1 Ntāka Jesuu ñuú Capernau, kuéꞌen ña dīñɨ ñuú Judeá dā nté xee ña xio diñɨ ntute Jordaán san. Ñá te da dīi ñaꞌá xee xtúku ña, nātaká nuu ña mí tuví ña ne, nakuáꞌa Jēsuu ña vatā xkoó ini ña. 2 Kidáā ne, xée ētsin ña fariseú san dɨ é kōto nteé ña Jesuu. Tsixeꞌe ña ña tē ña xíi kaa é naxtuvī mii ñátīí san ñadɨꞌɨ̄ ña. 3 Nantíko kōó Jesuu, kakáꞌan ña:

—¿Nte ntū ó kakaꞌan Muísee é viī nto? —kaꞌan Jésuu.

Kakaꞌan ñá fariseú san:

4 —Muiseé ne, tāꞌxi ña itsi é ntaváꞌa o tūtu iña ñadɨꞌɨ́ kō ne, dá kūvi ntii nteé xio taꞌan o ni ñadɨꞌɨ̄ ko —kaꞌan ña.

5 Ntá tsi Jesuú ne, kakaꞌan ña:

—Un váꞌa tsi doꞌo ntō. Dukuān é xntéku kūꞌvé Muisee é viī nto. 6 Ntá tsi ntē dá de kûꞌvé Xuva ko ñūxiví sa ne, “de kúꞌvē ñá ñatīí ni ñadɨ̄ꞌɨ”. 7 “Dukuān ne, xtúvī mii ñátīí san uva ña ni dɨꞌɨ ñā vata koo é kuntoo ña ni ñadɨꞌɨ̄ ñá ne, 8 uun tsi kúñū kúvi ña ntuvi ña.” Sáꞌā ne, kani túꞌun é ñā té uvi ñaꞌá ka ña, tsí uun tsi kúñū kúvi ña ntuvi ña. 9 Dukuān né, nēe é teé taꞌan Xuva kō ne, ña kúvi nātsoo xio ñaꞌa san —kaꞌan Jésuu.

10 Dá ntōo ña nú viꞌi kān né, tsixeꞌe xtuku ña ntɨniꞌi ñā nuu i sáꞌa. 11 Kakaꞌan Jésuu ni ña:

—Xoó ñaꞌa é natsoo mii ña ñadɨꞌɨ̄ ña, dá nātántaꞌa xtuku ña ne, dōó kinī ó kade ña nuu ñadɨꞌɨ́ ña. 12 O te ñadɨ̄ꞌɨ́ san naxtuvī mii ña xɨɨ ña, dá nātántaꞌa xtuku ña ni tuku ñatīí san ne, dɨvi ñā kade ña é kīni kaa nuu xɨɨ ña dɨ —kaꞌan ña.

13 Ñaꞌa sán ne, xee níꞌi ña iꞌxá kuetsī nuu Jésuu vata koo é tɨɨn ntaꞌa ña ī. Ntá tsi ña ntɨniꞌi Jēsuú ne, ntáde tíi ña nī ña xee niꞌi iꞌxá i san. 14 Ntá tsi dā kútuni Jésuú ne, dōó dutsi kuiní ña ni ña ntɨniꞌi ñā. Kakaꞌan ñá ni ñā:

—Kuéꞌe ntō itsi é na kīꞌxi iꞌxá kuetsī san mí tuví u. Ñá ku kādɨ́ nuu nto itsi é kīꞌxi; tsí mí kadē kûꞌvé Xuva kō ne, kaduku ntée ña vata ntáa iꞌxá kuetsī san. 15 Nuu é ntaā i é kākaꞌán u ni ntō tsí te xōo ñáꞌa é ña kákuintiꞌxe ña vatā ó de uun iꞌxa luꞌntí ne, ñá kadūku ntée ña mí kadē kûꞌvé Xuva kō —kaꞌan Jésuu.

16 Īdo nteé Jesuu iꞌxá san xe un xé ūn, da tɨ́ɨn ntaꞌa ña ī e náxnuu viko ña i.

17 Dā nákaka Jesuu ítsi kān é kɨ̄ꞌɨn ñá ne, uun ñatīí ne, koó da kaxkaīnu ña xee ña, inchɨ́tɨ ña nūu Jésuu, tsíxeꞌe ña ñā:

—Mastrû, ntoꞌó e dóo vaꞌá nto, ¿nté ntu koo vií u é nīꞌí ko ntuvi vāꞌa iñá ko ntii dañu ntūvi? —kaꞌan ña.

18 Ntá tsi Jesuú ne, kakaꞌan ñá ni ñā:

—¿Nté kui kakaꞌan ntun e dóo vaꞌá u? Tsí da mii tsi Xuva kō e dóo vaꞌá ña. 19 É īnín lei e xtúvi Xuva kō é kākaꞌan: “Ñá kāꞌní o ñāꞌa; ñá viī o é kini kaa ni ñadɨ̄ꞌɨ; ñá kīꞌi dúꞌu ō; ñá dāꞌví o ñāꞌa dovete; ñá kanī ntaꞌví o ñāꞌa, ne, na kuiko ñuꞌu o uva ko ni dɨꞌɨ kō” —kaꞌan Jésuu.

20 Ñatīí san ne, nantíko koō ñá, kakaꞌan ña:

—Mastru, é un ntɨꞌɨ̄ lei tsíkan káde ntaa ú nte da ku lúꞌntī u —kaꞌan ña kuiká san. 21 Dā íto Jesuu ñá ne, dōó kuinima ñá ña. Kakaꞌan ña:

—Uun sá nuu i é kākunaá ka: Kuēꞌén, kunadikon un ntɨꞌɨ̄ é kāduku ntée o ne, dá kuēꞌén diuꞌun i iña ña ntâꞌví san. Kidáā ne, niꞌi o nee iña é dokuika ntiꞌxé san e dukún kān. Dá kiꞌxin, kixntīkɨ́n ko —kaꞌan Jésuu.

22 Ntá tsi dōo ntɨ́ꞌɨ iní ña é kuān ó kakaꞌan Jésuu. Dōó ntaꞌxa kunúꞌu ña, tsi dóo īo iña ña e dóo nuu áꞌvi.

23 Kidáā né, xkokōto Jesuu, kakáꞌan ñá ni ña ntɨniꞌi ñā:

—¡Ñá tē nté kaa ntii tūꞌun é kɨ̄ꞌɨn ña kuiká san mí kadē kûꞌvé Xuva kō! —kaꞌan ña.

24 Koó dā kúduꞌva ña ntɨniꞌi ñā é kuān ó kakaꞌan ña. Ntá tsi kakaꞌan xtúku Jesuu:

—Kini nto, īꞌxá ko, ¡ñá tē nté kaa ntii tūꞌun é kɨ̄ꞌɨn ñáꞌa, ña é kākuinima í diuꞌún san, mí kadē kûꞌvé Xuva kō! 25 Dií ka ña ntii tuꞌun é kɨ̄ꞌví kameú san xavi xɨ́kɨ natēe é kɨ̄ꞌɨn ñá kuiká san mí kadē kûꞌvé Xuva kō —kaꞌan ña.

26 Koó dā kúdana iní ña ntɨniꞌi ñā é kuān ó kakaꞌan ña. Ntátsixeꞌe tāꞌan ña:

—Kidáā né, ¿xoó ñaꞌa ntu kuvi vií ña é nākáku ña kuan? —kaꞌan ña.

27 Īto Jesuu núu ñá ne, dá kakāꞌan ñá ni ñā:

—Ñaꞌa sán ne, ña kúvi viī ña é nākáku mii ñā. Ntá tsi Xuva kō ne, kuvi vií ña, tsí ña tuví nee iña é ña kuvi vií ña —kaꞌan ña.

28 Kidáā ne, kakaꞌán Pedru ni ña:

—Ntɨꞌɨ́ ne, tsoo mii ntɨ̄ꞌɨ ntɨ́ iñá ntɨ é vēxntíkɨ́n ntɨ nto —kaꞌan ña.

29 Nantíko kōó Jesuu, kakáꞌan ña:

—Nuu é ntaā i é kākaꞌán u ni ntō: Tē xoó ñaꞌa tsoo mii ña vīꞌi ña, ení ña, taꞌan ña, uva ña, dɨꞌɨ ñā, iꞌxá ña, o ñūꞌu ña kuenta iñá ko ni kuēnta iña túꞌūn vaꞌá san ne, 30 dií dií ka kueꞌe níꞌi ña ñuxiví a é vata kaa viꞌi ñá, ení ña, taꞌan ña, dɨꞌɨ ñā, iꞌxá ña, ni ñūꞌu ña. Ntá tsi dóo ntoꞌo ña dɨ, tsí kada xení ñaꞌa san ni ñā. Ntá tsi tē ntɨ́ꞌɨ ñuxiví sa ne, níꞌi ñā é kuntoo ña ni Xuva ko ntii dañu ntūvi. 31 Ntá tsi ña te da díi ñaꞌa, ña e dóo naꞌnu ñaꞌa vevií ne, ñá vādá nuu áꞌvi ká ña kídaā; ñaꞌa, ña é ña vádā nuu áꞌvi vevií ne, dōó naꞌnu ñaꞌa kuvi ña rkontûvi —kaꞌan Jésuu.

32 Kuéꞌen ña itsi kan, kūntáa ña ñuú Jerusaleen. Odo nūú Jesuú ne, áta ña vēꞌxí ña ntɨniꞌi ñā. Koó dā ntákuduꞌva ña ntɨniꞌi ñā san. Dōo ûꞌví ña nguiī san, ña ntántīkɨn ña. Kidáā ne, xio kueꞌen níꞌi xtuku Jésuu ña ntɨníꞌi ñā né, dā éni ntuꞌu ña kākaꞌan ñá ni ñā nté koo ntoꞌo ña:

33 —Ntaa o ñūú Jerusaleén ne, xuꞌu é vēxkúvi ú ñatīí ne, ikan ntāda ña kó kuenta ntáꞌa dutu ñá odo nūú nī mastrú leí san ne, dɨvi ña kāꞌan ña é kūví u. Ntada ña kó kuenta ntáꞌa ñaꞌa, ña é ña te ña Israee. 34 Ña tsīkán ne, kini dɨkɨ́ ña kó ne, tɨꞌvi dɨɨ́ ña nuú ko. Kani diín ña ko, dá kāꞌní kueꞌen ñá ko. Kidáā né, tē kúvi uni ntúvi ne, ntoto xtuku u —kaꞌan Jésuu.

35 Kidáā ne, xée ētsin Santiau ní Juaan, iꞌxá Zebedeu, ntákaꞌan ñá ni Jēsuu:

—Mastru, vií nto da xeꞌe, tāꞌxi nto nee iña é kākán ntɨ ntaꞌa nto ve —kaꞌan ña.

36 —¿Nee iñá ntu ntio nto é tāꞌxi u? —kaꞌan ña.

37 —Tāꞌxi nto é kuntōo ntɨ́ diñɨ nto tē xee nto mí kadā kúꞌvē nto. Uun ñaꞌā ntɨ́ ne, diñɨ kuaꞌa nto kutuví ntɨ; uun ñaꞌā ntɨ́ ne, diñɨ datsin nto kutuví ntɨ —kaꞌan ña.

38 Ntá tsi kakaꞌan Jésuu ni ña:

—Ñá īni ntó nee iña é ntaíkan nto. ¿Kūtií ntu nto é dadɨɨ ntoꞌo nto nī kó un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ nuu i é ntōꞌo ko? —kaꞌan ña.

39 —Kutíi ntɨ, ¿nté kui ñaꞌa? —kaꞌan Sántiau ní Juaan.

Kakaꞌan Jésuu ni ña:

—Ntoꞌo ntiꞌxe nto vata tsi koo ntoꞌo ko. 40 Ntá tsi é kuntōo nto diñɨ kuaꞌa ko o diñɨ datsin kó ne, ña kúvi tāꞌxi u, tsí mii Uva ko īni ña xoo é kuntōo i diñɨ ko —kaꞌan Jésuu ni ña.

41 Dā téku ña uꞌxi ñáꞌa ká san ne, dōo kúdiin ña ni Sāntiau ní Juaan. 42 Kidáā né, kāna Jesuu ñá uxuvi ñáꞌa san, kakaꞌan ñá ni ñā:

—Ini nto tsí ñaꞌa, ña odo nūu iña ñaꞌa, ña é ña te ña Israeé ne, dōo ntáde kaꞌnu ña kúñu ñā. Ña tsiñu i sán ne, dōó ntii ntádē kúꞌvē ña iña ñaꞌa ña. 43 Ntá tsi dɨvi ntō ne, ñá te kuan koo viī nto. Tē xoó ñaꞌa ncho vií kaꞌnu ña ne, kantio é xntii ña ntō un ntɨɨ́ ntɨɨ̄ nto. 44 Xoó ñaꞌa, ña ncho kodo nūu iña ntó ne, kantio é viī ñá vata kaa ña ntáde tsiñu iña ñá nguiī san. 45 Nté xūꞌu é vēxkúvi ú ñatīí ne, ñá te vēꞌxí u ñuxiví a é vīí kaꞌnu u, tsí véꞌxi ú vata koo é xntīi ú ñaꞌa san. Xuꞌú ne, véꞌxi u e ntáꞌvi u kuétsi ī é ña te da díi ñaꞌa san —kaꞌan Jésuu.

46 Kidáā ne, xée ña ñūu é nani Jerīcoo. Ntāka xtuku Jesuu ni ña ntɨníꞌi ñā ne, ñá te da dīi ñaꞌa ntántīkɨn ñá ña. Diñɨ itsi mí kuēꞌen ñá ne, tuví uun ña kuāá, kaikan ña diuꞌun. Bartimeu nani ña, tsí uva ñā ne, Timeu nani ña. 47 Dā kútuni ña tsi véꞌxi Jesuu, ña ñuú Nazareé san ne, dōó ntii kākaꞌan ña:

—¡Ō Jésuu, Iꞌxá Davii, ntuntāꞌví ini nto ko! —kaꞌan ña.

48 Ñaꞌa sán ne, dē tíi ña ni ñā:

—¡Duꞌxēn! ¡Ñá ku kuān xkoó kaꞌan! —kaꞌan ña.

Ntá tsi ña kuāá san ne, da dií dií ka ntii kākaꞌan ña:

—¡O Iꞌxá Davii, ntuntāꞌví ini nto ko! —kaꞌan ña.

49 Íntītsí Jesuu, kakáꞌan ña:

—Kana nto ña —kaꞌan ña.

Kana ña ña kuāá san ne, ntákaꞌan ñá ni ñā:

—Nāxnuu kaꞌnu nto iní nto. Nakuntítsi nto, tsí kakana ña nto —kaꞌan ñáꞌa san nī á ña kuāá san.

50 Kidáā né, xtuvī mii ña kútuun ñá ne, nákuntītsí ntaa ña, kueꞌen ña mí ntitsí Jesuu. 51 Dā tsíxeꞌe Jēsuu ña:

—¿Nee iñá ntu ntio o é vīí u iña o? —kaꞌan ña.

—Mastrû, ntio ko é nāxiꞌi ntúxnūú ko —kaꞌan ñá ni Jēsuu.

52 Jesuú ne, kakaꞌan ñá ni ñā:

—Kūnúꞌun ve. Tsí e kuíntiꞌxe o kó ne, ntuváꞌan ve —kaꞌan Jésuu.

Ura dúꞌva tsi i náxiꞌí ntuxnūu ñá kuāá san ne, dá kuēꞌen ñá, kuntikɨ̄n ñá Jesuu mí kuēꞌen ña.