8
nteenee kuwo ꞉Yēēsu ākoy Lekemeetaab *Musēytuuniinēk.
Koorko nyēē kikōchōng'iit
Yu kāwokuyyeech, kumusta ꞉Yēēsu kooyeey biiwuutaab *Kōōtaab Yēyiin. Kukwa ꞉biiko ānkōōruruukyi keey inee. Kōōbuur ꞉Yēēsu ng'wēny ankooneet bichoo. Yooto koomut ꞉kāānēētikaab kiruutēk āk *Farisaayeek koorko nyēē /kikeenyoorta chiito ake ānkōōyyoong'tēē yooto bo taayeetaab Yēēsu. Kumwoochi ꞉bichoo Yēēsu kule, “Kāānēētiintēēt, /kokeenyoorta koorkooni chiito ake. Kimwooy *꞉Muusa ām kiruutēkyoo kule, irooko ꞉chii nyēē wuu nyooto /kēēwiirēē rwoontōōk kume. Kunyoo ii, imwooyē nee ꞉inyiing'?” Laawi. 20:10; Kiruu. 22:22-24 Kimwooyē ꞉bichoo ng'aleechaa kutēchēē Yēēsu sukōōyyoong'tēē kōōk. Kuyim ꞉Yēēsu ankusir yēbo teng'eek ām moorineenyii. Māārkō 12:13 Kitēēbēē ꞉bichooto Yēēsu ng'aleek kutēē yooto tukul. Kōōtōrōōr keey ꞉Yēēsu ānkumwoochi bichoo kule, “Yoo mii ām akweek ꞉nyēē mānāāchoolwookēn, kutoow ꞉nyooto kuwiiree koorkooni rwoontōōk.” Kiruu. 13:9; 17:7 Yu kāmwooy ꞉Yēēsu kuu nyooto, kuyim subak ānkusiriis. Yu kabokukas ꞉bichoo ng'aleechaata kimwooyē ꞉Yēēsu kubeetaatee akeenke akeenke. Kiba kurook ꞉choo ki yōōsēch kut wokung'ēt ꞉Yēēsu nkit āk koorkoonoo kuboonto keey biiko alak. 10 Yooto kōōtōrōōr keey ꞉Yēēsu ankuteebee koorkoonoo kule, “Kaba ānō ꞉biikēy ōō, cheebyoos? Māmii mbo ꞉akeenke nyēē kāng'ēt kooruustiing'?” 11 Kuwāl kule, “Māmii mbo ꞉akeenke ōō, Mokoryoontēēt.” Yooto kumwoochi koorkoonoo kule, “‑Māāruustiing' ꞉anii nteenee ‑mātāwēēchoolwookēn subak.”* Mātinyē ꞉siruutēk alake kērēywēēchu (7:53—8:11). Yoowa. 5:14
Lēbkēēyyēētaab kōōrēēt ꞉Yēēsu
12 Kitas taay ꞉Yēēsu kumwoochi bichoo kule, “Anii lēbkēēyyēētaab kōōrēēt. Chiito nyoo karub ng'aleekyuu kunyōōru lēbkēēyyēētaab soboonto nyēē mākoy kuwēēsyētēē mēēnān.” Isa. 49:6; Yoowa. 1:5, 9-10; 3:19; 9:4-5; 11:9-10; 12:35-36, 46; Ēfēēs. 5:8-14; 1Yoowa. 1:5-7; 2:8
13 Kumwoochi *꞉Farisaayeek Yēēsu kule, “Nto yu imiitē ing'āloolēē keey ꞉inyiing' nkit, mābo man ꞉ng'aleekuuk.” Yoowa. 5:31-32 14 Kuwālchi ꞉Yēēsu bichoo kule, “Ānkoo āng'āloolēē keey ꞉anii nkit, kiyēē āmwooyē kubo man kuuyu ānkētē wōlēē kyāāchōōnēē ākoo wōlēē āwēētii. Nteenee ‑mōōnkētē ꞉akweek. Yoowa. 7:28-29 15 Ōtiilē ꞉akweek ng'al baateey orub kuu wōloo isōōtitooy ꞉biiko, nteenee ‑māātiilchinē ꞉anii chii ng'al. 16 Nto yoo kāālē ātiilchi chii ng'al, āyyoong'unēē manta kuuyu mēēbērē anii nkit nteenee āboontē keey Baaba nyoo kiiyookwoo. 17 /Kikeesir ām kiruutēkwook kule yoo kaakuroob ꞉biich āyēēnku ng'ālyoo, ku man ꞉kiyooto. Kiruu. 17:6; 19:15; Mat. 18:16 18 Āng'āloolēē keey ꞉anii, nto ake nyēē rōōboo ku Baaba nyoo kiiyookwoo.” Yoowa. 5:36-37; 1Yoowa. 5:9 19 Kuteebee ꞉Farisaayeechaa Yēēsu kule, “Mii ānō ꞉kōōn?” Kuwālchi ꞉Yēēsu kule, “‑Mōōnkētoo anii, āmōōnkētē nkinee Baaba. Nto kyōōnkētoo, nto ōnkētē Baaba.” Yoowa. 5:18 20 Kimwooyē ꞉Yēēsu ng'aleechu tukul yooto kimii kōōnēētē biiko ām yēē kimii ꞉looloonik choo /kikiiruruukyinē beesaanik ām *Kōōtaab Yēyiin. Yooto kimāmii mbo ꞉chii nyēē kinam Yēēsu kuuyu kimānāāyityiin ꞉chōbuutēkaab Yēyiin. Yoowa. 2:4
21 Yooto kumwoochi ꞉Yēēsu kāāntōōyichoo subak kule, “+Māāwēēchi keey anku +moocheeng'aataa, nteenee +moomeeyte ng'ōōkiswookikwook ‑āmōōmuuchē obe wōlēē āwēētii ꞉anii.” Yoowa. 7:33-34 22 Kuteebee keey ꞉kāāntōōyichoo kule, “Ibooru nee ꞉chiichi yoo mwooyē kule ‑mākēēbēētii wōlēē mākuwo ꞉inee? Ara, makubar keey ꞉chiichi nkit ēē?” 23 Nteenee kitas taay ꞉Yēēsu kumwooy kule, “Ōbooyē ꞉akweek ng'wēnyuuni, nteenee āchōōnēē ꞉anii kibkōōnkōy. Nyēēng'woong' ꞉kōōrooni nteenee mā nyeenyuu anii ꞉kōōrooni. Yoowa. 3:31 24 Kiyooto nyēē āmwoowook kule +moomeeyte ng'ōōkiswookikwook. Makurataak ꞉ng'ōōkiswookichoo ākoy yoo kookaasee keey kule anii ꞉nyooto.” Yoowa. 13:19
25 Kuteebee ꞉bichoo Yēēsu kule, “Inyiing' ng'oo naas?” Kuwālchi kule, “Nyooto kyāāmwoowunoonwook. Imuuchē /keeweech mbo kule, “So, manookas kiyēē kāāmwoowook?” 26 Chaang' ꞉ng'ala chēē kātāāmwoowook ānkāātiilchook ng'al, nteenee bo man ꞉Baaba nyoo kiiyookwoo. Kiyēē āmwoochinē biiko ku nyēē kyāākāsēē inee.” Yoowa. 3:17; 8:15; 12:47 27 Kimēēnkēt ꞉bichoo kule kimii ꞉Yēēsu kung'āloolēē Kwaan ām kibkōōnkōy. 28 Yooto nanyuun kumwooy ꞉Yēēsu kule, “Bēsyoonoo ōtōrōōrē *Wēritaab Chii, ku yooto yēē +mōōnkēt kule anii ꞉nyooto āmāāyēyēē keey kiy. Yooto nanyuun yēē +mōōnkēt kule kiyēē āmwooyē ku nyēē kiinēētoo ꞉Baaba. Yoowa. 12:32-34; 4:34 29 Kēēboontē keey ꞉nyoo kiiyookwoo. Manaabakaaktaa āng'ētu nkit bēsyēēt ake kuuyu āyēyē ākookoy kiyēē ing'ērēēchē inee.”
Kiiyēnchi ꞉biiko kereeryaanto Yēēsu
30 Yu kāmwooy ꞉Yēēsu kuu nyooto, kōōyēnchi ꞉biiko chēē chaang'. Yoowa. 2:23 31 Kumwoochi ꞉Yēēsu chooto kiiyēnchinē inee kule, “Yoo kōōkiilchi kiyēē ānēētē, ōyēku man rubiikyuu. Yoowa. 15:8; 14:15 32 +Mōōnkēt yooto nanyuun manta anku +/makiityaaktaak.”
Kinyikisiit ꞉kwiilateetaab kāāntōōyikaab Yuutayeek
33 Kumwoochi ꞉kāāntōōyichoo Yēēsu kule, “So, nto yu kēēbooyē ꞉acheek *Abraam, āmānāākēēyēku motwoor bēsyēēt ake! Kunyi, /kiityaakteech ām nee?” Mat. 3:9 34 Kuwālchi ꞉Yēēsu kule, “!Kāāmwoowook, motwooriintēētaab ng'ōōkisto ꞉chii nyoo kiikōōtiiny ꞉ng'ōōkisto. Room. 6:16, 20; 2Bēt. 2:19 35 Minyē ꞉leekwa kang'waa ākookoy nteenee imōkōnyōōnyoot ꞉motwooriintō. Chuy. 21:2; Kala. 4:30 36 Nto yoo kālē kootyaaktaak ꞉Leekweet ōtyooktooyāktōōsii kuchurta. 2Kōōr. 3:17 37 Ānkētē sinee kule ōbooyē ꞉akweek Abraam. Nteenee ōmāchē obara kuuyu kiyoomcho ꞉mētēwookwook nyēē ‑mēēwutē ꞉ng'ālyoontēēnyuu. 38 Āng'āloolēē ꞉anii kiyēē kimii kaab Baaba, nto akweek ōyēyē kiyēē mwoowook ꞉kōōn.” 39 Kukētyi ꞉bichooto Yēēsu kule, “Abraam ku baaba acheek.” Yooto kuwālchi ꞉Yēēsu kule, “Nto ki kōōn ꞉Abraam, nto kyōōyēyē kiyēē kiyey. 40 Ōmāchē ꞉akweek obara ānkoo kāāmwoowook kiyēē bo man nyēē chōōnēē wōlēē mii ꞉Yēyiin, ng'ālyoo nyēē kimēēmuuchē kuyey ꞉Abraam. Yoowa. 7:1 41 Ōyēyē ꞉akweek yiisyēētaab ꞉kōōn.” Kuwālchi ꞉bichooto Yēēsu kule, “Kēēboontē Baaba akeenke, nyooto ku Yēyiin, ānkēēyēku lōkōkyii chēbo man.”
42 Yooto kumwoochi ꞉Yēēsu bichooto kule, “Nto ki kōōn akweek ꞉Yēyiin nto ōchāmoo kuuyu kyāāchōōnēē wōlēē mii ꞉Yēyiin ānkāāmiitē raat yu. Mānāāchōōnēē keey. Nteenee inee ꞉nyēē kiiyookwoo. 1Yoowa. 5:1 43 ‑Mōōkāsē kiyēē āmwoowook kuuyu wuu nyēē kyoomaalee tēmēnik yiitiikwook. 44 Kōōn akweek ꞉Kibrōkōsyoontēēt ānkōōrubē kiyēē māchē ꞉inee. Rumiin ꞉inee kung'eetee kēny āmāmii ꞉bēsyēēt nyēē kiikōōyyoong'unēē wōlēē mii ꞉manta kuuyu mātinyē manta. Yoo ibērbēēriisyē, ku cheechii ꞉choo nkit kuuyu, ng'wiin ꞉inee ānku ꞉mētitaab ng'wiiynaneet tukul. Toowu. 3:1-5; 1Yoowa. 3:2; 2:4 45 Āmwoowu ꞉anii manta ng'ālyoo ꞉nyēē yēyē simōōyēnwoo. 46 Ara, mii ām akweek ꞉nyēē imuuchē kōōboor kule āboontē ꞉anii ng'ōōkisto? Nto yoo bo man ꞉ng'aleek chēē āmwooyē ii, kwaamaak ꞉nee simōōyēnwoo? 2Kōōr. 5:21; 1Yoowa. 3:5 47 Chii nyoo bo ꞉Yēyiin kukāsē ng'aleekyii. Nteenee ‑mōōkāswoo kuuyu ‑mōōbooyē Yēyiin.” Yoowa. 10:27; 18:37
48 Yooto kumwoochi ꞉kāāntōōyichoo bo Yuutayeek Yēēsu kule, “Ābērē +mākēēkustooyootiin yoo kakeemwaay kule inyiing' Sāmooryāyiin ānkiiboontē *tāmirmiryēēt nyēē miyaat.” Māārkō 3:21-22; Yoowa. 4:9; 7:20; 10:20 49 Kuwālchi ꞉Yēēsu kule, “‑Māāboontē tāmirmiryēēt nyēē miyaat. Āywēyē Baaba āmōōkoonyitoo anii ꞉akweek. 50 ‑Māāchēēnkyinē keey ꞉anii koonyit, nteenee mii ꞉nyēē chēēng'woo anku inee ꞉nyēē itiilē kiy ake tukul. Yoowa. 7:18 51 Āmwoowook manta kule, mākoy kume ꞉chiito nyoo rubē ng'aleekyuu.” Yoowa. 5:24
52 Kumwoochi ꞉bichoo Yēēsu kule, “Kāākiinkēt nanyuun man kule iboontē tāmirmiryēēt nyēē miyaat! Kiikume *꞉Abraam ānkiikubēk *꞉wōōrkooyikaab Yēyiin ānkiimwooyē kule, nyoo rubē ng'ālyoontēēng'uung' mēēbērē makume? 53 Imwooyē ꞉inyiing' kule iwōō kusiir Abraam? Kiikume ꞉inee ānkiikubēk mbo ꞉nkicheek wōōrkooyikaab Yēyiin. Isōōtē kule inyiing' ku ng'oo ēē?” Yoowa. 4:12 54 Yooto kuwālchi ꞉Yēēsu kule, “Yoo āmiitē ātōrōōrē keey ku buch. Nteenee nyēē itōrōōroo ku ꞉Baaba nyoo ōbērē ꞉akweek Yēyiintēēng'woong'. 55 ‑Mōōnkētē ꞉akweek Yēyiin, nteenee anii ꞉nyēē ānkētē. Nto kāālē amwaay kule ‑māānkētē, nto kāāyēku ng'wiin kuu akweek. Nteenee ānkētē inee ānkāāriibē ng'ālyoontēēnyii. Yoowa. 7:28-29; 4:34 56 Kikiikumachaan ꞉kōōn Abraam kule nto kas bēsyēēnyuu, kunyoo yu kachokukas, kung'erech.” 57 Yooto, kumwoochi ꞉bichoo Yēēsu kule, “Nto yu maneeyit mbo kēnyiisyēk konom ānkiimwooyē kule 'kiikas Abraam!” 58 Kuwālchi ꞉Yēēsu kule, “!Kāāmwoowook, kyāāmiitē kutoombo /kēēsich Abraam.” Yoowa. 1:1-2; 17:5 59 Yooto kukwey ꞉bichooto rwoontōōk kule kuwiiree Yēēsu, nteenee kuchuut ꞉Yēēsu biiko ankung'eetee yooto kibo *Kōōtaab Yēyiin. Yoowa. 11:8

8:5 Laawi. 20:10; Kiruu. 22:22-24

8:6 Māārkō 12:13

8:7 Kiruu. 13:9; 17:7

*8:11 Mātinyē ꞉siruutēk alake kērēywēēchu (7:53—8:11).

8:11 Yoowa. 5:14

8:12 Isa. 49:6; Yoowa. 1:5, 9-10; 3:19; 9:4-5; 11:9-10; 12:35-36, 46; Ēfēēs. 5:8-14; 1Yoowa. 1:5-7; 2:8

8:13 Yoowa. 5:31-32

8:14 Yoowa. 7:28-29

8:17 Kiruu. 17:6; 19:15; Mat. 18:16

8:18 Yoowa. 5:36-37; 1Yoowa. 5:9

8:19 Yoowa. 5:18

8:20 Yoowa. 2:4

8:21 Yoowa. 7:33-34

8:23 Yoowa. 3:31

8:24 Yoowa. 13:19

8:25 Imuuchē /keeweech mbo kule, “So, manookas kiyēē kāāmwoowook?”

8:26 Yoowa. 3:17; 8:15; 12:47

8:28 Yoowa. 12:32-34; 4:34

8:30 Yoowa. 2:23

8:31 Yoowa. 15:8; 14:15

8:33 Mat. 3:9

8:34 Room. 6:16, 20; 2Bēt. 2:19

8:35 Chuy. 21:2; Kala. 4:30

8:36 2Kōōr. 3:17

8:40 Yoowa. 7:1

8:42 1Yoowa. 5:1

8:44 Toowu. 3:1-5; 1Yoowa. 3:2; 2:4

8:46 2Kōōr. 5:21; 1Yoowa. 3:5

8:47 Yoowa. 10:27; 18:37

8:48 Māārkō 3:21-22; Yoowa. 4:9; 7:20; 10:20

8:50 Yoowa. 7:18

8:51 Yoowa. 5:24

8:53 Yoowa. 4:12

8:55 Yoowa. 7:28-29; 4:34

8:58 Yoowa. 1:1-2; 17:5

8:59 Yoowa. 11:8