6
Yesu aeere awantu awakirre elufu witaanu okuria
(Math 14:13–21; Mari 6:30–44; Luuk 9:10–17)
Nikuemao, Yesu na awalonzi waae waatoola owuato waunguka wagia nyaluwega lundi olwa enyanza eya Galiili, eetwa ne eriina rindi mbwe enyanza eya Tiberiasi. Omurima ogwa awantu awangi waamulonda na agia, aeniki waawona amankono amakate-kaate aga okulamia awalwire aga yakola. Yowa 2:23 Nikuemao Yesu na awalonzi waae waaniina wagia waikala ku ekigiri ekitono. Math 5:1 Kuno kwatuukra na amiire aga omugomo ogwa *Awayaudi ogwa *Pasaaka gari ampi. Yowa 2:13
Nikuemao Yesu yagingirizia amiiso awona omurima ogwa awantu awangi ni wamuuzako. Kutio yawuuzia omulonzi waae oetwa Piliipo otino, “Oingirizia mbwe tukatuukra ai okuria okwa tuesa okugula okukasuga awantu wano?” Yesu yawuuzianga-uwuuzia otio okumugeezaania, aeniki omwene yawanga na amanyire ekia yagianga okukola.
Piliipo yamuirania otino, “Okuria okwa omuntu ki omuntu ori ano aaza yairako okukono, no okutoola amasendi agakasuga edinaari mia wiwiri.”* Edinaari mia wiwiri gaagana na amasendi aga omuntu aesa okuoloolwa ku emirimo egia emienzi munaane.
Omulonzi waae owundi oetwa Andereeya, wamwawu Simioni Petro, yamulaga otino, Mari 1:16; 13:3; Yowa 1:40; 12:22 “Ario omuwuuka ori ano ne emikaati itaanu ne emvwa iwiri. Na ago gatio matono ino ku awantu wano woona!”
10 Yesu yawalaga otino, “Mute awantu wano waikale ansi.” Owusuwi wuawanga asi ao owungi ino, kutio awantu woona waaikala ansi, awasaaza wengʼene waasuganga awantu elufu witaanu. 11 Nikuemao Yesu yatoola emikaati egio, kandi olwa yamala okuiranizia Katonda otioo, yagi-aa awalonzi waae kugere wagawire awantu awaawanga ni waikaale. Nintio lwona yakola ne emvwa ziria ziona kandi woona waaria kiomo waagalanga. Yowa 21:9, 13
12 Olwa waamala okuria waiguta, Yesu yalaga awalonzi waae otino, “Mukunze ewiokuria ewisigaale kugere ekintu kitaoneka.” 13 Kutio waawikunza wiona wiizula ewidida ikumi ni wiwiri ewia ewimega ewia emikaati itaanu ewiasigala.
Awantu wagala okuta Yesu ku entewe eya owuami na amaani
14 Olwa awantu waamala okuwona amankono aga Yesu yakola ago, waatanika okuwoola agati yaawu aweene watino, “Kuwuene ono nio *Omugambi owa Katonda owagamba-gambwako mu endagano mbwe asugaane aaze ku ekialo.” Owuiz 18:15, 18; Luuk 7:16; Yowa 1:21; 4:19; 7:40; 9:17; Awat 7:37; 13:32 15 Yesu yagia amanya mbwe awantu wano waagalanga okumunigirizia mbwe awe Omwami waawu. Okwo kwagera awaemako mpoola, agia mu ekigiri okuwa omwene. Yowa 5:13
Yesu agende-gendre ku amanzi
(Math 14:22–33; Mari 6:45–51)
16 Olwa kwatuuka igulo, awalonzi awa Yesu waafuma waika ku omwalo, 17 waniina owuato kandi wasiawala waunguka enyanza ni wagia Kapernaumu. Ekierema katio kiawanga ni kimiire okuamba ekialo, ni Yesu yawanga na akiari okuwatuukako. 18 Ku owuziwa ni wagia, omuyaga omuzito gwatemuka kandi enyanza yawiiya. 19 Olwa waamala okuvuga owuliire owukasuga emaeli isatu kugia ine, waawona Yesu na agenda-genda ku amanzi na ari ampi okuwatuukako. Owuti wuawa-amba ino, 20 ni Yesu yawalaga otino, “Ono ni inze, mutawa no owuti.” 21 Awalonzi waae waasangaala okuwa nae mu owuato, kandi ku enyinga entono, owuato wuagowa ku ekialo aa waagianga.
22 Enkio walwo, omurima ogwa awantu awangi awa Yesu ya-aa okuria awaasigala engereka indi eya enyanza eya Galiili waria, waagia wamanya mbwe no owuato wulala wuengʼene niwuo owuawanga ao. Lwona waamanya mbwe awalonzi awa Yesu niwo awaawuniina, wasiawala ni wagia, Yesu iye na akiasigaale enyima. 23-24 Waamuagala asi ao oona, ni ngawakamutuukra iye namba awalonzi waae. Waawona amaato agaaemanga ku omugizi ogwa Tiberiasi ni gagowa a-ampi ni aa awantu waaria emikaati, no Omwami yamala okuikazia Katonda aria. Kutio waaganiina wagia Kapernaumu okugia okumuagala eyo. Yowa 6:11
Yesu nio omukaati ogugera na awantu wawa no owulamu
25 Olwa awantu wano waamutuukra na ari engereka indi, waamuwuuzia watino, “Omugerezi, otuukre eno enyingaaki?”
26 Yesu yawairania na awalaga otino, “Kuwuene munyagarrenga mala ku emikaati egia izo mwariire ma muiguta, ni ngʼani ku ewilago ewia amankono ewia mwamiire okuwona yaaya. Yowa 2:11 27 Mutakola emirimo okutuukra okuria okutawuuza. Ni, mukorre okuria okuwaao amiire goona, okwa *Omuzia owa Omuntu aaza okuwa-aa. Iye nio owa Katonda Ise amiire okulagana mbwe aganyire nae.”
28 Nikuemao waamuwuuzia watino, “Ekia tusugaane tukole kugere tukole emirimo egia Katonda aagala niki?”
29 Yesu yawairania otino, “Emirimo egia Katonda aagala mbwe mukole ne emilala — okuwa no okuganya ku omuntu owa yatuma.”
30 Kutio waamuwuuzia watino, “Amankonooki aga oesa okutukorra gatuweere ekilago, kugere tuwe no okuganya ku iwue? Ee, ooza okutukorraki? Math 12:38; Mari 8:11; 13:22; Yowa 4:48; 1Kori 1:22 31 Waaguukwa wiifu waaria *maana ni waawanga mu ekeewa mala kiomo kwajojwa mbwe, ‘Yawa-aa omukaati ogwaema ku igulu warie.’ Okuf 16:4, 15; Emba 11:7–9; Neem 9:15; Zabu 78:24
32 Yesu yawairania otino, “Kuwuene mbalaga mbwe ngʼani Muusa nio owawa-aa omukaati ogwaema ku igulu yawa, ni ni Soifu Katonda nio owawa-aa omukaati ogwa kuwuene okuema ku igulu. 33 Aeniki inze ni inze omukaati ogwa Katonda aezania, owaika ansi ku ekialo, na aema ku igulu kandi ni inze oesana owulamu ku awantu awa ku ekialo.”
34 Awantu awo waamuirania watino, “Omukangasi, okutanikra nyingeeno tueeko omukaati ogwo.” Yowa 4:15
35 Yesu yawairania otino, “Inze ni inze omukaati ogwa no omuntu ariire, awa no owulamu. Onyizreko kandi awe no okuganya ku inze, omuntu oyo ngaaza okuwurra enzala, lwona ngaaza okuwurra owulwo yaaya. Yowa 4:13–14; 6:48–58; 7:37 36 Ni mala kiomo nyawalaga, inywe mumiire okumbona, ni kukawa kutio mukiawula no okuganya ku inze. Yowa 20:29; 16:9 37 Awantu woona awa Katonda Ise ampeere, waaza okunyizako. Kandi awulao namba omuntu omulala onyizreko, owa nyiza okurumusia. Yowa 17:2, 24 38 Aeniki nyaema ku igulu nyika ansi ku ekialo okuuza okukola okuagala okwa Katonda owantuma, ni ngʼani okuuza okukola okuagala kwange omwene yaaya. Mari 14:36; Yowa 4:34 39 No okuagala okwa owantuma kuri mbwe ntaaza nyateesia namba omulala ku awa ateere mu amakono gange, ni mbwe nyize mbaziusie waeme ku awafu Owuire owua Owutuuko. Yowa 10:28; 17:12; 18:9 40 Ni kutio aeniki okuagala okwa Soifu Katonda kuri mbwe omuntu-umuntu oteere omwoyo gwae ku inze Omuzia waae kandi oweere no okuganya ku inze, omuntu oyo aaza okutuukra owulamu owutariwua kandi Owuire owua Owutuuko ndimuziusia awe omulamu kandi.” Yowa 5:24
41 Ingʼana eria Yesu yawoola mbwe ni iye omukaati oguema ku igulu guika ansi ku ekialo riagera awakangasi awa Awayaudi wawona uwiiwi nae. 42 Waawuuzia watino, “Ono ngʼani Yesu omuzia owa Yoseefu oria? Awiiwuzi waae ngatuwamanyire geeza? Katio nyingeeno areeta otie okuwoola mbwe yaika ansi ku ekialo na aema ku igulu?” Mari 6:3
43 Yesu yawairania otino, “Mureke okuwona ni inze uwiiwi ku ekia mbalagre kino. 44 Awulao omuntu ooza yaanyizako ni kutari mbwe Soifu Katonda owantuma nio omukuluule na amureeta ku inze. No omuntu onyizreko, nyiza okumuziusia Owuire owua Owutuuko. 45 Omulala ku Awagambi awa Katonda yajoja otino, ‘Awantu woona warigererwa ni Katonda.’ Isaa 54:13 Omuntu otegerezia amangʼana aga Soifu Katonda kandi oigerera okuema ku iye, nio onyizako. 46 Awulao omuntu omiire okuwona Katonda Ise ogawuuke ni inze owaema ku Katonda. Inze engʼene ni inze omiire okumuwona. Yowa 1:18
47 “Mbalaga kuwuene mbwe omuntu-umuntu oweere no okuganya ku inze ari no owulamu owutariwua. 48 Inze ni inze omukaati ogwa no omuntu ariire, awa no owulamu. Yowa 6:35 49 Ee, waaguukwa wiinyu waaria maana mu ekeewa, ni kukawa kutio woona waafwa. 50 No owa muri nae ano, nio omukaati oguika ansi okuema ku igulu ogwa no omuntu ariire ngafwa yaaya. 51 Inze ni inze omukaati oguri no owulamu ogwaika ansi okuema ku igulu. Omuntu-umuntu oriire omukaati guno aaza okuwa omulamu amiire goona. Omukaati ogwo, no omuwiri gwange ogwa nyesanira awantu woona ku ekialo, kugere wawe no owulamu.”
52 Nikuemao enda ezia awakangasi awa Awayaudi ziayia ni ingʼana rino mala watanika okuwoola agati yaawu aweene no owululu ino watino, “Omuntu ono aesa okutu-aa omuwiri gwae otie mbwe turie?”
53 Yesu yawairania na awoola otino, “Kuwuene mbalaga mbwe ni mutariire-uria omuwiri ogwange kandi munywe amasaai gange, inze Omuzia owa Omuntu, muwula no owulamu chee! 54 No omuntu-umuntu oriire omuwiri gwange kandi yanywa amasaai gange, iye ari no owulamu owutariwua kandi nyiza okumuziusia Owuire owua Owutuuko. 55 Aeniki omuwiri gwange no okuria kuwuene kandi amasaai gange ne ekinywewua kuwuene. 56 Oriire omuwiri gwange kandi anywe amasaai gange, aaza okuwa ni inze alala amiire goona kandi noona nyiza okuwa nae alala. Yowa 15:4–5 57 Mala kiomo Soifu Katonda omulamu yantuma kandi ndio omulamu ku amaani gaae, nintio lwona omuntu oriire omuwiri gwange aaza okuwa omulamu ku amaani gange. 58 Inze ni inze omukaati ogwaika ansi ni guema ku igulu. Waaguukwa wiinyu waaria maana ni waafwa, no omuntu-umuntu oriire omukaati guno iye aaza okumenya owulamu owutariwua.” Mari 14:22–24; 1Kori 10:16 59 Amangʼana gano Yesu yagawoola na agerera awantu mu *esinagoogi ku omugizi ogwa Kapernaumu.
Owungi owua awantu awaalondanga Yesu wamurekere
60 Olwa awalonzi awa Yesu waawurra amangʼana gano, waawoola watino, “Eno ne engerera enkalu efwanana etie eno? Naanu ooza yaganya nayo?” 61 Yesu yawanga na amanyire mbwe awalonzi waae wawona uwiiwi ne engerera yaae eyo. Kutio yawalaga otino, “Kuwuene amangʼana aga mboorre ago ngagasugaane gawayiisie enda? 62 Ni katio kuuza okuwa kutie ni muuza okuwona Omuzia owa Omuntu na aniina ku igulu aa yawanga ni yawanga na akiari okuika ku ekialo kuno? 63 *Omwoyo Omweru ogwa Katonda nio ogera na awantu wawa awalamu; omuntu na amaani aga omuwiri omusaasa awula owuesani owua okureeta owulamu. Amangʼana aga mbalaga gagera ni mutuukra Omwoyo Omweru oreeta owulamu. Yowa 3:5–8; 1Kori 15:45; 2Kori 3:6 64 Kukawa kutio, wario awandi ku inywe awawula no okuganya.” Yesu yawoola otio aeniki yawanga na amiire okumanya kale okuemera yatanika okuwagerera, mbwe ni naanu agati yaawu owawulanga no okuganya kandi owaazanga okumuguzia. Yowa 13:11; 16:9 65 Yesu yagia emberi na awoola otino, “Kino nikio ekiagera ni mbalaga mbwe awulao omuntu ooza yanyizako ni kutari mbwe Soifu Katonda nio omukuluule na amundeetako.” Yowa 6:44
66 Okuemera enyinga ezio, owungi owua awantu awaamulondanga, watanika okuirana enyima wareka okumulonda.
67 Yesu yawuuzia awalonzi waae ikumi ni wawiri otino, “Inywe mwona muagala okundeka mugie?”
68 Simioni Petro yamuirania otino, “Omwami, ifwe tukagia ku anu ni tukurekere? Iwue ni iwue ori na amangʼana agagera no omuntu awa no owulamu owutariwua. 69 Turi no okuganya kandi tumanyire mbwe iwue ni iwue Omweru oemere ku Katonda.” Mari 8:27–30 Mari 1:24
70 Nikuemao Yesu yawairania otino, “Ngʼani inze owawalowola mwona inywe awantu ikumi ni wawiri? Ni kukawa kutio, omulala ku inywe ari ekikeeno!” 71 (Ano Yesu yagamba-gambanga ku Yudaasi omuzia owa Simioni Omuiskarioti owamuguzia lunyima, kukawa mbwe yawanga omulala ku awalonzi ikumi ni iwiri waria.) Yowa 12:4

6:2 Yowa 2:23

6:3 Math 5:1

6:4 Yowa 2:13

*6:7 Edinaari mia wiwiri gaagana na amasendi aga omuntu aesa okuoloolwa ku emirimo egia emienzi munaane.

6:8 Mari 1:16; 13:3; Yowa 1:40; 12:22

6:11 Yowa 21:9, 13

6:14 Owuiz 18:15, 18; Luuk 7:16; Yowa 1:21; 4:19; 7:40; 9:17; Awat 7:37; 13:32

6:15 Yowa 5:13

6:23-24 Yowa 6:11

6:26 Yowa 2:11

6:30 Math 12:38; Mari 8:11; 13:22; Yowa 4:48; 1Kori 1:22

6:31 Okuf 16:4, 15; Emba 11:7–9; Neem 9:15; Zabu 78:24

6:34 Yowa 4:15

6:35 Yowa 4:13–14; 6:48–58; 7:37

6:36 Yowa 20:29; 16:9

6:37 Yowa 17:2, 24

6:38 Mari 14:36; Yowa 4:34

6:39 Yowa 10:28; 17:12; 18:9

6:40 Yowa 5:24

6:42 Mari 6:3

6:45 Isaa 54:13

6:46 Yowa 1:18

6:48 Yowa 6:35

6:56 Yowa 15:4–5

6:58 Mari 14:22–24; 1Kori 10:16

6:63 Yowa 3:5–8; 1Kori 15:45; 2Kori 3:6

6:64 Yowa 13:11; 16:9

6:65 Yowa 6:44

6:69 Mari 8:27–30

6:69 Mari 1:24

6:71 Yowa 12:4