6
Pwi apooro tòotù pwicîri
Mataio 12.1–14; Maréko 2.23–3.6
1 Deutéronome 23.26Na jè *tòotù pwicîri, âna rà pâra wii ê naigé na tapàgà na aupwanapô wà Iésu ma wà tèpa *câmu kêe. Â wii naigé, â rà tàpo pétâ pâ pwâra blé wà tèpa câmu. Â rà iitiri naa na îrà, â rà uti ê pudòé.
2 Ioane 5.10Wà pàra tèpa *Farasaio, âna rà [côorà, â rà] ina tàra pâ: «Tàpéebà, gona cina guwà pwa na wàrapwiri? Âna muru na papwicîri, na ê tòotù pwicîri* Muru na papwicîri… Dau pwicîri tà tèpa Juif na rà wakè na tòotù pwicîri, â rà niimiri pâ iitiri pwiri blé naa na îrà, âna ‘wakè’.!»
3 1 Samuel 21.1–6Â é tòpi tàra wà Iésu pâ: «Gona câguwà caa pûra naa na Tii Pwicîri ê pwina é pwa wà pwi ukai *Davita? Ba, na jè tòotù, â rà copwa, wàilà ma wà tèpa bée, â nye ticè cèna rà uti. 4 Lévitique 24.5–9Â é tò naa na wâra pwapwicîri pwa goro imwaano† Wâra pwapwicîri pwa goro imwaano—Grec: Wâ kà Pwiduée. Côo Neeremuru (Vocabulaire).. Â é pa ê poloa, na naa tà Pwiduée, â é ija. Â é pa, â é nama rà ija mwara wà tèpa bée. Êco na ê poloa-bà, âna nye wàco wà tèpa pwa *ârapwaailò, na pwa tàrù kàra ma rà ija.»
5 Â é ina mwara wà Iésu pâ: «Wà *Pwina naîri âboro, âna é pwi apooro ê tòotù pwicîri.»
É nama tiàu maagé na pwi tòotù-bà
6 Na jè tòotù pwicîri, â é tò naa na *wâra pitapitiri wà Iésu. Â é pacâmuri tèpa âboro. É tâa wê mwara wà pwi âboro na bà ê îê.
7 Â wà tèpa *dotée goro ê Naèà ma wà tèpa Farasaio, âna rà côo bwàti wà Iésu, pâ, pwiri é pwa ma é wâdé côwâ wà pwi âboro bèepwiri, na tòotù pwicîri? Ba rà mudàra cè pai pwa wèe, ba na rà o mwa pitòtié.
8 É tâmogòori ê auniimiri kàra, wà Iésu â é ina tà pwina bà i îê pâ: «Gà cimadò, â gà me naani, na ara diri pâ âboro.»
 é cimadò wà pwiibà, [â é me naa jaa Iésu, na ara pâ âboro].
9  é ina wà Iésu tà tàpé na rà tâa wê pâ: «Wànau? É *tàrù na tòotù pwicîri, na jè pwa pwina wâdé, é na jè pwa pwina èpà? Wâdé na jè pawâro pwi âboro, é, wâdé na jè panuâê ma é bà‡ Panuâê ma é bà—Grec: Tanooriê.?»
10 Â é po niârirà diri wà Iésu. Â é ina tà i pwi âboro pâ: «Gà patàrù ê îgà.»
 é patàrù i îê, â é nye wâdé kaa.
11 Â rà nye dau putàmu kaa wà tèpa Farasaio ma wà tèpa dotée goro ê Naèà. Â rà pitùra goro cè pwina rà o pwa tà Iésu.
É pitòrigari tèpa 12 apostolo kêe
Mataio 10.1–4; Maréko 3.13–19
12 Na jè tòotù, âna é too wà Iésu, naa gòrojaa. Â é pwapwicîri tà Pwiduée, tiagoro pwaa. 13 Ûna pwaa, â é todà diri tàpé na rà mu pâra wiâê. Â é mwa pitòrigari gée jaarà tèpa 12 âboro, na é nama neerà pâ *apostolo. 14 Wàilà-ni:
Simona—é pitunee têe wà Iésu pâ Pétéru;
André, wà pwi jiié;
Jacques;
Ioane;
Filipo;
Barthélemy;
15 Mataio;
Toma;
Jacques, pwina naî Alphée;
Simona, pwi Zélote§ Zélote—Pwi âji âboro Judée na nümee na é paêgò tèpa Roma gée napô kêe.;
16 Jude, pwina naî pwi jè âboro na nee Jacques* Jude… Nee mwara Thaddée. (Côo Mataio 10.3; Maréko 3.16–19.);
Judas Iscariote, wà pwina ée mwa icuri† Icuri—Trahir. Rà ina mwara wà tèpa ijiao pâ: Ipwa tûâ têe. Iésu.
Wâru âboro na rà medari Iésu
Mataio 4.23–25
17 Rà wâjué boo côwâ gée gòrojaa, wà Iésu ma tèpa 12 apostolo kêe. Â rà coo na ére na tàbwàti. Â dau wâru pâ âboro na rà medarirà—wà tàpé na rà mu pâra wiâ Iésu, ma pàra tèpa âboro gée Iérusaléma ma gée na diri napô *Judée; ma gée na ére bàrawià wâgoro jènere du ville Tyr ma Sidon. 18 Ba rà cau me, ba na rà têre Iésu, â ba na é pwa ma tiàu maagé kàra. Â é tü târa mwara pâ duée na wâru. 19 Â wâru tàpé na pwa na rà tu naa gooé. Ba pwa ê pàtàmee na tâa gooé, â nye cau tiàu maagé kàra.
Ipupûra kà Iésu
Mataio 5.1–12,43–48, 7.1–29
Cidòri nyuâa
20 É tabiié wà Iésu dà tèpa câmu kêe. Â é ina tàra pâ:
«Cidòri nyuâawà, wâguwà na ticè kàwà, ba o mwa kàwà ê *Mwaciri kà Pwiduée!
21 Psaume 126.5–6; Ésaïe 61.3; Auinapàpari 7.16–17Cidòri nyuâawà, wâguwà na guwà copwa ni, ba guwà o mwa pwàro!
Cidòri nyuâawà, wâguwà na guwà i ni, ba guwà o mwa ipwàdée.
22 Ioane 15.19, 16.2; 1 Pétéru 4.14Cidòri nyuâawà wiàna rà pièpàriwà, ma tàutàra goowà, ma piècaariwà, ma tobapwâwà, gée goo [na guwà tèpa âboro kôo, wâgo] Pwina naîri âboro. 23 Ba wà tèpa jojoororà, âna rà nye wàrapwiri tà tèpa *péroféta.  go ina tàwà pâ: Guwà ipwàdée ma piêgòtùru, ba o maina pumara wakè‡ Pumara wakè—Récompense. Rà ina mwara wà tèpa ijiao pâ: Câmaê. kàwà naanidò *napwéretòotù!»
O pwa aré ma tòina kà pàra tàpé
24 «[Wàéni popai kôo naa goowà] wâguwà na pwa kàwà:
O pwa aré ma tòina kàwà. Ba jèe nye êkaa ê ipwàdée kàwà ê neemuruwà ni, â o jèe nye êkaa ê jara ipwàdée kàwà.
25 O pwa aré ma tòina kàwà, wâguwà na guwà pwàro. Ba guwà o mwa copwa.
O pwa aré ma tòina kàwà, wâguwà na guwà ipwàdée ni. Ba guwà o mwa i ma pijinünü.
26 O pwa aré ma tòina kàwà, wâguwà na rà pi-inawà ba wâdé wà tèpa âboro. Ba [o dau maina ê wârimuru kàwà jii] wà tèpa péroféta a pwâ, na ia rà nye dau pi-inarà ba maina wà tèpa âboro.»
Gà meaari tèpa èpàrigà!
27 «Guwà tàpo tàmaariô, [wiàna nümawà] na guwà têre: Gà meaari tàpé na rà èpàrigà, â gà pwa na wâdé tà tàpé na rà miirigà. 28 Â gà *pwényunyuâari tàpé na rà pinajajaigà. Â gà pwapwicîri ba kà tàpé na rà pi-inabaèpàgà. 29 Â wiàna é tamagéri jè upwaégà wà pwi jè âboro, â gà panuâ têe mwara jèpwi. Â wiàna é popa cimiici'gà, â gà naa têe mwara ê palito'gà. 30 Wiàna é ilari jiigà cè jè muru, wà pwi jè âboro, â gà naa têe. Â wiàna é popa ê jè neemurugà, â gà cibwaa ilari pâ, na é pitôowâri. 31 Mataio 7.12Üu, go ina tàwà pâ: Gà pwa tà pàra tàpé ê pâ muru na nümagà na rà pwa tâgà.»
32 Ba wiàna gà wâdéari co tàpé na rà wâdéarigà, â cina gà tapacîri cè câmagà [jii Pwiduée]? Ba wà tèpa âboro èpà, âna rà nye pwa mwara ê pwiibà. 33 Â wiàna gà pwa na wâdé tà tèpa béegà, â cina guwà tapacîri cè câmagà? Ba wà tèpa âboro èpà, âna rà nye pwa mwara ê pwiibà! 34 Â wiàna gà naa mwani co tà tàpé, na rà o mwa pitôowâri, â cina gà tapacîri cè câmagà? Ba wà tèpa âboro èpà, âna rà nye pwa mwara ê pwiibà!
35 «Guwà têre! Gà meaari tàpé na rà èpàrigà, â gà pwa na wâdé tàra, â gà naa tà tèpa âboro, naa goro piticèmuru naa goo§ Naa…naa goro piticèmuru naa goo—Rà ina mwara wà tèpa ijiao pâ: Naa imudi.. Ba wiàna gà wàrapwiri, â o dau maina ê câmagà na ée mwa naa tâgà wà Pwiduée, na é wâ napwéretòotù. Ba [gà paari goro ê càragà bèepwiri pâ] gà pwi âji naîê. Ba wàé, âna é meaari tàpé na càra caa pwaolé têe, ma tàpé na rà pwa na èpà. 36 Êkaa na wâdé na gà pimeaari, pwacèwii pwi Caa'gà na é pwi a pimeaari.»
Gà cibwaa pitèi pàra tàpé!
37 Mataio 6.14«Gà cibwaa pitèi [ma pitòti] pàra tàpé, â o câé caa pitèigà wà Pwiduée. Â gà pwanaurirà, â wàé, âna ée mwa pwanaurigà. 38 Maréko 4.24Â gà naa, [naa goro piticèmuru naa goo] ba gà o tòpi. Ba o nye piâjagò tâgà côwâ. Â guwà o mwa tòpi pâ muru na piêdò ma piwéna. Ba o naa tâgà, pwacèwii ê pai naa kâgà tà pàra tàpé* Naa na grec, âna ucina goo ê mai (maïs) na jè wâri gée na aupwa jèna. Pwacèwii ê mai na wicèpwiri piticèmuru naa goo, naa na pé cio, â gée na càùé, âna jèe ngarü ê cio, ba naa pwaaié bwàti, tiagoro na jèe ni pwêe i cio..»
39 Mataio 15.14É ina tàra ê ucina bèeni wà Iésu, pâ: «Gona wà pwi a bwi, âna pâri ma é popa pwi jè a bwi? Bwa! Ba ru o cau tûu naa na pwêe! 40 Mataio 10.24–25Â go ina tàwà pâ: Wà pwi a câmu, âna câé caa piwéna jii pwi a pacâmuriê. Êco na, wiàna é dau câmu bwàti, â ée pâ nau pwacèwii pwi a pacâmuriê.
41-42 Mataio 7.3 Mataio 7.4–5«Gà dau côo bwàti ê mapûpûru na wâna âraporomee pwi aéjii'gà. Â gà niâ jai ê diopwaa kâra pàara upwâra na âraporomeegà! Â gà wànau pai ina tà pwi aéjii'gà pâ: “Nama go jèe patâjii i mapûpûru bèepwiri na âraporomeegà”?
«Gà pwi a-ipwacôwârimuru! Gà mara patâjii béaa ê diopwaa kâra pàara upwâra bèepwiri na âraporomeegà! Â géewê, mwa bàra pwéelaa tâgà cè pai patâjii wàra ê mapûpûru na âraporomee pwi aéjii'gà!»
Ê upwâra bau ê pwêe
43 Mataio 12.33–35«Ê upwâra na wâdé, âna [é nye tòpò pwêe na wâdé târa uti, â] pwacoé ma é tòpò pwêe na èpà. Â ê upwâra na èpà, âna [é nye tòpò pwêe na èpà, â] pwacoé ma é tòpò pwêe na wâdé. 44 Ba jè côoina i upwâra gée goro ê pwêe. Ba câjè caa pétâ pwâra î gée goro cè upwâra aru! Â câjè caa pétâ pwâra dipâa gée goro ê upwâra na pwa daaé! 45 Ê pâ muru na wâdé, âna me gée goo pwi âboro na é wâdé, ba wâdé pwâranümee. Â ê pâ muru na èpà, âna me gée goo wà pwi âboro na é èpà, ba èpà pwâranümee. Ba jè tùra, gée goo ê pwina é tâa na pwâranümajè.»
Ucina goo du wâ
46 Mataio 7.21«Gorodà na guwà po ciburà ina tôo pâ: “Pwi Ukai, Pwi Ukai!” â câguwà caa pitêre dòo? 47 [Guwà têre cai ê ucina bèeni]:
«Wà pwi âboro na é têre diri pâ popai kôo, â é pitêre dàra, 48 âna é pwacèwii pwi âboro na é bari ê wâ kêe. Â é îri boo tiagòro atü, ba na é tòpò naawê ê pàara wâ. Ûna ca ê jèpé, â é ti goro i wâ, â câé caa taura, ba bari naa gòro atü. 49 Â wà pwina é têre popai kôo, â câé caa pitêre dàra, âna é pwacèwii pwi âboro, na é pacima ê wâ kêe, âna ticè pàaé. Â ca i jèpé, â é ti goro i wâ, â é nye tûu kaa i wâ, â nye tanoori diri kaa.»
6:1 Deutéronome 23.26
6:2 Ioane 5.10
*6:2 Muru na papwicîri… Dau pwicîri tà tèpa Juif na rà wakè na tòotù pwicîri, â rà niimiri pâ iitiri pwiri blé naa na îrà, âna ‘wakè’.
6:3 1 Samuel 21.1–6
6:4 Lévitique 24.5–9
†6:4 Wâra pwapwicîri pwa goro imwaano—Grec: Wâ kà Pwiduée. Côo Neeremuru (Vocabulaire).
‡6:9 Panuâê ma é bà—Grec: Tanooriê.
§6:15 Zélote—Pwi âji âboro Judée na nümee na é paêgò tèpa Roma gée napô kêe.
*6:16 Jude… Nee mwara Thaddée. (Côo Mataio 10.3; Maréko 3.16–19.)
†6:16 Icuri—Trahir. Rà ina mwara wà tèpa ijiao pâ: Ipwa tûâ têe.
6:21 Psaume 126.5–6; Ésaïe 61.3; Auinapàpari 7.16–17
6:22 Ioane 15.19, 16.2; 1 Pétéru 4.14
‡6:23 Pumara wakè—Récompense. Rà ina mwara wà tèpa ijiao pâ: Câmaê.
6:31 Mataio 7.12
§6:35 Naa…naa goro piticèmuru naa goo—Rà ina mwara wà tèpa ijiao pâ: Naa imudi.
6:37 Mataio 6.14
6:38 Maréko 4.24
*6:38 Naa na grec, âna ucina goo ê mai (maïs) na jè wâri gée na aupwa jèna. Pwacèwii ê mai na wicèpwiri piticèmuru naa goo, naa na pé cio, â gée na càùé, âna jèe ngarü ê cio, ba naa pwaaié bwàti, tiagoro na jèe ni pwêe i cio.
6:39 Mataio 15.14
6:40 Mataio 10.24–25
6:41-42 Mataio 7.3
6:41-42 Mataio 7.4–5
6:43 Mataio 12.33–35
6:46 Mataio 7.21