MARCOS
1. Kay librotari, ¿pitaq escribiran? Kay librotaqa Juan Marcosmi escribiran. Payqa ishkay sutiyoqmi karan; huknin sutinmi karan Juan, huknin sutintaqmi karan Marcos. Marcosqa Israel nacionniyoq runan karan. (Hech 12.12, 25; 13.5, 13; 15.37, 39). Juan Marcospa mamitanpa sutinmi karan María. Kay Mariaqa manan Señor Jesuspa mamitanchu karan. Kay Marcosmi Bernabeypa familian karan (Col 4.10). Marcostan apóstol Pabloqa Bernabeypiwan ashka llaqtakunaman rispanku pusaranku, chaykunapi Diospa palabranta runakunaman willamunankupaq (Hech 12.25; 13.5). Marcosmanqa apóstol Pedron Señor Jesucristomanta willaspa allinta yachachiran. Chaymi Marcosqa apóstol Pedropa wawan hina karan (1 Pedro 5.13).
2. Kay librori, ¿hayk'aqtaq escribisqa karan? Kay libroqa escribisqa kanman karan Señor Jesucristopa nacesqanpa qepanta 60 watakuna ukhupi otaq 65 watakunapin.
3. Kay librori, ¿pikunapaqtaq escribisqa karan? Kay libroqa escribisqa karan Roma lawpi, hinallataq Siria lawpi tiyaq mana Israel nacionniyoq creyentekunapaqmi.
4. Kay librori, ¿imapaqtaq escribisqa karan? Kay libroqa escribisqa karan, Jesucristoqa Diospa Wawan, hinallataq cheqaq runa ima kasqanta, kay librota llapallan leeq runakuna yachanankupaqmi (Mar 1.1; 15.39).
5. Kay libropiri, ¿mayqen versiculotaq aswan más importante yuyanapaq? Kay versiculon aswan más importanteqa: “Saynallataqmi noqa Diosmanta Hamuq Runaqa manan noqata serviwanankupaqchu hamurani. Aswanmi noqaqa runakunata servinaypaq hamurani, hinallataq huchasapa ashka runakunapa rantinpi wañuspa, salvanaypaq ima” (Mar 10.45).
6. Kay librori, ¿imayna dividisqataq kashan? Kay libroqa khayna dividisqan kashan:
(1) Bautizaq Juan runakunaman willasqanmanta (Mar 1.1-8).
(2) Jesús bautizasqa kasqanmanta, hinallataq diablo huchaman urmachiy munasqanmantawan (Mar 1.9-13).
(3) Jesús Galilea provinciapi milagrokuna ruwasqanmanta (Mar 1.14 asta 9.50).
(4) Jesús Galileamanta Jerusalén llaqtaman risqanmanta (Mar 10.1-52).
(5) Jerusalén llaqtapi Jesús yachachisqanmanta (Mar 11.1 asta 13.37).
(6) Jesusta wañuchinankupaq acuerdo ruwasqankumanta (Mar 14.1 asta 15.20).
(7) Jesusta cruzpi chakataspa wañuchisqankumanta (Mar 15.21-47).
(8) Jesuspa kawsarimusqanmanta (Mar 16.1-13); discipulonkunata comisionasqanmanta (Mar 16.14-18); hinallataq hanaq pachaman ripusqanmantawan ima (Mar 16.19-20).
1
Bautizaq Juan runakunaman willasqanmanta
(Mat 3.1-12; Luc 3.1-9, 15-17; Juan 1.19-28)
1 Diospa Wawan Salvadorninchis Jesucristomanta allin willakuykunaqa khaynatan qallariran. 2 (Dios Taytan niran Wawan Jesucristoman Bautizaq Juanta mandamunanmanta). Diospa chay nisqantan ñawpaq tiempopiraq Diosmanta willakuq profeta Isaías escribiran khaynata:
“Noqan mandamusaq willakuqniyta, qanpa ñawpaqniykita rispa willamunanpaq.
Paymi ñanta allichaq hina, runakunata allinta yachachinqa, chayamuqtiyki sumaqta chashkisunaykikupaq [Malaquías 3.1].
3 Ch'inñeq desierto lugarpin huk runa altollamantaña rimaspa willakushan khaynata:
‘¡Sonqoykichista allichaychis;
Diosmanta Hamuq Salvadorta chashkinaykichispaq, imaynan wiksu ñankunatapas allichanku chay hinata!’ ” nispa [Isaías 40.3].
4 Bautizaq Juanqa runakunata ch'inñeq desierto lugarpi bautizashaspanmi, khaynata niran:
—Diosman kutirikuychis huchaykichista saqespa, saynapi llapallan huchaykichista Dios perdonasunaykichispaq; hinaspataq bautizachikuychis, nispa.
5 Chaymi Judea provincia lawmanta, hinallataq Jerusalén llaqtamanta ima, Juanpa willakusqanta uyariq ashka runakuna riranku. Hinaspan huchankuta willakuqtinku, Juanqa paykunata bautizaran Jordán mayupi.
6 Bautizaq Juanpa p'achanmi karan hatun camello animalpa pelonmanta ruwasqa. Cinturan watakunanñataqmi karan qaramanta ruwasqa. Hinaspapas payqa langosta urukunata, hinallataq ch'inñeq desierto lugarkunapi abejapa mishk'inkunatan mikhuran. 7 Hinaspan Bautizaq Juanqa runakunaman willaran khaynata:
—Noqapa qepaytan noqamanta aswan más ancha atiyniyoq runa hamushan. Chaymi noqaqa paypa husut'anpa watullantapas mana pashkanaypaq hinachu kani. 8 Noqaqa unullawanmi bautizashaykichis. Paymi ichaqa Diospa Santo Espiritunta qankunapi kananpaq qosunkichis, nispa.
Jesús bautizasqa kasqanmanta
(Mat 3.13-17; Luc 3.21-22)
9 Jesusqa Nazaret llaqtapin kasharan. Chay Nazaret llaqtaqa Galilea provinciamanmi perteneceran. Chay p'unchawkunapin Jesusqa chay Nazaret llaqtamanta, hinallataq Galilea provinciamanta lloqsispa, Jordán mayuman riran. Hinaspan Jesusqa Bautizaq Juanwan chay Jordán mayupi bautizachikuran. 10 Hinaqtinmi Jesusqa unu ukhumanta lloqsimushaspa, rikuran hanaq pacha cielo kicharikushaqta, hinallataq Diospa Santo Espirituntapas paloma hina payman urayamushaqta. 11 Chay ratollapitaqmi Diosqa hanaq pachamanta nimuran khaynata:
—Qanmi kanki ancha munakusqay Waway. Qanwanmi anchata kusikuni munasqayta ruwasqaykirayku, nispa.
Jesusta huchaman diablo urmachiy munasqanmanta
(Mat 4.1-11; Luc 4.1-13)
12 Chaymantan Diospa Santo Espiritunqa ch'inñeq desierto lugarman Jesusta pusaran. 13 Chaypin Jesusqa tawa chunka p'unchaw phiña animalkunapa kasqanpi karan. Hinaqtinmi diabloqa payta huchaman urmachiyta munaran. Chaymantan Diospa angelninkunañataq, Jesusta cuidaspa servinankupaq hamuranku.
Galilea provinciapi yachachiyta Jesús qallarisqanmanta
(Mat 4.12-17; Luc 4.14-15)
14 Bautizaq Juanta carcelman churaruqtinkun, Jesusqa Galilea provincia lawman riran, Diosmanta allin willakuykunata yachachistin. 15 Hinaspan payqa khaynata niran:
—Diospa gobiernanan p'unchawmi ña chayamunña. Chayrayku Diosmanta allin willakuykunata uyarispa, huchaykichismanta wanakuychis. Hinaspa kay allin willakuykunapi creespaykichis, Diosta kasukuspa kawsaychis, nispa.
Challwa hap'iq tawa runakunata Jesús waqyasqanmanta
(Mat 4.18-22; Luc 5.1-11)
16 Jesusqa Galilea laguna qochapa patanta rishaspanmi, Simonta, hinallataq wawqen Andrestawan rikuran. Paykunaqa challwa hap'iqkuna kaspankun mallankuwan challwata challwasharanku. 17 Hinaspan Jesusqa paykunata khaynata niran:
—Hamuychis noqawan kushka purinaykichispaq. Noqan qankunaman yachachisqaykichis, imaynan challwata challwankichis, saynallatataq runakunatapas huñunaykichispaq, nispa.
18 Chaymi Simonqa wawqen Andrespiwan kasqan ratolla mallankuta saqespa, Jesusta qatikuranku.
19 Jesusqa Galilea laguna qochapa patanta rishaspanmi, rikullarantaq Jacobota, wawqen Juanta, hinallataq papanku Zebedeotawan ima. Paykunan mallankuta botenkupi remendashasqaku. 20 Hinaspan Jesusqa Jacobota hinallataq Juantawan waqyaran. Chaymi paykunaqa papanku Zebedeota, hinallataq paykunapaq llank'aq runakunatawan botepi saqespa, Jesusta qatikuranku.
Demoniopa ñak'arichisqan runamanta
(Luc 4.31-37)
21 Jesusqa Capernaúm llaqtamanmi chayaruran. Hinaspan samana p'unchawpi sinagoga wasiman haykuspa, runakunaman yachachiyta qallariran. 22 Jesusqa manan leykunamanta yachachiq runakuna hinachu yachachiran. Aswanmi payqa huk ancha yachayniyoq kaspa, ancha atiywan yachachiran. Chayraykun llapallan runakunaqa Jesuspa yachachisqanwan anchata admirakuranku. 23 Chay ratollapitaqmi demoniokunapa ñak'arichisqan huk runa chay sinagoga wasipi kasharan. Hinaqtinmi chay runaqa qaparispa, Jesusta niran:
24 —¡Yaw, Nazaret llaqtayoq Jesús! ¿Imatataq noqaykuwanri munankí? ¿Noqaykuta wañuchiqchu qanqa hamurankí? Noqaqa reqsiykin pi kasqaykita. ¡Qanqa Diospa Wawanmi kanki, mana ni ima huchayoq! nispa.
25 Jesusñataqmi chay demoniotaqa q'aqchaspa khaynata niran:
—¡Upallay, hinaspa lloqsiy kay runamanta! nispa.
26 Hinaqtinmi chay demonioqa, chay runata anchata khatatatachisparaq chay runamanta altota qaparispa lloqsiran. 27 Hinaqtinmi chaypi kaq runakunaqa admirasqallaña paykunapura tapunakuranku khaynata:
—¿Imataq kay rikusqanchisrí? ¿Ima mosoq yachachikuytaq kayrí? Atiyninwan kamachiqtinmi demoniokunapas kasukuspa lloqsinku, nispanku.
28 Chaymi Jesusmantaqa chay enteron Galilea provincia llaqtakunapi astawanraq rimaranku, Jesuspa yachachisqanmanta hinallataq ruwasqankunamantawan ima.
Pedropa suegranta Jesús sanoyachisqanmanta
(Mat 8.14-15; Luc 4.38-39)
29 Jesusqa sinagoga wasimantan lloqsiran. Hinaspan Jesusqa Jacobopiwan hinallataq Juanpiwan riran, Simón Pedropa hinallataq Andrespa tiyasqanku wasiman. 30 Chay wasipin Simonpa suegranqa fiebrewan camapi onqoshasqa. Hinaqtinmi chay wasiman Jesús haykuyuqtin willaranku Simonpa suegranmanta. 31 Chaymi Simonpa suegranman Jesusqa ashuyuspa, makinmanta hatariykachiran. Hinaqtinmi fiebrenmantaqa kasqan ratolla sanoyaran. Hinaspan Simonpa suegranqa paykunaman mikhunata serviran.
Ashka onqosqa runakunata Jesús sanoyachisqanmanta
(Mat 8.16-17; Luc 4.40-41)
32 Inti haykuspa tutayaykushaqtinñan Jesusman apamuranku demoniokunapa ñak'arichisqan ashka runakuna, hinallataq onqosqa runakunatawan ima. 33 Chaymi chay llaqtapi tiyaq runakunaqa, Simonpa wasi punkunman llapallanku huñunakamuranku. 34 Hinaqtinmi Jesusqa sanoyachiran tukuy imaymana onqoyniyoq runakunata. Hinallataq llapallan demoniokunatapas runakunamanta qarqoran. Chay demoniokunaqa reqsirankun pis Jesusqa kasqantaqa. Chayraykun Jesusqa mana dejaranchu chay demoniokuna rimanankutaqa.
Galilea provincia lawkunapi Jesús yachachisqanmanta
(Luc 4.42-44)
35 Ña achiqaramushaqtinñan Jesusqa chay Capernaúm llaqtamanta lloqsiran. Hinaspan huk ch'inñeq desierto lugarman riran, chaypi orakunanpaq. 36 Hinaqtinmi Simonqa puriqmasinkunapiwan, Jesusta mashkamuranku. 37 Jesusta tariruspankutaqmi khaynata niranku:
—Llapallan runakunan mashkashasunki, nispanku.
38 Chaymi Jesusqa paykunata niran:
—Hakuchi kay cercapi llaqtakunaman, chay llaqtakunapipas kay allin willakuykunata willamunaypaq. Noqaqa chaypaqmi kay pachamanqa hamurani, nispa.
39 Hinaspan Jesusqa enteron Galilea provincia llaqtakunapi puriran, sinagoga wasikunapi yachachistin, saynallataq runakunamantapas demoniokunata qarqostin ima.
Lepra onqoyniyoq runata Jesús sanoyachisqanmanta
(Mat 8.1-4; Luc 5.12-16)
40 Huk runan lepra onqoyniyoq Jesusman ashuyuran. Hinaspan Jesuspa ñawpaqninpi qonqoriyukuspa, ruegakuran khaynata:
—Señorlláy, munaspaykiqa kay onqoyniymantayá sanoyaykachiway, nispa.
41 Chaymi Jesusqa chay lepra onqoyniyoq runata anchata khuyapayaykuspan, makinwan llamiykuspa niran:
—Arí, noqaqa munanin sanoyanaykita, nispa.
42 Saynata Jesús rimayta tukurullaqtinmi, kasqan ratolla chay runaqa lepra onqoyninmanta sanoyaran. 43 Chaymi Jesusqa chay sanoyapuq runata, manaraq ripushaqtin allinta avisaspa, khaynata niran:
44 —Aman pimanpas kaykuna pasasusqaykimantaqa willankichu. Aswanyá sacerdotekunaman rispa, qawachikamuy sanoña kasqaykita. Hinaspayki Moisespa escribisqan leyman hina ofrendaykita qomuy. Saynapin paykunaqa sanoña kasqaykita yachanqaku, nispa.
45 Ichaqa chay lepra onqoymanta sanoyaq runaqa, chaymanta lloqsispanmi llapallan runakunaman willakachakuyta qallariran, Jesús imaynatas payta sanoyachisqanmanta. Chaymi Jesusqa manaña ni mayqen llaqtamanpas alayritaqa haykuyta atiranñachu. Hinaqtinmi Jesusqa llaqtapa cercan ch'inñeq desierto lugarkunallapiña puriran. Sayna kashaqtinpas runakunaqa tukuy lawmantan Jesuspa kasqanmanqa rirankupuni.