31
Yakop iko pa Laban
1 Kaimer to Yakop ileŋ Laban lutuunu bizin tizzo ta kembei. Tiso: “Yakop ti iyo koroŋ ta boozomen ki tamanda ma imap. Koroŋ ta boozomen kini tiŋga na, imar pa tamanda tau.” 2 Mi Yakop ire Laban iur leleene pini kembei ta muŋgu na som.
3 To Merere iso pa Yakop: “Miili ma la pa toono ki tomom bizin mi wal ku. Nio ko aŋbotmbot raamu.” 4 Tana Yakop iso la pa Rael mi Lea be timar ma tipet kini ta mbili murin a. 5 Ziru tila tipet kini to, iso pizin ma iso: “Nio aŋre tomoyom iur leleene pio kembei ta muŋgu na som. Tamen Anutu ki tamaŋ, ni imbotmbot raama yo mi mataana pio. 6-7 Niomru kuute: Nio aŋbelmbel uraata pa tomoyom. Mi ni ipakamkaam yo mi itortooro sua pa leŋ kadoono pa piizi sa kek. Tamen Anutu ipateke tomoyom, tabe ni ipasaana yo som. 8 Kere. Indeeŋe ta tomoyom iso: ‘Mekmek ŋgaltitiŋan ko tiwe lem kadoono’ na, zin mekmek tipeebe ŋgaltitiŋan men. Mi indeeŋe ta ni iso: ‘Zin mekmek parrisŋan ko tiwe lem kadoono’ na, mekmek tipeebe parrisŋan men. 9 Ina zaala tana, ta Anutu itatke zin mbili ki tomoyom, mi ikam zin ma tiwe leŋ. 10 Pa kere! Indeeŋe mazwaana kizin mbili be tiparno zin na, nio aŋmiu ta kembei: Mekmek tomooto ta tinono zin paŋgaara na, parrisŋan mi ŋgaltitiŋan men. 11 To aŋela ki Anutu ta iso pio ma isombe: ‘Yakop!’ Mi nio aŋtur la kalŋaana ma aŋso: ‘Oi, ituŋ ti.’ 12 To ni iso: ‘Mbulu ta Laban ikamam pu na, nio aŋute ma imap. Tana re. Mekmek tomooto ta tino zin paŋgaara na, parrisŋan mi ŋgaltitiŋan men.
13 Anutu ta ipet ku su lele Betel, mi nu mbuk sua mbolŋana pini na, nio tau. Lele tana, ta nu suŋgun pat mi liŋ ŋgere sala. Mi iŋgi aŋso pu: Maŋga ta buri ma zem lele tiŋgi, mi miili ma la pa toono ta pesem isula pa na.’ ”✡ Un 28:18-22
14 Yakop iso zin pa sua tana makiŋ, to Rael ziru Lea tisu mi tiso: “Tomoyam, kaimer ko ikam leyam koroŋ kini sa be iwe matamur kini? Na som. 15 Pa ni mataana iŋgalŋgal yam som. Ni ire yam kembei tomtom toro lutuunu bizin. Mi nu ute: Nu woolo yam sorok som. Nu ŋgiimi yam kek. Mi kadoono biibi tana, ta ni itunu ikan ma imap kek. Ire leyam ri sa som kat. 16 Koroŋ boozomen ta Anutu itatke pini, ina niamŋan lutundu bizin koroŋ tiam. Tana kam kembei ta Anutu iso pu na.”
17-18 Tabe Yakop imaŋga mi iyauyau mbili ma mburu kini boozomen ta ikam su lele pakaana ki Mesopotamia na, mi iur kusiini bizin ma lutuunu bizin sala kamel kini, to ziŋan timaŋga be tila ki Yakop tamaana Isak, tau imbotmbot su toono Kanaan na. 19 Indeeŋe mazwaana tana, Laban, ni imbotmbot kar som. Paso, ni ila be ipup sipsip kini rumunrumun. Tana Rael ila mi ikemut ke teeteŋan ki tamaana. 20 Mi Yakop isotaara rwoonobi kembei ni be izemi ma ila ne na som. Ikam ki keŋana. 21 Tana Yakop iyauyau koroŋ kini ta boozomen, mi ziŋan wal kini tiko ma tila len. Tila ma tindu yok Euprates, to tipa ma tila pa lele abalabalŋana zaana Gileat.
Laban iketo Yakop
22 Aigule ru ilae, beso iwe tel pa na, wal pakan tisotaara Laban ta kembei. Tiso: “A, nu mbotmbot? Zom ta iko ma ila ne kek.” 23 To Laban imaŋga mi ikam wal kini pakan, mi ziŋan tiketoto Yakop bizin. Tiketo zin ma tila tila ma irao kan mbeŋ lamata mi ru, to tigarau zin su lele abalabalŋana ki Gileat. 24 Tamen mbeŋ na, Laban ta wal ki Aram na, imiu be Anutu ipet kini mi iso: “Kozo mbuulu kwom pa Yakop pepe.”
25 Yakop, ni ipo beeze isu lele tana kek. Tana Laban ziŋan wal kini tise kini na, zin tomini tipo beeze su lele tamen tau. 26 Laban isu to iso pa Yakop ma iso: “Parei ta nu kam mbulu tiŋgi pio? Iŋgi pakaam yo mi koki lutuŋ moori bizin ma kembei ta mbulu ki malmal. 27-28 Parei ta kam mbulu ki keŋana mi ko pio sorok? Tabe nu sotaara yo, so irao leleŋ ambai pu, mi amkam kini biibi mi amkam naroogo piom, tona amur yom ma kala. Mi iŋgi som. Nu sotaara yo som, tana nio aŋkat lutuŋ moori bizin mi tumbuŋ bizin naman som. Iŋgi nu kam mbulu kankaanaŋana kat. 29 Nio aŋrao be aŋpasaana yom. Mi toŋgo. Pa mbeŋi, Anutu ki tomom iso pio be aŋbuulu kwoŋ pu pepe. 30 Nio aŋute: Ŋgar ku imbol kat be miili ma la ki tomom mi wal ku. Tanata zem yo. Mi parei ta kem ke teeteŋan tio?” 31 Yakop ipekel Laban kalŋaana ma iso: “Nio aŋmoto, ta aŋko pu: Kokena yakat lutum moori bizin pio. 32 Tamen ke teeteŋan ku, ina nio aŋkankaana pa. Nu sombe ndeeŋe tomtom sa ta ikem zin, inako imeete. Tana itum tiiri koroŋ tio ta boozomen ila wal kiti tiŋgi matan, mi ru ke teeteŋan ku. Mi sombe ndeeŋe koroŋ ku tasa, na kam.” Yakop, ni iute tau Rael ikem ke teeteŋan ki tamaana na som.✡ Un 35:18-19 33 To Laban ila ma ilela beeze ki Yakop, beeze ki Lea, beeze kizin mbesooŋo moori ru, mi ipitiiri koroŋ ta boozomen. Tamen indeeŋe kosa sa som. Mana ilela beeze ki Rael be iru koroŋ kini.
34 Mi Rael, ni iturke ke teeteŋan ki tamaana lela pelpeele ki kamel kek, mi mbuleene salakaala ma imbotmbot. Tabe Laban ipitirtiiri koroŋ boozomen ta imbot lela beeze ki Rael na, ma som. 35 To Rael iso pa Laban ma iso: “O tamaŋ, ketem malmal pio pepe. Iŋgi irao aŋmaŋga na som. Pa mete tiam moori ikam yo.” Tana Laban iru iru ma indeeŋe som.
36 Tona Yakop keteene malmal, mi iyaamba Laban ma iso: “Nio aŋmolo so tutu i, mi aŋkam so sosor i, ta nu ketoto yo ma mar? 37 Koozi nu pitiiri koroŋ tio ta boozomen, bekena ru ke teeteŋan ku. Mi sombe ndeeŋe koroŋ ku tasa kek, na kam ma ur su mat ti pizin wal ku mi wal tio matan be tire. Koozi ko ituru tere kat. Asiŋ ta iso sua ŋonoono. 38 Nio aŋbot ku irao ndaama tomoota kek. Mi ndaama ta boozomen tana, sipsip mi mekmek ku tipepeebe ambai men. Mi nio aŋkan sorok sipsip ku sa som. 39 Mi indeeŋe ta koroŋ saŋsaŋŋana sa ikam malmal pa sipsip ku tasa ma ikani na, nio aŋkam sipsip tana ma aŋmar aŋso u pa som. Som kat. Nio aŋpekel pa ituŋ mbili tio. Paso, nu ur sua mbolŋana pio, beso koroŋ ku tasa imbiriizi pa aigule, som mbeŋ, inako nio ituŋ aŋkot. 40 Zoŋ ikanan yo pa aigule, mi tolou ikamam yo pa mbeŋ ma niŋ tekteege. Tabe aŋkennekaala motoŋ som. 41 Nio aŋbesmbeeze pu ma irao ndaama tomoota kek. Aŋkam uraata pa ndaama laamuru mi paŋ bekena aŋkam lutum moori bizin ru. Mi aŋkam uraata pa ndaama lamata mi ta tomen bekena aŋkam leŋ mbili pakan. Mi nu tortooro kalŋom pa leŋ kadoono pa piizi sa kek. 42 Kozobe Anutu ki tumbuŋ Abaraam, ta tamaŋ Isak imototo i mi imbesmbeeze pini na, ilae tio som mi mataana pio som, so irao nomoŋ ila ndemeŋ, mi ziiri yo ma aŋla leŋ. Tamen Anutu ire pataŋana tio mi uraata biibi ta aŋbelmbel pu na, tanata mbeŋi iyaambu. Pa nio leŋ uunu sa isaana som.”
Yakop ziru Laban timbuk sua
43 Yakop iso sua tana makiŋ, to Laban ipekel kalŋaana ma iso: “Zin moori tiŋgi na, nio lutuŋ moori bizin. Mi zin pikin tiŋgi na, nio tumbuŋ bizin. Mi sipsip ma mekmek ta boozomen tiŋgi, ina nio tio. Tana koroŋ boozomen ta nu rre i, ina nio tio men. Tamen koozi ko aŋkam parei? Pa lutuŋ moori bizin ru ziŋan lutun bizin tizem yo kek. 44 Tana nio leleŋ aŋsombe ituru tulup lelende mi tumbuk sua sa.” 45 Tabe Yakop ikam pat molo ta mi ipamender, bekena iwe kilalan pa sua kizin mbukŋana tana mi ipombol. 46 To iso pa wal kini be tila mi tindou pat pakan. Tila tindou makiŋ, to tilup zin mi tikan kini igarau pa pat ndouŋana tana. 47 Pat ndouŋana tana, Laban ipaata zaana ila zin wal ki Aram kalŋan be Yegar Saduta. Mi Yakop ipaata zaana be Galet.
48 To Laban iso: “Koozi, pat ndouŋana tiŋgi imbot la ituru mazwanda be ipombol sua kiti mbukŋana.” Tana tipaata pat ndouŋana tana zaana be Galet. 49-50 Mi tipaata zaana be Mispa tomini. Pa Laban iso ta kembei: “Ituru ko taparlup ti mini som. Tamen Merere ko ire kiskis ituru. Tana nu sombe kam sanaana pa lutuŋ moori bizin, o woolo moori pakan, na kozo re u. Pa Anutu, ni ileŋ sua mbukŋana tiŋgi kek. Mi mbulu kiti keŋana ta tomtom tiute som na, ni ire lup.” 51 To Laban iseeŋge sua kini ma iso: “Tana re pat ndouŋana mi pat suŋgunŋana ta timbot la ituru mazwanda i. 52 Koroŋ ru tiŋgi be tipei ŋgar kiti mi matanda iŋgal sua kiti mbukŋana. Sua ta kembei: Nio ko irao aŋmolo pat ndouŋana tiŋgi mi aŋma ma aŋkam mbulu sananŋana sa pu na som. Mi nu tomini ko irao molo pat ndouŋana ma pat suŋgunŋana tiŋgi, mi mar ma kam mbulu sananŋana sa pio na som. 53 Anutu ki Abaraam, ziru anutu ki Naor ko tire kiskis ituru pa mbulu kiti. Mi sombe kiti tasa ikam sanaana, inako tiur kadoono pini.” Laban iso sua tana makiŋ, tona Yakop tomini ipaata Anutu ta tamaana Isak imototo i mi imbesmbeeze pini na zaana be ipombol sua mbukŋana tana. 54 Tona ipun mbili ta ma ineeni sala abal uteene be ipatoron Merere pa. To iboobo wal ta boozomen ma timar, ma ziŋan tikan kini ma imap, mi tikeene su lele tana pa mbeŋ.
55 Mankwoono mbeŋbeŋŋana na, Laban imaŋga, to ikat lutuunu moori bizin mi tumbuunu bizin naman, mi ipombol zin pa sua pakan, mana izem zin, mi imiili ma ila mini pa kar kini.