Endagano Empia YOWAANA 1

Injiili eya

YOWAANA

Amangʼana ku owuimpi

Ebuuki eya *Injiili eya Yowaana yajojwa no *Omutumwa Yowaana. Yagijoja agati eya emiaka egia 90–96 ni yawanga Efeeso. Yaagalanga mbwe awantu awagisoma waganye mbwe Yesu *Kristo nio *Meesia, Omuzia owa Katonda, kugere watuukre owulamu owutariwua ku okuganya ku Yesu oyo (20:31). Mu ebuuki eno, Yowaana alagana owulamu ne empurizanio eya Yesu yawanga nayo ni Katonda ni yawanga na akiari okuuza ku ekialo (1:1–3). Yowaana amueta mbwe ‘Ingʼana’ eriagera ewintu wiona ewialukwa ni wiwaao. Lwona, alagana amankono aga Yesu yakola agawula mu ebuuki zindi no okutawurizania agati ya Yesu na awakangasi awa *Awayaudi awawulanga no okuganya, alala ne engerera ezia yagerera nazio awalonzi waae ni yawanga na akiari okuitwa. Ni Yesu yamala okufwa kandi aziuka, Yowaana atulaga kiomo yafumira awatumwa waae na akiari okuguluka aniina ku igulu.

Injiili eya Yowaana etugerera mbwe Yesu ni Katonda kuwuene nikulondokana no owuami ne emirimo giae. Tuigerera ku Yesu ni kuwitra ku amangʼana agatulaga owufwanani owua emirimo giae no owulamu wuae. Agandi ku amangʼana ago gari owueru, omukaati ogwa kuwuene, amanzi aga owulamu, engira, ekiriango, omwayi omulootu, *omuzabiibu, owuene, owulamu, alala no olugonzi. Yowaana afwana osonga ku ewintu ewiri mu ebuuki zindi ezia injiili, kutio ajoja amangʼana amangi agawula mu ebuuki zindi ezia injiili. Amangʼana agari no owuzito ino mu endagano agagamba-gamba ku olugonzi olwa Katonda (3:16), gatumanyisia olugonzi olwa Yesu ari nalwo na awantu awamuganyireko, no owuolu owua okuganya kureetra omuntu ori ku Kristo.

Ingʼana eriairana riwa omuntu

1 Mu owutanikro, ingʼana riawangao. Ingʼana riawanga ni Katonda kandi ingʼana riazane erio riawanga Katonda. 2 Okuemera mu owutanikro, ingʼana rino rimiire okuwaao ni Katonda. 3 Ewintu wiona wiawaao mala ni kuwita ku ingʼana, kandi kiwulao-uwula ekintu ekiawaao ni kutawitiire ku iye. 4 Ingʼana riesana owulamu kandi owulamu owuo wuri owueru owumurikra awantu woona. 5 Owueru wuwala mu ekierema ekiri mu ekialo, ni kukawa kutio, ekierema ekio ngakiesa okuwuzimia. 6 Ario omuntu owa Katonda yatuma ku awantu. Omuntu ono yaetwanga mbwe Yowaana. 7 Yaaza okulaga awantu amangʼana aga owueru owuo kugere ku amangʼana gaae, ni kuesekana, awantu woona waganye ku owueru wuazane. 8 Iye omwene ngakawanga owueru owuo yaaya, ni yaaza mala okulaga awantu amangʼana ku owueru owuo. 9 Owueru owua kuwuene wuno, owumurikra awantu woona, wuazanga ku ekialo.

10 Yawanga ku ekialo, ni kukawa mbwe ekialo kialukwa ni kuwita ku iye, awantu awa ku ekialo ngawakamumanyirizia. 11 Yaaza ku awantu waae omwene, na awaae awo ngawakamuingizia. 12 Na awantu woona awaamuingizia kandi awaaganya ku eriina riae, yawa-aa amaani aga okuwa awaana awa Katonda. 13 Yaaya, ngʼana awaana awaaiwulwa mu engira eya amasaai, nakuwa mu okuagala okwa omuntu nakuwa omusaaza, ni na awaana awa Katonda nio ogerre ni wawa awaana waae.

14 Ingʼana riawa omuntu kandi riamenya agati iifu. Tumiire okuwona owunene wuae — owunene owua omulala engʼene owaaza na aema ku Soifu Katonda, na aizuule no owusiza no owuene. 15 Yowaana na amugamba-gambako aogerera na awoola otino, “Ono nio owa nyawanga ni ngamba-gambako olwa nyawoola mbwe, ‘Omuntu ooza enyima wange, ankirre ale aeniki yasooka okuwaao inze ni nkiari.’ ” 16 Ee, ni kuema ku owusiza wuae owungi, tumiire okutuukra ensereki enyingi okukira eya twawanga nayo enyima. 17 Kuri kutio aeniki *ensikirra ziaezaniwua ni kuwitra ku Muusa, no owusiza no owuene wiaza ni kuwitra ku Yesu *Kristo. 18 Awulao-uwula omuntu omiire okuwona Katonda, ogawuuke no Omuzia owa Katonda omulala engʼene, oisigikaane ni Katonda Soifu. Iye nio omiire okugera awantu ni wamanya Soifu Katonda.

Ekiagera Yowaana Omubatiisi na abatiisa awantu

19 Kino nikio ekintu ekia Yowaana yawoola olwa awakangasi awa ediini eya *Awayaudi awa ku omugizi ogwa Yerusaleemu waamutumra *awoozia na *Awalaawi okumuwuuzia owa yawanga. 20 Yowaana ngakalowa okuwairania, ni yawoola owuigoloole geeza otino, “Inze ngʼandi *Meesia yaaya.”

21 Kutio waamuwuuzia kandi watino, “Kane ori anu? Ni iwue Eliija oiraane ku ekialo?” Yowaana yawairania mbwe, “Yaaya ngʼani inze.” Waamuwuuzia kandi watino, “Kusi ni iwue *Omugambi owa Katonda owa tumiire okuwa ni turindirra?”† Ni Yowaana yawairania kandi na awoola mbwe, “Yaaya ngʼandi iye.” 22 Owutuukre, waamuwuuzia watino, “Katio ni iwue anu kane? Tulage kugere tutuukre ekia tugia okulaga awatutumre. Iwue, ekia okaiwoolako omwene niki?”

23 Yowaana yawairania na amangʼana aga Isaaya omugambi owa Katonda otino, “Ni inze omwoyo ogwa omuntu oetana mu ekeewa na awoola mbwe, ‘Mugolole engira eya Omwami ewe enyigolovu.’ ”

24 Awantu awaatumwa ni waema ku *Awafarisaayo waria 25 waamuwuuzia watino, “Ekigera no obatiisa awantu katio niki, ni kandi ngori Eliija, namba Meesia, ni lwona ngori Omugambi?”

26 Yowaana yawairania otino, “Inze mbabatiisa na amanzi, na ario omuntu agati iinyu owa mutamanyire. 27 Oyo nio omuntu ooza enyima wange, owa ngʼasugre namba okusiwula engoe ezia ewiraato wiae.”*

28 Ewintu wino wiona wiaikola Bethania, eri nyaluwega olwa ewufumanyanga eya oluuzi olwa Yordaani, aa Yowaana yabatiisanga awantu.

Yesu Ekimaatwa ekia Katonda

29 Owuire owualondako Yowaana yawona Yesu na amuuzako ampi. Yalaga awa yawanga nawo otino, “Muwoneko, ono nie Ekimaatwa ekia Katonda ekitoolao amawi aga ekialo. 30 Ni iye owa nyagamba-gambrengako olwa nyawoolanga mbwe, ‘Omuntu ooza enyima wange, ankirre ale aeniki yasooka okuwaao inze ni nkiari.’ 31 Omwene ngʼanyakawanga ni manyire mbwe ni iye Meesia, ni nyaaza okubatiisa awantu na amanzi kugere Awaisraeli wamumanye.”

32 Nikuemao, Yowaana yamuwoolako owuyanga otino, “Nyawona *Omwoyo Omweru na aika okuema ku igulu mu embonekano eya iemba-emba, mala rimugwiriirako. 33 Katonda owantuma mbwe mbatiise awantu na amanzi, arekeko okundaga mbwe, ‘Omuntu owa oriwona Omwoyo Omweru ogwa Katonda na agwiriirako, oyo nio omuntu ooza okubatiisa awantu no Omwoyo Omweru ogwa Katonda,’ ngʼankamumanyiriizie mbwe ni iye Meesia. 34 Miire okuwona ekintu ekio ni kimwikolako, kandi mboola owuyanga mbwe ono nio Omuzia owa Katonda.”

Awalonzi awa Yesu awa kuluweri

35 Enkio walwo, Yowaana yawanga alala ao na awalonzi waae wawiri. 36 Olwa yawona Yesu na awita, yawoola otino, “Muwoneko, oria nio Ekimaatwa ekia Katonda!”

37 Olwa awalonzi waae wawiri wano waamuwurra na awoola otio, waatanika okulonda Yesu. 38 Yesu yawarra enyima, awona ni wamulonda mala awawuuzia otino, “Ekia muagala niki?”

Waamuirania ni wamuwuuzia watino, “Rabii, omenyerei?” (‘Rabii’ rilagana mbwe ‘Omugerezi’) 39 Yesu yawairania otino, “Muuze muwone.” Kutio waagia nae wawona aa yawanga na amenyere kandi waweera ao nae owuire owuo. Waagia nae ni zigia okutuuka enyinga ine ezia kunkio.†

40 Omulala ku awalonzi awa Yowaana owawurra ekia Yowaana yawoola mala atanika okulonda Yesu ono, yawanga Andereeya wamwawu Simioni Petro. 41 Ekia Andereeya yasooka okukola, no okuagala wamwawu waae Petro, kandi olwa yamutuukra yamulaga otino, “Tutuukiire Meesia!” (‘Meesia’ ne ekingʼana ekia Oluibrania ekilagana mbwe ‘Kristo, omulowole owa Katonda.’) 42 Nikuemao yatoola Petro aira ku Yesu. Olwa waamutuukra, Yesu yamuwariira aemao amulaga otino, “Iwue ni Simioni omuzia owa Yowaana. Ni, ooza okuetwa ne eriina ‘*Keefa’ erigalusiwua mbwe Petro.” (‘Petro’ ne ekingʼana ekia Olugiriiki ekilagana mbwe ‘olutare.’)

Yesu aetre Piliipo ni Nathanieli

43 Enkio walwo, Yesu yawona mbwe agie Galiili. Yagia atuukra Piliipo amulaga otino, “Ndonde.”

44 Piliipo yoona yaemanga ku omugizi ogwa Bethsaida aa Petro ni Andereeya woona waaemanga. 45 Piliipo yagia atuukra Nathanieli amulaga otino, “Nathanieli, mwakuuno tutuukiire omuntu owa Muusa yajojako mu ensikirra kandi owa awagambi awa Katonda woona waajojako. Omuntu wazane aetwa Yesu, omuzia owa Yoseefu, Omunazareeti.”

46 Nathanieli yamuirania otino, “Owoola mbwe Omunazareeti? Lwona kirio ekilootu ekikaema Nazareeti?” Piliipo yamulaga otino, “Iza owone kane.”

47 Olwa Yesu yawona Nathanieli na aaza ampi, yamulaga otino, “Awiifu muwoneko Omuisraeli omwene-omwene owulamo owuweeyi.”

48 Nathanieli yawuuzia Yesu otino, “Iwue oreetere otie okummanya?” Yesu yamuirania mbwe, “Nkuwuine olwa owerenga no okiaikaale ansi ku omukuyu aaria, Piliipo na akiari okukueta.”

49 Nikuemao, Nathanieli yairania Yesu na amulaga otino, “Omugerezi, kane ori Omuzia owa Katonda kuwuene! Ni iwue Omwami owa Awaisraeli.”

50 Yesu yamulaga otino, “Owuo oweere no okuganya aeniki nkulagre mbwe nkuwuine no okiaikaale ansi ku omukuyu? Ooza okuwona ewintu ewikate-kaate okukira ago.” 51 Yagia emberi na awoola otino, “Kuwuene-kuwuene, mbalaga mbwe muuza okuwona igulu ni ri-iguka kandi ne *enyankoi awa Katonda waniina kandi ni waika ku *Omuzia owa Omuntu.”

1:2 Owut 1:1—2:4; Yowa 17:5; Filiip 2:6; 1Yow 1:1–2

1:3 Yowa 1:10; 1Kori 8:6; Kolo 1:16–17; Awaib 1:2

1:4 Yowa 5:26; 8:12

1:6 Math 3:1; Mari 1:4

1:8 Yowa 1:20

1:9 Yowa 8:12

1:10 Yowa 17:25

1:12 Gala 3:26; 4:5; Efee 1:5; 1Yow 3:1

1:13 Yowa 3:5–6; 1Pet 1:23

1:14 Okuf 34:6; Gala 4:4; Filiip 2:7; 1Timo 3:16; Awaib 2:14; 1Yow 4:2; 1:1–3

1:15 Yowa 1:30

1:17 Okuf 31:18; Yowa 7:19

1:18 Okuf 33:20; Math 11:27; Yowa 6:46; 14:8–9; 1Timo 6:16; 1Yow 4:12

†1:21 Owuiz 18:15–19

1:21 Math 11:14; Yowa 6:14

*1:27 Mu Awayaudi, emirimo egifwana gino giakolwanga mala na *awakurumu awa ansi owutuukre.

1:28 Yowa 10:40

1:29 Isaa 53:6–7; Yowa 1:36; 1Pet 1:19; 1Yow 2:2; Owus 5:6

1:30 Yowa 1:15

1:32 Mari 1:10

1:34 Math 3:17; 27:54; Yowa 1:49; 5:19–23; 10:36; 11:27; 20:31; 5:18; Awat 9:20

1:36 Yowa 1:29

†1:39 Olugiriiki luwoola mbwe zino ziawanga enyinga ikumi. Ano Yowaana akola ne embalo eya enyinga ezia owuire ezia Awaruumi eziawanga enyinga ine.

1:41 Yowa 4:25

1:42 Mari 1:16–18

1:42 Math 10:2; 16:18

1:45 Owuiz 18:15, 18; Isaa 9:6; 42:1–4; Ezek 34:23; Miik 5:2–4

1:49 Yowa 1:34; 12:13

1:51 Math 3:16