1 Ta i ndaca tuhun ra cu nuu sii zutu sii ra Esteban ta catyi ra: ¿Atu ndisa ra cuan sa cahan ra?

2 Tacuan ta i catyi ra Esteban sihin ra cu tyiño cuan: Amigos. Tyizoho ndo sa quehin. Ñiyɨvɨ sahnu sii yo i cuu maa ra Abraham. Ta tyiemvu i ndyehe ra sii ra Ndyoo ra cahnu. Ndyaa ra Abraham ñuu Mesopotamia quɨvɨ cuan, ta cuhun ca ra ñuu Harán ta i ndyehe ra sii ra Ndyoo.

3 I cahan ra Ndyoo sihin ra Abraham ta catyi ra: “Quiton ñuun ta ñiyɨvɨ suun ta cua cuhun inga ñuu sa cua zañehi suun.”

4 Tacuan ta i quita ra Abraham ñuu Caldea ta cuahan ra cua cundyaa ra ñuu Harán. Ta sa sihi zutu ra Abraham ta i zaquisi ra Ndyoo sii ra Abraham ihya ñuu nu ndyaa ndo vityi.

5 Ñá saha ra Ndyoo ñuhu cuan nu zuhva si sii ra Abraham, zoco saha ra Ndyoo tuhun ra vatyi cua cuhva ra sii si sii ra, ta sii maa ra cua cuu si ta sii ñiyɨvɨ sii ra sa i sihi ra. Ta quɨvɨ cuan ta coo ca zehe ra Abraham.

6 Ihya cuu cuhva i cahan ra Ndyoo sihin ra: “Cua cundito ñiyɨvɨ suun inga ñuu nu iyo inga ñiyɨvɨ. Cumi ziendu cuiya cua zatyiño ñu tyiño ñiyɨvɨ ñuu cuan sihin tundoho vatyi cua cañi ñiyɨvɨ ñuu cuan sii ñu.

7 Zoco cua tasi tuñi sii ñiyɨvɨ ñuu cuan, ta sa yaha cuhva cuan ta cua quita ñiyɨvɨ suun ñuu cuan, ta cua zacahnu ñu sii mi ihya.”

8 Tacuan i catyi ra Ndyoo, ta zɨquɨ i saha ra sii ra Abraham minoo costumbre sa cua tahndya ñɨɨ xiñi xuu lee. Tacuan ta cua coo minoo cuhva sii ñiyɨvɨ cuan ta cua nacohon iñi ñu vatyi saha ra Ndyoo tuhun ra sii ñu. Ta sa yaha cacu ra Isaac zehe ra Abraham ta i zavaha Abraham costumbre cuan sihin ra Isaac sa quita uña quɨvɨ ra. Ta tacuan tucu i zavaha ra Isaac sihin ra Jacob zehe ra, ta i zavaha tucu ra Jacob sii si sihin tandɨhɨ sa usi uu tahan zehe ra. Maa ra cuu ñiyɨvɨ sahnu sii yo.

9 Ta zuun ñi ra Esteban cuan cahan sihin ra cu tyiño cuan ta catyi ra: Ta minoo zehe ra Jacob, nañi ra José. Ta i cucuihna iñi tandɨhɨ yañi ra sii ra. Yucuan cuenda i xico ra sii ra sii ra inga ñuu. Cuahan ra ñuu Egipto, zoco ñá zandoo ra Ndyoo sii ra José.

10 I tyindyee xaan ra Ndyoo sii ra José vazu i ndyehe ra tundoho. Quɨvɨ i saa ra José nu ndyaa ra Faraón, ra cu rey ñuu Egipto, i saha ra Ndyoo sa siñi tuñi sii ra José ta i tahan iñi ra Faraón sii ra ta i saha ra Faraón tyiño sii ra José sa cuu ra gobernador sii tandɨhɨ ñuu cuan ta cuhva ndya vehe ra Faraón.

11 Tacuan ta i quisi minoo tama nacahnu nu cu si Egipto sihin nu cu si Caanán, ta i ndyehe xaan ñiyɨvɨ tundoho. Ñá ñihi ñiyɨvɨ sahnu sii yo sa casi ñu.

12 I sito ra Jacob vatyi iyo trigo ñuu Egipto, ta i tasi ra sii zehe ra, zuun ñi ra cu ñiyɨvɨ sahnu sii yo. Yucuan cuu sa xihna ñi saha i sahan ra.

13 Ta sa cu uu saha i sahan ra, i zacoto ra José sii ra vatyi yañi ra cuu sii ra. Ta yucuan quɨvɨ i quisaha sito ra Faraón sii ñiyɨvɨ sii ra José.

14 Ta zɨquɨ i tasi ra José tyiño sii ra Jacob zutu ra vatyi quisi ra sihin tandɨhɨ ñiyɨvɨ sii ra. Ta sa tandɨhɨ ñiyɨvɨ sii ra, uñi xico sahun tahan ñu.

15 Ta cuahan ra Jacob ñuu Egipto. Ta yucuan i ndoo ra cuhva ndya i sihi ra, ta tacuan tucu tandɨhɨ zehe ra i sihi ra yucuan. Ñá sananuhu ca ra ñuu ra.

16 Ta i saa quɨvɨ sa sindyaca ñiyɨvɨ yɨquɨ ra Jacob ta yɨquɨ zehe ra ndya ñuu Siquem. Yucuan i quɨhvɨ ra ñuhu vatyi sa i nazata ra Abraham ñuhu cuan sii zehe ra Hamor.

17 Ta ñiyɨvɨ sii ra Abraham i nducuaha xaan ñu ñuu Egipto, ta sa cua saa quɨvɨ cua cuhva ra Ndyoo ñuhu sii ñu tañi sa i catyi ra sihin ra Abraham.

18 Ta i quisaha sindyaca ñaha inga rey ñuu Egipto cuan, rey ra ñá sito sii ra José.

19 I zandyehe xaan ra tundoho sii ñiyɨvɨ sahnu sii yo. Quiñi xaan cuu cuhva i zavaha ra sihin ñu vatyi i catyi ra vatyi tatu cua cacu zehe ñu cua zavita ñu sii si. Tacuan i catyi ra vatyi cuñi ra sa cuu si.

20 Ta zuun ñi tyiemvu cuan i cacu ra Moisés ta ndasa xaan ra nuu ra Ndyoo. I tyixehe zɨhɨ ra sii ra sisi vehe uñi yoo.

21 Ta minoo quɨvɨ ñá cuu ca tyixehe ña sii ra ta i tyihi ña sii ra sisi minoo tyica ta saqui ña sii ra sisi tuyoo caxtyila yuyuu. Ta yucuan nañihi zehe ra Faraón sii ra. I nduu zehe ra sii ña. Maa ña i zacuahnu sii ra.

22 Yucuan cuenda i cahvi ra Moisés tandɨhɨ cuhva i sito ñiyɨvɨ Egipto. I nducahnu xaan ra. Vaha xaan i cuu cahan ra ta cuaha sa vaha i zavaha ra.

23 Zuun ñi ra Esteban cuan cahan sihin ra cu tyiño cuan ta catyi ra: Ta sa i ndusi ra Moisés uu xico cuiya ra ta i cuñi ra sa cua ndyehe ra sii ñiyɨvɨ sii ra, ñiyɨvɨ hebreo.

24 Tacuan ta minoo quɨvɨ i ndyehe ra vatyi i cañi minoo ra Egipto sii minoo ra hebreo, ta cuahan ra Moisés cua tyindyee ra sii ra hebreo cuan, ta i sahñi ra sii ra Egipto.

25 Sica iñi ra vatyi cua coto ñiyɨvɨ sii ra vatyi i tasi ra Ndyoo sii ra sa zacacu ra sii ñu sii ñiyɨvɨ Egipto. Zoco ñá cutuñi iñi ñu.

26 Ta inga quɨvɨ i ndyehe ra Moisés vatyi sahñi tahan uu tahan ra hebreo, ta i nducu ra Moisés cuhva sa coo vaha ra cuan ta ma cahñi tahan ca ra ta catyi ra: “Tyizoho ndo, amigo. Ña vaha cahñi tahan ndo.”

27 Zoco minoo ra sahñi tahan cuan i quiñi ndaha ra sii ra Moisés ta catyi ra: “¿Yoo ra catyi suhun vatyi cundyaca ñohon sii ndi?

28 Cuñun cahñun sii, tañi i sahñun sii ra Egipto icu.”

29 Ta sa siñi ra Moisés cuhva cuan, ta i sino ra ta cuahan ra ndya inga ñuu vatyi yuhu xaan ra. I quita ra Egipto ta cuahan ra ndya Madián. Yucuan i sicoo ñazɨhɨ ra, ta i cacu uu tahan zehe ra.

30 I yaha uu xico cuiya. Tacuan ta minoo quɨvɨ ñoho ra Moisés sisi cuhu, ta i ndyehe ra minoo taca iñu yatyi ñi yucu Sinaí. Cayu tu zoco ñá ndɨhɨ tu. Tacuan ta i quituu minoo ángel mahñu tu.

31 Iyo xaan i cuñi ra Moisés sa ndyehe ra, ta i tuhva ra nu ndyaa taca iñu cuan vatyi cua ndyehe vaha ra. Ta i siñi ra vatyi cahan ra Ndyoo sihin ra ta catyi ra Ndyoo:

32 “Yuhvi cui Ndyoo. I zacahnu ñiyɨvɨ sahnun sii. Ra Abraham, ra Isaac, ta ra Jacob i zacahnu tandɨhɨ ra sii.” Nɨhɨ tacuan ñi ca ra Moisés, ta i yuhu xaan ra sa ndyehe ca ra.

33 Ta zɨquɨ i catyi ra Ndyoo sihin ra: “Tavon ndison vatyi ihya nu nandyoon ñuhu ii cuu si vatyi ihya ndyei.”

34 Ta zɨquɨ catyi tucu ra Ndyoo: “Sa ndyehi ta site vatyi tahan xaan ñiyɨvɨ i casi tundoho nu iyo ñu ñuu Egipto cuan. Siñi sa cahan ñu ta site vatyi ña cundyee ca iñi ñu tundoho. Ta vityi noo xique vatyi cua zacaqui sii ñu. Ñaha. Coho yo ñuu Egipto.” I catyi ra Ndyoo.

35 Ta zuun ñi ra Moisés cuan cuu ra sa cahan ñiyɨvɨ sihin ta catyi ñu: “¿Yoo ra catyi suhun vatyi cuun juez sii ndi ta cundyaca ñohon sii ndi?” Catyi ñu. Ta vityi zuun ñi maa ra cuu ra i tasi ra Ndyoo vatyi cua zacacu ra sii ñiyɨvɨ cuan ta cua cundyaca ñaha ra sii ñu. Vatyi tacuan i catyi ángel sa cahan si sihin ra sisi taca iñu cuan.

36 I tava ra Moisés sii ñiyɨvɨ ñuu Egipto. I zavaha ra cuaha xaan sa ndyityi ñuu Egipto ta Tyañuhu Cuaha. Ta i zavaha tucu ra sa ndyityi nu i sica noo ñiyɨvɨ cuan minoo nu yoñi ñiyɨvɨ iyo sisi sa uu xico cuiya.

37 Zuun ñi maa ra Moisés cuan i catyi sihin ñiyɨvɨ hebreo: “Cua tasi ra Ndyoo sii minoo ra cua cahan Tuhun Ndyoo. Tañi i tasi ra sii mi, tacuan tucu cua quisi ra. Minoo ra hebreo cua cuu ra.” Catyi ra Moisés.

38 Ta maa ra Moisés cuan cuu ra i sica sihin ñiyɨvɨ sa sica noo ñu nu yoñi ñiyɨvɨ iyo. Sihin maa ra i cahan ángel cuan yucu Sinaí cuan. Yucuan i siyucu ra sihin ñiyɨvɨ sahnu sii yo, ta i ñihi ra Ley ra Ndyoo sa saha ra sii yo.

39 Maa ra Esteban cuu ra cahan tandɨhɨ cuhva ya sihin ra cu tyiño ta catyi ra: Zoco ñá tyaa ñiyɨvɨ sahnu sii yo yahvi sii ra Moisés. Ñá cuñi ñu tyizoho ñu sa cahan ra. I cuñi ñu sa cunanuhu tucu ñu ndya ñuu Egipto.

40 Ta quɨvɨ sa ñoho ra Moisés xiñi yucu Sinaí i catyi ñu sihin ra Aarón: “Zavohon inga ndyoo sii ndi vatyi cua zañaha si sii ndi ityi. Ña sito ndi ndya ma cua naa ra Moisés, ra i tava sii ndi ñuu Egipto.”

41 Yucuan cuu nu i zavaha ñu minoo ndyoo. Tañi caa minoo zɨndɨquɨ luhlu caa si, ta i zacahnu ñu minoo vico cuenda si, ta sahñi ñu quɨtɨ vatyi cua zacahnu ñu vico ndyoo ñu. Ta i sica tahvi ñu sii si. Ta zɨɨ xaan i cuñi ñu sihin cuhva i zavaha ñu.

42 Yucuan cuenda i saha ra Ndyoo sa zavaha ñu cuhva cuñi maa ñu. Saha ra sa zacahnu ñu ñicandyi ta luna ta tiñoo. I zavaha ñu cuhva catyi minoo profeta ta tyiemvu. I catyi ra cuan vatyi catyi ra Ndyoo:

44 Ta i cahan ca ra Esteban sihin ñiyɨvɨ ta catyi ra: Ñiyɨvɨ sahnu sii yo, i sica noo minoo vehe ñɨɨ sihin ñu nu i sica noo ñu nu yoñi ñiyɨvɨ iyo. Ta sisi si i zacahnu ñu sii ra Ndyoo. I zañaha ra Ndyoo sii ra Moisés cuhva cua sino si, ta zuun cuhva i catyi ra Ndyoo, tacuan i sino si.

45 Ta quɨvɨ i sindyaca ñaha ra Josué i quisi ndyaca ñiyɨvɨ vehe cuan ihya ñuu Jerusalén, ta sahñi tahan ñu sihin ñiyɨvɨ ihya ta i tava ra Ndyoo sii ñu. Tacuan i ñihi ñiyɨvɨ sahnu sii yo ñuhu nu ndyaa yo vityi vatyi saha ra Ndyoo sa zahacanaa ñu. Ta sisi vehe ñɨɨ cuan i zacahnu ñu sii Ndyoo ndya ta quɨvɨ ra rey David.

46 I saha xaan ra Ndyoo ndatu sii ra David. Tacuan ta i sica ra David minoo tumañi iñi sii Ndyoo sa cua zandaa ra minoo vehe vaha sa cuenda Ndyoo. Zuun ñi Ndyoo ra i zacahnu ra Jacob ta tyiemvu cuu ra.

47 Ta ñá saha ra sa zandaa ra David vehe ra. Maa ra rey Salomón cuu ra i zandaa vehe ra Ndyoo.

48 Zoco ña ndyaa ra Ndyoo sisi vehe zavaha ñiyɨvɨ. I catyi minoo profeta:

51 Ta zɨquɨ i catyi tucu ra Esteban sihin ñiyɨvɨ cuan: Ñihi xaan iñi ndo. Inuu cuii ñi caa ndo tañi i cuu ñiyɨvɨ sahnu sii yo. Ña saha ndo sa cundyaca ñaha ra Ndyoo añima ndo. Ña tyisaha ndo sa ndisa. Sahñi tahan ndo sihin Tatyi Ii ra Ndyoo.

52 I cañi ñiyɨvɨ sahnu sii ndo sii tandɨhɨ cuii ra i cuu profeta. I sahñi ñu sii tandɨhɨ ra i nacatyi vatyi nu cua quisi quɨvɨ ta cua quisi minoo ra vaha xaan. Ta sa quisi ra vaha xaan cuan, ra Jesús cuu ra. Ta maa ndo i tyaa ndo cuatyi sata ra, ta i sahñi ndo sii ra.

53 Maa ndo cuu ra ñihi ley Ndyoo i saha ángel sii ndo, ta ña tyaa ndo yahvi sii si. Catyi ra Esteban.

54 I siñi ra cu tyiño sa cahan ra Esteban, ta i cuxaan xaan ra sihin ra ndya cuhva sasi quihñi noho ra.

55 Zoco i situ cuii Tatyi Ii sii ra Esteban. I nandyehe ndaa ra Esteban ityi zɨquɨ, ta i ndyehe ra sii ra Ndyoo cahnu, ta i ndyehe ra sii ra Jesús nandyaa ra ityi siyo cuaha ra Ndyoo.

56 Ndyehe ndo, catyi ra. Ndyehi sa nuña gloria ta ndyehi sii ra i quisi ndya gloria. Nandyaa ra ityi siyo cuaha ra Ndyoo.

57 Tacuan ta i tyazi ndaha ra cu tyiño cuan zoho ra. I cana saa xaan ra vatyi cuxaan ra. Yatyi cuii ñi i tuhva ra nu iñi ndyaa ra Esteban vatyi cuñi ra queen ra sii ra.

58 I tava ra sii ra Esteban ndya yu ñuu vatyi cua cañi ra sii ra sihin yuu ta cua cahñi ra sii ra. I zandoo ra cu tyiño cuan zahma cahnu ndisi ra sihin minoo ra yoco nañi Saulo vatyi cua cucumi ra sii si.

59 Ta i cañi ra sii ra Esteban sihin yuu, ta maa ra Esteban i sica tahvi xaan ra sii ra Ndyoo ta catyi ra: Jesús yoho ndyaca ñohon sii. Nacuhun añime suhun.

60 Ta yucuan i sicuɨñɨ sɨtɨ ra Esteban, ta i cana saa ra: Jesús, ma tyoon cuatyi ndyicuu ra ya zɨquɨ ra. Tacuan i cahan ra Esteban ta i sihi ra.