12
Helenga Opene Nga Iri Nenge Te Nau Ele Uain Ana Ume
(Mat 21:33-46; Luk 20:9-19)
1 ✡ Isa 5:1-2Ol pe Iesus hele lange iri nga helenga opene, “Nga etuene e none tue uain ana late pe haua ana mapuo ke liliu tom. Pe selia polo nenge lape poi hote uain nganangana eina ia. Pe hemesia naungaala ana pele ke ona langa lut ke tenau ele. Pe tung sue late nem lange hana hel ke tenau ele pe i kela ol. 2 Pe nga lulunga ana etue, ume tokoninga nem kulosia nena none ke la mene nena uain nganangana hele. 3 Pe iri nenge tenau elele ume nem, te laua ume tokoninga nena non pe tepal poreke i pe te kulosia i ke patpata mana la ol. 4 Ol pe ume tokoninga kulosia nena none pule ke lange iri. Pe iri nenge tenau elele ume nem tepal chachia palpalna pe tepoi poreke tote i. 5 Pe kulosia nena none pule pe te hune i. Pe kulosia nena hana mur hel pule pe hana nemur te palia iri pe te hune hel ke te mete. 6 Pe elle mana nge tu ol, ana non tuna nge mutena tau tote. Nga hoena toto ol kulosia tuna pe hele, ‘Lape te renge tuk pamla.’ 7 Hana nemur teare pe te neue ana non tuna nge i ke atat pe te hele tele hel nge iri, ‘Non nem tuna lape mene lochloche ure nemur. Ta hune i pe ta mene nena ure nemur ke rera ia.’ 8 ✡ Hip 13:12Ol pe telaua i pe te hune ke mete pe tesau hote i nga ume.”
9 Pe Iesus ontei, “Ol pe ume tokoninga nem poia utar ol? I lape at pe hune hana nemur pe tunge ume nem lange hana hel pule ke tenau ele. 10 ✡ Psa 118:22-23A sisia NeHalang nena alalaha ero kai?
‘Iri nenge te hemesmes pele, te esia um e
pe te teke ma um nem poreke.
Pe um nei urana toto nga um lochloch ngana
nge hekerkereng ia pele nem.
11 Ure nei NeHalang poia.
Ta naue pe nakuna urana mana nga matara!’ ”
12 Iuta mur aria papalauna nemur te teke te laua Iesus iange te eteia ke Iesus heleleia iri nga helenga opene nem. Pe ero iange te mataua hulua. Ol pe te hile sue i pe tela.
Onteinga Nga Umtutuna Sau Ngana
(Mat 22:15-22; Luk 20:20-26)
13 ✡ Luk 11:53-54Pe nga hoena te kulosia Paresio mur hel pe ne Herot nena hana mur hel ke tela nge Iesus ke te ollaka hote i nga onteinga mur. 14 Tela nge i pe te hele, “Non Soke, imem mo eteia nge o hele ke pengpeng pe manmanna toto lala nge hehei pe hana lochloch. Pe letem una ero nge hana nenge reria ure halang ma une sune mana. Pe o hetoro ngam ia NeHalang na poinga urana mana. Iok, o hele at nge imem. Pomere nga rera hotonga mur, lape ta saua umtutuna ke lange non soke nenge Rom, ma ero?”
15 Pe Iesus eteia reria ollakanga pe hele lange iri, “Pomere nenge a teke a ollaka hote iau mam? A mene umtutuna elle at ke enau.”
16 Te mene umtutuna elle lange i pe ontei ia iri, “Itei ramana pe ene mai?”
Pe te hele, “Non Soke nenge Rom ramana pe ene laka.”
17 ✡ Rom 13:7Ol pe Iesus hele, “Oe, ure nenge ne Kaesa nena, a tunge lange i pe ure nenge NeHalang nena, a tunge lange NeHalang.” Pe hana nemur te rura nga Iesus na helenga pe leteria tuanin raria.
Onteinga Nga Metenga Pe Maulinga
(Mat 22:23-33; Luk 20:27-40)
18 ✡ Ume 23:8Satiusi mur te teke hehei pe hana nenge te mete lape te maul haka mule ero ol. Pe hel nge iri tela ke tehot nge Iesus pe te hele ke te teke, 19 ✡ Deu 25:5“Non Soke, Moses hasia hotonga e at nge ita ke pomai, ‘Nenge teke none mete hatalia nehei pe tuna ero. Non nem tina lape lei heke hei pakar nem. Pe nenge teke turia, lape te hetue ke non nenge mete nem tuna.’ 20 Nga etuene e, aina iri rahtele nai titiria mur hel. Nenge tengene ana lei pe turia ero pe mete. 21 Pe tina nei ngana lei heke hei neu pe turia ero pe mete. Pe tina mol ngana poi ke pomau pule. 22 La ol pe titina mur lochloch te leia hei nem pe tuturia mur ero pe te mete ke pomalam pule. Pe nga hoena toto ol, hei nem mete. 23 Iok, iri lochloch te leia hei nem lo pe nga etue nenge te maul haka mule, itei lape nehei ia ol?”
24 Pe Iesus tuacholia ke teke, “Ramamo mallaha nga NeHalang nena helenga pe na kerkerenga ero. Ke ngana laka nenge letemo matana ngana song ke pengpeng ero. 25 Iange nga etue nenge NeHalang hemaul heke hehei pe hana nga metenga, tepoi ke pomange angkelo mur nga lut ke telei ero. 26 ✡ Exo 3:2, 6NeHalang heleia maulinga haka mule nga metenga ana helenga lange Moses nga oan nge ngaulala pe Moses has sue ke ulolo. Pe imo mam a sisia ero ma? NeHalang hele lange Moses ke teke, ‘Iau NeHalang pe Iau Apraham ana soke, Isak ana soke, pe Iakop ana soke.’ 27 Ke pomalam, NeHalang i hana nenge te maululul aria soke ia. Hana nenge te mete aria soke ia ero. Pe imo letemo matana ngana song ke pengpeng ero toto!”
NeHalang Nena Hotonga Nenge Palaungana Toto
(Mat 22:34-40; Luk 10:25-28)
28 ✡ Luk 10:25-28Non e nge hetottoro hotonga at pe longe reria helenga. Pe longe Iesus nge tuacholia Satiusi mur reria onteinga ke urana pe onteia i, “Hotonga tei nge i palaungana toto nge iri lochloch?”
29 ✡ Deu 6:4-5Pe Iesus hele, “Hotonga nenge palaungana toto koi nei: ‘Israel mur, a longo. Non Soke NeHalang i toro mana ara Non Soke ia. 30 Mutemo tau tote amo Non Soke NeHalang nga kakahomo pe nga opemo pe nga letemo tuanin ngana pe nga kikimo ngamo.’ 31 ✡ Lev 19:18Pe NeHalang nena hotonga nai ngana nenge palaungana toto ngana koi nei: ‘Mutem taua nei ngam ke pomanga mutemo taua iong sipom.’ Ke hotonga e nge palaungana toto nga hotonga nai nei ero.”
32 Pe Non nenge hetottoro hotonga hele lange Iesus, “Oe, urana Non Soke. Manmanna toto pomanga o hele ngam, nenge Non Soke NeHalang i toro mana pe mele nge i NeHalang ero ol. Ngana laka lom i toro mana lo. 33 ✡ 1Sa 15:22; Hos 6:6Pe urana nge tapoi ke nek ke mutera tau tote Non Soke NeHalang nga kakahora pe nga letera matana ngana pe nga kikira ngara. Pe pule mutem taua neingam ke pomanga mutem taua iong sipom. Urana nge o longo taua hotonga papalau ngana nai nei. Iange hotonga nai nei iri papalau ngana toto nga tunginga nemur nenge te chacharuche nga oan pe nga tunginga mur lochloch.”
34 Iesus longe non neu nge tuacholia helenga ke urana mana pe hele lange i, “Iong otu ke rochroi toto langa NeHalang nena naualanga pe nekinga.”
Ol pe nga hoena te matau pe te onteia Iesus ero ol.
Onteinga Nga Kristus
(Mat 22:41-46; Luk 20:41-44)
35 Iesus hetottoro nga NeHalang nena pele palaungana pe ontei, “Pomere nenge hana nenge te hetottoro hotonga te teke Kristus i ne Teuit nette ia? 36 ✡ Psa 110:1Opepengpeng hepengia ne Teuit ke hele ke teke,
“ ‘Non Soke NeHalang hele lange ak Non Soke:
“Oare la koi nga ilik hele nga tamalmal
kela het nga etue nenge e hekou sue
lem ngarang mur ke etal sue iri nga apem huna.” ’
37 Ne Teuit isipona hetue I ke ana Non Soke. Pe pomere nenge Kristus lohot mule ke ne Teuit nette ia?”
38 Iesus hetore iri ke lala pe hele, “A nauele imo ke nek nge hana nenge te hetottoro hotonga iange muteria tau tote poinga nenge te heronia hengeron sasase ngana pe tela nga ingala matana ke te teke hehei pe hana te apala ele iri. 39 Te teke te keke ele kilanga nemur nga muka toto nge hehei pe hana nga hetoronga ana pele pe nga ngaunga matana mur. 40 Te pallaka ia pakar mur pe te mene reria pele pe urelu mur. Pe te hetalaulau ke sase toto ke te teke te poia iri ke te urana nga hulua mataria. Hana nenge pomai aria tuangachol nga hoena lape poreke toto.”
Hei Pakar E Nena Tunginga
(Luk 21:1-4)
41 Iesus are rochroi nga umtutuna ana kaliu nga Non Soke nena pele pe esesia hehei pe hana nge tetal teueu reria umtutuna. Pe hana nenge reria urelu halang tetal teu ke reria umtutuna halang toto. 42 Pe hei pakar e at pe tal teua umtutuna nai nge elio ero mana. 43 ✡ 2Ko 8:12Pe Iesus iua nena hana mur ke teat nge i pe hele, “E hele lange imo ke manmanna, tunginga nenge hei pakar tal teua nei, halang toto nga hehei pe hana lochloch reria nenge tetal teu nga umtutuna ana kaliu. 44 Iri hel reria umtutuna halang ma pe te mene unne mana ke at tetal teua pe hei pakar nena umtutuna unne nenge ma elele i ngana koi hile hote nei.”