13
Barnabas laaua ma Saul e heunatia TeAitu Tapu ki oo no mee naa heuna TeAtua
1 E mee naa pure TeAtua maa naa tisa te lotu e ffai i naa tama te lotu i Antiok. Naa tama naa ko:
Barnabas,
Simeon, ttama e taapaa ma ko Naiger,
Lusius, te tama i Sairin,
Manaen, ttama ni purutia naa maatua Herod,
aa ko Saul.
2 Te saaita naa tama naa ni hakapakuu ka lotu i TeAtua raa, TeAitu Tapu raa ki mee ake ki laatou, “Hakatapu mai Barnabas laaua ma Saul ki heunatia laaua aku heuna ni tuku atu ki laaua.”
3 Naa tama naa ni hakapakuu ka taku, teenaa hakapiri iloo naa rima laatou ki aruna te takarua naa, araa heunatia iloo laatou te takarua naa ka oo.
Paul laaua ma Barnabas i Cyprus
4 Barnabas laaua ma Saul ni heunatia TeAitu Tapu ka oo ki Selusia, teenaa kkake iloo i te vaka raa no tere ki te henua e ttapa ma ko Cyprus. 5 I te saaita te takarua naa ni ttae ki Salamis raa, laaua ni hakaea te Lono Taukareka TeAtua raa iloto naa hare lotu naa Jew. Te takarua naa ni ttaka ma John Mark ki tokonaki ki laaua.
6 Naa tama naa ni oo no ttae iloo ki telaa vasi te henua naa ki te matakaaina e ttapa ma ko Pafos. Teenaa ki ttiri laatou i te Jew e mee ana pakava, tana inoa ko Bar Jesus, aa te tama naa e hai maa ia se pure TeAtua. 7 Te tama pakava naa ni vaisoa ma te hakamau te henua naa. Te inoa te hakamau naa ko Sergius Paulus, se tama e iloa i naa vana. Teenaa Barnabas laaua ma Saul ni arumia te hakamau naa ki oo ake kiaa ia, i te aa i aa ia e hii hakannoo ki naa taratara TeAtua. 8 Tevana iaa te takarua naa ni sahea peenaa Elimas (teenaa ko te inoa haka Greece te tama pakava naa), i te hakamau raa e usuusuhia a ia ki see lotu i Jesus. 9 Teenaa ki tau TeAitu Tapu raa i Saul (telaa inoa aana ko Paul): a ia ni ttoka tonu ki te tama pakava raa no mee ake, 10 “Koe se tamariki Satan! Koe naa ko te tama e hakassara naa vana hakkaatoa e ttonu. Koe e taka ma te kau sosorina tippua, aa naa vana e ttonu TeAtua raa e haia a koe peenaa ma ki hurisia ki mee ma ni vana hakalellesi. 11 Naa hakkaitoa TeAtua raa teenei ku pakkuu atu kiaa koe; oo karamata ma ki ppuni aa koe ma ki taka too saaita see kite i naa maarama te ao.”
I te saaita naa lokoi raa, te nnehu raa ku uhi ake i naa karamata Elimas, teenaa sare iloo ia no ssee se tama ki tauhia tana rima no taakina a ia. 12 Te saaita te hakamau naa ni kite maa naa karamata Elimas ku ppuni raa, a ia ni iloa maa naa taratara e mee i Jesus raa ni taratara maaoni, i aa ia ni maasaro iloo i naa akonaki te takarua raa e kauake i TeAriki.
Paul laaua ma Barnabas i Antiok i loto Pisidia
13 Paul laatou ma naa tama e ttaka ma ia raa ni ffana i Pafos no tere iloo no tae ki te matakaaina Perga iloto Pamfilia. Teenaa John Mark ni masike i te kina naa no ahe ki Jerusalem. 14 Naa tama naa ni massike hoki i Perga no hakataka ki Antiok iloto Pisidia. I te Sabat raa, laatou ni oo no uru atu ki loto te hare lotu naa Jew raa no nnoho ki laro. 15 Te saaita naa taratara iloto naa Loo Moses aa ma naa taratara naa pure TeAtua raa ni oti te paaua ake raa, naa hakamau te hare lotu raa ki kkave laatou taratara peelaa ki Barnabas laaua ma Saul, “Naa taaina maatou nei. Ki mee se tama i koorua e hiihai maa ia ki mee se taratara maana ki tokonaki ki naa tama nei, e taukareka, koorua taratara.”
16 Teenaa masike iloo Paul ki aruna no ssau atu tana rima ki hakannoo ake naa tama naa, teenaa kaamata iloo ia te taratara, “Kootou naa tama i Israel aa ma naa tama hakkaatoa i naa henua sara teelaa e lotu i TeAtua: kootou hakannoo mai! 17 TeAtua teelaa e lotu ai te kanohenua Israel raa ni tini maa naa tippuna taatou raa ko tana kanohenua, teenaa naa tama naa ni haia a Ia no tammaki iloo i te saaita naa tama naa ni nnoho ma ni horau i Egypt, aa iaa Ia se Atua e haimahi raa, te kanohenua Israel raa ni lavaa te taakina a Ia no hakattaha i Egypt.✡ Ex 1.7; 12.51 18 Niaaina maa naa tippuna taatou raa ni see llono taratara raa, TeAtua ni mmata ake hakaraaoi koi ki laatou iloto naa setau e matahaa laatou ni ttaka vaaroto mouku.✡ Num 14.34; Deut 1.31 19 TeAtua ni seua a-Ia naa kanohenua e hitu iloto no kauake naa kerekere naa tama naa ki nohoria ana tama.✡ Deut 7.1; Josh 14.1 20 E kaamata mai iloo i te saaita naa tippuna taatou raa ni ttae no nnoho i Egypt no tae mai ki te saaita Canaan ni nohoria laatou raa, naa setau raa e tae iloo ki te haa naa rau maa te mataarima.✡ Judg 2.16; 1 Sam 3.20
“Kimuri te ssao naa raa, TeAtua ni hakanoho ana tama ki hakatonutonu te kanohenua Israel no tae iloo ki te ssao Samuel, te pure TeAtua. 21 Araa te saaita te kanohenua naa ni ssee ki TeAtua ki kauake se tuku ma laatou raa, TeAtua ni hakanoho Saul te tama Kish i te manava Benjamin, ki noho no tuku i naa setau e matahaa.✡ 1 Sam 8.5; 10.21 22 Ki oti raa hanaa iloo Ia Saul no hakanoho David ma se tuku. Teenei naa taratara TeAtua ni mee i David: ‘Nau e kite maa David, te tama Jesi, e taka ma te tiputipu teelaa e hiihai ai nau. A ia naa se tama ma ki oti ku haia a ia naa mee katoo nau e hiihai maa ia ki mee.’✡ 1 Sam 13.14; 16.12; Ps 89.20 23 Aa teelaa se mokopuna David raa ni heunatia mai TeAtua ki hakasao te kanohenua Israel, tana inoa ko Jesus. Teenaa ni purepure TeAtua ni takkoto imua. 24 Te saaita Jesus seki kaamata ana heuna raa, John ni hakaea ki te kanohenua katoo Israel raa ki tiiake naa haisara laatou aa laatou ku too te hakaukau tapu.✡ Mk 1.4; Lk 3.3 25 Aa i te saaita John ni taupiri ki hakaoti ana heuna raa, a ia ni taratara ake peelaa ki naa tama i te kina naa, ‘Kootou e mannatu maa nau ko ai? Nau nei seai ko te tama e taaria kootou. Tevana iaa kootou hakannoo! Te tama e taaria kootou naa ma ki au imuri aaku, aa nau nei see tau te uiia a nau ana taka e hakao.’✡ Mt 3.11; Mk 1.7; Lk 3.16; Jn 1.20,27
26 “Aku taaina nei, naa mokopuna Abraham, aa kootou naa tama i naa henua sara e lotu i TeAtua: te taratara TeAtua e mee maa Ia e hakasao te henua ki ora raa, e taratara i taatou! 27 Naa tama e nnoho i Jerusalem aa ma naa hakamau laatou raa ni see illoa maa Jesus ko te tama e hakasao te henua ki ora. Naa tama naa hoki ni see illoa hakaraaoi i naa taratara naa pure TeAtua teelaa e paaua laatou i naa Sabat hakkaatoa. Tevana iaa naa taratara naa pure TeAtua raa ni haia laatou no ttino maaoni i te saaita Jesus ni mee pakavaina laatou. 28 Niaaina ma naa tama naa ni see hai mee ni lave i Jesus ki taia laatou ki mate raa, naa tama naa ni mee ake ki Pilate ki taia te Tama raa ki mate.✡ Mt 27.22-23; Mk 15.13-14; Lk 23.21-23; Jn 19.15 29 Te saaita naa tama naa ni oti te haia mai laatou naa vana katoo teelaa ni tarataraina te Laupepa Tapu iaa Ia raa, te haitino Jesus ni hanaa mai laatou i te kros raa no hakamoeria ki loto te kava.✡ Mt 27.57-61; Mk 15.42-47; Lk 23.50-56; Jn 19.38-42 30 Tevana iaa TeAtua ni hakamasikeria a Ia te Tama naa i te mate. 31 Aa i te lopo aso raa, a Ia ni hakasurasura peenaa ki naa tama teelaa ni ttaka ma ia i tana hakataka mai ana i Galilee ki Jerusalem. Teenei naa tama ni kkite i aa Ia naa ku hakaea i naa vana laatou ni kkite raa ki te kanohenua Israel i te saaita nei.✡ Acts 1.3
32 “Maaua nei e hakaea atu te Lono Taukareka nei ki kootou: Te mee TeAtua ni purepure ake ki naa tippuna taatou 33 maa Ia ma ki oti ku haia a Ia raa, teenei ku haia a Ia ki ttino ki kkite taatou, ana mokopuna. Teenaa Jesus e hakamasikeria a Ia i te mate. Teenei ku mee pee ko naa taratara David ni sissii iloto te ssoa tana Psalm:✡ Ps 2.7
‘A koe naa ko taku Tama;
te aso nei nau nei ku mee pee ko too Tamana.’
34 Teenei naa taratara TeAtua ni mee iaa Ia ma ki hakamasike Jesus i te mate, ki see takoto tana haitino no purau iloto te kava:✡ Is 55.3 (LXX)
‘Nau ma ki kauatu ki kootou naa hakaraaoi e ttapu, e ttonu iloo.
Teenaa ko aku purepure ni kauake ki David.’
35 Te Laupepa Tapu raa e taratara hoki peelaa:
‘Too Tama e Tapu nei ma ki see lavaa te tiiake koe ki moe no purau iloto te kava.’✡ Ps 16.10
36 I David ni haia a ia naa heuna TeAtua raa i tana saaita koi ora, aa i tana saaita ni mate raa a ia ni tanumia ma ana tammana, teenaa tana haitino ni moe no purau iloto te kava. 37 Tevana iaa te mee nei ni see sura ki te tama TeAtua ni hakamasike i te mate.
38 “Aku taaina nei. Maaua nei e fiffai maa kootou ki illoa maa naa haisara kootou naa e lavaa te uiia TeAtua i te vana Jesus ni mee naa. 39 Naa Loo Moses raa see lavaa te uii naa sara taatou. Jesus iaa e lavaa te haia a Ia naa ora naa tama e hakataakoto tonu iaa Ia raa ki mataffua. 40 Matamata hakaraaoi ki see ssura ki kootou naa mee ni tarataraina naa pure TeAtua raa:
41 ‘Hakannoo mai, kootou naa tama e taratara taussua iaa nau!
Aa llee naa mouri kootou aa kootou ku mmate!✡ Hab 1.5 (LXX)
I aa nau ma ki mee taku vana ki kootou i te saaita kootou koi ora.
Niaaina maa se tama e taratara atu ma ki illoa kootou raa,
kootou ma ki hai maa nau see lavaa te mee peenaa!’ ”
42 Te saaita Paul laaua ma Barnabas ni massike i te hare lotu naa ki oo raa, naa tama i te kina naa ni taratara ake ki ahe ake laaua i te ssoa te Sabat raa no kauake hoki ni taratara i naa mee nei ki hakannoo laatou. 43 I te saaita te henua ni masseu i te hare lotu raa, e tammaki iloo naa Jew aa ma naa tama i naa henua sara, teelaa ku lotu i TeAtua raa, ni oo atu vaamuri Paul ma Barnabas. Te takarua naa ni taratara ake hakaraaoi iloo ki naa tama naa ki taaohi manava peenaa i te manava laaoi TeAtua.
44 I te ssoa te Sabat raa, e taupiri maa teelaa ko te kanohenua hakkaatoa i te matakaaina naa ni oo ake no hakannoo ki naa taratara TeAriki. 45 Te saaita naa Jew raa ni kkite i te tammaki naa tama e oo ake raa, laatou ni manava haaeo iloo i Barnabas ma Paul, teenaa ffuri iloo laatou no mee maa naa taratara Paul raa e ssara, ka sasaakiria laatou Paul. 46 Tevana iaa Paul laaua ma Barnabas ni seai iloo ki kkapo i naa taratara laaua e kauake ki naa tama naa; laaua ni taratara ake peelaa, “E taukareka maa te Lono Taukareka TeAtua raa e kauatu ki kootou naa Jew raa imua. Aa i kootou ni see hii hakannoo ki naa taratara naa ka mannatu kootou maa kootou see tau te too te ora e takoto no takkoto hakaoti raa, teenei kootou ki tiiake maatou aa maatou ku oo no hakaea te lono nei ki naa tama i naa henua sara. 47 I te aa TeAtua ni taratara mai ki maaua peenei,
‘Koe e hakatuuria a nau ma se lamu e ura atu ki naa tama i naa henua sara,
aa ma se maarama ki naa tama katoo i te maarama nei ki hakassaoria a nau laatou.’ ”✡ Is 42.6; 49.6
48 Te saaita naa tama i naa henua sara raa ni llono i naa taratara nei raa, naa tama naa ni fiaffia iloo ka hakanau i naa taratara TeAtua. Teenaa naa tama ni hakamaatinoria TeAtua ma ki oti ku nnoho hakaoti ma Ia raa ni ffuri katoo no lotu iaa Ia.
49 Naa taratara TeAtua naa ni ttoha vaaroto te kina naa hakkaatoa. 50 Tevana iaa naa Jew raa ni sassare ka usuusuhia laatou naa hakamau te matakaaina naa laatou ma naa haahine hakamaatua teelaa e lotu i TeAtua. Teenaa kaamata iloo naa tama naa te haia pakavaina laatou Paul laaua ma Barnabas, ka kerekereia laatou te takarua naa ki hakattaha i te kina naa. 51 Te takarua naa ni ffuri no tahitahi naa kerekere e mmau i naa ororo vae laaua naa ki illoa naa tama raa maa naa vana laatou raa e ssara, teenaa oo iloo laaua ki Aikonium.✡ Mt 10.14; Mk 6.11; Lk 9.5; 10.11 52 Naa tama te lotu i Antiok raa ni nnoho ka fiaffia, teenaa TeAitu Tapu raa ni takoto iloto naa hatumanava laatou.
✡13.17 Ex 1.7; 12.51
✡13.18 Num 14.34; Deut 1.31
✡13.19 Deut 7.1; Josh 14.1
✡13.20 Judg 2.16; 1 Sam 3.20
✡13.21 1 Sam 8.5; 10.21
✡13.22 1 Sam 13.14; 16.12; Ps 89.20
✡13.25 Mt 3.11; Mk 1.7; Lk 3.16; Jn 1.20,27
✡13.28 Mt 27.22-23; Mk 15.13-14; Lk 23.21-23; Jn 19.15
✡13.29 Mt 27.57-61; Mk 15.42-47; Lk 23.50-56; Jn 19.38-42
✡13.33 Ps 2.7
✡13.34 Is 55.3 (LXX)
✡13.35 Ps 16.10
✡13.41 Hab 1.5 (LXX)
✡13.47 Is 42.6; 49.6
✡13.51 Mt 10.14; Mk 6.11; Lk 9.5; 10.11