13
Makerkeey ꞉teng'eek
(Māārkō 4:1-9; Luuka 8:4-8)
1 Nto ām bēsyoonooto kung'eetee ꞉Yēēsu kō ānkuwokutēbēē sakaramteetaab Tōōliilēētaab Kalilaaya. 2 Yu kēēruruukyi keey inee ꞉biiko chēē chaang', kulaany mwēēnkēēt nteenee kiiyyoong'iis ꞉biiko chuut tukul sakaramteetaab tōōliilēēt. 3 Kooneet ꞉Yēēsu bichoo ng'aleek chēē choong'ēch ām tyoonkōōchoy kule, “Kiwokuyis ꞉kāābātiintēēt ake nkoonuuk. 4 Yu kāyis nkoonuuchoo, kōōsuuchi ꞉alake kēēltaab too. Nto tēē yoo kukwa ꞉tāriitēk ankukwey. 5 Kōōsuuchi ꞉alake kitaweet wōlēē kitewerer ꞉teng'nyaanteet. Kubiityo ꞉choo areet akeenke. 6 Nteenee yu kalay ꞉asiista kōōsiis nkoonuuchoo kuuyu kimāmii wōlēē kikwērtoochinē keey ꞉tiikiitēk. 7 Kōōsuuchi ꞉alake wōlēē miitē ꞉kātook. Yu kābiityo ꞉kātoochoo kōōrēēwoon nkoonuuk kut kumanaayey āmit. 8 Kōōsuuchi ꞉alake teng'eek chēē kāroomēch. Kibiityo ꞉choo nyēē karaam. Kiyey ꞉alake āmiik chēē ng'ēri, kuyey ꞉alake chēē kāykāyēch, nto alak kuyey chēē choong'ēch. 9 Nyoo yēbē yiit, kukas.”
Kiibāng'boonkyi ꞉Yēēsu rubiikyii ng'aleek
(Māārkō 4:10-12; Luuka 8:9-10)
10 Nto mii lētuunoo, kukwoonchi ꞉rubiik Yēēsu ankuteebee kule, “Ām nee siing'āloolchinēē ꞉inyiing' biiko tyoonkōōchoy?” 11 Kuwālchi ꞉Yēēsu kule, “/Kookeekweyaak akweek ōnkēt kiyēē iyeelaat kurubta keey bāytooyiisyēētaab Yēyiin, nteenee /mānāākiiboorchi alak. Mat. 11:25 12 Chiito nyoo yēyiisyēē kiyēē inkēt +/mākēētāsyi ake. Nto nyoo māyēyiisyēē, +/mākiibootēē mbo nyoo kāboonto. Mat. 25:29 13 Āmwoowunēē ng'aleek tyoonkōōchoy kuuyu ānkoo kakasee koong', mākāsē kiy, nto yoo kāyēbchi yiit, kumēēnkētē kiy. 14 Yityiintōōs ām bichu ꞉kiyoo kimwooyē ꞉wōōrkooyoontēētaab Yēyiin Isaaya kule,
‘+Mōōyēbchinē yiit,
āmōōnkētē kiy.
+Mōōkāsēē koong',
āmōōkāsē kiy.
15 Kuuyu kiyoomcho bichu ꞉mētēwoy,
kiimiiny ꞉bichoo yiitin
ānkiimiis koonyay.
Nto kōmāwuu nyoo,
nto kāsēē koonyekwaa,
kuyēbchinēē yiit yiitiikwaa
ānkōōnkētēē mētēwookwaa ānkuwēēkiis
ānkāāsoob icheek.’† Isaaya 6:9-10
16 Nteenee ōbēruurootiin sōō, ꞉akweek nyēē tyaa chu kāstooy ꞉koonyekwook ānkuyēbiitē ꞉yiitiikwook. 17 !Kāāmwoowook, kiikukanyaan *꞉wōōrkooyikaab Yēyiin chēē chaang' āk biiko chēē chaang' choo churtootiin, kule nto kas kiyēē ōmiitē ꞉akweek ōkāsē nteenee maneemuuch. Kukanyaan kule kuyēbchi yiit kiyēē kyookas ꞉akweek nteenee mānēēnkēt kiyooto.” 1Bēt. 1:10-12
Kiibāng'boonkyi ꞉Yēēsu rubiikyii tyoonkōōchoonoo
(Māārkō 4:13-20; Luuka 8:11-15)
18 “Kunyi okany baa ābāng'boong'wook tyoonkōōchoonēēb kāābātiintooni kiyisē nkoonu. 19 Kerkeey ꞉biiko alake āk kēēltaab too. Kāsē ng'ālyoontēēt nyēē rubtooy keey bāytooyiisyēētaab Yēyiin āmēēnkēt kiyēē mwooyē ꞉lōkōōywēchoo. Yoo kāchō ꞉Kibrōkōsyoontēēt kusārē. 20 Kukerkeey ꞉alake āk kitaweet. Kāsē ng'ālyoontēēt ankutorooch areet akeenke kukāng'ērēkyi. 21 Nteenee māchutitēē icheek ꞉ng'ālyoontoonoo, ibuurtooy nto nyēē mā tyaa, yoo /kākēēwēch /ānkēēwus kubo ng'ālyoontēēt, koochuchuuy keey. 22 Kerkeey ꞉biiko alake teng'eek chēē kibiitee ꞉kātook. Kāsē ng'ālyoontēēt, nteenee bēng'tēē tukuukaab kōōrooni āk muchastaab bāytit. Irēēwoonē ꞉tukuuchoo ng'ālyoontēētaab Yēyiin kumayey kiy. 1Tēm. 6:9-10 23 Kerkeey ꞉biiko alake teng'eek choo kāroomēch. Kāsē ng'ālyoontēēt ānkukiilchi. Yēyiisyēē ꞉alake ng'ālyoontēētaab Yēyiin kuyi keey kisich, kuyi keey ām alak kukaykay, nto alak kuyi keey miisin.”
Tyoonkōōchēētaab suuswoo ām mbar
24 Nto mii yoo kumwoochi ꞉Yēēsu biiko tyoonkōōchēēt ake subak kule, “King'eet ꞉chiito ake kuchaan kēbuswēēk chēē kāroomēch mbareenyii. 25 Nto mii kwēēmooy kukāruuyo ꞉biiko, kuchō ꞉buunyoontēēt ānkuyis suuswoontēēt ake nyēē wuu nkoonnyoontēēt wōlooto bo mbareen ānkuwēēchi keey. 26 Kibiityiin ꞉nkoonuuchoo āk suuswēchoo ankuyey mētēwook. 27 Nto miitē yoo, kumwoochi ꞉motwoorik chiitaab mbareet kule, ‘Mokoryoontēēt, 'kiichaan oob ꞉inyiing' kēbuswēēk chēē kāroomēch mbareen? So, kokwaanee ānō ꞉suuswēk?’ 28 Kuwālchi ꞉chiitaab mbareet kule, ‘Buunyoontēēt ꞉nyooto koyey ng'aleechaa.’ Kumwoochi ꞉motwoorikyii kule, ‘Ara keebe ꞉acheek bokiitutu suuswēchoo?’ 29 Kukētyi motwoorik kule, ‘Acha. Yoo kōōlē boong'ey, ōmuuchē ong'eyte nkoonuuk. 30 Kunyi okany kubiityiin kuu nyooto ākoy yoo /kēēkēsiisyē. Nto yooto +māāmwoochi biiko choo kēsiisyē kulēkwēl suuswēk ankurat /sikeebeel, nto yityo kōōruruuch nkoonuuk ānkuyib kukwa chookē.’ ” Mat. 3:12
Wōlēē nērtooy ꞉bāytooyiisyēētaab Yēyiin
(Māārkō 4:30-32; Luuka 13:18-21)
31 Kumwooy ꞉Yēēsu tyoonkōōchēēt ake kurubta keey āk bāytooyiisyēētaab Yēyiin kule, “Kichaan ꞉chiito ake mbareenyii kēbuswoontēēt ake nyēē /kikēēkuurēē *aritaaliit. Mat. 17:20; Luuka 17:6 32 Ānkoo ku kēbuswoo nyēē mining' ām kēbus alak tukul chēē /kēēchoonē, biitē ku wōōyiit kusiir keetiik chuut ānkuyēyē sokonaak chēē tēēkyinē ꞉tāriitēk kooriikwaa.”
33 Kimwooy subak ꞉Yēēsu kule, “Kerkeey ꞉bāytooyiisyēētaab Yēyiin tukun choo yoo /kakeetankwarta bus kuchututēē busyeek tukul kukuut.”
Kiyēyiisyēē ꞉Yēēsu tyoonkōōchoy ām wōlēē mii ꞉biiko alake
(Māārkō 4:33)
34 Kiyēyiisyootēē ꞉Yēēsu tyoonkōōchoy yoo king'āloolchinootē biiko. 35 Kiyityiin yooto ꞉kiyoo kimwooyē *꞉wōōrkooyoontēēt ake kule,
“Āmiitē wāāmwoowunēē ng'aleek tyoonkōōchoy,
ābooru ng'al chēē kiiyēēlootiin kung'eetee /kakeeyey kōōrēēt.”† Tyēēn. 78:2
Kiibanybaany ꞉Yēēsu tyoonkōōchoonoo kibo suuswoontēēt
36 Yooto, kubakaakta ꞉Yēēsu bichoo ki chaang' ānkuwo kō. Nto tēē yoo kōōnookyi ꞉rubiikyii ankuteebee inee kule, “Mwoowēēch, ibooru nee ꞉tyoonkōōchoonoo bo suuswoontēēt?” 37 Kuwālchi ꞉Yēēsu kule, “Chiichoo kichoonē kēbuswēēchoo kāroomēch ku *Wēritaab Chii. 38 Mbareet ku kōōrēēt, nto nkoonuuk ku biikaab bāytooyiisyēētaab Yēyiin. Nto suuswoontēēt ku biikaab Kibrōkōsyoontēēt. 39 Nto ꞉nyēē kichoonē suuswoontoonooto ku *Kēniintēēt. Kiyēē +/makeekes ku biiko chēē +/mākiitiilchi ng'aleek ām bēsyēētaab tabanta. Nto kēsiik ku malayikaanik. 40 Kuu yoo /kēētilē suuswoontoonoo miitē mbareen /ankeebeelee maata, kuwuuyiitu nyooto ām tabantaab kōōrēēt. 41 Mākōōyook *꞉Wēritaab Chii malayikaanikyii chokōōnēmto ām Bāytooyiisyēēnyii ꞉biiko tukul choo tēwēchootē biiko alak āk kibng'ōōkisiis alak tukul. Mat. 24:31 42 Mākutōōrchi bichoo maata nyēē irikitiitē, wōlēē mābokung'woonchi ankuriirunee ng'wēny. Mat. 8:12 43 Mākōōluuw ꞉choo churtootiin kuu asiista ām Kaab Kwaan. Nyoo yēbē yiit kukas.” Tān. 12:3
Karaaran ꞉Kaab Yēyiin
44 Kitas taay ꞉Yēēsu kumwooy kule, “Kerkeey ꞉bāytooyiisyēētaab Yēyiin yoo /kakeewunyee tukun chēbo koomānuut mbareen nto tēē yoo kunyōōr ꞉chiito ake ānkōōyēēn subak. Wēētii ꞉chiichoo ām ng'erekweek ānkuwokwaalta tukuukyii tukul chēē boonto ankwaal mbaraanaata.” Mat. 19:21; Filib. 3:7-14
45 Kimwooy ꞉Yēēsu subak kule, “Kerkeey ꞉bāytooyiisyēētaab Yēyiin āk yoo chēēng'ē ꞉chiito ake sanayeek chēē kāroorānēch, 46 nto yoo kānyōōr sanayaanteet akeenke nyēbo koomānuut wokwaalta kiy ake tukul nyēē boonto ankwaal sanayaantaanaata.”
Tyoonkōōchēētaab lēkwēlēēt
47 Kimwooy subak ꞉Yēēsu kule, “Kerkeey ꞉bāytooyiisyēētaab Yēyiin yoo keeluumta ꞉biiko alake nēētiit tōōliilēēt āriit ankunam *burburiinēk chēē chaang' chēē makerkeey. 48 Yoo kaakunyiy ꞉burburiinēk nēētiit, kōōchuut ꞉tēkiik kuchō sakaramteet. Nto yityo kōōbuur ng'wēny ānkulēkwēl burburiinēk choo kāroomēch ānkōōkoochi kērēb ānkumēto choo miyootēch. 49 Wuu nyooto ām bēsyēētaab tabantaab kōōrooni! Makukwa ꞉malayikaanik ānkulēkwēlunēē biiko choo miyootēch wōlēē mii ꞉choo churtootiin. 50 +/Mākēētōōrchi biiko choo miyootēch wōlēē bo maat nyēē irikitiitē wōlēē mākung'woonchi ꞉soboon ankuriirunee ng'wēny.”
Kāānēētiisyēēt nyēē lēēl āk nyoo kibo kēny
51 Yu kēēwoong' ꞉Yēēsu kumwooy ng'aleechaa, kuteebee rubiikyii kule, “Ōkāsē ng'aleechuutēchu?” Kukēt rubiikēy kule, “Ēē, kēēkāsē.” 52 Yooto nanyuun kumwoochi icheek kule, “Kunyoo, kāānēētiin ake tukul nyēē /kiikiineet kurubta keey bāytooyiisyēētaab Yēyiin, kukerkeey chii nyēē inēmu ām chookēēnyii tukuuk chēē leelach āk chēē yōōsēch.”
Kitay Yēēsu ꞉biikaab saang'nyii
(Māārkō 6:1-6)
53 Yu keewaany ꞉Yēēsu kōōnēētiisyēē tyoonkōōchoochoo, kung'eetee yooto. 54 Nto lētuunoo kuyit Nāāsārēēt wōloo kinērēē. Yooto kōōnēētiis ām *kōōtaab saayeet. Yu kakas ꞉biiko wōlēē kiinēētitooy, koolat ankuteebee keey kule, “Wōlēē kinyōōrtooy ꞉chiichi ng'oomnātooni āk kāāmuukēywēēchu bo kwōng'uut ku ānō? Yoowa. 7:15 55 So! Mābo nee ꞉wēēriitēnyi kāātoong'iintoonoo? Mā kaamet nyoo /kēēkuurēē Maaryaa ānku ng'eetaabkaamet oob Yāākōbō, Yōōsēēf, Simōōni ākoo Yuuta? Yoowa. 6:42 56 Kēēboontē keey oob mbo cheebkaamet tukul? Kunyi ii, konyoorta ānō ꞉chiichi ng'aleechu tukul?” 57 Kitay ꞉bichoo Yēēsu.
Nto tēē yoo kumwoochi ꞉Yēēsu bichooto kule, “‑/Mākēēkoonyitē *wōōrkooyoo ām saang'nyii nto kōōng'waa, nteenee koonyitē ꞉biikaab saang'ta ake.” Yoowa. 4:44
58 Manaayeyee wōlooto ꞉Yēēsu ng'aleek chēē chaang' chēbo kwōng'uut kuuyu kimēēkoosēē keey ꞉biiko inee.