1  5.18Ja ísâ ínɨ í mə́ shîn yí, Yésus mú kə ŋgə kyey Galilê. Nyə a shígɛ́ cɛɛl kə Yudéa, *Oyúdɛn bwə́ á ŋgə sɔ̧́ nə́ bwə́ gwú nyə. 2  Ləv 23.33-34; Mbá 16.13-15Í á bə ntâg ɨɨ́, Oyúdɛn zaŋ nyáŋ bwə́ á dʉ jɔ̂w nə́ Zaŋ məbanda* Zaŋ məbanda í á dʉ bə, Oyúdɛn dʉ ji mə́banda dɨ́, dʉ tə́dʉga váál Zɛmbî nyə á ŋgə baagʉlə bwo ja bwə́ á ŋgə cʉgə mə́banda dɨ́ shí a shwééshá yí. Dʉ́gʉ́g vʉgʉli fə́b 486. yí í mú kúnə́-kúnə. 3 Yésus omínyɔŋʉ̂ bɛ́ bwə́ mú cɨ nə nyə nə́: «Wúg wa wo kə́g Yudéa, *ompwíín bwô bwə́ kə́g nə́mə́ dʉ́g mísɔ́ɔ́lʉ́gʉ́ wó ŋgə́ sá myá. 4 Ja múúd mə cɛ́ɛ́l nə́ bwə́ mpúg nyə yí, nyə ádɛ́ nyiŋgə ŋgə sá isâ ishwoó ishwoo. Məma mísɔ́ɔ́lʉ́gʉ́ wó ŋgə́ sá mínɨ, í jɨɨ nə́ wo lwóyág myo bəl-bə̂l dɨ̂.» 5  16.9Í á bə na, omínyɔŋʉ̂ bɛ́ bwə́mɛ́fwó nda *búgʉla nyə. 6  2.4Yésus mú bɛ̧sa nə bwo nə́: «Fwála dâm í afwóyɛ́ bə; bɨ bâŋ bɨ bʉ́sə nə fwála ija byɛ̂sh.» 7  15.18; 16.33; 17.14; Mat 10.22; 24.9; 1Yn 3.13Buud ɔ shí ga bwə́ cúgɛ́ nə ŋkul mpii bɨ̂; bwə́ ŋgə mpii mɛ̂, nəcé mə ŋgə bwaagʉlə bwo nə́ bɔ̂w bwo misɔ́ɔ́lʉ́gʉ́. 8 Bɨ báá kagá, mɛɛ mə akɛ́ɛ́ zâŋ nɨɨ́d, nəcé fwála dâm í afwóyɛ́ bwəma. 9 Ja nyə á shîn cɨ nə bwo ntʉ́nɨ yí, nyə á lʉ́g Galilê.

10 Yésus nyə á ka nə́mə́ zə bád kə zâŋ dɨ́ omínyɔŋʉ̂ bɛ́ bwə́ mə́ bwey kə. Nyə á kə nda muud ŋgə́ shwaaw yɛ́, kú bə bəl-bə̂l dɨ̂. 11  11.56Oyúdɛn bwə́ á ŋgə sɔ̧́ nyə zâŋ dɨ́, bwə́ ŋgə́ jî nə́: «A jɨ ŋgow?» 12 Buud bwə́ á ŋgə bul lás lə́sʉ́ yé íkínda dɨ̂; bɔ́ɔ́l bwə́ ŋgə́ cɨ nə́: «A jɨ jɔ̧ múúd», bɔ́ɔ́lʉ́gá nə́: «Mbɔ̂. A ŋgə yida kʉl buud jugʉ́». 13  9.22Njɨ, isâ ínɨ byɛ̂sh í á ŋgə bə, muud kú cwééd nyə nə́ kpwɔɔ́, bwə́ ŋgə́ fúndə *Oyúdɛn.

14 Zaŋ í á ka zə wɔ́ɔ́s tʉ́tám† Zaŋ í á dʉ já mwɔ̂w zaŋgbá; tʉ́tám zaŋ jisə mwɔ̂w mə́lɔ́ɔl shwóg, mwɔ̂w mə́lɔ́ɔl mpʉ́s.. Yésus mú bád kə Luŋ mə́ Zɛmbî kə ŋgə yə buud minjɨ́ɨ́gʉ́lá. 15  Mat 13.54; Luk 2.47Oyúdɛn bwə́ mú ŋgə káam nyə nə́: «Muud ɛ́ga nyə á mpu dʉ́ga bímbí lʉ́ kwas ntʉdɛlɛ́ nyɛ nda sá shikûl?» 16  12.49; 14.10Yésus mú bɛ̧sa bwo nə́: «Njɨ́ɨ́gʉ́lá mə́ ŋgə́ jɨ́ɨ́gʉli yí í áŋgɛ̂ nə zhu mə́mɛ́fwó dɨ́; í ŋgə zhu wə́ muud nyə á ntɨ mə yɛ́. 17 Múúd mə ká cɛɛl sá sâ Zɛmbî mə jɨ́ɨ́ yí, a ka mpu ŋkí njɨ́ɨ́gʉ́lá wâm í ŋgə zhu wə́ Zɛmbî, ŋkí mə ŋgə tɛ́ wo nə lúu. 18  5.41; 8.50; 12.43Muud mə́ dʉ tɛ́ íbwiiŋgyá nə lúu yɛ́, a dʉ sɔ̧́ nə́ gúmə́ í kə́g nyə́dɨ́; njɨ, muud mə sɔ̧́ nə́ gúmə́ í kə́g wə́ muud nyə á ntɨ nyə yɛ́, nywáá jisə tʉ́təlí, a cugɛ́ nə məshɨɨgâ. 19  1.17; Mis 7.53; Rom 2.17-24Ŋgaá Moyîz nyə a shí yə bɨ́ *mbwoomb mə́cɛ̧ɛ̧? Njɨ, kú nə tɔɔ muud ŋgə́ baagʉlə mwo. Nəcé jɨ́ bɨ́ ŋgə́ sɔ̧́ nə́ bɨ mə gwú mə yí?» 20  8.48Buud bwə́ mú bɛ̧sa nə nyə nə́: «Jamb í ŋgə ntágʉlə wo. Zə́ ŋgə́ sɔ̧́ nə́ a gwú wo?» 21  5.9Yésus mú bɛ̧sa nə bwo nə́: «Mɛɛ mə a sá njɨ sɔ́ɔ́lʉ́gʉ́‡ Yésus ŋgə cɨ lwagʉ́lə nyə á lwag muud jwɔ́w lʉ́ Sábaad yí (Yuá 5.5). ŋgwûd, í mə́ tɨ́ bɨ́ məkuú shí. 22  Mət 17.9-14; Ləv 12.3Ŋgaá Moyîz nyə á cɨ nə́ bɨ dʉ́g sá ábɨwáág, í njúl nə́ nyə dɨ́ nyə a tɛ́ɛ́d dʉ́lə sá ábɨwáág, odâ wə́ bwə́ á tɛ́ɛ́d. Njɨ, nda Moyîz nyə á cɨ nə́ bɨ dʉ́g sá nə́, bɨ mú dʉ sá ábɨwáág wɔɔŋgʉ́ tɔɔ jwɔ́w lʉ́ Sábaad. 23  5.9Bɨ mə́ magʉlə nə́ bɨ é dʉ sá ábɨwáág jwɔ̂w lʉ́ Sábaad, nəcé bɨ acɛ́ɛ́lɛ́ caam cɛ̧ɛ̧ mə́ Moyîz; ká nəcé jɨ́ bɨ́ mə́ gwág bɔ̂w ja mə́ lwág múúd ncindî jwɔ̂w lʉ́ Sábaad yí? 24  8.15Kúgá ná dʉ ŋwa ísâ njɨ váál bɨ́ ŋgə́ dʉ́g yí, dʉgá ŋwa ísâ váál í jə́la yí.»

25  5.18Bɔ́ɔ́l búúd ɔ́ Yurʉ́səlɛm bwə́ á ka ŋgə cɨ nə́: «Ŋgaá muud bwə́ ŋgə́ sɔ̧́ nə́ bwə́ gwú wə́ ɛ́ga? 26  4.25; 18.20Ká dʉgá, nywáá ŋgə lás bəl-bə̂l dɨ̂, bwə́ nda cɨ nyə tɔɔ sâ. Ye micî mísʉ́ mí mə́ mpu fwámɛ́ mpu nə́ nyə wə́ jísə́ *Krîst e? 27  9.29Sə́ bâŋ sə́ mə́ mpú kʉ́l múúd ɛ́ga ŋgə́ zhu yí, í njúl nə́, ja Krîst mə bá zə yí, muud nyə abʉ́lɛ mpu kʉ́l á bá zhu yí.» 28  8.55; 17.8, 21, 25Nə́ ndɛɛ́, Yésus ŋgə́ yə buud minjɨ́ɨ́gʉ́lá *Luŋ mə́ Zɛmbî, a mə́ shwal cɨ gwɔ́w-gwɔ̂w nə́: «Bɨ mə mpú mə ɛ̧ɛ̧́? Bɨ́ mpu nə́mə́ kʉ́l mə́ ŋgə́ zhu yí! Ká mə a shígɛ́ zə nə lúu wâm, muud nyə á ntɨ mə yɛ́ jisə abúgʉ́lág; njɨ bɨ ampúyɛ́ nyə. 29 Mɛɛ mə mpú nyə, mə ŋgə zhu nyə́dɨ́, nyə wə́ nyə a ntɨ mə.» 30  2.4; 7.44Njɨ nyə á lás ntʉ́nɨ yí, bwə́ mú ŋgə sɔ̧́ məzhɨɨ́ nə́ bwə́ bii nyə; njɨ, muud nyə a shígɛ́ kúnya nə nyə, í á bə wəla dɛ́ kú fwo wɔ́ɔ́s. 31  2.23Í á ka bə na mə́ŋkúmbə mə búúd mə́nɨ dɨ nə́, bɔ́ɔ́l ŋkí bulya bwə́ á *búgʉla nyə; bwə́ mú ŋgə cɨ nə́: «Ja Krîst mə bá zə yí, ye a bá nyiŋgə bul sá *mə́shimbá cɔ̧́ múúd ɛ́ga?»

32 *Ofarizyɛ̂ŋ bwə́ á ka gwág buud bwə́ ŋgə́ nyímbʉla ntɔ́ lúu mə́ Yésus dɨ̂. Bə́nɔ̂ŋ mílúlúú myâ ofada bwə́ mú kənd ífulísh nə́ bwə́ kə́g bii nyə. 33  8.14 13.33; 16.5Yésus mú cɨ nə́: «Sə́nɔ̂ŋ bɨ́ é ŋgə na bə fúfwálá nə́ ndɛɛ́, mə mú kə wə́ muud nyə á ntɨ mə yɛ́. 34  8.21; 13.36Bɨ mə bá sɔ̧́ mə, kú kwey, nəcé bɨ́ cugɛ́ nə ŋkul bá kə kʉ́l mə́ bá bə yí.» 35 *Oyúdɛn bwə́ mú ŋgə cɨ bwə́mɛ́ nə bwə́mɛ́ nə́: «Ŋgow á bá ka kə nə́ sə́ nda bá kwey nyə ɛ́nɛ? Ye a bá kə búúd bʉ́sʉ́ bwə́ á mə́ kə ŋgə ji mílɔɔm mí Ogʉrɛ̂k dɨ́ wá, kə ŋgə yə Ogʉrɛ̂k minjɨ́ɨ́gʉ́lá? 36 A cɨ́ nə “Bɨ mə bá sɔ̧́ mə, kú kwey, nəcé bɨ́ cugɛ́ nə ŋkul bá kə kʉ́l mə́ bá bə yí.” Ntɔ́ mə́ kə́ nə́ jɨ?»

37  Ləv 23.36; Yuá 4.10, 14; Mbʉ́ 22.17Jwɔ́w á məshíné, jwɔ́w zâŋ í ká dʉ busʉla§ Zaŋ í á fwo dʉ ŋgə sɨ̂y tâŋ mwɔ̂w zaŋgbá kú fwo kyɛɛg, í ka kə busʉla jwɔ́w lʉ́ mwɔɔmb (Wo jɨ nə ŋkul dʉ́g sá nɨ Ləv 23.36). yí, Yésus nyə a tɔ̂w tʉ́təlí a mú cɨ gwɔ́w gwɔ̂w nə́: «Ŋkí muud ŋgə gwág shwáásʉ́lə minʉ́, a zə́g mə́dɨ́ zə ŋgul. 38 Muud mə búgʉ́lá mə yɛ́, məjúwó mâ cʉg mə́ é dʉ júg wú nyə lámʉ́d nda miŋgwɔ̧ɔ̧́, nə́mə́ nda Kálaad Zɛmbî ŋgə́ cɨ nə́.» 39  14.16; 17.1Ja nyə́ a ŋgə lás ntɔ́ yí, nyə á ŋgə cɨ Ŋkɛ̧́ŋkɛ̧̂ Shíshim í á bə nə́, buud bɛ̂sh bwə́ bá *búgʉla nyə wá bwə́ bá lə́g yí; í á bə, Ŋkɛ̧́ŋkɛ̧̂ Shíshim kú fwo zə nəcé Yésus nyə a shígɛ́ fwo ŋwa gúmə́.

40  6.14Í á ka bə, ja búúd bwə́ á gwág lə́sʉ́ yé nɨ yí, bɔ́ɔ́l bwə́ á ŋgə cɨ nə́: «Bʉ́bə́lɛ́, muud ɛ́ga wə́ jísə́ *Múúd micúndə́* Oyúdɛn bwə́ á ŋgə bwánd nə́ Zɛmbî mə bá ntɨ bwo ŋgwɔ́l Múúd micúndə́ njúl nda Moyîz; Moyîz nyəmɛ́fwó nyə á jaaw bwo ntɔ́. (Mbá 18.15-18).»; 41 bɔ́ɔ́l bâŋ nə́: «Krîst wə́ ɛ́nɛ», bɔ́ɔ́lʉ́gá ka ŋgə cɨ nə́: «Krîst cugɛ́ nə ŋkul zhu Galilê. 42  Iza 11.1; Msh 5.1-2; Mat 20.30-31Ŋgaá Kálaad Zɛmbî ŋgə cɨ gúl kʉ́kʉ́lʉ́d nə́ *Krîst mə bá zhu mpwoŋ buud mə *Dávid dɨ̂? Ntɔ́ jɨ nə́ a bá zhu Dávid dɨ́ də́nd, Betʉlehɛm.» 43 Buud bwə́ mú bə ícé íbá lúu mə́ Yésus dɨ̂. 44 Bɔ́ɔ́lʉ́gá bwə́ mú ŋgə jɨɨ nə́ bwə́ bii nyə; njɨ, muud nyə a shígɛ́ kúnya nə nyə.

45 Ifulísh í mə́ ka kə nyiŋgə. Mílúlúú myâ ofada bə́nɔ̂ŋ *Ofarizyɛ̂ŋ bwə́ mú jî bwo nə́: «Bɨ mə́ bə kú zə nə nyə? Nəcé jɨ?» 46 Ifulísh nə́: «Muud nyə afwóyɛ́ bwɛlɛ lás nda muud ɛ́nɛ.» 47 Ofarizyɛ̂ŋ ntâg nə́: «Bɨ mə́ nə́mə́ bɨ́d nə́ a kʉ́lʉg bɨ́ jugʉ́ ɛ̧ɛ̧́? 48 Ye bɨ mə́ fwo bwɛlɛ dʉ́g wúl cî ŋkí ŋgwɔ́l Farizyɛ̂ŋ mə *búgʉ́lá nyə? 49 Zhwog buud bɨ́ ŋgə́ dʉ́g bwə́ ŋgə́ *búgʉla nyə ɔ́nɨ bwə́ ámpúyɛ́ mə́cɛ̧ɛ̧, bʉ́sə nə məlweemyâ.» 50  3.1-2Nikodɛ̂m muud nyə á fwo kə wə́ Yésus yɛ́ nyə á bə sámbá mícî mínɨɨ́d; a mú ka cɨ nə bwo nə́: 51  Mbá 1.16-17; 17.6«Ye məcɛ̧ɛ̧ mə́sʉ́ mə́ magʉlə nə́ shé yə́g muud məbɛ̧ɛ̧́ a kú fwo kaad, sə́ mpu sâ nyə ámə sá yí?» 52 Bwə́ nə nɛ́ nə́: «Wo á zhu nə́mə́ Galilê? Fwog ná mpu faas, wo ákweyɛ nə́ ŋgwɔ́l múúd micúndə́ nyə a mə́ bwɛlɛ zhu Galilê.» 53  † Míl mícilyá mí ayág mí cugɛ́ nə impánzə́ tɛ́ɛ́d 7.53 kə kumə 8.11.[Bwə́ mú bwɨ́lya, ŋgə kə bwə́dɨ́ mínjɔ́w.