2
Ifz 4.25; Zhk 1.21; 4.11Nə́ ndɛɛ́, yɔwʉgá məgwɔ̧́ mə lâm, yɔw mə́kə́ŋ, nə kwába, nə zhíŋ, nə ojaawʉ́-jaawʉ̂. 1Kr 3.2Yidagá gwág yéésh mílə́sʉ́ mí Zɛmbî nə́mə́ nda íkʉ́kény í dʉ́ gwág yéésh bə̂l nə́. Milə́sʉ́ mí Zɛmbî mísə bɨ́ mʉ́n mə́nyá, fwámɛ́ mə́nyá kú bə mâ fʉlâ. Bɨ mə́ jəlá nə gwág myo yéésh shú nə́ mí sáág nə́ bɨ ŋgə́g nə wɨ̂y kə bá kumə cʉg á kandʉgə kandʉgə dɨ̂. Sôm 34.9Í é bə ntɔ́ ŋkí bɨ a mə́ kagʉlə Cwámba nə́ ndɛɛ́ bɨ́ kwey nə́ á nywa.
Mísɔɔn agúgwáan
Sôm 118.22; Iza 28.16Shíshʉ́gá Cwámba kúnə́-kúnə; a jisə kwóógʉ́ á kuwô búúd bwə́ á myaas yí, í njúl nə́ dáá wə́ Zɛmbî nyə a fɛ́ɛ́sh nə́ dʉ́sə́ jimə́ shú dɛ́ dɨ́ yí. 2.9; Rom 12.1; Ifz 2.21-22Bɨ músə mikuwó mí mə́kwóógʉ́; kwagá ŋgə sɛɛŋgya nə́ ndɛɛ́ bɨ mú bə njɔ́w á *shíshim shú ísɛ́y í fada, í dʉ́g kənd Zɛmbî *mətúnʉga mâ shíshim, nyə́ é dʉ magʉlə lúú mə́ Yésus-Krîst dɨ̂ má. Iza 28.16; Rom 9.33Jísə Kálaad Zɛmbî dɨ́ nə́:
Dʉgá! Mə a mə́ fɛ́ɛ́sh jimə́ kwóógʉ́,
mə bwɨ́ɨ́g dwo Siyôn* Dʉ́gʉ́g ciyá nɨ Rom 9.33. Siyôn nyə á bə məma mbʉ́ŋ bwə́ á lwɔ̧́ ŋgwə́la á Yurʉ́səlɛm cínɔŋg gwɔ́w yí. tâŋ kwóógʉ́ áshúshwóógʉ̂.
Muud mə jɛ́ɛ́g kwoŋ nyə́dɨ́ yɛ́ nyə abʉ́lɛ sámba.
Sôm 118.22; Mat 21.42; Mis 4.11Zɛmbî mə́ sá nə́ bɨ́ buud ŋgə́ *búgʉla wá bɨ ŋwág gúmə́. Njɨ, buud bwə́ aŋgɛ̂ nə búgʉla wá, jɨ́ shú dáŋ nə́:
Kwóógʉ́ ólwɔ̧́ye bwə́ á myaas yí,
í mə́ bə kwóógʉ́ lʉ́ lʉ́mʉga Dʉ́gʉ́g sá nɨ Mat 21.42; Mak 23.20; Mis 4.11 nə Ifz 2.20. Í á dʉ bə kwóógʉ́ bwə́ á dʉ tɛ́ɛ́d jil mə́ndəlúd yí, dwó wə́ bwə́ á dʉ bɛ̧ ja bwə́ lʉ́m mənyuŋg mə njɔ́w yí..
Iza 8.14; Rom 9.33Í nyiŋgə nə́mə́ bə kwóógʉ́ lʉ́ mə́bɔɔgʉ́,
kwóógʉ́ í é dʉ bʉ́lal búúd yí.
Bwə́ é dʉ bwɨɨm cínɔŋgʉ́ nəcé bwə́ mə́ ban nə́ bwə́ *amágʉ́lə́yɛ́ ciyá mə́ Zɛmbî; Zɛmbî nyə á bwey nə́mə́ tə̂l bwo nə́ bwə́ bág shúgʉla ntɔ́. 1.2; MmN 19.5-6; Ləv 19.2; Mbá 4.20; 7.6; 14.2; Iza 9.1; 43.21; 61.6; Mis 26.18; Rom 5.17; 2Kr 4.6; Ifz 5.8; Tit 2.14; Heb 13.12; 1Pr 2.5; Mbʉ́ 1.6; 20.4Bɨ báá bɨ bʉ́sə mpwoŋ buud Zɛmbî nyə á fɛ́ɛ́sh yí, bɨ bʉ́sə kínda ófada ɔ Cî, lwoŋ búúd mə́ Zɛmbî, kúl búúd Zɛmbî nyə á kusə yí; nyə á fɛ́ɛ́sh bɨ́ nə́ bɨ dʉ́g bwiiŋg məma ísâ byé, nyə muud nyə á jɔ̂w bɨ́ nə́ bɨ wúg yídʉ́gʉ́d zə mə́ŋkɛnya mɛ́ mâ mímbʉ́gú dɨ̂ yɛ́. 10  Ozê 2.23; Rom 9.25Bɨ a shígɛ́ bə kúl mə́ Zɛmbî yág, bɨ músə kúl jé ja gaád. Zɛmbî nyə a shígɛ́ dʉ gwág bɨ́ cɛy lámʉ́d, a mú ŋgə gwág bɨ́ cɛy lámʉ́d ja gaád.
Kuú njɔɔnd ósɔ́ɔl ɔ mə́sáal ɔ́ Zɛmbî
11  1.1, 17; Sôm 39.13; Rom 7.15, 17-23; Gal 5.17; Heb 13.14Yé bwááŋg mə́ búl cɛɛl wá, bɨ bʉ́sə ijigə-jigə wa shí gaád nda buud bwə́ njúl ízhaá shíd nə́ bwə́ bá cɔ̧́ wá. Nə́ ndɛɛ́, mə ŋgə yáág nə bɨ́ náá: yɔwʉgá ŋgə́lə bɛ̧ iwɨ́ɨ́mbʉ́g í cʉg múúd, í cɛɛl gwɨ́ɨ́lya bɨ́ *mishíshim. 12  Iza 10.3; Mat 5.16; 2Kr 5.10Dʉgá bə nə jɔ̧ kuú njɔɔnd na cʉg bɨ́nɔ̂ŋ oháádɛn ŋgə́ cʉgə nɨɨ́d. Í dʉ́g bə ntɔ́ shú nə́, ja bwə́ cɛ́ɛ́l dʉ ntáma bɨ́ mínə́ nə́ bɨ bʉ́sə mimbʉ́wʉ́lú yí, bwə́ yídag dʉ dʉ́g jɔ̧jɔ̧ mísɔ́ɔ́lʉ́gʉ́ mín nə́ ndɛɛ́ bwə́ mú bá yə Zɛmbî gúmə́ ja á bá zə yí.
13  Rom 13.1-7; Tit 3.1Nda bɨ́ bʉ́sə́ búúd ɔ Cwámba nə́, bɨ́dʉ́gá nə́ tɔ́we shwóg yɛ̂sh búúd bwə́ mə́ tə̂l yɛ́ jwúg nə bɨ̂; njwú-buud jwúg nə bɨ́ nə́ nyə wə́ jɨ́ ájəlácɨ, 14 ogwə́mʉna jwú nə́ bwo wə́ njwú-buud nyə á tə̂l nə́ bwə́ dʉ́g yə ósɔ́ɔl ɔ mə́bɔ̂w intʉ́gʉ́lí, dʉ ságʉsə íjɔ̧ɔ̧ i búúd wá. 15  3.16Nəcé sâ Zɛmbî ŋgə́ jɨɨ yí jɨ nə́ bɨ dʉ́g sá mə́nywa, mənywa mɔɔŋg mə́ é dʉ sá nə́ míkás mi búúd mí bə́g kú ná nə sâ mí é cɨ bɨ́ yí. 16  1Kr 6.11, 19-20; Gal 5.13Ŋgəgá nə cʉgə cʉg fʉlî; njɨ, cʉg fʉlí jɔɔŋg í á jə́láyɛ́ nə ka yida bə bɨ́ búdʉga dʉ́lə shweel mə́gwɔ̧́ mə lâm; dʉgá yida ŋwa bɨ́mɛ́fwó nə́ bɨ bʉ́sə salawús mə́ Zɛmbî dɨ̂. 17  1.22; 3.16; Mik 24.21; Mat 22.21; Gal 6.10; Flp 2.12Gúmálʉ́gá muud yɛ̂sh, bɨ́ cɛɛl ómínyɔŋʉ́ bʉ́n wâ búgə́, ŋwa Zɛmbî nə gwɔ̧́ɔ̧́gə́, gúmal njwú-buud.
Cʉg ólwaábʉlə
18  Ifz 5.21–6.9 Ifz 6.5-8Yé ólwaábʉlə Ciyá sə́ mə́ cɨ́ na nə́ «lwaábʉlə» nɨ jísə nə́mə́ Luk 16.13 nə Mis 10.7 nə Rom 14.14., bɨ́dʉ́gá nə́ omása bʉ́n bwə́ jwúg nə bɨ̂, ŋwagá ijwûga byáŋ nə fwámɛ́ gwɔ̧́ɔ̧́gə́; tɔɔ omása bʉ́sə́ nə bɔ́w-bɔ̂w fúlú wá, kú bul bə njɨ bɔɔŋg bʉ́sə́ nə jɔ̧ fúlú wá, ŋkí ntâg bɔɔŋg bwə́ ádɛ́ yâ wá. 19  5.12Mpugá nə́, jisə jɔ̧jɔ̧ sɔ́ɔ́lʉ́gʉ́ nə́ múúd jísɔ́wʉ́g məntágʉla á ŋgə bwəma nə ndɨ́ a kú nə məbɛ̧ɛ̧́ má; a jísɔ́wʉ́g kú lámʉsa nəcé nywáá bə́lə múúd mə́ Zɛmbî. 20  4.14Ŋkí muud mə́ jísɔw bígə́ á bwə́má nə ndɨ́ nəcé a sálə mə́bɔ̂w yí, dáyɛ́ dúmá nyə́ é ŋwa cínɔŋg yí? Wó ká ŋgə yida jísɔw njugú wo ŋgə́ sá mənywa, jísə jɔ̧jɔ̧ sâ mísh mə́ Zɛmbî dɨ̂. 21  Mat 16.24; 20.26-28; Yuá 13.15; Rom 15.5Zɛmbî nyə a jɔ̂w ntâg bɨ́ nə́ bɨ zə́g cʉgə ntɔ́. Ŋgaá *Krîst nyə á jug shú dʉ́n? Nyə a lwó bɨ́ yuug nə́ bɨ bág dʉ bɛ̧ zhɨ́ɨ́ nyɛ́. 22  Iza 53.9; Yuá 8.46; Heb 4.15Nyə muud nyə́ á shígɛ́ bwɛlɛ sá *sə́m yɛ́, nyə muud nyə á shígɛ́ bwɛlɛ lás lə́sʉ́ mə́kə́ŋ yɛ́, 23  3.9; Iza 53.7; Mat 26.55-56, 67; 27.14, 27-31nyə muud nyə́ á dʉ bə, bwə́ ŋgə́ lwîy nyə a kú bweel yɛ́, a tɛɛm jug, a kú cwambʉlə búúd, a yida dʉ jɔ̂w njɨ Zɛmbî muud mə́ dʉ́ cígal mílə́sʉ́ tʉ́təlí yɛ́; 24  Iza 53.4, 5; Rom 6.2, 11; Kol 2.14; Heb 9.28nyə muud nyə á ŋwa misə́m mísʉ́ nyə́dɨ́ nyúúlʉ́d kə nə myo kwolós dɨ́ yɛ́, nyə a sá ntɔ́ shú nə́ sə́ bə́g mimbimbə shú sâ í dʉ́gyá nə misə́m yí, sə́ kág yida ŋgə cʉgə shú ótʉ́təlî; nyə muud nyúúl í á jug nə yáág-yáág mə́fə́ŋ bɨ bâŋ bɨ mú yâl yɛ́. 25  Iza 53.6; Eze 34.5-6; Mat 9.36; Yuá 10.16; Heb 13.20Nəcé bɨ á bə nda incwəmbɛ í á jímb nə zhɨɨ́ yí. Ká, ja gaád ɨɨ́, bɨ mə́ nyiŋgə zə wə́ muud ŋgə́ wɨ́ɨl *mishíshim mín ŋgə baagʉlə myo yɛ́.

2:1 Ifz 4.25; Zhk 1.21; 4.11

2:2 1Kr 3.2

2:3 Sôm 34.9

2:4 Sôm 118.22; Iza 28.16

2:5 2.9; Rom 12.1; Ifz 2.21-22

2:6 Iza 28.16; Rom 9.33

*2:6 Dʉ́gʉ́g ciyá nɨ Rom 9.33. Siyôn nyə á bə məma mbʉ́ŋ bwə́ á lwɔ̧́ ŋgwə́la á Yurʉ́səlɛm cínɔŋg gwɔ́w yí.

2:7 Sôm 118.22; Mat 21.42; Mis 4.11

2:7 Dʉ́gʉ́g sá nɨ Mat 21.42; Mak 23.20; Mis 4.11 nə Ifz 2.20. Í á dʉ bə kwóógʉ́ bwə́ á dʉ tɛ́ɛ́d jil mə́ndəlúd yí, dwó wə́ bwə́ á dʉ bɛ̧ ja bwə́ lʉ́m mənyuŋg mə njɔ́w yí.

2:8 Iza 8.14; Rom 9.33

2:9 1.2; MmN 19.5-6; Ləv 19.2; Mbá 4.20; 7.6; 14.2; Iza 9.1; 43.21; 61.6; Mis 26.18; Rom 5.17; 2Kr 4.6; Ifz 5.8; Tit 2.14; Heb 13.12; 1Pr 2.5; Mbʉ́ 1.6; 20.4

2:10 Ozê 2.23; Rom 9.25

2:11 1.1, 17; Sôm 39.13; Rom 7.15, 17-23; Gal 5.17; Heb 13.14

2:12 Iza 10.3; Mat 5.16; 2Kr 5.10

2:13 Rom 13.1-7; Tit 3.1

2:15 3.16

2:16 1Kr 6.11, 19-20; Gal 5.13

2:17 1.22; 3.16; Mik 24.21; Mat 22.21; Gal 6.10; Flp 2.12

2:18 Ifz 5.21–6.9

2:18 Ifz 6.5-8

2:18 Ciyá sə́ mə́ cɨ́ na nə́ «lwaábʉlə» nɨ jísə nə́mə́ Luk 16.13 nə Mis 10.7 nə Rom 14.14.

2:19 5.12

2:20 4.14

2:21 Mat 16.24; 20.26-28; Yuá 13.15; Rom 15.5

2:22 Iza 53.9; Yuá 8.46; Heb 4.15

2:23 3.9; Iza 53.7; Mat 26.55-56, 67; 27.14, 27-31

2:24 Iza 53.4, 5; Rom 6.2, 11; Kol 2.14; Heb 9.28

2:25 Iza 53.6; Eze 34.5-6; Mat 9.36; Yuá 10.16; Heb 13.20