Luk
Luk ni buk wen di buk Aposel ane ur nand. Ni dokta iri di ni wute tit Grik kin iri. Ni pripri Pol temi mar ir mo. Ni buk wen ur nindiq kin puate teri. Puate ire te ni bei nand te pugri Jisas ni Mesaia. Wute Juda kin ni wuti iri God tiqi nindog nandi nateruwi yuwon pu ris ye te ningg ghimbi ruwo pu ris. Luk bei nand wuti te ni Jisas. Ni wand ur nand kin puate aye te ni Jisas puate pughe kin ningg qi pe nati ni di yembe nand kin te simbe nand. Ni beghi nei pare pitinde di Jisas nei bibig ye te ningg Jisas ningg yembe di wand te ningg ur nand. Luk ni buk wen ur nindiq kin te ni Jisas ningg yembe di wand tuquine ur nand ningg nari. Ni wand unje gri o oyi gri ur nand yambu nari. Pugri bu ni otinde nei natevi pre di buk wen ur nindiq.
Jisas ni wute Juda segi kin ningg simbe nand ei beghi nei bab, ni wute Juda kinne ghav nindiny ningg nandi segi. Ni wute buagi ghav nindiny ningg bu nandi. Wute Grik kin ni tuquine nganye ris ningg riri, pugri bu Luk ni pughe gri Jisas wuti nganyene tuquine nas kin te ningg simbe nand. Di ni Ququ Yuwon Ye ni gre, God ane wand kin, God nyamb bidiri riwo kin, di wute yumbo quan kin di segi kin te ningg simbe nand.
1
Wand ye wuwo kin
1 Tiopilus
Wute nganye buagi yumbo ur God beghi nde yembe nand kin te muqond kin te kin wand ur mand ningg. 2 Yumbo ren kin puate ri righe di wute te muqond di te kin wand bir mawo ye, ni beghi simbe mundug kin te kin pugrine muq wute nganye buagi te kin wand ur mand ningg buid nganye map. 3 Muq nge nge ning gri mune asi yumbo ren puate ri righe kin te otinde guqod, pugri bu nge nei gab kin te nge nyumo raqe wen ur guduw ei nu nei ghamb yumbo pughe kin ye ruwo di yumbo pughe kin dobu ruwi. 4 Te ei nu yumbo yumbo buagi te bei munduw kin te oghine nei mbiny.
Jon kumo wuri wundi kin wand
5 Herot ni Judia pe king ningg nas kin tende puayi prist iri nas ni nyamb Sekaraia. Ni prist mingg wute tit Abiya puq mindim ye te kin iri. Ni ngam Elisabet ni mune Aron ningg kuqone. 6 Ni teri ane Yumbui ningg lo irepene rutungu ye, di wand ninge gure ruwo segi ye. Pugri bu ni God nde rar pe tuquine ris. 7 Pudi Elisabet ni kimasi yequ bu wo wure segi. Di ni teri gang rise pre.
8 Muq Abiya ningg wute, Sekaraia di nikin yembe ire ane ei yembe mand ye, pugri bu Sekaraia ni God ningg baj pe prist ningg yenu. 9 Nikin yumbo ur taq wen: Ni wet wo pe prist buagi nyamb ur mindim pre os wo pe mawo maghe, otiwo iri meti ni muqond tughe ni nyamb tende vise, te muqdi ni God ningg baj pe nar no yumbo tuqo yuwon kin wase nande. Pugri bu ni te kin puq men di wet wo Sekaraia nyamb vise ye te meti nowi bu Sekaraia te kin yembe nand. 10 Muq yumbo tuqo yuwon kin wase nande kin tende puayi wute buagi God yumbui nyamb rirang kin dabo gri rikur Yumbui pengu rindig rindig yeru.
11 Muq Yumbui ningg angelo iri Sekaraia nde nandi di alta pe ni yumbo tuqo yuwon kin wase nande kin tende si tuan pe opu yenu. 12 Sekaraia ni te nuqoind di ni puye nand di quan nganye wune namb. 13 Pudi angelo te nari, “Sekaraia nu wune ghamb wayequ. Nu kuari kin te God nutungu pre. Pugri bu otiwo nungam Elisabet quayi wo iri wurew ye. Otiwo ni wo te wuri wundi di Jon ei puq ndig. 14-17 Otiwo ni Yumbui nde rar pe yumbui nas. Ni wain ne segi, di wuye gre kin aye te ne segi. Ni kumo wuri wundi kin tende puayi pune ruso ruso otiwo ni yumbui no kin tende puayi Ququ Yuwon Ye ni nde nas. Wuti nen ei otiwo Israel nganye buagi nitari Yumbui nikin God nde nandi. Yumbui nawi ningg bu ni ye nawo Elaija kin pugri Ququ Yuwon Ye ningg gre pe wand bir nawo ei wute buagi yumbo ur brequ si mare. Ni no ei kiyi di wo ane ire pe nimar, wute ngawu gre mand kin mune wand mutungu di yumbo ur tuquine kinne mand. Ni puq nen ei wute nei yuwon ye matevi pre ei Yumbui dobu nawi. Pugri bu nu Elisabet tequ wo te nas kin te ningg quan nganye chumbuai wand, di wute buagi aye te mune pugrine ni nas kin te ningg quan nganye chumbuai rind.”
18 Muq Sekaraia oyi angelo pengu nindig, “Pughe gri ei nge nei gab nu nganyene guad? Nge gang kase pre di nge ngam mune gang wuse pre.”
19 Muq angelo te oyi nari, “Nge Gebriel, nge God nde rar pe yengu ye, ni tiqi nundogh gadi nu wand yuwon ye ven simbe guduw ningg. 20 Yumbo ren nganyene nge simbe guduw kin pugrine ei puq ren ye, pudi nu kuari nge nganyene puq gad segi, pugri bu muqdi nu mim ruaw riwo pu ghas ghas otiwo, muq wand ren nge simbe guduw kin ren nganyene puq ren kin tende puayi di nu mune wand ghand.”
21 Wute buagi Sekaraia ghimbi ruang pu yeru yeru riri, “Pughe ningg ni te nar yenu chiraq?” 22 Otiwo ni mune neyi nandi pudi ni mim ruang riwo, di wand nand kin tuqui segi. Ni wand nand kin tuqui segine bu ni si pene yeri nand nand. Ni te ruqond di nei rimb ni God ningg baj pe te nar yenu rar ri righe ruso di yumbo ninge ruqo nyemb pe pugri nuqond.
23 Otiwo ni God ningg baj pe yembe nand kin te prene ni mune baj pe no.
24 Otiwo tende dobu Elisabet wo ane wus di irew 5-pela pu ni baj pene wus. 25 Di ni wuri, “Yumbui nge ghav nindigh bu nge wo ane kas. Asi nge wo segi kas bu wute buagi minyuw kiteny, pudi muq ven nde puayi Yumbui nge yawo nitogh minyuw te puaq nindigh pre bu nge wo ane kas.”
Angelo Jisas kumo wuri wundi kin te ningg simbe nand
26 Elisabet wo ane wus irew 6-pela pu ruso pre, di God angelo Gebriel tiqi nundog Nasaret Galili opu yequ kin tende no. 27 Ni nyumbueg ambonye ire nde no. Nyumbueg ambonye te Josep Devit ningg kuqo ni meng nitaqi ningg wus ye. Ni asi wuti iri teri rise segi. Nyumbueg ambonye te ni nyamb Maria. 28 Angelo te ni nde no muq simbe nunduw nari, “Nu nei tuan mbiq, God nu quan nganye yawo niraw righe. Yumbui nu tequ was.”
29 Ni puq nand kin te ningg Maria nei kumo nganye wumb, di nei wumb segi pughe kin ningg angelo wand ven kin nand. 30 Pudi angelo te Maria simbe nunduw, “Maria nu wune ghamb wayequ, God nu quan nganye yawo niraw righe. 31 Muqdi nu wo ane ghas di otiwo nu quayi wo iri gheri ghandi. Wo te gheri di ni nyamb Jisas ei puq ndig. 32 Otiwo ni nyamb yumbui nganye vise di God Yumbui Nganye Kin nari ni ni ningg wo. Yumbui God nari di ni kuqo Devit ningg sunyi nitangvi, king ningg nas. 33 Di Jekop ningg kuqo kimem buagi ni nde si nambu ris. Di yumbo yumbo buagi ni nde si nambu rise kin te pre ye tuqui segi.”
34 Muq Maria oyi wuri, “Te pughe gri ei? Nge wuti iri temu pase segine di pughe gri ei nge wo ane kas?”
35 Di angelo oyi simbe nunduw nari, “Ququ Yuwon Ye nu nde nandi ye. Di Yumbui Wam Nganye Kin ni ningg gre nunde bre. Pugri bu nu quayi wo yuwon kin te gheri, di God ningg wo puq mindig. 36 Piyi nu yavi ire Elisabet ni gang wuse pudi muq ni wo wuri yamb tumo. Wute riri ni wo wure tuqui segi, pudi muq ni wo ane wus irew 6-pela ruso pre. 37 Te pugri yumbo yumbo buagi wute qi pe kin puq men tuqui segi kin te God puq nen kin tuqui. Yumbo ninge God puq nen tuqui segi kin rise segi.”
38 Muq Maria oyi angelo simbe wundig, “Te piyi muq nu simbe guad kin pugrine nge puq negh. Nge God ningg yembe ye wuti. Pugri bu God nge pughe sin negh ningg te piyi.” Ni puq wund di angelo Maria si niraq no.
Maria wuso Elisabet wundoq
39 Tende puayi Maria yumbo sir wup di brequne Judia opu wuso di tiqe ire rand pe opu yequ kin tende wuso. 40 Wuso tende wuso wur di Sekaraia ningg baj pe wuso, di ni Elisabet chumbuai kin wand simbe wunduw. 41 Elisabet ni Maria chumbuai kin wand simbe wunduw kin te wutungu ne, di wo Elisabet nde umbo pe kuse kin chumbuai gud prare kuyo, di opu Ququ Yuwon Ye Elisabet nde yenu. 42 Di Elisabet quan kumone wuri, “Nyumbueg buagi nde mingi God nu irine quan nganye yuwon nuaw, di wo nu nde umbo pe kuse kin te quan nganye yuwon nuany. 43 Pudi pughe kin ningg nge quan nganye yuwon nuagh bu nge Yumbui ningg kumo nge nde wundi? 44 Nu chumbuai kin wand guad kin nge nde ange pe vighe di opu wo nge nde umbo pe kuse kin chumbuai gud di prare kuyo. 45 Yumbui nu simbe nunduw kin te nu kuari otiwo nganyene yumbo te kin puq ren puq guad ye te ningg God nu yuwon nganye nuaw.”
Maria Yumbui nyamb wundivi viyo kin yuwo
46 Maria wuri,
“Nge umbo pe Yumbui nyamb gidivi viyo 47 di nge ququ God nge neti kowi kin ni ningg chumbuai wund. 48-49 Nge ni ningg yembe ye nyumbuegne, pudi ni nge nei gheri nipigh segi. Yumbui Gre Nganye Kin yumbo yumbui kin wute aye puq men tuqui segi kin ni nge nde yembe nindiny kin te ningg di muq ven nde puayi pune ruso ruso otiwo wute buagi riri God nge yuwon nuagh. Ni nyamb yuwon vise. 50 Wute muq mas kin men di ni wo mune mas kin tende puayi wute God yumbui nyamb mirang tedi ni oyi yawo nitom di yumbo ur pugri kin bei nindim. 51 Nikin si gre kin pe ni yumbo gre kin puq nen. Wute nikin nei pe mari ni yumbui mas puq mand kin te oyi ni woingo nuam righe. 52 Wute nyamb kin ni ni maghe mo, pudi wute nyamb segi kin oyi nyamb nindivi viyo yumbui nyamb niram. 53 Wute asi yumbo segi kin te oyi muq ni yumbo quan kumo nem, pudi wute asi yumbo quan kin te oyi muq tiqi nundom yumbo segi si omone mo. 54 Ni asi beghi koku simbe nindim kin te nei gheri nap segi, bu muq nikin yembe ye wute Israel yawo nitony bu nandi. 55 Ni yumbo te kin asi ni beghi koku simbe nindim kin pugrine ei otiwo Abraham di nikin kuqo ane bei nindiny nindinyne ruso ruso otiwo.”
56 Maria Elisabet ane ris irew teri ire ruso pre muq mune nikin tiqe wuso.
Jon kumo wuri wundi
57 Elisabet ni wo wuri wundi kin tende puayi ni wuso quayi wo wuri wundi. 58 Di nikin yavi ire di tiqe ire ye ni God Elisabet yawo nitow di ghav nunduw kin te rutungu, di ni ruso Elisabet ane chumbuai rind.
59 Nginy 7-pela pu mo pre, nginy 8 te ningg ni mandi wo te ghimbi dugu chongo pend muang ningg. Wute ghimbi dugu chongo pend muang kin ni kiyi Sekaraia nyambne mirang ningg mari. 60 Pudi ni kumo segi puq wund wuri, “Yewo! Ni nyamb Jon.”
61 Ni oyi mari, “Te pudi nungoqi nuqo iri nyamb te kin vise pu ghari.”
62 Sekaraia mim ruang riwo di ni wand nand segine ye, pugri bu ni si pene yeri mand di pengu mindig ei ni simbe nand nyamb pughe ye bri wo te mirang ningg nari.
63 Muq Sekaraia oyi si pene yeri nindim di ni nyumo raqe meng. Muq ni wo nyamb te nyumo raqe pe ur nand nari, “Ni nyamb Jon.” Muq wute buagi te yemu kin puyene nganye mand. 64 Sekaraia puq nand di brequne nganye ni mim ruang riwo kin te prene, minjuq mune bure nondo, di mune wand nand kin tuqui, di ni God chumbuai nindig. 65 Wute buagi nikin tiqe kin wune rimb, di wand te kin Judia opu tiqe buagi rand pe yeru kin tende vir ir. 66 Wute buagi wand ven rutungu kin te nei kumo rimb di riri, “Wo nen otiwo ni pughe gri kin bri nas?” Yumbui ningg gre ni nde vise bu puq ren.
Sekaraia God nyamb nindivi viyo ningg yuwo nari
67 Di Jon kiyi Sekaraia Ququ Yuwon Ye ni nde nas nei neng di propet kin wand ren simbe nand:
68 “Yumbui Israel mingg God nyamb bidivi viyo; te pugri ni nandi nikin wute Israel nate ruwi pre. 69 Ni beghi wuti gre nganye kin iri nengu pre. Wuti te otiwo beghi nitamu powi ye. Wuti te God ningg yembe ye wuti Devit ningg kuqo. 70 Wand ven kin yabe chuqo nikin propet yuwon ye ni simbe nindim mandi simbe mand kin ane tuquine. 71 Ni simbe nindim nari otiwo ni beghi ghav nundug, beghi bon veri nde si pe pu nitamu powi. Di wute beghi yambu mirengu kin ninde si pe pu nitamu powi. 72 Yumbo ren kin puq nen kin te asi ni wand yuwon ye taq namb kin te nei gheri nipiny segi, di ni beghi koku yawo nitom kin te bei nand ningg. 73 Ni beghi koku Abraham nde wand gre ye simbe nindig nari, 74 Otiwo ni nganyene beghi veri nde si pe pu nitamu powi, di ghav nundug ei beghi wune bab segi di ni ningg yembene bad. 75 Di beghi ninde rar pe yuwon pu pas di yumbo ur tuquine puq pen pen pati. 76 Di nu nge wo otiwo wute buagi mari nu Yumbui Wam Nganye Kin ni ningg propet iri. Te pugri nu ei ye ghawo Yumbui ngim wang ei ni dobu naru ye. 77-78 Di nu God ningg wute simbe ndiny ei ni nei rimb ni nate ruwi yuwon pu ris. Beghi God ni quan nganye yawo nitony ye te ningg bu ni yumbo ur brequ rind kin wand te puaq nindiny di Yumbui ningg ti beghi nengu. 79 Di wute yumbo ur brequ rind di burpoq wabe ris kin te ti neny. Ni puq nen ei beghi ngim budoq ei yuwon pene nyinge pare, yeng bad segi di umbo yuwonne kuse.”
80 Di wo nen yumbui no di gre natevi, di no dabo char kumo mingi wute segi ye pe te yenu yenu, otiwo muq mune wute buagi Israel kin nde rar pene nandi.