13
Kaal naagŋ taar gɛn debm kɔnd buru* Taa naaŋ Yaudge tu se gɛmɛ se naaɗe ɔɔcin̰ se naaɗe sin aan gɔɔ kɔnd buru.
(Mk 4.1‑20; Lk 8.4‑15)
1 Ɓii kɛn se sum ɓo, Isa teec ɔn̰ ɓea ɔɔ ɓaa iŋg taa baar kɛn Galile ki. 2 Ɔɔ gɔtn se dɔɔl jeege dɛna tus cɛɛn̰ ki ɔlin̰ naan̰ iin̰ ook iŋg maakŋ markab ki ɔɔ jee ute dɛnɗe se ɗaar do jɛŋ baar ki. 3 Gɔtn se naan̰ taaɗɗenga taarge dɛna ute ɗoobm kaal naagŋ taara ɗeekɗen ɔɔ: «ꞋBooyki, deb kalaŋ tɔs kupin̰a ɔɔ teec ɓaa kɔnd buru. 4 Kɛn naan̰ jaay ɔnd kɔnd burin̰ se, kupm mɛtin̰ si jɛŋ ɗoob ki ɔɔ yeelge bɔɔy ɓaaɗo tuun ɔsin̰ naatn paac. 5 Kupm mɛtin̰ si do naaŋ kɛn gɔtin̰ ɔk koa. Kupm se naar teeco yɔkɔɗɔ taa gɔtn se, naaŋin̰ cɛɛpɛ. 6 Num gaŋ kɛn kaaɗa jaay baag tɔŋgɔ se, naan̰ lawaka ɔɔ tuutu, taa gɔtn se iirin̰ ɔŋ ɛnd ɓaa te dɔk eyo. 7 Kupm mɛtin̰ se si maakŋ ji kaag kɛn ɔk kɔrɔndɔ. Ji kaagŋ ute kɔrɔndɔ se teepe ɔɔ aayin̰ taara. 8 Kupm mɛtin̰ si do naaŋ kɛn jiga. Kupm se am tɔɔk doa ɔɔ ɔk kaama. Kɛngen mɛtin̰ge se ɔk kaama bɛɛ bɛɛ, kɛngen kuuy ɔk kaama dɛna ɔɔ kɛngen kuuy se ɔk kaama dɛn ciri.» 9 Gɔtn se Isa ɗeekɗen ɔɔ: «Debm jaay ɔk bi booyo num, booy ɔk taar se.»
Gɛn ɗi Isa taaɗɗen ute kaal naagŋ taara
10 Jee mɛtn Isa ki ɓaaɗo ɔŋin̰a ɔɔ tɔnd mɛtin̰ ɔɔ: «Gɛn ɗi jaay naai Ꞌtaaɗ jeege tu ute ɗoobm kaal naagŋ taara se?» 11 Naan̰ tɛrlɗen ɔɔ: «Nakŋ jꞋɔyin̰ga kɔy maakŋ *Gaar Raa ki se, naase se *Raa taaɗsenga naase Ꞌjeelin̰kiga. Gaŋ jee kuuy se, nakŋ se Raa ɔŋ taaɗɗen te mɛtin̰ eyo. 12 Taa naan̰ se debm kɛn ɔk se jꞋan̰ kɔmb do ki Ꞌtɛɗn dɛna, num debm kɛn ɔk ey se lɛ, kɛn cɔkɔn naan̰ ɔk se kic ɓo jꞋan tɔsn naatn. 13 Taa naan̰ se ɓo, maam mꞋtaaɗɗen ute kaal naagŋ taara se:
taa naaɗe aaka ɔɔ ɔŋ aak ɔk eyo,
naaɗe booyo ɔɔ ɔŋ booy ɔk taar se eyo.
14 Bin ɓo taar kɛn debm taaɗ taar teeco taar Raa ki ron̰ Ezayi taaɗɗen do dɔkin̰ se aanga ɗoobin̰ ki kɛn ɔɔ:
Taar se naase utu aki booy ute bise, naɓo aki booy kɔk eyo
ɔɔ naase utu aki kaakŋ ute kaamse, naɓo aki kaakŋ kɔk eyo.
15 Ɗeere, jee se maakɗe mɔŋgɔ,
naaɗe tɔlga kamba biɗege tu ɔɔ turumga kaamɗege,
ey num naaɗe Ꞌkɔŋ kaaka, Ꞌkɔŋ booyo,
ɔɔ ute maakɗe kic naaɗe Ꞌkɔŋ booy kuun jaay aɗe tɛrl ro maam ki,
ɔɔ kaaɗn naane se, maam Raa mꞋaɗen kaaja.† Aak Eza 6.9‑10.»
16 Isa taaɗ ɔɔ: «Gaŋ naase maakse raapo taa kaamsege lɛ aak kaaka ɔɔ bisege lɛ booy booyo! 17 ꞋBooyki bɛɛ mꞋasen taaɗa: jee taaɗ taar teeco taar Raa ki dɛna ute jeegen tɛɗ nakŋ ute ɗoobin̰ se, je ɔɔ aɗe kaakŋ nakŋ ɓɔrse naase aakki se, naɓo ɔŋ aakin̰ te eyo, ɔɔ je ɔɔ aɗe booy nakŋ ɓɔrse naase Ꞌbooyki se, naɓo ɔŋ booyin̰ te eyo.»
Isa taaɗ tɔɔk mɛtn kaal naagŋ taar gɛn debm kɔnd buru
18 «Naase Ꞌbooyki mɛtn taar gɛn kaal naaŋ taar gɛn debm kɔnd buru se. 19 Jeegen booy mɛtn taar Gaar Raa jaay ɔŋ booy ɔkin̰ ey se, tec aan gɔɔ kupm kɛn si jɛŋ ɗoob ki se. Taar naaɗe booyga se, *Ɓubm sitange ɓaaɗo ɔɔɗɗesin̰ naatn maakɗe ki. 20 Num jee mɛtin̰ge se tec aan gɔɔ kupm si do naaŋ kɛn maakin̰ ɔk ko se; naaɗe se kɛn booyga taar Raa se, naar ɔkin̰ maakɗe ki ute maak‑raapo. 21 Naɓo naaɗe se ɔŋ ɔn̰ taar Raa ɔl iiri maakɗe ki eyo, taa naaɗe ɔŋ ɔn̰ te maakɗe kaam kalaŋ eyo. Kɛn dubar ɔŋɗenga ey lɛ kꞋbaagɗenga dabar gɛn taar Raa sum ɓo, naaɗe naar rɛsn ute kaal maakɗen do Raa ki se naatn. 22 Kupm si maakŋ ji kaag ki se tec aan gɔɔ jeegen booy taar Raa, naɓo uun nirlɗe do nakge tun do duni ki ute je maala. Nakgen se ɓo, ɓaaɗo maakŋ saapɗe ki ɔɔ gaasin̰ taar Raa se ɔŋ tɛɗ naaba maakɗe ki eyo. 23 Kupm si do naaŋ kɛn jiga se tec jeegen booy taar Raa ɔɔ took aal maakɗe do ki. Ɔɔ taar Raa se ɔlɗe naaɗe tɛɗn nakgen bɛɛ bɛɛ. Jee mɛtin̰ge se tec aan gɔɔ gɛm kɛn ɔk kaama bɛɛ bɛɛ, kɛngen mɛtin̰ge tec aan gɔɔ gɛm kɛn ɔk kaama dɛna ɔɔ kɛngen kuuy se tec aan gɔɔ gɛm kɛn ɔk kaama dɛn cir se.»
Isa aal naagŋ taara ro dɛrɛŋgɛl‡ Dɛrɛŋgɛlɛ se jee mɛtin̰ge daŋin̰ biziri. ki
24 Tɛr Isa taaɗɗen ute kaal naagŋ taar kuuy daala ɔɔ: «*Maakŋ Gaar Raa se tec aan gɔɔ gaabm tɔs kupm jiga ɔɔ ɓaa kɔɔcn̰ maakŋ‑gɔtin̰ ki se. 25 Num kaaɗ kɛn jeege tooɗ tooɗ bi nɔɔr se, debm wɔɔyin̰ ɓaaɗo ɔɔc dɛrɛŋgɛlɛ maakŋ teen̰ kɛn naan̰ ɔɔcin̰ se ɔɔ naan̰ teec ɓaa. 26 Kɛn teen̰e jaay ɓaa teepe ɔɔ tɔk do se, gɔtn se dɛrɛŋgɛlɛ kic ɓaa tɔk kici. 27 Gɔtn se jee tɛɗn naabge se ɓaaɗo ɔŋ mɛlɗe ɔɔ ɗeekin̰ ɔɔ: ‹Mɛlje, naai ɔɔco kupm jiga ɓo maakŋ‑gɔti ki ey la? Num dɛrɛŋgɛl maak ki se tap ɓo iin̰o gay?› 28 Naan̰ tɛrlɗen ɔɔ: ‹Kɛse debm wɔɔyɔ ɓo tɛɗin̰ naan̰ se.› Jee tɛɗn naabge se tɔnd mɛtn mɛlɗe ɔɔ: ‹ꞋJe dɛrɛŋgɛlge se jꞋaɗen ɓaa tɔɔɗn si naatn la?› 29 Mɛlɗe ɗeekɗen ɔɔ: ‹Dɛrɛŋgɛlge se ɔn̰te Ꞌtɔɔɗɗeki, ey num sɔm aki tɔɔɗn teen̰gen maak ki se, cɛrɛ. 30 Ɔn̰ɗeki naaɗe teepm kalaŋ bini kaan kaaɗn kɔj ki, ɔɔ kɛn kaaɗn kɔjɔ aanga jaay ɓo maam mꞋtaaɗn jee kɔjge tu mꞋɔɔ: Deet deet se dɛrɛŋgɛlge se Ꞌdɔɔk Ꞌtusɗeki kaam kalaŋ taa aɗeki tɔɔcn̰ pooɗo. Ɔɔ teen̰e se lɛ ɔj Ꞌtusɗeki kaam kalaŋ Ꞌɓaaɗo Ꞌtɔnd ɔmbin̰ki maakŋ giijum ki.›»
Isa aal naagŋ taar ute kaam nakŋ kꞋdaŋin̰ mutard
(Mk 4.30‑32; Lk 13.18‑21)
31 Tɛr Isa taaɗɗen ute kaal naagŋ taara kuuy daala ɔɔ: «*Maakŋ Gaar Raa se tec aan gɔɔ kaam nakŋ kꞋdaŋin̰ mutard, kɛn gaaba kalaŋ uun ɔɔcin̰ maakŋ‑gɔtin̰ ki. 32 Kaam nakŋ kꞋdaŋin̰ mutard se, naan̰ baat cir kaam nakgen do naaŋ ki se paac. Num kɛn jꞋɔɔcin̰ga teecga se, naan̰ teepe tɛɗ magal cir nakgen teec maakŋ ɓar ki se paac bini yeelgen kic ɓo ɓaaɗo uj kujɗege tɛlɛtin̰ge tu.»
Isa aal naagŋ taara ute ɔrɔmɔ
33 Tɛr Isa taaɗɗen ute kaal naagŋ taar kuuy daala ɔɔ: «*Maakŋ Gaar Raa se tec aan gɔɔ ɔrɔm kɛn mɛnda jaay tɔsga rujn̰ gɛmɛ ɗooc gɔrn magala ɔɔ kɛn naan̰ jaay deepin̰ga ɔɔ ɔmbin̰ga maak ki num, iin̰in̰ paac se.»
Taa ɗi jaay Isa taaɗɗen ute kaal naagŋ taara
34 Taargen paac se Isa dooy jee dɛnge ute kaal naagŋ taara. Ɔɔ ɗim jaay naan̰ dooyɗen ute kaal naagŋ taar ey se, gɔtɔ. 35 Bin ɓo taar kɛn debm taaɗ taar teeco taar Raa ki taaɗo do dɔkin̰ se aanga ɗoobin̰ ki, kɛn ɔɔ:
Maam mꞋutu mꞋaɗen taaɗn ute kaal naagŋ taara,
do nakge tun ko kꞋkɔyin̰a do dɔkin̰ kaaɗ kɛn Raa utu aalo kaal do naaŋa se.§ Aak KKR 78.2.
Isa taaɗ tɔɔk mɛtn taar kaal naagŋ taar ro dɛrɛŋgɛl ki
36 Gaŋ gɔtn se Isa iin̰ ɔn̰ jee dɛnge ɔɔ ɔk tɛrl ɓaa ɓeene. Jee mɛtin̰ ki ɓaaɗo ɔŋin̰a tɔnd mɛtin̰ ɔɔ: «ꞋTaaɗ tɔɔkjen tu mɛtn taar kaal naagŋ taar ro dɛrɛŋgɛl kɛn maakŋ‑gɔt ki se?» 37 Isa ɗeekɗen ɔɔ: «Debm ɔɔc kupm jiga se, kɛse maam *Goon Deba. 38 Maakŋ‑gɔtɔ se lɛ do naaŋa ɔɔ kupm jiga se lɛ, kɛse jeegen gɛn *maakŋ Gaar Raa, dɛrɛŋgɛlɛ se lɛ taaɗn ute jee *Ɓubm sitange. 39 Debm wɔɔy ɔɔco dɛrɛŋgɛlɛ se, kɛse Bubm sitange* Ara se ɓo Bubm sitange ron̰ Iblis kici., kɔjɔ se lɛ taaɗ te ɓiin dunia an naŋa, ɔɔ jee kɔjge se lɛ *kɔɗn Raage. 40 Aan gɔɔ dɛrɛŋgɛlɛ se kꞋtusin̰ jaay kꞋtɔɔcin̰ pooɗn se, ɓiin dunia naŋ se kic ɓo utu tɛɗn bin kici. 41 Bin ɓo maam Goon Deba mꞋaɗe mꞋkɔl kɔɗumge ɔɔ jeegen jaay ɔl jeege ɔn̰ ɗoobm Raa, ɔɔ ɔlɗe tɛɗ *kusin̰a se, kɔɗn Raage aɗen tuur naatn maakŋ gaarin̰ ki. 42 Kɔɗn Raage aɗen tɔsn kɔmb maakŋ baal pooɗ ki, ɔɔ gɔtn se ɓo gɔtn naaɗe tɔɔyɔ ɔɔ taan̰ naaŋɗege. 43 Anum jeegen jaay tɛɗ naka ute ɗoobin̰ naan Raa ki se, naaɗe se wɔɔr aan gɔɔ kaaɗa maakŋ gaar Bubɗe ki. Debm ɔk bi booyo num booy ɔk taar se jiga!»
Isa aal naagŋ taara ro kɔrbɔt ki ute meeɗe
44 «*Maakŋ Gaar Raa se tec aan gɔɔ kɔrbɔtn kꞋjꞋɔyin̰ maakŋ‑gɔt ki ɔɔ deba ɓaaɗo rɛk ɔŋin̰a ɔɔ naan̰ ɔyin̰ gɔtin̰ ki ɔɔ iin̰ ɓaa. Ute maak‑raapm naan̰ ɔk se, naan̰ ɓaa dugŋ ute nakŋ naan̰ ɔk se paac, ɔɔ ɔk tɛrl ɓaaɗo dug maakŋ‑gɔtn ese se.
45 «Tɛr maakŋ Gaar Raa se tec aan gɔɔ debm tɛɗn suukŋ kɛn je meeɗgen zoɗe ɔɔn̰ɔ. 46 Kɛn naan̰ je ɔŋ meeɗn zon̰ ɔɔn̰ se, naan̰ ɔk tɛrl ɓaa dugno ute nakŋ naan̰ ɔk se paac, ɔɔ ɓaaɗo dug meeɗn ese se.»
Isa aal naagŋ taara ute gɛndɛ
47 «Tɛr *maakŋ Gaar Raa se tec aan gɔɔ gɛnd jꞋundin̰ maakŋ baar ki ɔɔ tɔso napar kɛn̰jge dɛna. 48 Kɛn gɛndɛ jaay tɔso kɛn̰jge ɗooc se, naaɗe iik teecsin̰ taar ki, iŋg naaŋ ki, bɛɛr kɛngen jiga jiga ɔmb maakŋ ɛɛs ki ɔɔ kɛngen naapak ey se naaɗe sin naatn. 49 Bin ɓo ɓiin dunia an naŋ se tecn̰ bini. *Kɔɗn Raage utu ɓaa nigŋ jeege kaam dio: jee *kusin̰ge gɛn doɗe ɔɔ jee tɛɗ nakŋ ute ɗoobin̰ se tɛɗn gɛn doɗe kici. 50 Jee kusin̰ge se kɔɗn Raage aɗen si maakŋ baal pooɗ ki ɔɔ gɔtn se ɓo, gɔtn naaɗe tɔɔyɔ ɔɔ taan̰ naaŋɗege.»
51 Isa tɔnd mɛtn jee mɛtin̰ ki ɔɔ: «Taar se, naase Ꞌbooy ɔkkiga la?» Naaɗe tɛrlin̰ ɔɔ: «Yɛɛ, kꞋbooy jꞋɔkga.» 52 Isa ɗeekɗen ɔɔ: «Debm jeel taaɗn tɔɔkŋ mɛtn Ko Taar Raa jaay kꞋdooyin̰ga ute nakgen gɛn maakŋ Gaar Raa se, naan̰ se tec aan gɔɔ mɛl ɓee kɛn ɔɔɗ taa kɔrbɔtin̰ num ɔŋ nakgen kiji maak ki ɔɔ kɛngen do dɔkin̰ se kici.»
Jee Nazarɛt ki baate tookŋ kaal maakɗe do Isa ki
(Mk 6.1‑6; Lk 4.16‑30)
53 Kɛn Isa jaay dooy jee mɛtin̰ ki ute kaal naagŋ taarge aas se, naan̰ iin̰ ɔn̰ gɔtn se. 54 Gɔtn se naan̰ iin̰ ɓaa maakŋ naaŋin̰ ki† Maakŋ naaŋin̰ ki se ron̰ Nazarɛt, gɔtn kɛn naan̰ teepmno maak ki. ɔɔ kɛn naan̰ aan se, baag dooy jeege maakŋ ɓee kɛn Yaudge lee tus maak ki. Ɔɔ kɛn jee se jaay booy taar kɛn naan̰ dooyɗe se, tap ɓo ɔkɗen taaɗ eyo ɗeek ɔɔ: «Jeel‑taara ute nakŋ‑kɔɔɓgen naan̰ tɛɗ se tap ɓo, ɔŋin̰o gayo? 55 Naan̰ ɓo goon debm tirɗn lee cɔɔc ɗaap nakge se ey la? Kon̰ ron̰ Mari ey la? Gɛnaan̰ge ɓo Jak, Yusup, Simon ɔɔ Jud se ey la? 56 Gɛnaan̰gen mɛndge ɓo utu tiŋg ute naajege ara ki ey la? Anum tap ɓo tɔɔgŋ se paac naan̰ ɔŋin̰o gayo?» 57 Kɛse ɓo nakŋ kɛn tɛɗɗen naaɗe ɔŋ aal maakɗe don̰ ki ey se. Gɔtn se Isa ɗeekɗen ɔɔ: «Debm taaɗ taar teeco taar Raa ki se jeege paac aalin̰ maak ki; anum jee maakŋ naaŋin̰ ki ute jee maakŋ ɓeen̰ ki se ɓo aalin̰ maak ki eyo.» 58 Taa naan̰ se ɓo, gɔtn se, Isa ɔŋ tɛɗ te nakŋ‑kɔɔɓge dɛn eyo taa naaɗe baate tookŋ kaal maakɗe don̰ ki.