hese mburuvixa kwéry, ogwahẽ-ma voi yma gware remimombe'ukwe-py. 28 Ha upéi katu ndikatúi omboja hese ivai va'e. Hembiapo vai e'ỹ reheve ojerure joty voi mburuvixa-pe héry va'e Pilatos ojuka hagwã íxupe. 29 Upéixa ogwahẽmba-ma voi yma gware remimombe'ukwe-py. He'i va'ekwe gwive ojapopa-ma voi hese. Ohupi uka kurusugwasu-rehe imoĩ-vy ojuka hagwã íxupe. Upe rire, omano rire, ombogwejy kurusugwasu-gwi tetekwe omoĩ hetekwe rendaty-py itakwagwasu-py opyta hagwã mo'ã. 30 Ha Nhandejáry katu omoingove jevy íxupe. 31 Are-ma ojehexa uka uka oiko-vy oirũgwe, Galiléia-gwi Jerusalém peve hendive ou va'ekwe-pe. Ãy katu upe va'e hexahare va'e omombe'u mbe'u Hesu rekoha nhande kwéry-pe.
32 —Upéixa ramo ore ave oroju kuri ko'a-py oromombe'u hagwã peẽ-my nhe'ẽ porã. Hesu ko Nhandejáry remimoingove jevy va'e. Yma ete voi Nhandejáry omombe'u va'ekwe nhane ramoigwasu amyrĩ kwéry-pe gwembiaporã. 33 Ãy katu ogwahẽmba-ma hemimombe'ukwe-py. Ãygwa-pe hemiarirõ kwéry-pe ojapopa-ma. He'i va'ekwe gwive ojapopa ãy. Yma Nhandejáry remimoĩgwe va'ekwe kwatia-rehe héry va'e Salmo inúmero mokõi va'e. A-rami hemimoĩgwe:
“Nde ko xe ra'y tee voi. Ko'ãy katu amombe'u-ta enterovéa-pe: Ko va'e xe ra'y tee voi”* Sl 2.7
he'i va'ekwe Nhandejáry Hesu oikove jevytamaha va'erã-rehe. 34 Upe rire Nhandejáry omoĩ uka jevy va'ekwe hese kwatia-rehe onhe'ẽ. A-rami hemimoĩgwe:
“Orohovasa va'erã ime'ẽ-vy nde-vy gwĩ iporã marangatu va'e gwive ha'e tee va'ekwe ame'ẽ va'erã va'ekwe Davi-pe”
he'i Nhandejáry. Omotenonde Hesu-rehe omoingove jevytaha, hetekwe ine e'ỹtaha ave.* Is 55.3 35 Upéi Davi omoĩ jevy va'ekwe hese kwatia-rehe onhe'ẽ. A-rami hemimoĩgwe:
“Ndereheja mo'ãi teĩ ijyta-py nde ra'y imarangatu va'e ine hagwã hetekwe”* Sl 16.10
he'i omoĩ-vy kwatia-rehe inhe'ẽ. Kwatia héry va'e Salmo. Upéixa voi Davi he'i va'ekwe Hesu-rehe, Nhandejáry omoingove jevy-tagwi íxupe pono ine hetekwe, he'i Paulo imombe'u-vy.
36 Upéi he'i jevy judeu kwéry-pe:
—Ha myamyrĩ Davi katu ojapo oiko-vy va'ekwe Nhandejáry remimbota oikove reheve. Upe rire, ojapopa rire omano va'ekwe. He'ýi kwéry retekwe pa'ũ-my omoĩ va'ekwe itakwagwasu-py. Upéi inemba Davi retekwe. Ojeroaigwepa-ma. 37 Ãy katu nainembáiry voi Hesu retekwe. Nhandejáry ae omoingove jevy-ma íxupe. Upéa-gwi nainemba jepéiry hetekwe. Oikove jevy-ma voi Hesu.
38-39 —Upéixa ramo amombe'u-ta peẽ-my, xe re'ýi kwéry, peikwaa porã hagwã. Hesu ko omano rire oikove jevy-gwi, Nhandejáry omboyke-ma pendéhegwi pene rembiapo vaikwe. Pejerovia tee ramo hese, Hesu-rehe, napene mbohasa asy mo'ãiry. Pende reja rei-ta. Ha pejerovia e'ỹ ramo katu hese, pepyta va'erã pende py'a ky'a reheve joty. Gwĩa Moisés he'i va'ekwe erehendu ramo jepe, nane mbopy'a potĩ mo'ãi voíte. Nde py'a ky'a joty va'erã, he'i Paulo imombe'u-vy.
Upéi he'i jevy judeu kwéry-pe:
40-41 —Yma ete omoĩ va'ekwe kwatia-rehe onhe'ẽ Nhandejáry nhe'ẽ-py omombe'u va'ety. A-rami hemimoĩgwe:
“Pejeapysaka katu peẽ Nhandejáry nhe'ẽ-rehe, penhembohory peiko-vy va'e. Peiko reheve xe rembiapo porã-ta. Pene rembiexapyrã-rupi ajapo-ta. Ha peẽ katu ndaperoviái arã voi. Onhemombe'u ramo jepe, ndaperovia mo'ãi voíte. Upéa-gwi pepondera rei va'erã peiko-vy Nhandejáry rembiapo-rehe perovia e'ỹ-vy. Upe rire pemanomba va'erã”* Hc 1.5
he'i Nhandejáry nhe'ẽ-py omombe'u va'ety. Upéixa voi omoĩ va'ekwe kwatia-rehe onhe'ẽ. Ãy katu xáke. Ani pepyrũ Nhandejáry nhe'ẽ-rehe. Ho'a arã pende-rehe myamyrĩ he'i va'ekwe, he'i Paulo imombe'u-vy judeu kwéry-pe.
“Ore katu orojere-ta pendéhegwi” he'i judeu kwéry-pe Paulo
42 Omombe'upa rire, osẽ oho-vy Paulo Barnabé ndive. Osẽ jave ojerure íxupe ou jevy hagwã:
—Ãy pytu'uha óra oiko jevy ramo, eju jevy katu, he'i. —Emombe'u mbe'uve katu ore-vy ko'ã va'e rehegwa nhe'ẽ, he'i íxupe.
43 Ha upéi katu osẽmba oje'ói-vy ojeporahéi haty-gwi. Heta-ma oĩ imoirũháry. Heta judeu omoirũ va'e íxupe. Heta judeu reko-rupi oiko va'e omoirũ va'e ave. Upe va'e-pe he'i onhemonhe'ẽ-vy:
—Pende rexakwaa rei-ma kuri Nhandejáry. Tape porã-rupi ereho meme ramo, pende rexakwaa porãve rei-ta vyteri. Upéa-gwi anive ereva teĩ tape porã-gwi, he'i íxupe kwéry.
44 Upéi ogwahẽ jevy ramo pytu'uha áry, ouparãgwe voi hikwái. Ojogweroatyparãgwe voi upe tetã mygwa gwive ohendu hagwã Nhandejáry nhe'ẽ. 45 Ha judeu kwéry katu ohexa ramo ojogweroatypa ramo, upéa mokõigwa-rehe ndaija'evéi-ma: “Ijapu Paulo” he'i hese. Onhe'ẽ vai rei hese hikwái.
46 Ha Paulo Barnabé ndive ndaikyhyjéi voi onhe'ẽ-vy. Nokirirĩry voi. Ipy'agwasu voi he'i-vy:
—“Emombe'u ranhe katu judeu kwéry-pe xe nhe'ẽ” he'i kuri ore-vy Nhandejáry. Ha peẽ katu Nhandejáry nhe'ẽ pehenduse e'ỹ va'e. Pembojevy va'e voi. Nhandejáry ndive ndapeikoséi nipo ra'e opa e'ỹ reheve. Aipo ramo peikoseha-rami katu peiko katu, he'i íxupe kwéry. —Ore katu orojere-ta pendéhegwi. Nhande re'ýi e'ỹ ha-py oroho-ta Nhandejáry nhe'ẽ oromombe'u hagwã.
47 —Upe va'e orojapo va'erã, he'i kuri ore-vy Nhandejáry: “Nde ko xe rembiporavo eremo'arandu hagwã judeu e'ỹ-pe pytũ mygwa-rami rei oiko va'e-pe, arakatu pygwa-rami ae oiko hagwã. Ko yvy apy gwive oiko va'e gwive, emo'arandu katu onheresende hagwã” he'i kuri ore-vy Nhandejáry. Upéixa omoĩ uka va'ekwe kwatia-rehe onhe'ẽ Nhandejáry, he'i judeu kwéry-pe Paulo imombe'u-vy.* Is 42.6; 49.6
48 Ohendu ramo inhe'ẽ ovy'a eterei judeu e'ỹ kwéry:
—Iporã ete voi Nhandejáry nhe'ẽ, he'i omomba'egwasu-vy íxupe.
Gwĩa ojave opa e'ỹ reheve gwarã voi Nhandejáry oiporavo va'ekwe ogwerovia-ma inhe'ẽ. 49 Hesu reroviaha ramo oiko-ma. Opa-rupi ohasa Nhandejáry nhe'ẽ. Entéro upe yvy pygwa gwive ohendupa inhe'ẽ.
50 Ha judeu kwéry katu ndojohu porãi upéa nhe'ẽ. Upéa-gwi onhe'ẽ apo eterei mokõi va'e-pe hikwái. Ombopoxy-ma hese hereko-vy gwĩ onhembotuvixa mba'e va'e-pe, Nhandejáry-pe omboete va'e, onhembotuvixa kunha va'e. Upe tetã mygwa ruvixa kwéry-pe ave ombopoxy: “Pemosẽ katu imondo-vy Paulo Barnabé ndive” he'i onhe'ẽ apo-vy hese. Ndoipotavéi ojerovia hese. Ogwerovia apu-gwi omosẽ imondo-vy íxupe kwéry gwetã-gwi hikwái.
51 Ha Hesu remimondo mokõi va'e katu ombovava opy ho'apa hagwã yvy ipy-gwi. Upéixa omombe'u enterovéa-pe mburuvixa rembiapo vaikwe. 52 Upe rire oho ete. Ha upe pygwa Hesu nhe'ẽ renduha va'e ovy'a eterei. Omohynyhẽmba oiko-vy ipy'apy íxupe kwéry Nhe'ẽ Marangatu tee va'e.