19
Ra Jesús sihin ra Zaqueo
1 I quɨhvɨ ra Jesús ñuu Jericó, ta cua yaha ra mahñu ñuu cuan.
2 Ta ñuu cuan ndyaa minoo ra sa nañi Zaqueo. Cuca xaan ra. Ta ra cu nuu cuu ra sa cuenda ra tava xuhun cuenda ra ndyaca ñaha.
3 Cuñi xaan ra ndyehe ra sii ra Jesús yoo ra cuu ra. Zoco ñá cuu ndyehe ra vatyi tyaha xaan ra.
4 Yucuan cuenda i cacono ra ityi nuu nu cuahan ra Jesús, ta i ndaa ra minoo nu yutu sicómoro sa nandyaa yu‑ityi nu cua yaha ra Jesús.
5 Ta sa saa ra Jesús yucuan i ndyehe ndaa ra, ta i ndyehe ra sii ra. Ta i catyi ra sihin ra: Zaqueo, zanumi ta noon vatyi vityi cua ndoi vehun.
6 Ta i zanumi ra Zaqueo ta i noo ra. Ta zɨɨ xaan i cuñi ra, ta cuahan ra sihin ra ndya vehe ra.
7 Ta sa ndyehe ñiyɨvɨ cuhva cuan i quisaha cahan ñu ndya vaha ñi sii ra Jesús ta catyi ñu vatyi cuahan ra Jesús vehe minoo ra iyo cuatyi.
8 Ta sa ñoho ra vehe ra, i sicuɨñɨ ndyaa ra Zaqueo, ta i catyi ra sihin ra Jesús: Zava ndaha tyiñe cua cuhve sii ñiyɨvɨ ndahvi. Ta tatu i zandavi ñehi ta zuhi xuhun ñiyɨvɨ, cua nacuhve cumi saha sii ñu.
9 Ta i catyi ra Jesús sihin ra: Vityi sa cacun, ta ñiyɨvɨ ra Abraham cuu suun vatyi sino iñun sii ra Ndyoo tañi i sino iñi ra Abraham.
10 Ta yuhvi, ra i quisi ndya gloria cui, ta vasi ñuu ñiyɨvɨ vatyi cua nanduqui ta zacaqui sii ñiyɨvɨ sa cua naa.
Cuñi si sa cutyiño yo tandɨhɨ sa saha ra Ndyoo sii yo
11 Ta nɨɨ ñi sa siñi ñiyɨvɨ sa cahan ra Jesús, ta i quisaha cahan tucu ra inga cuhva ya vatyi sa cuñi saa ra ñuu Jerusalén, ta sica iñi ñiyɨvɨ vatyi cua quisaha cundyaca ñaha ra yucuan.
12 Yucuan cuenda i catyi ra Jesús: Sicoo minoo ra vaha, ta cuñi ra cuhun ra minoo ñuu nusica vatyi yucuan cua nduu ra rey ta zɨquɨ cua ndisi ra ñuu ra zoco sa cuu ra minoo rey.
13 Ta cumañi ca cuhun ra, i cana ra sii sa usi tahan muzu ra, ta saha ra minoo ziendu peso sii sa minoo minoo ra. Ta i catyi ra sihin ra: “Zatyiño ndo sihin xuhun ya ndya quɨvɨ cua quisi.”
14 Zoco ñiyɨvɨ ñuu ra, ñá cuñi ñu sa cuu ra rey sii ñu. Ta sa cuahan ra ityi, i tasi ñu tyiño sihin zuhva ra ta catyi ñu: “Ma cuhva ndi sa cundyaca ñaha ra ya sii ndi.”
15 Zoco ra cuan i nduu ra rey, ta zɨquɨ i nasaa ra ndya ñuu ra. Ta sa nasaa ra i cana ra sii muzu ra, ra i zandoo ra xuhun cuan sihin vatyi cuñi ra coto ra yozo i zahacanaa xuhun ra nɨɨ ñi sa sahan ra.
16 Ta saa minoo muzu cuan ta catyi ra: “Tata, i zahacanei minoo mil sihin sa minoo ziendu i zandoon sii.”
17 Ta i catyi rey cuan sihin ra: “Vaha xaan. Minoo muzu vaha cuun. Vaha i zatyiñon sihin sa zuhva ñi xuhun i zandoi suhun. Yucuan cuenda vityi sehi sa cundyaca ñohon usi tahan ñuu.”
18 Tacuan ta i saa tucu inga ra sa i saha ra xuhun sii. Ta i catyi ra: “Tata, i zahacanei ohon ziendu sihin sa minoo ziendu i zandoon sii.”
19 Ta i catyi tucu rey cuan sihin ra: “Cuu cundyaca ñaha tucu moo; ohon tahan ñuu cua cundyaca ñohon.”
20 Tacuan ta i quisi inga ra, ta i catyi ra: “Tata, ica xuhun ya sa minoo ziendu cuan. I sicumi vehi sii si nuu minoo pañitu
21 vatyi yuhi suun vatyi minoo ra xaan cuun, ta tuhvon naquihin sa yɨvɨ suun cuu, ta nacuhun tyiño zacuu inga ra.”
22 Tacuan ta i catyi rey cuan sihin ra: “Yoho minoo muzu ña vaha cuun. Vityi sihin cuhva cohon ta cua catyi tuqui suhun vatyi siton vatyi xein ta tuhve naquihin sa yɨvɨ sii cuu, ta naquihin tyiño zacuu inga ra.
23 Yucuan cuenda ¿ñaa cuenda ñá tyuhun xuhin banco, ta sa cua nasei ta cua naquihin sii si, zoco sa zahacanaa si zuhva?” Catyi rey cuan.
24 Ta i catyi ra sihin inga ra yucu yucuan: “Quindyaa ndo xuhun sa sehi sii ra ya, ta cuhva ndo sii si sii ra sa cumi cuaha ca.”
25 Ta i catyi ra cuan sihin ra: “Zoco sa cumi minoo mil.”
26 Ta i catyi rey cuan: “Ta catyi sihin ndo vatyi ra zatyiño vaha sihin sa sehi sii ra, cua cuhve cuaha ca sii ra. Ta ra ña cuñi zatyiño sihin sa sehi sii ra, cua quindyei sii si.
27 Ta ñu xaan iñi sii, ñu ña cuñi sa cundyaca ñehi sii ñu, quisi ndyaca ndo sii ñu ihya, ta cahñi ndo sii ñu nui.” Catyi rey cuan i catyi ra Jesús.
Cuhva i quɨhvɨ ra Jesús ñuu Jerusalén
28 Ta sa yaha cahan ra Jesús cuhva cuan ta cuahan ra ityi nuu ca ndya ñuu Jerusalén.
29 Ta cuhva sa cuñi saa ra ñuu Betfagé ta ñuu Betania yatyi ñi minoo yucu sa nañi yucu Olivos, ta i tasi ra sii uu tahan ra apóstol.
30 I catyi ra sihin ra: Cuahan ndo minoo ñuu sa ndyaa yatyi ñi yucuan, ta cuhva sa quɨhvɨ ndo ñuu cuan cua nañihi ndo sii minoo burro nuhñi tɨ. Quɨtɨ ta yoñi ca cozo. Ndasi ndo sii tɨ, ta quisi ndo sihin tɨ.
31 Ta tatu iyo ñiyɨvɨ ndaca tuhun sii ndo ñaa cuenda ndasi ndo sii tɨ, catyi ndo: “Vatyi siñi ñuhu tɨ sii ra ndyaca ñaha sii yo.”
32 Ta ra apóstol cuan, cuahan ra, ta i nañihi ra sii tɨ tañi cuhva i catyi ra Jesús sihin ra.
33 Ta cuhva sa cua ndasi ra sii tɨ i catyi sitoho tɨ sihin ra: ¿Ñaa cuenda ndasi ndo burro ña?
34 Ta i catyi ra cuan: Siñi ñuhu tɨ sii ra ndyaca ñaha sii yo. Catyi ra.
35 Ta sindyaca ra sii tɨ sii ra Jesús. Ta i tyizo ra zahma ra sata tɨ, ta i tyizo ra sii ra Jesús sata tɨ.
36 Tacuan ta cuahan ra Jesús. Ta i saqui ñiyɨvɨ zahma ñu ityi nu cua yaha ra.
37 Ta cuhva sa cua cuyatyi ñu ñuu Jerusalén, saa ñu nu iñi noo yucu Olivos cuan. Ta tandɨhɨ cuii ñiyɨvɨ ndyico sii ra Jesús i quisaha cuzɨɨ xaan iñi ñu. Ta saa xaan cana saa ñu, ta zacahnu ñu sii ra Ndyoo sa cuenda sa ndyityi nahnu xaan i ndyehe ñu.
38 Ta i catyi ñu: ¡Nazacahnu yo sii ra cuu rey, ra vasi sa cuenda ra Ndyoo! ¡Nazacahnu xaan yo sii maa ra Ndyoo! ¡Vaha xaan, vaha xaan cuu maa ra Ndyoo! Catyi ñu.
39 Tacuan ta zuhva ra fariseo sa cuahan coyo sihin ñiyɨvɨ cuan i quisaha catyi ra: Maestro, zacutaxun sii ñu sica noo suhun.
40 Zoco i catyi ra Jesús sihin ra: Catyi sihin ndo vatyi tatu cua cutaxi ñiyɨvɨ ya, cua cana saa yuu.
41 Tacuan ta sa cuñi saa ra Jesús ñuu Jerusalén, ta cuhva sa ndyehe ra ñuu cuan i sacu xaan ra.
42 Ta i catyi ra: Tatu sa i sito ndo ta cutuñi iñi ndo yozo caa cuu coo sa taxi sii ndo sihin ra Ndyoo, cuu nduvaha ndo. Zoco vityi sa yaha cuhva. Ta sa siñi tuñi cuan, ñoho xehe si sii ndo, ta ma cuu coto ndo sii si.
43 Ta cua quisi quɨvɨ, ta ra xaan iñi sii ndo cua zavaha ra minoo sacu viconduu nu yucu ndo, ta ma cuu quita ndo.
44 Ta ndaha cua zatɨvɨ ra ñuu ndo. Cua cuu tandɨhɨ cuii ndo. Ta ma zandoo ra numinoo yuu zɨquɨ inga si vatyi ña cuñi ndo nacoto ndo sa quisi ra Ndyoo nu ndyaa ndo.
Tava ndyizo ra Jesús sii ñiyɨvɨ zavaha ndya vaha ñi yuvehe ñuhu cahnu
45 Tacuan ta i quɨhvɨ ra Jesús nu cuu nuquehe vehe ñuhu cahnu, ta i quisaha tava ndyizo ra sii ñu xico ta ñu zata yucuan.
46 Ta i catyi ra sihin ñu: Catyi tutu Tuhun Ndyoo: “Vehe mi cuu vehe nu cahan ñiyɨvɨ sihin ra Ndyoo.” Zoco maa ndo zacuu ndo vehe ra zuhu sii si. Catyi ra.
47 Ta tahan tahan quɨvɨ i zacuaha ra Jesús sii ñiyɨvɨ sisi vehe ñuhu. Ta ra zutu nahnu, ta ra maestro cuenda ley ta ra cu tyiño ñuu cuan i nducu ra cuhva yozo caa cuu cahñi ra sii ra.
48 Zoco ñá ñihi ra cuhva yozo caa cua zacuu ra vatyi i tyizoho tandɨhɨ ñiyɨvɨ tandɨhɨ sa cahan ra Jesús.