Uwien ya Jɔtiefɛ̀nku ya gbɔnku Luk 6

Saba ya daali ya gbɛr

(Matie 12:1-8; Mark 2:23-28)

1 *Saba uba ya daali, *Yesu nin uʼpanpaankaab gɛ̀breh ikpàan iba ni, nɛ uʼpanpaankaab coh ijifen* ki cienh ki nukeh ki ŋmɔnh. 2 Nɛ *Farisiɛnmbɛ biba niire' bɛ ki ye: «Bɛ tien' ni teh yiko kùɔn' nà *Saba ya daali?» 3 Nɛ *Yesu jiin' bɛ ki ye: «Na kaan' *Dafid là tien' ma bo nɛ-ɛɛ? Mikònm là cuo' wɔn nin uʼnib ma nnɔ, 4 u kɔn' Uwien ya ninbonl ni, ki taa' kpɔnɔ wà bi taa' ki de' Uwien nnɔ ki ŋmɔn', ki taa' ki de' uʼnib, biʼmɔ ŋmɔn'. Ama bitɔtuɔrkaab baba nɛ là ŋmɔbe usɛn bɛ ń ŋmɔn kpɔnɔ nnɔ.» 5 Nɛ ki tɔke' bɛ ki ye: «Unil ya Bijɛ nɛ ŋmɔbe usɛn wɔ ń wuɔn bi li tien nà Saba ya daali.»

Ujɛ uba ya nuɔ faan', Yesu cère' u faake' Saba ya daali

(Matie 12:9-14; Mark 3:16)

6 *Saba ya dɛtɔl liba, *Yesu tí kɔn' litaanl ya duku ni, ki wɔknh binib Uwien ya gbɛr. Ujɛ uba mɔ te len, uʼnɔjie faan'. 7 *Yiko ya wɔnwɔknb nin *Farisiɛnmbɛ sekndeh bɛ ń liike u li cère unil ń faake *Saba ya daali bii wa ń cère, kimɛ bi nuunh bɛ ń lɛ bi li dule nà bo kí biin wɔ nɛ. 8 *Yesu bɛn biʼyɛnmaale ma nnɔ nɛ ki tɔke' ujɛ wà ya nuɔ faan' nnɔ ki ye: «Fii kí sere siik ni.» U fii' ki sere', 9 nɛ *Yesu niire' bɛ ki ye: «*Saba ya daali la, unil ŋmɔbe usɛn wɔ ń tien nà mɔn bii nà bre nɛ? U ŋmɔbe usɛn wɔ ń ŋmiɛn unil bii wɔ ń ku wɔ nɛ?» 10 U liike' biʼkɛ ki gɔbre' ki bòn', nɛ ki tɔke' ujɛ wà ya nuɔ faan' nnɔ ki ye: «Tɛnde aʼnuɔ.» U tɛnde' uʼnuɔ, nɛ u jire' uʼciɛm. 11 Biʼbenku ni ben' cɛɛn, nɛ bi gbiereh bɛ ń liike bi li tien *Yesu ma.

Yesu gɛ̀nde' uʼtondb piik nin bile

(Matie 10:1-4; Mark 3:13-19)

12 Lidaali liba nɛ *Yesu don' lijuɔl bo wɔ ń tì kàare, ki gɔn' ki kàareh 13 nì tì faa', nɛ u yin' uʼpanpaankaab ki gɛ̀nde' biʼni piik nin bile, ki yin' bɛ uʼtondb. 14 Uʼtondb nnɔ ya yel sɔ: Simɔn, wà u yin' wɔ Piɛr nnɔ nin uʼninjɛ Andre nin Saak nin San nin Filip nin Batelemi 15 nin Matie nin Toma nin Alfe ya bijɛ Saak nin Simɔn wà ya nun mɔ́n uʼdu ya gbɛr bo, 16 nin Saak ya bijɛ Sudas nin Sudas Iskariyɔt wà lá li kuɔre Yesu.

Yesu kpaandeh Uwien ya gbɛr, ki buuh biwiɛnb

(Matie 4:23-25)

17 Yesu nin uʼtondb jiinh lijuɔl nnɔ bo, ki lá sere' liʼñiɛl, uʼpanpaankaab yɛbe nà saan nnɔ. Linigociɛnl liba mɔ là te niʼsaan. Lì ñɛn' ní Sude ya tinfɛnm kɛ ni nin Yerusalɛm ni nin Tir ni nin Sidɔn ya du ni nɛ. Idu nnɔ te miñunciɛnm ya gbaal nɛ. 18 Bi baa' bɛ ń cenge uʼgbɛr nɛ, kí nuunh wɔ ń buu biʼni bà yé biwiɛnb. Nɛ u buu' bɛ, ki ŋɔre' isɛnpol mɔ ì ŋmɔbe binib bà ki jɛ̀ndeh nnɔ saan. 19 Linigol nnɔ kɛ nuunh bɛ ń mɛ wɔ, kimɛ mituɔm miba nɛ ñɛh uʼni ki cèreh biʼkɛ faakreh.

Uwien ya mɔnm te niʼbo

(Matie 5:1-12)

20 Nɛn saan nɛ Yesu caan' uʼpanpaankaab bo inun, ki ye:

«Ninbi bijiinbɛ, Uwien ya mɔnm te niʼbo,

kimɛ Uwien ya bɛl yé niʼyaal nɛ.

21 Ninbi bà mikònm ŋmɔbe nɛ fɛnfɛnnɔ nɔ,

Uwien ya mɔnm te niʼbo,

kimɛ ni lá li ji kí gbo.

Ninbi bà muɔh fɛnfɛnnɔ nɔ, Uwien ya mɔnm te niʼbo,

kimɛ ni lá li lɛ̀.

22 «Binib nɛn nɛ,

ka yíe bɛ ń li lɛnh nɛ,

ki sukreh nɛ,

ki saah niʼyel Unil ya Bijɛ bo la, Uwien ya mɔnm te niʼbo.

23 Bi teh nɛ nnɔ la, cère mɛn niʼyɛnm ń li sɔnge ní li poknh,

kimɛ ni li lɛ lisuul là yɛbe paaki bó.

Biʼyaajɛb mɔ là teh nnɔ nɛ Uwien ya ñɔbonsɔknb.»

Nì bre binib bo

24 «Ama ninbi bifàadɛnbɛ, nì bre niʼbo,

kimɛ ni jin' niʼŋmaa ŋɔ.

25 Ninbi bà jinh ki gbiɛh fɛnfɛnnɔ nɔ,

nì bre niʼbo,

kimɛ mikònm lá li cuo nɛ.

Ninbi bà lɛh fɛnfɛnnɔ nɔ,

nì bre niʼbo,

kimɛ niʼyɛnm lá li saa tɛn ni kɛ mikuum nɛ ki muɔh.

26 Binib kɛ pɛ̀keh nɛ la, nì bre niʼbo.

Biʼyaajɛb mɔ là teh nnɔ nɛ bitonnɛnñɔbonsɔknb.»

Li yíe mɛn niʼnɛnnɛndb

(Matie 5:38-48; 7:12a)

27 «N tɔkeh ninbi bà cengeh nni nɔ nɛ, li yíe mɛn niʼnɛnnɛndb, kí li teh bà nɛn nɛ mɔnmɔnm. 28 Li tɔkeh mɛn binib bà wiɛnh nɛ miŋùum ki teh Uwien ń tien bɛ uʼmɔnm, kí li kàareh ki dienh bà sukreh nɛ. 29 Unil kpɔ̀be' aʼkpiɛnku kuba la, pekre kutɔku mɔ kí de wɔ. Unil fie' aʼliɛrgbenku la, cɛ̀be wɔ aʼliɛrwawaal mɔ. 30 Wà kɛ miɛ' ŋɛ nibonn la, pu wɔ. Wà mɔ taa' aʼbonn la, la niire wɔ niʼbó. 31 Ni yíe binib ń li teh nɛ nà nnɔ, niʼmɔ ń li teh bɛ nɛn.

32 «Ni yíe bà yíe nɛ baba la, ni li lɛ ku lɛ pɛnpɛku? Bibiɛrdɛnb mɔnɔn yíe bà yíe bɛ nɛ. 33 Ni teh mɔnmɔnm bà teh nɛ mɔnmɔnm baba nɛ la, ni li lɛ ku lɛ pɛnpɛku? Bibiɛrdɛnb mɔnɔn teh nnɔ nɛ. 34 Ni kpendeh bà ni daan ki ye bi li jiin nɛ baba la, ni li lɛ ku lɛ pɛnpɛku? Bibiɛrdɛnb mɔnɔn kpendeh biʼtɔb nɛ, ki daan ki teh bi li jiin bɛ bi kpende' nà nnɔ. 35 Ama ninbi li yíe mɛn niʼnɛnnɛndb, kí li teh bɛ nà mɔn, kí li kpendeh binib tibont, ki la daan ki ye bi li jiin nɛ tù. Ni teh nnɔ la, ni li lɛ lisuul là yɛbe, nɛ ki li yé Uwien Wà ŋa ŋmɔbe Nacentɔ ya bumu. Wɔn mɔnɔn teh bibiɛrdɛnb nin binib bà ŋa faareh wɔ tinimɔ̀nt nɛ. 36 Li teh mɛn tinimɔ̀nt tɛn niʼBaa Uwien teh ma bo.»

La li biindeh mɛn tɔb

(Matie 7:1-5)

37 «La biindeh mɛn nib ŋɔ Uwien mɔ la biin nɛ. La ye mɛn uba kpɛ utudɛre ŋɔ Uwien mɔ la ye niʼmɔ kpɛ utudɛre. Li fèreh mɛn binib biʼbiɛre ŋɔ Uwien mɔ ń fère nɛ niʼyi. 38 Li punh mɛn binib ŋɔ Uwien mɔ ń li punh nɛ. U li gbien niʼyiek kɛ̀ ń gbe wɔ ń yeyeke, kí ñiñi kí gbien nɛ̀ ń wule, nɛ kí de nɛ, kimɛ ni taah nà ki bìkreh tibont ki dienh binitɔb nnɔ Uwien mɔ li taa nɛn nɛ kí biike kí de nɛ.»

39 *Yesu tí pɔn' bɛ mikpɛnjɛnm ki ye: «Ujuɔn li fre kí dìɛ uʼjuɔntɔ-ɔɔ? Biʼkɛ bile ŋa ń lu kubùoku ni-ii? 40 Wà bɛngeh ŋa cɛn' wà wɔknh wɔ. Ama wà kɛ bɛnge' ki tì gben' la, u li te tɛn uʼcɛnbaa nɛ.

41 «Bɛ tien' a lɛnh kumuɔku kùa te aʼtɔ ya nunbu ni, ka ji lɛnh jaantɛlkɛ wà puɔn aʼyaabu ni? 42 A li tien mila kí tɔke aʼtɔ kí ye: ‹Cère ń ñɛn kumuɔku kùa te aʼnunbu ni nɔ›, ŋɔ ka lɛnh jaantɛlkɛ wà puɔn aʼyaabu ni nnɔ. Sin iñuɔn ilele ya nilɔ, kpiɛ kí ñɛn jaantɛlkɛ wà puɔn aʼnunbu ni nnɔ, kí li lɛnh mɔnmɔnm, kí yaan kí fre kí ñɛn kumuɔku aʼtɔ yaabu ni.»

Busubu nin buʼbii ya gbɛr

(Matie 7:16-20; 12:33-35)

43 *Yesu tí tɔke' bɛ ki ye: «Busumɔnmɔnbu ŋa ń fre kí lùon ibii yà ŋa mɔn. Busubu bùa ŋa mɔn mɔ ŋa ń fre kí lùon ibii yà mɔn. 44 Busubu ya bii nɛ cèreh bi bɛndeh bù yé busubu bùa ya bol. Ba pɔ̀h kɛnkɛn konkonbu bo, ka pɔ̀h cɛcɛ mɔ bɛnɛnk bo. 45 Unimɔ̀n ya yɛnmaalmɔnmɔn yà te uʼfɛ̀l bo nɛ cèreh u teh nà mɔn, nɛ ubiɛrdaan ya yɛnmaalbiɛre cèreh u teh nà bre, kimɛ unil kɛ len' ki kun' nà bó la, nì ñɛn' iyɛnmaale yà te uʼfɛ̀l bo nɛ.»

Binib bile mɛn' biʼdur ma bo

(Matie 7:24-27)

46 «Bɛ bo nɛ ni yih nni: ‹Yonbdaan, Yonbdaan,› ka teh n tɔkeh nɛ ní li teh ma bo. 47 Wà kɛ baa' nʼsaan, ki ciih nʼgbɛr, ki teh tù ye ma la, n li wuɔn nɛ u naan udaan wà. 48 U naan ujɛ wà yíe wɔ ń mɛ kuduku ŋɔ ki gbin' nì ñuɔke', ki pu' litɛnpuul kutɛntiɛku bo nɛ. Miwuɔm kɔn' ki puube' ki yile' kuduku nnɔ bo, nɛ ka fre' ki jènge' kù, kimɛ udaan nnɔ mɛn' kù mɔnmɔnm nɛ. 49 Ama unil wà ciih nʼgbɛr, ka teh tù ye ma la, u naan ujɛ wà mɛn' kuduku utintɛle bo nɛ. Miwuɔm kɔn', ki puube' ki yile' kuʼbo, nɛ kù pɔk ki lu' kpɛlkpɛl.»

*6:1 Liike Matie 12:1.