27
Aisa꞉g elo꞉ to nafa ko꞉lo꞉ Iso꞉bo꞉lo꞉ sa꞉ma꞉no꞉ a꞉no꞉ Ya꞉kob eyo꞉ dikida꞉sa꞉ga꞉ afale di
1 Aisa꞉g e anaso꞉ siyo꞉ funa꞉lia꞉ga꞉ siliki, inso꞉ wa꞉la꞉b Iso꞉wo꞉ elo꞉wa mena꞉ki ho꞉ida꞉sa꞉ga꞉, a꞉la꞉sio꞉, “Ni so꞉wa” a꞉la꞉sa꞉labiki, Iso꞉ eyo꞉ “O꞉ba? Ne weko꞉,” a꞉la꞉sio꞉. 2-3 Aisa꞉g eyo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Ne anaso꞉ soma꞉no꞉wo꞉ ko꞉na꞉ma dowab ko꞉lo꞉, ge da꞉yo꞉ dia꞉sa꞉ga꞉, hena꞉ usa no꞉wo꞉ buluma꞉ hamana. 4 No꞉wo꞉ o꞉lalikiyo꞉, no꞉ ho nilo꞉ nab amilo꞉ nudo꞉ nafalo꞉ doma꞉no꞉ a꞉no꞉ so꞉da꞉sa꞉ga꞉, nelo꞉wa dia꞉ya꞉bi. Ne a꞉no꞉ na꞉sa꞉ga꞉yo꞉, niyo꞉ ge nafale mesea꞉ki dinali sa꞉ma꞉no꞉. Ne o꞉silikiyo꞉, to nafa a꞉no꞉ gemo꞉ dinali sa꞉ma꞉no꞉ asulab.”
5-6 Aisa꞉g eyo꞉ Iso꞉bo꞉wo꞉ a꞉la꞉sa꞉la꞉labikiyo꞉, to sa꞉lab a꞉no꞉ La꞉ba꞉ga e da꞉da꞉len. A꞉la꞉go꞉ko꞉lo꞉ Iso꞉wo꞉ no꞉wo꞉ buluma꞉ ha꞉nabiki, La꞉ba꞉ga eyo꞉ ene so꞉wa Ya꞉kobo꞉wo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “O꞉go꞉ go꞉la꞉yo꞉ Iso꞉mo꞉wo꞉ towo꞉ sa꞉la꞉labiyo꞉ ne dabu. 7 Elo꞉ to sio꞉wo꞉ we, ‘Ne o꞉silikiyo꞉, ge nafale mesea꞉ki, Yaweya꞉ si wa꞉l amio꞉ gemo꞉wo꞉ towo꞉ dinali sa꞉ma꞉no꞉ ko꞉lo꞉, ge no꞉wo꞉ o꞉lalikiyo꞉, no꞉ ho nilo꞉ nab amilo꞉ nudo꞉ nafalo꞉ doma꞉no꞉ a꞉no꞉ so꞉da꞉sa꞉ga꞉, nemo꞉ dia꞉ya꞉bi.’ 8 A꞉la꞉sa꞉laiba꞉ ko꞉lo꞉, ge nilo꞉ to sa꞉ma꞉nigo꞉l we ko꞉le dinafa da꞉da꞉sa꞉ga꞉ kudu ha꞉na꞉bi. 9 Go꞉la꞉lo꞉ no꞉ ho ma꞉no꞉ asulab aumbo꞉ ni dimidalia꞉ga꞉ so꞉fa꞉no꞉ ko꞉lo꞉, ge no꞉ fofo꞉lo꞉ sab a꞉na ha꞉na꞉ga꞉, goudi kalofo nafa a꞉la꞉yo꞉ nelo꞉wa sanalia꞉ ya꞉bi. 10 Go꞉lo꞉ o꞉silikiyo꞉, ge nafa mesea꞉ki towo꞉ gemo꞉wo꞉ sama꞉kiyo꞉, no꞉ ho so꞉fa꞉ a꞉no꞉ giyo꞉ go꞉lbo꞉wo꞉ maiya꞉ki dimia꞉bi,” a꞉la꞉sio꞉. 11 Ya꞉kob eyo꞉ a꞉ma꞉la꞉bo꞉ anomo꞉wo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Ko꞉sega Iso꞉ e do꞉mo꞉ amio꞉ do꞉la꞉ma꞉ fo꞉no꞉ tambo dowo꞉, ko꞉sega ne do꞉mo꞉wo꞉ malilo꞉. 12 Niyo꞉ a꞉la꞉dimido꞉lo꞉ga, dowa꞉yo꞉ ni do꞉mo꞉wo꞉ golo kedab amio꞉, e ni dikidabo꞉lo꞉b a꞉la꞉asula꞉sa꞉ga꞉, ne dinafa mesea꞉kiyo꞉ mo꞉sa꞉laki, ne mogago꞉ mesea꞉ki sa꞉ma꞉ib.” 13 Ya꞉kob eyo꞉ a꞉la꞉sa꞉labiki, anowa꞉yo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Ni so꞉wa, ge kele asula꞉so꞉bo. Gelo꞉ mogagi alifa꞉no꞉ to sa꞉ma꞉ib a꞉no꞉ ni dia꞉no꞉ ko꞉lo꞉, o꞉gdo꞉ nilo꞉ so꞉lo꞉l we au kudu ha꞉naki, ge ha꞉na꞉sa꞉ga꞉, no꞉ a꞉no꞉ nemo꞉ dia꞉ya꞉bi.”
14 A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ Ya꞉kobo꞉ ha꞉na꞉sa꞉ga꞉, goudi a꞉la꞉ a꞉no꞉ sanalia꞉ga꞉, anolo꞉wa dia꞉yabiki, La꞉ba꞉ga eyo꞉ no꞉ ho nafa nudo꞉lo꞉ a꞉no꞉ Aisa꞉ga꞉lo꞉ ma꞉no꞉ asulab o꞉leau so꞉fa꞉. 15 La꞉ba꞉gaya꞉ ene ayamio꞉, ene so꞉wa wa꞉la꞉b Iso꞉wa꞉ helebeso꞉g nafa nolo꞉ delen ko꞉lo꞉, La꞉ba꞉ga eyo꞉ helebeso꞉g a꞉no꞉ dia꞉sa꞉ga꞉, ene so꞉wa tif Ya꞉koba kalifa꞉. 16 Helebeso꞉go꞉ kalita꞉sa꞉ga꞉, eyo꞉ Ya꞉koba꞉ dagi o꞉lia꞉ dagas o꞉lia꞉yo꞉ goudi do꞉go꞉fo꞉ a꞉na mele alifa꞉. 17 Goudi do꞉go꞉fo꞉ mele alita꞉sa꞉ga꞉, falawa so꞉fa꞉ o꞉lia꞉ no꞉ ho nudo꞉lo꞉ nafa so꞉fa꞉ a꞉no꞉ ene so꞉wa Ya꞉kobo꞉ dimi.
18 Ya꞉kob eyo꞉ dia꞉ga꞉, iyalo꞉wa dia꞉fa꞉la꞉dowakiyo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Do.” Aisa꞉g eyo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Ni so꞉wa, ge o꞉ba꞉le?” 19 A꞉la꞉dabu ba꞉dabiki, Ya꞉kob eyo꞉ iyamo꞉wo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Gi so꞉wa wa꞉la꞉b Iso꞉wo꞉ ne. To gilo꞉ nemo꞉lo꞉ dimidama꞉kilo꞉ sio꞉ a꞉no꞉ niyo꞉ dimido꞉. Nilo꞉ no꞉ buluma꞉ni ane ho so꞉fa꞉ we ma꞉niki dasima. Na꞉sa꞉ga꞉yo꞉, ne dinafa mesea꞉kiyo꞉ giyo꞉ nemo꞉ dinali salifoma.” 20 Ko꞉sega Aisa꞉g eyo꞉ ene inso꞉mo꞉wo꞉ a꞉la꞉dabu ba꞉ba꞉, “Giyo꞉ no꞉ we waga bo꞉e diyo꞉?” A꞉la꞉dabu ba꞉dabiki, Ya꞉kob eyo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Gi Gode Yawe a꞉ma꞉yo꞉ ne mada asufa꞉ ko꞉lo꞉ dia꞉ yo꞉l.” 21 Aisa꞉g eyo꞉ Ya꞉kobo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Ge hendele ni so꞉wa Iso꞉ deya꞉le a꞉la꞉liki goma꞉nigo꞉l ko꞉lo꞉ ge nelo꞉wa mena.” 22 A꞉la꞉sa꞉labiki, Ya꞉kobo꞉ iyalo꞉wa ha꞉na꞉ga꞉ dowabiki, Aisa꞉g eyo꞉ e dagiya ta꞉liakiyo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “To elo꞉wo꞉ Ya꞉koba꞉ dagan do꞉do꞉l ko꞉sega, gi dagi ko꞉lo꞉ golo꞉ amio꞉ Iso꞉ dowabo꞉lo꞉b.” 23 Aisa꞉g eyo꞉ dagi elo꞉wo꞉ ao Iso꞉wa꞉ dagi do꞉la꞉ma꞉ fo꞉ndo꞉ o꞉ngo꞉wa golo꞉ ko꞉lo꞉, Ya꞉kobo꞉lo꞉b a꞉la꞉bo꞉ mo꞉asulo꞉. A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ Aisa꞉g eyo꞉ e nafale mesea꞉ki towo꞉ sa꞉ma꞉no꞉ asulo꞉. 24 Aisa꞉g eyo꞉ emo꞉wo꞉ wa꞉ka a꞉dabu ba꞉ba꞉, “Hendele ni so꞉wa Iso꞉wo꞉ geya꞉le?” Ya꞉kob eyo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “A꞉, ne Iso꞉ka꞉.” 25 A꞉la꞉sa꞉labiki Aisa꞉g eyo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Ni so꞉wa, ge nafale mesea꞉ki dinali sa꞉ma꞉nigo꞉l ko꞉lo꞉, gilo꞉ no꞉ ho so꞉fa꞉ a꞉no꞉ ma꞉ni dimina.” A꞉la꞉sa꞉labiki Ya꞉kob eyo꞉ ho so꞉fa꞉ a꞉no꞉ iyamo꞉ dimiabiki, eyo꞉ mo꞉no꞉. Na꞉sa꞉ga꞉yo꞉ wain ho꞉no꞉lo꞉ dimiabiki, eyo꞉ a꞉no꞉lo꞉ mo꞉no꞉. 26 Na꞉sa꞉ga꞉yo꞉ eyo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Na꞉ so꞉wa, mimila꞉ma꞉ni mena.” 27 Hibu 11.20Ya꞉kob eyo꞉ iyayo꞉ mimilabikiyo꞉, Aisa꞉g eyo꞉ Ya꞉koba꞉lo꞉ so꞉g ko꞉lo꞉ mun a꞉no꞉ da꞉da꞉sa꞉ga꞉yo꞉, inso꞉ a꞉no꞉ e nafale mesea꞉kiyo꞉, eyo꞉ a꞉la꞉dinali sio꞉,
“Ni so꞉wa mun ge amilo꞉ dabu a꞉no꞉
Egelo꞉ Yawe elo꞉ nafale fa꞉la꞉doma꞉kilo꞉ ta꞉fo꞉ a꞉ma꞉ mun o꞉leo꞉ngo꞉ dowab.
28 Eleya꞉ ba꞉ ko꞉lo꞉ Godelo꞉wa a꞉la꞉ta꞉ga꞉lo꞉ fa꞉la꞉dowab a꞉no꞉ gelo꞉ amio꞉ dimia꞉melea꞉ki a꞉la꞉ta꞉ga꞉,
Ma꞉no꞉ modo꞉ fa꞉la꞉doma꞉no꞉ hen heyo꞉ nafaleyo꞉ gemo꞉ dimina꞉ki a꞉la꞉ta꞉ga꞉
ma꞉no꞉ hende o꞉lia꞉ wain ho꞉n o꞉lia꞉yo꞉ ge amio꞉ modo꞉ nafale fa꞉la꞉nda꞉melea꞉ki, Godemo꞉ dulugu so꞉lo꞉l.
29 Mo꞉mo꞉ 12.3A꞉la꞉ta꞉ga꞉ so꞉lo꞉ ko꞉li ko꞉lilo꞉ henfelo꞉ amilo꞉ sab we, gi nanog dian kalu dowaki,
iyo꞉ gi ha꞉ga dowa꞉i ha꞉na꞉mela꞉ib.
Ge misa꞉ dowaki, gao iyo꞉ gi ha꞉ga dowa꞉mela꞉ib.
Iliyo꞉ gelo꞉wa gulalu siliki, ge ko꞉lo꞉ wabulu sa꞉la꞉mela꞉ib.
Kalu abeyo꞉ ge mogagila꞉ma꞉no꞉ towo꞉ sa꞉lalega, kalu a꞉ma꞉ inin ko꞉ mogaima꞉ib.
Kalu abeyo꞉ ge nafale mesea꞉ki, Godemo꞉ dulugu sa꞉lalega, kalu i a꞉no꞉ nafale mesea꞉ki ta꞉fa꞉ib.”
30 Aisa꞉g eyo꞉ Ya꞉kobo꞉ nafale mesea꞉kiyo꞉ dinali sa꞉la꞉sa꞉ga꞉, Ya꞉kobo꞉ ha꞉nabiki, Iso꞉ e no꞉ bulula꞉leno꞉ a꞉na fa꞉la꞉dowo꞉. 31 Iso꞉ eyo꞉lo꞉ no꞉ ho nudo꞉ nafayo꞉ so꞉da꞉sa꞉ga꞉, iyamo꞉ dia꞉ya꞉sa꞉ga꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Nilo꞉ no꞉ buluma꞉ni ane ho so꞉fa꞉ we ma꞉niki dasima. Na꞉sa꞉ga꞉yo꞉, ne dinafa mesea꞉ki, do giyo꞉ nemo꞉ dinali salifoma.” 32 Ko꞉sega ene iya Aisa꞉g eyo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Ge o꞉ba?” a꞉la꞉sio꞉. “Gi so꞉wa wa꞉la꞉b Iso꞉wo꞉ ne.” 33 A꞉la꞉sa꞉labikiyo꞉ Aisa꞉go꞉ iliga꞉sa꞉ga꞉, kiyo꞉ bibiaki a꞉la꞉sio꞉, “Hendele ge Iso꞉ a꞉lalega, tamin amilo꞉ no꞉lo꞉ buluma꞉ ha꞉na꞉sa꞉ga꞉lo꞉ nemo꞉lo꞉ maiya꞉kilo꞉ dimiabo꞉ o꞉ba꞉le? Ge o꞉mia꞉no꞉ a꞉labikiyo꞉, nemo꞉wo꞉ dia꞉yabiki na꞉sa꞉ga꞉, e nafale mesea꞉ki, Godemo꞉ dulugu sio꞉. A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ e hendele nafale mesa꞉ib,” a꞉la꞉sio꞉. 34 Iso꞉ e iyaya꞉ to a꞉no꞉ da꞉da꞉sa꞉ga꞉, e mada halaido꞉ ya꞉lakiyo꞉ iyamo꞉wo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Dowa, nelo꞉ nafale mesea꞉kiyo꞉ dinali sama.” 35 Ko꞉sega Aisa꞉g eyo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Gaowo꞉ ya꞉sa꞉ga꞉ dikido꞉ ko꞉lo꞉, to gemo꞉lo꞉ dinali sa꞉ma꞉no꞉ sio꞉ a꞉no꞉ Ya꞉kob e dia꞉gane.” 36 Mo꞉mo꞉ 25.29-34A꞉la꞉sa꞉labiki Iso꞉ eyo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Nao eyo꞉ ne ho꞉len a꞉la꞉ dikidakiyo꞉, tamin amio꞉ nilo꞉ wa꞉la꞉ba꞉ dabuno꞉ e di. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ o꞉go꞉lo꞉ nemo꞉lo꞉ nafa mesea꞉kilo꞉ dinali sa꞉ma꞉no꞉ to sio꞉ a꞉no꞉lo꞉ e diab. A꞉la꞉go꞉ko꞉lo꞉ wi Ya꞉kob a꞉no꞉ e amio꞉ mada ililab.* Ya꞉kob a꞉la꞉do꞉ sa꞉lab a꞉ma꞉ ha꞉go꞉ we, gido꞉fo꞉ doma ta꞉li. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ to we Hibulu to amio꞉ bale sio꞉ ko꞉lo꞉ to hendeleyo꞉ we, e dikidan. Ko꞉sega giyo꞉ nafale mesa꞉no꞉ to nowo꞉ nemo꞉lo꞉ dimia꞉no꞉wo꞉ o꞉da꞉laba?” 37 A꞉la꞉dabu ba꞉dabiki Aisa꞉g eyo꞉ Iso꞉bo꞉wo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Gaowo꞉ gi misa꞉ kalu doma꞉ki ta꞉takiyo꞉, ene ao i a꞉no꞉ ene nanog dian kalu doma꞉ki ta꞉fo꞉. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ e amio꞉ ma꞉n o꞉lia꞉ wain ho꞉n o꞉lia꞉yo꞉ modo꞉ fa꞉la꞉doma꞉ki, niyo꞉ emo꞉ dinali saefa꞉. A꞉la꞉go꞉ko꞉lo꞉ gemo꞉lo꞉ dinali sa꞉ma꞉no꞉ kelego꞉ nowo꞉ aundo꞉ma.” 38 Hibu 12.17Iso꞉ eyo꞉ iyamo꞉ ha꞉iyakiyo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Do giyo꞉ dinali sio꞉ imilig ko꞉ma꞉le? Do giyo꞉ nelo꞉ nafale mesa꞉no꞉wo꞉ dinali sama.” Iso꞉ eyo꞉ to a꞉no꞉ sa꞉la꞉sa꞉ga꞉yo꞉, e alan ya꞉lo꞉.
39 Hibu 11.20Aisa꞉ga꞉yo꞉ inso꞉bo꞉wo꞉ a꞉ma꞉la꞉yo꞉ a꞉la꞉sio꞉,
“Ma꞉no꞉ modo꞉lo꞉ fa꞉la꞉doma꞉no꞉ hen heyo꞉ nafale a꞉namio꞉ ge mo꞉mesa꞉ib, a꞉la꞉ta꞉ga꞉
Eleya꞉ ba꞉ ko꞉lo꞉ Godelo꞉wa a꞉la꞉ta꞉ga꞉lo꞉ fa꞉la꞉dowab a꞉no꞉ gelo꞉ amio꞉ mo꞉fa꞉la꞉doma꞉ib.
40 Mo꞉mo꞉ 36.8, 2Kin 8.20Giyo꞉ hen o꞉lia꞉ ma꞉no꞉ o꞉lia꞉ dia꞉nikiyo꞉, buba꞉i ha꞉na꞉la꞉ga꞉ a꞉na dia꞉ib.
A꞉la꞉ta꞉ga꞉ ge gaowa꞉ nanog kalu dowa꞉i ha꞉na꞉mela꞉ib.
Ko꞉sega tif amio꞉ ge mo꞉bealiki, ene halaido꞉ ha꞉g amio꞉ mo꞉doma꞉niki,
giyo꞉ susia꞉la꞉ga꞉, handalowakiyo꞉ ga꞉li doma꞉ib.”
Aisa꞉g eyo꞉ emo꞉wo꞉ a꞉la꞉dinali salifa꞉.
La꞉ba꞉ga eyo꞉ hagugo꞉ to sio꞉
41 Iso꞉ emo꞉lo꞉ dinali sa꞉ma꞉no꞉ to a꞉no꞉ ao Ya꞉kob eyo꞉ dikida꞉sa꞉ga꞉ di, ko꞉lo꞉ Iso꞉ eyo꞉ Ya꞉kobo꞉wo꞉ mada kulufa꞉yakiyo꞉ eneno꞉ a꞉la꞉kele asulo꞉, “Dowo꞉ soma꞉no꞉wo꞉ ko꞉na꞉ma dofo꞉lab ko꞉lo꞉, e sowaliki kuo꞉ya꞉la꞉ga꞉ ilikiyo꞉, niyo꞉ Ya꞉kobo꞉ a꞉na sanala꞉ma꞉no꞉.”
42-43 Iso꞉wa꞉lo꞉ Ya꞉kobo꞉lo꞉ dimidama꞉no꞉ sio꞉wo꞉, kalu nolba꞉ da꞉da꞉sa꞉ga꞉, La꞉ba꞉gamo꞉ sio꞉ ko꞉lo꞉, La꞉ba꞉ga eyo꞉ Ya꞉kobo꞉ ho꞉ida꞉sa꞉ga꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Dabuma, gao Iso꞉wa꞉yo꞉ ge wa꞉deaki sanala꞉ma꞉no꞉ dimidaliab ko꞉lo꞉, ge nilo꞉ sa꞉ma꞉nigo꞉l we ko꞉lo꞉ kudu ha꞉na꞉bi. Ni so꞉wa, ge Halan hen a꞉na nai ha꞉na꞉sa꞉ga꞉, nao Laban elo꞉wa wo꞉no꞉le mesa꞉ ha꞉na꞉bi. 44-45 Ge Laban o꞉lia꞉ o꞉a꞉la꞉ga꞉, gilo꞉ Iso꞉ ko꞉lo꞉ dikido꞉ a꞉no꞉ Iso꞉ eyo꞉ ga꞉lila꞉sa꞉ga꞉, kulufa꞉yo꞉ elo꞉ a꞉no꞉ aundo꞉ma dowaliki, niyo꞉ kalu nowo꞉ ge tililia꞉ mena꞉ki iliga꞉fa꞉no꞉. Mo꞉wo꞉ gaowa꞉ ge sa꞉ndaliki nolba꞉yo꞉ e wa꞉dealega, ne ga꞉go꞉ asulakiyo꞉ ho꞉len imilise a꞉namio꞉ nofolo꞉wo꞉ alan fa꞉la꞉doma꞉ib ko꞉lo꞉ a꞉la꞉bo꞉ fa꞉la꞉dowabena꞉kiyo꞉, ge o꞉go꞉ hamana.”
Ya꞉kobo꞉ Labando꞉wa ane
46 A꞉la꞉sa꞉la꞉sa꞉ga꞉yo꞉, La꞉ba꞉ga eyo꞉ Aisa꞉gbo꞉wo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Hit ga a꞉la꞉ Iso꞉ elo꞉ di a꞉ma꞉lo꞉ man dimidab a꞉no꞉ ne ba꞉ba꞉yo꞉ kulufa꞉yaki mo꞉beab ko꞉lo꞉, Ya꞉kob elo꞉ Hit ga weko꞉ dialega, ne mada mo꞉bea꞉la꞉ga꞉, ne doma꞉no꞉wo꞉ mada mogagila꞉ma꞉ib,” a꞉la꞉sio꞉.
*27:36: Ya꞉kob a꞉la꞉do꞉ sa꞉lab a꞉ma꞉ ha꞉go꞉ we, gido꞉fo꞉ doma ta꞉li. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ to we Hibulu to amio꞉ bale sio꞉ ko꞉lo꞉ to hendeleyo꞉ we, e dikidan.
27:40: Mo꞉mo꞉ 36.8, 2Kin 8.20