10
Jesús ma, ni tatnuni ya ja ñayii ni ka tnanda'a ma, máko jin xndoo tna'a i
(Mt 19:1‑12; Lc 16:18)
1 Jesús ma, ni ndee ya ñuu Capernaum ma, te kua'an ya ichi ñuu Judea ma, in‑ka yu'u yute Jordán ma. Yukan ni ka ndututu tuku ñayii ma, te ni keja'a ya káxtnu'u ya, sukan játna ini ya sa'a ya nuu ka ndatna'a ñayii ma.
2 Jaku tee ka kuu fariseo ma, ni ka jan tu'va de ya, sukan‑va'a jin kototnuni de ya, te ka jikan‑tnu'u de ya nú va'a‑ni ja in tee, te xndoo de ñasi'i de ma.
3 Te Jesús ma, ni ndakone'e ya:
―¿Naxe ni tatnuni Moisés ma nuu ni? ―kúu ya jiña'a ya.
4 Te ka jiña'a de:
―Moisés ma, ni yo kachi de ja xndoo tee ma ñasi'i de ma, te kua'a de in tutu ká'an ja jâ ni xndoo de ña ―ka kuu de ka jiña'a de.
5 Sani te Jesús ma, jiña'a ya:
―Kuechi ja inuso'o ka ndaa ni a, te Moisés ma, ni tatnuni de sukan ka ka'an ni a.
6 Kovaa xinañu'u ma, nuu yika ni kuva'a ñuu ñayivi a: “Su'si ma, ni sa'a ya in tee ji'in in ña'a.
7 Chukan kúu ja tee ma, xndoo de yuva de ma ji'in si'i de ma, te kueka tna'a de ji'in ñasi'i de ma,
8 te nduu de ma jin ko kuu in‑nka‑ni ñayii.” Chukan kúu ja masu uu‑ka ñayii ka kuu i chi in‑nka‑ni i kúu.
9 Te chukan kúu ja ñayii ma, másu ko ndasasiin i ja ni sketna'a Su'si ma ―kúu ya jiña'a ya.
10 Sani te tee ka ndikin ya ma, nuu ni ka ndenda koo de ji'in ya ve'e ma, ni ka ndakan‑tnu'u tuku de siki ja ni kaxtnu'u ya ma.
11 Te Jesús ma, jiña'a ya:
―Te tee xndoo ñasi'i de ma, te ndiyo ini de in‑ka ña'a ma, xi ndatnanda'a de ji'in in‑ka ña'a ma, jâ ni jiso kuechi de, vaa sukan ka sa'a tee ka kivi nduu ji'in in‑ka ña'a ma, sukan sa'a de ma.
12 Te nú ña'a ma, xndoo ña yii ña ma, te ndiyo ini ña in‑ka tee, xi ndatnanda'a ña ji'in in‑ka tee ma, te suni jâ ni jiso kuechi ña, vaa sukan ka sa'a ña'a ka kivi nduu ji'in in‑ka tee ma, sukan sa'a ña ma ―kúu ya jiña'a ya.
Jesús ma, ni kaxtnu'u ya naxe ko kuu in ñayii sana kivi i nuu tatnuni Su'si ma
(Mt 19:13‑15; Lc 18:15‑17)
13 Ni jan koo i ji'in suchi kuechi ma nuu Jesús ma, sukan‑va'a sonee ya nda'a ya siki suchi kuechi ma. Te tee ka ndikin ya ma, ni ka keja'a de ka ndonda de nuu ñayii ni jan koo ji'in suchi kuechi ma.
14 Te ni jini Jesús ma sukan ka sa'a de ma, te ni ndakiti ini ya, te jiña'a ya:
―Jin kua'a ni tnu'u, te kí koo maa suchi kuechi a, te máko jin ka'nu ndee ni, chi vaa sukan ka jani vii ka jani va'a ini suchi kuechi a, sukan jiniñu'u ja jin ko kuu ñayii jin kivi koo nuu tatnuni Su'si ma.
15 Ja ndaa ká'an sa, nú in ñayii ma, ma kuan‑ta'vi i ja tatnuni Su'si ma nuu i ma sukan jan‑ta'vi in suchi luluu a nawa tátnuni o nuu i ma, te masu kuu kivi i nuu tatnuni ya ma ―kúu ya jiña'a ya.
16 Te ni kanundee ya suchi kuechi ma, te ni sonee ya nda'a ya siki i ma, te ni ka'an ya ja va'a ja vii ja jin ko kuu i.
Sukan yii ja ndani'i ta'vi ñayii ndí ini xeen‑ka xu'un i ma
(Mt 19:16‑30; Lc 18:18‑30)
17 Nuu ni kee ya ja ki'in tuku ya ma, te jinu in tee ni kenda de, te ni jinkuiñi jiti de nuu ya ma, te jikan‑tnu'u de:
―Teskua'a va'a ini, ¿nawa sa'a sa, sukan‑va'a ndani'i ta'vi sa, te koteku sa ni‑kani ni‑jika? ―kúu de jiña'a de.
18 Te Jesús ma, ni ndakone'e ya:
―¿Nava'a xnani ña'a ni teskua'a va'a ini? Masu na in‑ka va'a ini chi maa in‑ni Su'si ma.
19 Jâ jini ni ndaka ja ni tatnuni ya ma: “Másu ko ka'ni ni ni‑in ñayii. Másu ko kivi nduu ni ji'in in‑ka ña'a. Másu ko sakui'na ni. Másu ko ka'an tnu'u ni siki in‑ka ñayii ma. Másu ko xnda'vi tna'a ni ma. Kava respetu ni nuu yuva ni ma ji'in nuu si'i ni ma” ―kúu ya jiña'a ya.
20 Te tee yukan, jiña'a de:
―Teskua'a, ndaka cha'a chi jâ sa'a ndi'i sa onde nuu jaa sa ma ―kúu de jiña'a de.
21 Te Jesús ma, nde'ya ya tee yukan, te ni kutoo ya de, te jiña'a ya:
―Kúni‑ka in‑ka ja sa'a ni a. Kuá'an ni, te xiko ni ndaka ja neva'a ni ma, te kua'a ni ñayii ka kunda'vi ma. Te sukan, te xiku ko kuu ni andivi ma. Sani te kii ni, te kondikin ña'a ni ―kúu ya jiña'a ya.
22 Te ni tna u'vi ini tee yukan, ja ni jiniso'o de sukan jiña'a ya ma. Te kuan no'o xixii‑nka ini de, vaa xiku xeen kúu de.
23 Te Jesús ma, nde'ya ya ni‑ka'nu xiñi ya ma nuu ka iyo tee ka ndikin ya ma, te jiña'a ya:
―¡Naka yii kúu ja tee ka kuu xiku ma, te jin kivi koo de nuu tátnuni Su'si ma! ―kúu ya jiña'a ya.
24 Te ni ka sa'vi‑nka ini tee ka ndikin ya ma ja ni ka'an ya sukan ma, kovaa ni ndaka'an ya in‑ka jichi:
―Sa'ya sa, ¡naka yii kúu ja in ñayii xiku ma, te kuu kivi i nuu tátnuni Su'si ma, kuechi ja kukanu ini i ndaka ja neva'a i ma!
25 Su'va yachi‑ka kuu kivi in kiti kúu camellu ma in yavi xuu yiki tiku ma, sana in ñayii xiku ma, kivi i nuu tátnuni Su'si ma ―kúu ya jiña'a ya.
26 Nuu ni ka jiniso'o de sukan ma, te ni ka sa'vi xeen‑nka ini de, te ka jikan‑tnu'u tna'a de:
―¿Na in kuu ndani'i ta'vi, ja sukan? ―ka kuu de ka ka'an de.
27 Te nde'ya Jesús ma de, te jiña'a ya:
―Yii kúu jani ini ñayii ma. Kovaa nuu Su'si ma chi ñatuu nawa iyo ja yii kúu ―kúu ya jiña'a ya.
28 Pedro ma, ni keja'a de jiña'a de:
―Saña chi ndaka ja ka neva'a sa ma ni ka xndoo sa, te ka ndikin ña'a sa ―kúu de jiña'a de.
29 Jesús ma, ni ndakone'e ya:
―Ja ndaa ká'an sa ja ndeva'a‑ni na in ni xndoo ve'e i ma, ñani i ma, ku'va i ma, ku'u i ma, ji'in si'i i ma, ji'in yuva i ma, sa'ya i ma, ji'in ñu'ú i ma, ja kuechi ja ndikin ña'a i a, ji'in kuechi ja káxtnu'u i tnu'u vii tnu'u va'a ká'an sa a nuu ñayii ma,
30 te vitna chi nuu ñuu ñayivi a ndani'i i vi'i‑ka cientu ve'e i ma, ji'in ñani i ma, ku'va i ma, ku'u i ma, si'i i ma, ji'in ñu'ú i ma, visi ka sondikin ña'a ñayii a. Te maa i chi kivi ki'in o ma, ndani'i ta'vi i, te koteku i ni‑kani ni‑jika.
31 Te ñayii ka ndanuu‑ka ma te ka jani ini i ja xinañu'u‑ka ka kuu i vitna ma, chi nuu Su'si ma chi sandi'i‑nka jin ko kuu i, te ñayii ka jani ini ja masu ñayii ka ndanuu ka kuu i te sandi'i‑nka ka kuu i vitna ma chi suu i jin ko kuu ñayii xinañu'u‑ka nuu Su'si ma ―kúu ya jiña'a ya.
Cha'a kúu ja ku‑uni jichi ja ni kaxtnu'u Jesús ma ja jin ka'ni i ya kovaa ndateku ya
(Mt 20:17‑19; Lc 18:31‑34)
32 Kuan koo de ji'in ya ichi ñuu Jerusalén ma. Te yoxtnuu‑ka Jesús ma nuu tee ka ndikin ya ma. Te ni ka sa'vi‑nka ini de. Te tee kuan koo kuee‑ka ma, ka yu'u de ka ndikin de ya. Sani te Jesús ma, ni ndaxtutu siin ya ndi‑uxi uu tee ka ndikin ya ma, te ni keja'a ya jiña'a ya sukan ko kuu ma:
33 ―Ka jini maa ni ja jin koo o ñuu Jerusalén ma. Te yukan kúu nuu saña ja kúu sa iya vee ñayivi ñuu ñayivi a, jin koo ñayii ma jin xsia'a ña'a i nuu nda'a tee ka tatnuni nuu sutu ma, ji'in nuu nda'a tee ka skua'a tnu'u ni kaxtnu'u Moisés ma, te jin ka'an i ja kûu sa, te jin ndaxsia'a ña'a i nuu nda'a ñayii masu ñuu ya'a.
34 Te jin kosiki ndee ña'a i, te jin tusii ña'a i, te jin kua'a ña'a i, te jin ka'ni ña'a i, kovaa nuu uni kii ma, te ndateku sa ―kúu ya jiña'a ya.
Santiago ma ji'in Juan ma, ni ka jikan de ja jin kunukoo de xiñi Jesús ma
(Mt 20:20‑28)
35 Santiago ma ji'in Juan sa'ya tee kúu Zebedeo ma, ni ka jan tu'va de Jesús ma, te ka jiña'a de:
―Teskua'a, ka kuni sa ja kunda'vi ini ña'a ni in ja jin kakan‑ta'vi sa nuu ni ―ka kuu de ka jiña'a de.
36 Te jiña'a maa Jesús ma:
―¿Nawa kúu ja ka kuni ni ja sa'a sa? ―kúu ya jiña'a ya.
37 Te ka jiña'a de:
―Taa ni tnu'u ja nuu tatnuni vivii ni ma, jin kunukoo sa, in sa xiñi kua'a ni ma te in‑ka sa xiñi satni ni ma ―ka kuu de ka jiña'a de.
38 Te Jesús ma, jiña'a ya:
―Masu ka jini ni ja ka jikan ni a. ¿Xi kuu jin ko'o ni ja uwa ko'o sa ma? ¿Xi kuu jin kuandute ni sukan kuandute sa ma? ―kúu ya jiña'a ya. Te cha'a chi ja ndo'o neni ya ma kúu ja ni jiña'a ya ma.
39 Te ka jiña'a de:
―Kuu.
Te jiña'a Jesús ma:
―Jin ko'o ni ja uwa ja ko'o sa ma, te jin kuandute ni sukan kuandute sa ma,
40 kovaa ja kunukoo in ni xiñi kua'a sa ma te in‑ka ni xiñi satni sa ma, chukan chi masu saña iyo ja taa, nú masu ja maa Su'si o ma kua'a nuu ñayii jâ ka iyo tu'va i ja jin ni'i i ma ―kúu ya jiña'a ya.
41 Nuu ni ka jiniso'o uxi‑ka tee ka ndikin ya ma, te ni ka ndakiti ini de nuu Santiago ma ji'in nuu Juan ma.
42 Kovaa Jesús ma chi ni kana ya de, te jiña'a ya:
―Ka jini ni ja ne'un ñayii ñuu ñayivi a, ka iyo ñayii ka jani ini maa i ja kuu jin tatnuni i nuu ndaka ñayii ma, te ñayii ka ndanuu‑ka ma, ûni ka tatnuni kuiti i nuu ñayii ma.
43 Kovaa ne'un ndijin, masu sukan ko kuu, su'va nú na in kúni ja ko kuu i in ñayii kanuu‑ka ne'un ndaka ni a, ja sa'a i kúu ja kunukuechi‑ka i nuu ndaka ni.
44 Te nú ne'un ndaka ni a, te kúni in ni ja ko kuu ni xinañu'u‑ka, te ja ko sa'a ni ko kuu ja kunukuechi xeen‑ka ni nuu ndaka‑ka ni a, te ko kuu ni ñayii kanuu‑ka nuu Su'si ma.
45 Chi vaa ni a saña ja kúu sa iya vee ñayivi ñuu ñayivi a, masu vee sa ja jin kunukuechi ñayii ma nuu sa a chi su'va vee sa ja kunukuechi sa nuu ñayii ma, te kua'a sa tnu'u ja jin ka'ni ña'a i, te sukan ndachunaa sa kuechi ka sa'a ñayii ma, te onde sukan, te jin ndani'i ta'vi kua'a xeen ñayii ma ―kúu ya jiña'a ya.
Jesús ma, ni ndasava'a ya tee kuaa nani Bartimeo ma
(Mt 20:29‑34; Lc 18:35‑43)
46 Te ni ka kenda koo de ji'in ya ñuu Jericó ma, te nuu ni ndee ya ini ñuu ma ji'in tee ka ndikin ya ma, te ka ndikin kua'a ñayii. Te in tee kuaa nani de Bartimeo sa'ya tee kúu Timeo ma kúu de, te núkoo de yu'u ichi ma, jikan de karidaa.
47 Ja ni jiniso'o tee kuaa ma ja Jesús nazareno ma kúu iya ya'a kua'an ma, te ni keja'a de káyu'u de jiña'a de ya:
―Jesús, Sa'ya David, kunda'vi ini ña'a ni ―kúu de jiña'a de.
48 Te kua'a ñayii ma ka jiña'a ja kasiyu'u de. Kovaa su'va kayu'u nini'i‑ka de:
―Sa'ya David, kunda'vi ini ña'a ni ―kúu de jiña'a de.
49 Sani te ni jinkuiñi Jesús ma, te jiña'a ya:
―Jin kana ni de kíi de ―kúu ya jiña'a ya.
Te ni ka kana i tee kuaa ma, te ka jiña'a i:
―Koo sii ini ni, te kukanu ini ni Su'si ma, te ndokuiñi ni chi kána ña'a de ―ka kuu i ka jiña'a i.
50 Te tee kuaa ma, ni ke'en de sa'ma ndii de ma, ni skana de, te kandava de ni jan tna'a de Jesús ma.
51 Te Jesús ma, jikan‑tnu'u ya de:
―¿Nawa kúni ni ja sa'a sa ja kuu ni? ―kúu ya jiña'a ya.
Te tee kuaa ma, ni ndakone'e de:
―Teskua'a, kúni sa ja kuu ndakonde'ya sa ―kúu de jiña'a de.
52 Te Jesús ma, jiña'a ya:
―Jâ kuu no'o ni. Te kuechi ja ni kukanu ini ña'a ni a, te chukan kúu ja ni ndundijin nuu ni a ―kúu ya jiña'a ya.
Te ora yukan‑ni, te ni kuu ni ndakonde'ya de. Sani te ni ndikin de Jesús ma.