13
Bi̱ mʉdi di̱ mpɛhra̱ Bernabé 'nɛ̱hra̱ Saulo ngue bi 'yonna̱ hya̱.
1 Nu̱'ʉ yø 'yɛ̱c'ɛ̱i̱ 'bʉp'ʉ ja ra̱ hni̱ni̱ Antioquía, i̱ n'youi p'ʉ 'da yø pønga̱hya̱ Oja̱ 'nɛ̱hyø xännba̱te 'da. Guehna̱ ra̱ Bernabé, ra̱ Simu̱ nu̱na̱ ni̱ hu̱ ngue ra̱ Niger, ra̱ Lucio nu̱na̱ ra̱ mmɛ̱ngu̱ Cirene, ra̱ Manaén nu̱na̱ rá̱ tede ra̱ Herodes mi̱ nda̱st'abi p'ʉ Galilea, 'nɛ̱hra̱ Saulo. 2 N'na ra̱ pa bi̱ mpɛti yø 'yɛ̱c'ɛ̱i̱ ngue tha̱nne Oja̱. 'Nɛ̱ ɛtyø mmʉi yø ja̱'i̱ 'mø nda̱nne. Ra̱ Espíritu Santo bi 'yɛ̱na̱:
―Da̱mi̱ 'yɛ̱xui ra̱ Bernabé 'nɛ̱hra̱ Saulo, para ngue da̱ 'yøtra̱ 'bɛfi ga̱ 'bɛpi, porque ya xtá̱ huanhnä ya.
3 Mi̱ juadi bi̱ mat'Oja̱ yø ja̱'i̱ p'ʉya, 'nɛ̱ ɛtyø mmʉi, bi japyø 'yɛ p'ʉ ja yø ya̱ p'ʉya, para ngue da̱ fa̱di̱ ngue ya bi t'ɛ̱ts'i̱. Bi̱ n'yɛ̱te p'ʉya, bi̱ ma.
Ya bi̱ ma̱nna̱ hya̱ p'ʉ Chipre.
4 Nu̱na̱ ra̱ Espíritu Santo bi̱ mɛnhna̱ Bernabé 'nɛ̱hra̱ Saulo ngue di 'yonna̱ hoga̱ 'da'yo hya̱. I̱ mpa p'ʉ ja ra̱ hni̱ni̱ Seleucia. Ja bi 'yop'ʉ ra̱ barco ngue i̱ mpa p'ʉ ja n'na ra̱ häi brá̱ ja ma̱de ra̱ ja̱the ni̱ hu̱ ngue Chipre. 5 Mi̱ zømp'ʉ ja ra̱ hni̱ni̱ Salamina, nu̱'ʉ yø judío xi̱ mpɛti p'ʉ ja ra̱ ni̱ja̱ p'ʉya, gä bi xihrá̱ hya̱ Oja̱. Ni̱ n'youi ra̱ Xuua ngue yø mäxte. 6 Bi̱ n'yo p'ʉya, xa̱ngu̱ p'ʉ bi thogui. Sär'mø mi̱ zømp'ʉ ja ra̱ hni̱ni̱ Pafos. Ja bi̱ nthɛui p'ʉ n'na ra̱ judío ni̱ hu̱ ngue ra̱ Barjesús. A nu̱na̱ p'ʉya, ra̱ ba̱di̱ pɛ mma̱nna̱ fɛhni̱, ɛ̱na̱ ngue rá̱ pønga̱hya̱ Oja̱. 7 Nu̱na̱ ra̱ Barjesús ma̱rá̱ amigo ra̱ da̱st'abi Sergio Paulo. Ra̱ da̱st'abi p'ʉya, mi̱ ja xa̱nho rá̱ n'yomfɛ̱ni̱. Bi zonhna̱ Bernabé 'nɛ̱hra̱ Saulo, bi̱ ne bi 'yø'a̱ rá̱ hya̱ Oja̱. 8 A nu̱na̱ ra̱ ba̱di̱ p'ʉya, ja ma̱n'na rá̱ thu̱hu̱ ngue ra̱ Elimas. Bi däjpi te mma̱nya ya̱ui ra̱ da̱st'abi, bi̱ ne xtí hɛjpi ngue hi̱nda̱ 'yɛ̱c'ɛ̱i̱ ra̱ hya̱ sifi. 9 Nu̱na̱ ra̱ Saulo xquet'a̱ ni̱ hu̱ ngue ra̱ Pablo. Pɛ ra̱ Pablo di ha̱tra̱ ts'ɛdi ra̱ Espíritu Santo, bi za di hɛ̱ti̱ ra̱ Elimas. 10 Bi 'yɛ̱mbʉya:
―Nu̱'i̱ grá̱ ndøbɛtha̱ni̱, gä ra̱ nts'o gni̱ 'yo. Rá̱ ba̱si̱'i̱ ra̱ zithu̱. Ni̱ nsʉiui'a̱ te gä xa̱nho. ¿Ua hi̱nja̱m'mø guí 'yɛ̱ts'a̱ gni̱ ts'onnba̱bi̱'a̱ ra̱ hya̱ njua̱ntho di u̱n'Oja? 11 A nu̱yá, di castiga'i Oja̱ ya. Gui̱ nxädä njammi̱ pa ya, hi̱nda̱ zä gui̱ nnu̱rpa̱ rá̱ nyot'i ra̱ hyadi ―bi 'yɛ̱mbi̱.
N'na zihma̱ntho bi ga̱ 'bɛxu̱i̱ p'ʉ ha hɛ̱tra̱ Elimas, honi̱ to di cʉnhni̱, porque hi̱nha hɛ̱ti̱. 12 Nu̱'mø mi̱ nu̱ ra̱ da̱st'a̱bi'a̱ te bi̱ nja p'ʉya, 'bexque'a̱ bi 'yɛ̱c'ɛ̱i̱ ra̱ hoga̱ 'da'yo hya̱. 'Nɛ̱ ja̱njua̱ni̱ di 'yøtho'a̱ te ra̱ xädi i ja ngue sifi hanja'a̱ ra̱ Hmu̱ Jesús.
Ra̱ Pablo 'nɛ̱hra̱ Bernabé bi̱ ma ma̱n'na ra̱ hni̱ni̱ xquet'a̱ ni̱ hu̱ ngue ra̱ Antioquía.
13 Nu̱na̱ ra̱ Pablo 'nɛ̱hya mi̱'da yø n'yohʉ, gä bi 'youi ra̱ barco p'ʉ ja ra̱ hni̱ni̱ Pafos ngue i̱ map'ʉ ja ra̱ hni̱ni̱ Perge, ja yø xɛqui rá̱ njap'ʉ Panfilia. Ja bá̱ nsote p'ʉ ra̱ Xuua p'ʉya, porque bá̱ pengui̱ ngue bi zø'a̱ Jerusalén. 14 Ma̱mbá̱ thop'ʉ Perge p'ʉya, i̱ mpa p'ʉ ja ra̱ hni̱ni̱ Antioquía ngue Pisidia. Nu̱'mø ra̱ pa ngue ra̱ ts'äya, bi yʉrbʉ ja ra̱ ni̱ja̱ di̱ mpɛti yø judío. Bi̱ mi̱ p'ʉya. 15 Nu̱'mø mi̱ juadi bi̱ hma̱n'a̱ te nt'ot'i p'ʉ ja ra̱ libro ngue rá̱ ley Oja̱, 'nɛ̱'a̱ te bi 'yotyø pønga̱hya̱ Oja̱, nu̱'ʉ di̱ ma̱nda p'ʉ ja ra̱ ni̱ja̱ bi̱ mɛnnba̱ ra̱ hya̱, bi 'yɛ̱mbi̱: “Ague n'yø'a̱ui, nu̱'mø ja tema̱ hya̱ gni̱ hya̱ui ngue gui xihmi̱ yø ja̱'i̱, da̱ zä guí̱ mma̱mmi̱ ya”. 16 Ra̱ Pablo p'ʉya, bi̱ nangui̱. Bi 'yøtra̱ senya conna̱ 'yɛ, di hɛjpa̱bi̱ yø ja̱'i̱ ngue hi̱ndi̱ 'ya̱ni̱. Bi 'yɛ̱mbʉya:
―Ague gyø judíohʉ, te'o gä su̱prá̱ xu̱di̱ Oja̱, da̱mi̱ 'yøhmʉ ya yø hya̱ ja ua. 17 Nu̱na̱ Oja̱ tha̱nne yø judío, bá̱ huan'ʉ ma̱ mboxitahʉ. Bi 'yøt'e ngue bi zɛ'ʉ yø mbom'mɛto ra̱ Israel mɛ̱nte bá̱ m'mʉp'ʉ ja ra̱ 'dan'yo häi Egipto. Conná̱ ts'ɛdi Oja̱ bá̱ jʉcyø ja̱'i̱ p'ʉ Egipto. 18 Mɛ̱nte bi̱ n'yo da̱po nyote njɛya yø ja̱'i̱, nu̱na̱ Oja̱ bi zɛti te øtyø ja̱'i̱. 19 Bi jua Oja̱ yoto yø nación ma̱ni̱ njap'ʉ ja yø häi Canaán. Yø häi ya yø ja̱'i̱ bi gua p'ʉya, go bi t'u̱nma̱ mboxitahʉ ngue da̱ gohmi̱. 20 M'mɛfa p'ʉya, mɛ̱nte bi zøn'i goho ciento 'nɛ̱ yote ma̱'dɛt'a njɛya, bi 'yɛ̱xyø ts'ʉt'abi ngue di̱ ma̱nda yø judío asta̱ gue'mø ma̱mbá̱ m'mʉhra̱ pønga̱hya̱ Samuel. 21 Nu̱ya yø judío, bi 'yädi ngue da̱ t'ɛ̱xra̱ da̱st'abi di̱ ma̱nda. Nu̱na̱ Oja̱ p'ʉya, bi 'yɛ̱xa̱ n'na ra̱ da̱st'abi ngue bi̱ mpɛ'a̱ nyote njɛya. Guehna̱ ra̱ Saúl bi t'ɛ̱ts'i̱, nu̱na̱ rá̱ ts'ʉnt'ʉ ra̱ Cis. Nu̱na̱ ra̱ n'yohʉ na̱, rá̱ mbom'mɛto ra̱ Benjamín. 22 M'mɛfa p'ʉya, bi hya̱jpa̱bi̱ Oja̱ rá̱ 'bɛfi ra̱ Saúl. Bi 'yɛ̱x hma̱n'na ra̱ da̱st'abi ni̱ hu̱ ngue ra̱ David. Bi 'yɛ̱n'Oja̱ p'ʉya: “Nu̱na̱ ra̱ David rá̱ ts'ʉnt'ʉ ra̱ Isaí, guehna̱ n'na ra̱ n'yohʉ dí̱ nnu̱ ma̱nhogä na̱. Nu̱'a̱ te gä dí̱ nnegä ngue di̱ nja, nu̱na̱ go da̱ 'yø'na̱”, bi 'yɛ̱n'Oja̱. 23 A nu̱na̱ ra̱ Jesús, rá̱ mbom'mɛto ra̱ David, guehna̱ bá̱ ɛ̱x Oja̱ ngue da̱ ya̱nyø judío tengu̱tho xi ya̱rpa̱ Oja̱ m'mɛt'o yø judío. 24 Hante ngue da̱ fa̱hna̱ ra̱ Jesús, nu̱na̱ ra̱ Xuua bi xihyø judío ngue jatho da̱ hyɛp'ʉ ra̱ nts'o ga̱ 'yo yø ja̱'i̱ n'namhma̱ di̱ nxixya̱. 25 Nu̱'mø ni̱ ma da̱ zønna̱ pa da̱ du̱ na̱ ra̱ Xuua, bi 'yɛ̱na̱: “Nu̱'a̱ ra̱ Cristo guí̱ mma̱mhmʉ, hi̱nga̱ guecä'a̱. Da̱ ɛ̱p'ʉ m'mɛfa'a̱, pɛgue nma̱guesɛ 'mø bá̱ ɛ̱hɛ̱. ¿Hapʉ gue ga̱ sʉcä tengu̱'a̱?” bi 'yɛ̱na̱.
26 Ague gyø judío ni̱ mɛ̱ni̱hʉ ra̱ Abraham, gätho mi̱'da yø ja̱'i̱ su̱prá̱ xu̱di̱ Oja̱. Go bá̱ 'bɛn'na̱hʉ na̱ ra̱ hya̱ ja ua ngue gdi̱ nya̱mhmʉ na̱. 27 Nu̱'ʉ yø mmɛ̱ngu̱ Jerusalén conyø ts'ʉt'abi hi̱ngui̱ 'yo yø mmʉi te'o na̱ ra̱ Jesús. Nu̱na̱ ra̱ hya̱ bi 'yotyø pønga̱hya̱ Oja̱, nhya̱to nhya̱to di xäp'ʉ ja ra̱ ni̱ja̱ yø ja̱'i̱, pɛ hi̱ngui̱ ti̱nyø mmʉi'a̱ te ra̱ hya̱ nt'ot'i. I̱ njarbʉtho ya, nu̱'mø mi̱ sentencia ra̱ Jesús, ya bi̱ nja'a̱ te ra̱ hya̱ nt'ot'i. 28 Ma̱da̱gue'a̱ hi̱mbi̱ di̱nnba̱ rá̱ ts'oqui ngue xtí du̱, pɛ bi xihyø judío na̱ ra̱ Pilato ngue di̱ ma̱nda da̱ tho. 29 Mi̱ zä mi̱ njapi gätho'a̱ te nt'ot'i p'ʉ ja ra̱ Ma̱ca̱ Libro p'ʉya, bá̱ tha̱jpʉ ja ra̱ pont'i̱ p'ʉya ngue bi̱ t'ägui. 30 Pɛ nu̱na̱ Oja̱ bi 'yøt'e ngue bi bɛ̱nna̱te p'ʉ ha bi t'ägui. 31 Nu̱'ʉ yø xädi 'dap'ʉ mi̱ 'youi ra̱ Jesús, n'youi 'mø ma̱mbá̱ nɛ̱xpʉ Galilea ngue ni̱ ma Jerusalén. Pɛ xa̱ngu̱ yø nni̱di̱ ma̱hømbi̱ nya̱ui 'mø mi̱ bɛ̱nna̱te. Nu̱ya yø xädi ya, guehya 'bʉi ngue di ja ma̱jua̱ni̱ ra̱ hya̱ p'ʉ ha 'bʉhyø judío ya, ngue hanja na̱ ra̱ Jesús.
32 Da̱di øt'a̱he na̱ ra̱ hoga̱ 'da'yo hya̱, ngue nu̱'mø yø pa xa̱ thogui, ya bi̱ nja na̱ ra̱ hya̱ xi ya̱rpa̱bi̱ Oja̱'ʉ ma̱ mboxitahʉ. 33 Porque ngue yø mbom'mɛtojʉ'ʉ ya, nu̱na̱ Oja̱, ya bi̱ nja'a̱ te ra̱ hya̱ xa̱ mma̱ mma̱m'mɛt'o, ngue da̱ pɛnhua ra̱ Jesús. Ya bi̱ nja na̱ ra̱ hya̱ nt'ot'i p'ʉ ja ra̱ Salmo rá̱ yoho ngue ɛ̱na̱: “Gue'e ma̱ Ts'ʉnt'ʉ'i, go dí ɛ̱xa̱'i̱ ya ngue gui̱ nda̱st'abi”, bi 'yɛ̱n'Oja̱. 34 Ya m'mɛt'o xi̱ ma̱n'Oja̱ ngue jatho da̱ japi di bɛ̱nna̱te p'ʉ ha da̱ nt'ägui ra̱ Jesús. Porque hi̱ngui̱ nnepe da̱ 'ya rá̱ do'yo. Ngu̱na̱ bi̱ ma̱nya ngue bi 'yɛ̱na̱: “Ga̱ øt'ä ngue guí ti̱mhmʉ'a̱ ra̱ nho dá̱ ya̱rpa̱gä ra̱ David”. 35 Xquet'a̱ nt'ot'i ma̱n'na ra̱ hya̱ p'ʉ ja ra̱ Salmo ngue i ɛ̱na̱: “Nu̱'a̱ ni̱ Ma̱ca̱ Ts'ʉnt'ʉ, hi̱ngui̱ japi da̱ 'ya rá̱ do'yo'a̱”, i ɛ̱na̱.
36 Ma̱jua̱ni̱ ngue bi 'yørpa̱bi̱ rá̱ pähä Oja̱ mɛ̱nte ra̱ pa bi̱ m'mʉhra̱ David. Nu̱'a̱ ra̱ hya̱ di 'bɛp'a̱ Oja̱ da̱ 'yøt'e, gue'a̱ bi 'yøt'a. M'mɛfa p'ʉya, bi du̱, 'dap'ʉ bi tähmi̱ rá̱ mboxita. Pɛ bi 'ya rá̱ do'yo. 37 Pɛ nu̱na̱ ra̱ Jesús, bi 'yøt'a̱ Oja̱ ngue bi bɛ̱nna̱te, hi̱mbi̱ 'ya rá̱ do'yo na̱. 38 Ague n'yø'a̱hʉ, nu̱na̱ ra̱ hya̱ ma̱ øt'e'a̱hʉ ya, jatho guí pa̱hmʉ ngue nu̱na̱ ra̱ Jesús, guehna̱ di pu̱nnga̱ ma̱ ts'oquihʉ na̱. 39 Hangu̱ bi̱ mɛhyø ja̱'i̱ ngue nne xtí̱ mpu̱nnbi̱ ngue xta̱ 'yøt'e te gäma̱ hya̱ nt'ot'i p'ʉ ja rá̱ ley ra̱ Moisés, pɛ hi̱mbi̱ zä. Di̱ mpu̱nnba̱bi̱ ra̱ ja̱'i̱ ya, pɛ gue gue'a̱ da̱ 'yɛ̱c'ɛ̱i̱ ra̱ Jesús. 40 Da̱mi̱ mfähmʉ, ma̱n'na n'yo mi̱ 'yøt'e ngue go guí thohmʉ'a̱ te bi 'yotyø pønga̱hya̱ Oja̱ ngue bi 'yɛ̱na̱: 41 “Ague gyø denna̱tehʉ, nu̱'a̱ te gá̱ nu̱hʉ ya, ma̱da̱gue'a̱ guí su̱hʉ, pɛ ngu̱tho guí̱ m'mɛhmʉ. Porque guecä drá̱ Oja̱gä, da̱ zønna̱ pa ga̱ øt'ä yø cosa ngue ta̱te ma̱zihotho, asta̱ hi̱ngui̱ 'yɛ̱c'ɛ̱i̱hʉ 'mø to da̱ xi'a̱hʉ hanja”, bi 'yɛ̱na̱.
42 Mi̱ jua'a̱ ra̱ hya̱ bi̱ ma̱nna̱ Pablo p'ʉya, bi bømp'ʉ ja ra̱ ni̱ja̱ n'youi ya mi̱'da yø n'yohʉ. A nu̱'ʉ hi̱ngyø judío p'ʉya, bi xifi ngue nu̱'mø bi dätra̱ pa säya yø ja̱'i̱, hønda̱ ngu̱'a̱ ra̱ hya̱ da̱ ma̱nna̱ Pablo. 43 Mi̱ n'uɛnyø ja̱'i̱ p'ʉ ja ra̱ ni̱ja̱ p'ʉya, nu̱na̱ ra̱ Pablo 'nɛ̱hra̱ Bernabé, bi dɛnni̱ xa̱ngu̱ yø judío, da̱ gue'ʉ yø ja̱'i̱ ya xa̱ bɛnnba̱ yø nt'ɛ̱c'ɛ̱i̱ yø judío xquet'a̱ ni̱ tɛt'i. Nu̱ya ni̱ tɛrbʉya, ma̱japi nts'ɛdi ngue hi̱nda̱ hyɛjpa̱bi̱ rá̱ ma̱te Oja̱.
44 Mi̱ dätra̱ hya̱to ma̱ pa säya yø ja̱'i̱ p'ʉya, ya mmɛ gä ra̱ hni̱ni̱ bi̱ mpɛti, ngue nne da̱ 'yøspa̱ rá̱ hya̱ Oja̱. 45 Pɛ mi̱ nu̱ yø judío p'ʉya ngue ɛ̱na̱ yø xa̱jʉ yø ja̱'i̱, bi̱ nsɛya p'ʉya. Bi däjpi te mma̱nna̱ Pablo, bi zʉi. 46 Ra̱ Pablo p'ʉya, 'nɛ̱hra̱ Bernabé bi hya̱ ra̱ ts'ɛdi ngue bi̱ nya̱, bi 'yɛ̱mbyø ja̱'i̱:
―Ague gyø judíohʉ, mi̱ jahma̱ ngue go rá̱ mʉdi dá̱ si'a̱hʉ rá̱ hya̱ Oja̱. Pɛ ya hi̱ngui̱ nthɛhʉ ra̱ 'da'yo te para za̱ntho, ngue hi̱nguí̱ nnu̱ ma̱nhohʉ na̱ ra̱ hya̱ na̱. A nu̱yá, gdá̱ mäcähe p'ʉ rá̱ m'mʉhyø ja̱'i̱ hi̱ngyø judío ya. 47 Porque guehna̱ bi̱ mɛnngähe Oja̱ na̱ ngue bi 'yɛ̱na̱: “Nu̱ya dí ɛ̱xa̱'i̱ ya ngue gui cännba̱bi̱ ra̱ 'yu̱ da̱ n'yo yø ja̱'i̱ hi̱ngyø judío, tengu̱tho n'na ra̱ nyot'i 'mø ni̱ 'bɛt'o. Ja̱na̱ngue da̱ zä di̱ nya̱nyø ja̱'i̱ rá̱ ngʉni̱ nxi̱mhäi”.
48 Mi̱ 'yøhyø ja̱'i̱ na̱ ra̱ hya̱ si p'ʉya, ja̱njua̱ni̱ ngue ra̱ ndi johya'ʉ hi̱ngyø judío. I̱ mma̱nyø ja̱'i̱ p'ʉya ngue xa̱ndønho rá̱ hya̱ Oja̱. 'Nɛ̱ gä bi 'yɛ̱c'ɛ̱i̱'ʉ yø ja̱'i̱ ya xpá̱ ts'ännbi̱ ngue di̱ nthɛui ra̱ 'da'yo te para za̱ntho. 49 Bi̱ ma ma̱'yoni̱ rá̱ hya̱ Oja̱ gätho'a̱ ra̱ xɛqui'a̱ p'ʉya. 50 Nu̱ya yø judío mbøcuɛ, bi 'yʉtya yø xisu ya su̱prá̱ xu̱di̱ Oja̱, guehya hnu̱ ma̱nsu̱ p'ʉ ja ra̱ hni̱ni̱ ya yø xisu. Da̱ guehyø n'yohʉ di̱ ma̱nda p'ʉ ja ra̱ hni̱ni̱, gä bi 'yʉt'i. Ja̱na̱ngue bá̱ yʉns'yø ja̱'i̱ p'ʉya, ngue bi zʉhra̱ Pablo 'nɛ̱hra̱ Bernabé. Bi 'yɛt'i, xifi ngue ya hi̱nda̱ pengui̱. 51 Pɛ nu̱ya yø representante ra̱ Cristo, bi hua̱mhyø fonthäi mi̱ n'youi yø mbongua, gue'a̱ ra̱ hmɛ̱ya'a̱ ngue ya bi thɛp'ʉ yø ja̱'i̱ nu̱ya hi̱mbi̱ nu̱ ma̱nho ra̱ hya̱. Bi tho p'ʉya, i̱ mpa p'ʉ ja ra̱ hni̱ni̱ Iconio. 52 Nu̱'ʉ yø ja̱'i̱ ya xi 'yɛ̱c'ɛ̱i̱ ra̱ hya̱ p'ʉya, ja̱njua̱ni̱ ngue di johya 'nɛ̱ di ha̱tra̱ ts'ɛdi ra̱ Espíritu Santo.