Tii Pwicîri: Âmu Aamwari naa na cî Éféso 1

Tii kà Paulo

tà tàpé

Éféso

Bétapoo popai

Wàilàapà na wii tii bèeni?

Wà Paulo, pwi *apostolo.

É wii wiidà?

Nabibiu kâra *naja 60 ma 62, na pai tapoo tâa kà Paulo na karapuu wâ *Roma (Apostolo 28.30–31). Na pwi pàara bèepwiri, âna é wii mwara tii tà Philémon, ma tii tà tàpé Filipi ma tàpé Kolosé.

É wii tâî?

Tà tèpa cèikî na càra caa tèpa *Juif, wâna province Asia (Turquie nabà). Rà tâa na ville Éféso ma pàra ére na wâmwünyabweri wê. Munaa é wii, ba na o pûra paé, naa na pâ wâra pwapwicîri. Câé caa tâmogòori diri tèpa âboro na é wii tàra (côo 1.15; 3.2), ba é wii 4, é, 5 naja gée na càùru pai tâa kêe wâ Éféso (Apostolo 19.10), â jèe pipâra pâ ê *Picémara Wâdé.

Cina é wii?

É wii, ba na é paari tâjè tèpa cèikî pâ, po dau maina awé *aupwényunyuâari na é pinaigé mee wà Iésu Kériso. Â é pwa pupûra tâjè ma jè wârori ê wâro na wâdé tà Pwiduée.

Dà êre ê tii bèeni?

Dau pwényuâa wà Pwiduée, ba é niimiri, gée na biu, pâ, na ée mwa naa tâjè diri pâ wâdé kêe. Gée goro ê *pimeaari imudi kêe, â é upajè jii pâ èpà kâjè, â é naa tâjè ê *âji wâro jaaé. Â é naa tâjè ê autâa wâ *napwéretòotù ma wà Kériso, ma diri aupwényunyuâari kêe—aupwényunyuâari nabà, ma aupwényunyuâari na o mwa me. É wàrapwiri, gée goro ê pai tâa kâjè, goo wà Kériso (2.6).

Gée goo kaa pwiri, â caajurijè ma wà diri tèpa cèikî naa goo Kériso, ma jè caapwi wâra pwapwicîri. Wâru pâ ucina goo ê wâra pwapwicîri na é ina wà Paulo. Ba jè pwacèwii ê naii Kériso (1.22–23); â jè pwacèwii ê wâ kà Pwiduée (2.19–22); â jè pwacèwii tô wâdà Kériso (5.23–32).

Wiàna wàrapwiri, â wâdé na jè wârori ê wâro na wâdé tà Pwiduée:

• Jè wakèri ê âraimeai na é naa tâjè ê Nyuâaê Pwicîri, ba na jè pagòo ê wâra pwapwicîri (4.1–16);

• Jè tétâjii diri ê pâ tûâ ma càra na miiri, â jè wâro na pwéelaa (4.17–5.20);

• Jè wâro na ê pimeaari ma ipakîrijè naa na tâa kâjè (5.21–6.9).

É taniimiri tâjè wà Paulo pâ, jè tèpa coda kà Kériso na ipaa dà *Caatana ma ê pàtàmara èpà. Êkaa na wâdé na jè popa diri ê neemuru paa, na é naa tâjè wà Pwiduée (6.10–20).

Wâru pâ popai na pwényuâa na pwi tii bèeni goo pâ pwi bèepwiri:

• Pimeaari kà Pwiduée (1.5, 2.4 ma pàra nee tii)

• Nyuâaê Pwicîri kà Pwiduée (1.13–14 ma pàra nee tii)

• Popai kà Pwiduée (1.13; 5.26; 6.17)

Pai pitàgoo tii tà tàpé Éféso

Ipwabwàcu (1.1–2)

Aupwényunyuâari na é naigé mee Iésu Kériso (1.3–3.21)

É pwapwicîri ba kà tèpa cèikî wà Paulo (1.15–23)

Béaa, âna jè bà; nabà, âna jè wâro (2.1–10)

Jè caapwi naa goo Kériso (2.11–22)

Auniimiri kà Pwiduée gée na biu (3.1–13)

Dau maina pimeaari kà Kériso ba kâjè (3.14–21)

Pai wâro kâjè naa na picaatâa na bwaa âmuê (4.1–6.24)

Wâro kâjè na bwaa âmuê (4.17–32)

Wâdé na jè wârori wâro kà tèpa âji naî Pwiduée (5.1–20)

Pai wâro kà tèpa pwârawâ na rà cèikî (5.21–6.9)

Neemuru paa kâjè (6.10–20)

Ipicijii (6.21–24)

Ipwabwàcu

1 Wâgo, Paulo, na pwa tii tàwà, wâgo pwi *apostolo kà *Kériso Iésu, wiâra ê câbawâdé kà Pwiduée. [Ba é cùruo pâ, ba na go picémara ê popai kêe.] Go wii tàwà, wâguwà tèpa âboro kêe, na Éféso* [ma naa na pàra ére mwara]—wâguwà, na guwà cimwü naa na cèikî, naa goo Kériso Iésu, â guwà caapwi ma wàé.

2 Wâdé na tà tàwà ê *pimeaari imudi ma pinaanapô, na me gée goo Pwiduée kâjè ma Pwi Ukai Iésu Kériso. Cidòri nyuâawà!

aupwényunyuâari naigé mee iésu kériso

(Naporomee 1–3)

3 Wâdé na jè pwamaina Pwiduée! Wàé, na é Pwiduée ma Caa kà Pwi Ukai kâjè Iésu Kériso. Ba é naa tâjè, gée napwéretòotù, êdiri pâ *aupwényunyuâari kêe. Ba é nama cidòri ê nyuâajè, gée goro na jè caapwi ma wà Kériso.

4 Béaa kâra na é tapoo ê gòropuu wà Pwiduée, âna é jèe mara pitòrigarijè, ba na jè tèpa âboro kêe, na é naigé mee Kériso. Â nümee na jè tâbawêe, ma ticè èpà goojè, na araé. Ba dau wânümee tâjè, 5 â gée goo ê pimeaari kêe, âna é niimiri gée na biu pâ, na ée mwa nama jè tèpa naîê, goo wà Iésu Kériso. Nye câbawâdé kêe, êkaa na é pacoo.

6 Wâdé na jè pwamainaê, ma picagòtùé. Ba dau maina ma muugère ê pimeaari imudi kêe ba kâjè! Ba é naa piticèmuru naa goo tâjè ê pâ aupwényunyuâari kêe, na é naigé mee Pwina naîê, na dau wânümee têe. 7 Â jè jèe caapwi ma wàé. Â é jèe tipijè [wà Pwiduée] â é jèe pwanauri ê pâ èpà kâjè, gée goro ê domii kà Kériso [na joro na ia é bà ba kâjè]. Nye dau maina kaa, ê pimeaari imudi kêe, 8 na é naa tâjè, na ticè câmu goo. Â é naa tâjè diri ê tàmanga, ma autâmogòorimuru†.

9 É paari tâjè ê auniimiri kêe ma câbawâdé kêe, na ia tàbinyiri béaa. Â ée mwa pacoo tâjè, goo wà Kériso, 10 na pàara, na é jèe mara pacoo béaa. Ée mwa panaimari diri ê pwina [é tapoo] na wânidò napwéretòotù, ma naaniboo gòropuu. Â ée mwa cau tòpòrà diri, na aranara pitûâ kà Kériso.

É pitòrigarijè gée na biu Pwiduée

11-12 Wàibà, âna é pitòrigaribà wà Pwiduée—wàibà na bà mara cèikî naa goo Kériso, ma tapacîê. Â é niimiri, gée na biu, na é pwa ma bà tèpa âboro kêe, gée goro na bà caapwi ma wà Kériso. Â é pwa ma wàrapwiri, ba na é pacoo ê auniimiri kêe. Â ê câbawâdé kêe âna, na bà inapàpari ê pai maina ma muugère kêe.

13 Wâguwà mwara, âna guwà têre ê popai na âjupâra. Â ê popai bèeni, âna ê *Picémara Wâdé, pwi Picémara Wâdé na [é pame wà Pwiduée, ba na é] pa-udòwà goo, [ma naa tàwà ê *âji wâro jaaé]. Guwà jèe têreê, â guwà jèe cèikî naa goo wà Iésu Kériso. Â [é inapàpari wà Pwiduée, pâ, guwà jèe tèpa âboro kêe. Ba] é naagée naa goowà ê câmu kêe—ê *Nyuâaê Pwicîri, pwacèwii auinabéaa kêe.

14 Â ê Nyuâaê Pwicîri bèepwiri, âna é pâbéaa kâra ê pâ wâdé kêe, na naa tâjè, tèpa âboro kêe. Â gée goo pwiri, âna jè tâmogòori pâ, jè o mwa tòpi diri ê pâ wâdé kêe. Â o tipijè bamwara, jii ê èpà. Wâdé na jè cagòtù wà Pwiduée, na é maina ma muugère!

É pwapwicîri ba kà tèpa cèikî Paulo

15-16 Gée goro diri ê pâ pwi bèepwiri [na é pwa wà Pwiduée, ba kàwà] âna go ciburà niimiriwà, naa na pwâra pwapwicîri kôo. Â go ciburà pwaolé têe goowà. Ba go têre ê jèkutâ goowà, pâ, guwà dau cèikî naa goo Pwi Ukai Iésu, â guwà meaari diri tèpa âboro kêe.

17 [Na go pwapwicîri ba kàwà] â go ilari jii Pwiduée pâ, na é pitu tàwà ma guwà tâmogòorié bwàti, goro ê Nyuâaê Pwicîri kêe. Ba ê Nyuâaê Pwicîri, âna ée mwa paari tàwà ê âji pai pwa goo wà Pwiduée‡—wà Pwiduée kà Pwi Ukai kâjè Iésu Kériso, ma Pwi Caa, na é dau maina ma muugère awé. 18 Go ilari jiié pâ, naa pwéelaa tàwà bwàti, naa na pwâranümawà [ê pâ popai bèeni]:

Ê câmawà, na guwà tapacîri goro cèikî, gée na càùru ê pai todàwà kêe;

Ê pâ wâdé kêe, na dau maina ma muugère, na ée mwa naa târa diri tèpa âboro kêe;

19 Ê pàtàma Pwiduée, na dau maina awé, ba kâjè, wàijè tèpa cèikî naa gooé.

Nama Kériso na é pitûâ kâra diri

Wà Pwiduée, âna é paari ê nii ma pàtàmee, 20 na é pawâro côwâ wà Kériso, gée na aubà, â é nama é tâa gòro îê étò, naa napwéretòotù. 21 Â é nama é pitûâ kâra diri—pâ pitûâ, ma duée§, ma pàtàmee—[naa gopaérenao, ma wâni gòropuu]; na pàara napô bèeni, ma na pàara napô na o mwa me. 22 Üu, é cau tòpò diri wà Pwiduée, na aranara ê pitûâ kà Kériso.

Â é nama é pwi ukai kâra ê wâra pwapwicîri kêe, 23 na pwacèwii ê âji naiié. Â [wà Kériso, âna pwi pûruê; â] ru tâbawêe. Â êdiri pâ namuru, na é tòpò wà Pwiduée, âna rà tâbawêe*, naa goo Kériso.

1:1 Apostolo 18.19–21, 19.1

*1:1 Na Éféso—Pâ popai bèepwiri, âna nye tiàu na pàra Tii Pwicîri naa na grec.

1:3 Éféso 2.6

1:4 Ioane 15.16

1:5 Ioane 1.12

1:7 Éféso 2.7; Kolosé 1.14

†1:8 É, É pwa pwiri gée na tàmanga ma autâmogòorimuru kêe.

1:9 Roma 16.25

1:10 Kolosé 1.16,20

1:11-12 Roma 8.28–29

1:14 2 Korénito 1.22

1:17 Kolosé 1.9

‡1:17 Ê âji pai pwa goo wà Pwiduée—é, …goro pâ muru. Révélation. É paari tâjè ê Nyuâaê Pwicîri, naa na nyuâa, ê pâ namuru na câjè caa tâmogòori, goro ê tàmanga kà tèpa âboro.

1:19 Kolosé 1.11

1:20 Psaume 110.1; 2 Korénito 13.4; Kolosé 2.12

1:21 Kolosé 1.16, 2.10

§1:21 Duée—Côo Éféso 2.2.

1:22 Psaume 8.7

1:23 Roma 12.5; Éféso 4.10,15; Kolosé 1.18

*1:23 Rà tâbawêe, naa goo Kériso… Pai ina wèe pâ, diri pâ muru na é tòpò wà Pwiduée, âna kà Kériso, â wàé, Kériso, âna é tâa goorà, â é naa tàra ê wâro. É, Wà Kériso, âna é tâbawêe goo diri pâ muru na é tapoo Pwiduée.