1 Nä́ˀi hä̖ä̖wí naphaḏe ihayḏi Jesus oe Galilee nange i̖ˀge tꞌä̖hkí nayiˀ. Judea nangepiyeˀ wínamääpí, in Huḏíyoví pꞌóˀḏéḏíˀin háḏíḏíḏa̖ˀmân dítu̖máa háḏíḏí óehéyíˀin dâytu̖wä̖máaḏí. 2 In Huḏíyoví shánkîˀḏi púnúˀ naná, dáyˀóhkhu̖u̖teˀâykwꞌóeˀóˀi shánkîˀḏi gin dâytu̖ˀoˀ. 3 Heḏiho Jesus-ví tíˀûuwindi óetu̖ˀan, “Nä́weḏi ópûn heḏi oe Judea nangepiyeˀ unmú-í, heḏânho in tꞌowa uvíˀpiyeˀ dívíwhä̖yundeˀin iwe diyiˀindi i pínnán tꞌôe biˀoˀin wóemúníḏí. 4 Toˀwí in tꞌowaḏi keeˀeeḏi óetaa-íˀin nadaˀḏi kaaḏibo háawên wíˀiˀopí. Heḏânho ki̖ˀbi hä̖ä̖wí bikanhondi, ú̖khâyˀä̖ˀ toˀwên tꞌä̖hkíví páaḏépiyeˀ biˀâ̖a̖míˀin.” 5 Haˀwâa óetu̖ˀan, gá tobá iví tíˀûuwin dimuu wänboˀ ivíˀpiyeˀ wíḏívíwhä̖yundepíḏân. 6 Jesus-di ovâytu̖ˀan, “Naagîˀ ihayḏi waˀ wíḏînnáhpí, hewänbo ungîˀ-á hä̖̂ä̖ḏi wänbo tꞌä̖hkí híwó̖ˀ dihayḏi únná. 7 In tꞌowa Yôesi Táḏá dâytaapíˀin dimuuˀin háˀto wovâytꞌáy-í, hewänbo naa-ân dítꞌay, gá dovâytu̖máaḏân inbí yä̖ˀḏâapí tsiyekan niˀgeḏi. 8 Unnân wáy dínshánkîˀḏináˀ diwepiyeˀ bípûn. Naa-á waˀḏi wóˀmänpí híwó̖ˀ dihayḏi naagîˀ wínanáhpíḏí” kin ovâytu̖ˀan. 9 Heḏihoˀ oe Galilee nange iwebo iwóyí̖ˀ.

10 Iví tíˀûuwin oe dínshánkîˀḏináˀ diwepiyeˀ dimää ihayḏi tíˀúugéḏí i wáˀ namää, hewänbo kaaḏibo-ân namää, keeḏibo-á yoe. 11 In Huḏíyoví pꞌóˀḏéḏíˀindi ee dínshánkîˀḏináˀ diwe óetu̖wä̖máa, heḏi dívítsikaˀmáa, “Wáyho i toˀ?” 12 In báyékí tꞌowa iwe diyiˀin báyékí dívíkaahíˀmáa iví̖ˀgeḏi. Wên ditû̖ˀ, “Híwó̖ˀdi sen namuu” gin. Wây-á ditû̖ˀ, “Yoe, handá yoe. Iḏi báyékí tꞌowa in taˀgen namuu iweḏi ovâyyâaˀoˀ.” 13 Hewänbo tꞌä̖hkí in tꞌowa in Huḏíyoví pꞌóˀḏéḏíˀin dâykhuwôedaˀmáaḏí kaaḏibo iví̖ˀgeḏi dívíhíˀmáa.

14 I shánkîˀḏi píngé hayḏi naphaḏe ihayḏi Jesus i méesate hayˀi ee natsꞌú̖ heḏi in tꞌowa ovâyhá̖ˀoˀ. 15 In Huḏíyoví pꞌóˀḏéḏíˀin ovâyháaˀandi ditú̖, “Hândiḏangú nä́ˀi sen hânho ûnhanginná, toˀwíḏí óehá̖ˀanpí wänboˀ?” 16 Jesus-di ovâytu̖ˀan, “Naví há̖hkan navíˀinda̖ˀ wíḏînmuupí, hewänbo i dísandivíˀin wáˀ ûnmuu. 17 In toˀwên háa Yôesi Táḏá natú̖ waa dikandaˀindáho dínhanginpúwí naví há̖hkan niˀgeḏi, háa Yôesi Táḏá natú̖ waa dikandaˀindáho dínhanginpúwí naví há̖hkan niˀgeḏi, háa Yôesi Táḏávíˀweḏi dînˀä̖ä̖ˀin heḏiháa naví ánshaa i̖ˀgeḏibo dáypihíˀmáaˀin. 18 In toˀwên inbí ánshaa dínmuuˀiḏa̖ˀ dívíhéeˀoˀindá dívípitegé-íˀin didaˀ. Hewänbo toˀwên i ovâysandiˀ kwꞌáye óetegé-íˀin didaˀindá in taˀgen dívíhéeˀoˀ, heḏá inbí píˀnä́ khóˀyé-á hôeyó wänbo wíḏâymáapí. 19 Moses-di Yôesi Táḏáví tsontu̖u̖ wovâyta̖ˀnanpíˀan, hewänbo wénä wí wänbo un iví ta̖ˀkan wívînˀaˀgindopí. Háaḏan naa díhéyíˀin ídaˀ?” 20 Toˀwíḏí in tꞌowa yâaḏi óetu̖ˀan, “Háaḏan untú̖, toˀwí nadaˀ wóehéyíˀin? U̖-á wí yä̖ˀḏâapîˀ pꞌoewa̖a̖hâ̖a̖ḏi wóemáa, heḏânho haˀwâa untú̖.” 21 Jesus-di ovâytu̖ˀan, “Wên pínnán tꞌôe kaykhanwówá thaa iwe dáyˀandibo un tꞌä̖hkí wovâyháaˀan, 22 hewänbo undá unbí eˀnûn áyyä̖̂ä̖ in Huḏíyoví kꞌewe̖ˀ taaḏi bîntaaˀoˀ inbí thaa dínnáˀ dihayḏi tobá kaykhanwówá thaa nanân wänboˀ, gá hä́nˀoe Moses-di han wovâyyôndân. (Moses-á i páaḏéˀi wínamuupí nä́ˀin khuu iˀandiˀ, hewänbo in shánkí hä́nˀoeˀindáho hanho dívíˀan.) 23 Nää wí enúkáy nä́ˀin kꞌewe̖ˀ taaḏi óetaaˀoˀ kaykhanwówá thaa nanân wänboˀ, heḏânho Moses-ví tsontu̖u̖ wívînˀaˀginhá̖nú-ípíḏí. Heḏi háaḏan handi naa-áḏí ítꞌay wí sen túuˀú tꞌä̖hkíbo dônhehkháaˀandi kaykhanwówá thaa nanân wänboˀ? 24 Wí hä̖ä̖wí háa pu̖wä̖ḏi nakeetꞌóeˀin bînwänpimûˀḏiboˀ wesebo wíˀítú̖nípí, ‘Kinnân namuu,’ hewänbo páaḏé á̖yîngiḏi bînnuwä̖́ˀí-á háa namuuˀin, heḏânho únkoeḏí-í ítú̖níḏí taˀgendi háa namuuˀin.”

25 Wên tꞌowa ee Jerusalem diweˀin ditú̖, “Ti nä́ˀi sen i toˀwí naˀinbí tsonnindi óehéyíˀin didaˀi wínamuupíˀan? 26 Binmúˀḏí, hä̖ˀin tꞌowa tꞌä̖hkíví páaḏépiyeˀ ihíˀmáa, heḏi toˀwí wänbo háabo wínatû̖ˀpí óewóyí̖ˀníḏí. Tigú in tsonnin dívíwhä̖yunde nä́ˀi-ân namuu i toˀwí Yôesi Táḏáḏí óesogekhâymáaˀiˀ tꞌowa ovâyˀaywoeníḏí. 27 Hewänbo kavêe i-á wínamuupí. I toˀwí Yôesi Táḏáḏí óesogekhâymáaˀiˀ tꞌowa ovâyˀaywoeníḏí naˀä̖ä̖ ihayḏá, toˀwí wänbo wíˀûnhanginnánípí wä̖́hä̖̂ä̖wi namuuˀin, hewänbo tꞌä̖hkíḏíbo gínhanginná wä̖́hä̖̂ä̖wi nä́ˀi sen namuuˀin.”

28 Jesus-di i méesate hayˀi iwe ovâyhá̖ˀoˀ ihayḏi kaygi ovâytu̖ˀan, “Ítû̖ˀ únhanginná toˀwí omuuˀin heḏá wä̖́hä̖̂ä̖wi omuuˀindá. Naa wíˀbo opichanpóeḏíbo wóˀä̖ä̖pí. I toˀwí naa dísandiˀ taˀgendi nawówáyiˀ, heḏi undi wívîntaapí, 29 hewänbo naaḏá dótaa, gá ivíˀweḏi oˀä̖ä̖ḏân, heḏá iḏá dísan.” 30 Jesus-ví híˀ ûnmuuḏi óepankéyíˀin didaˀ, hewänbo óekéyí ihayḏi waˀ wíˀûnnáhpíḏí toˀwíḏí wänbo wíˀóeyâ̖ˀpí. 31 Hewänbo báyékí tꞌowa iwe diyiˀin ivíˀpiyeˀ dívíwhä̖yu̖. Kin ditû̖ˀ: “I-ânkun i namuu Yôesi Táḏáḏí óesógeˀiˀ tꞌowa ovâyˀaywoeníḏí. Wíyá toˀwí-á háˀto naˀä̖́ä̖-í shánkí báyékí pínnán ikeeya̖míḏí nä́ˀi senbíˀweḏi.”

32 In Pharisees ditꞌoe in tꞌowa nä́ˀi hä̖ä̖wí Jesus-ví̖ˀgeḏi dívíkaahíˀmáaḏí, heḏiho indáḏí heḏá in owhaˀ pꞌóˀḏéḏíˀindáḏí wên sundaḏo i méesate hayˀi dâyˀá̖yí̖ˀdoˀin ovâysan óepankéyíḏí. 33 Jesus-di in tꞌowa ovâytu̖ˀan, “Hây tä̖hkíḏa̖ˀ undáḏí dáywóyí̖ˀní, heḏáháˀ owáymän i dísandivíˀwepiyeˀ. 34 Heḏáháˀ undá dínuwä̖́-í, hewänbo háˀto díshaa-í. Wáy naa omän diwepiyeˀ wíˀúnpu̖hkoeḏí-ípí.” 35 In Huḏíyo tsonnin dívítu̖ˀan, “Wáypiyan nä́ˀi sen namän? Natû̖ˀ háˀto âysháa-í gin. Ti namän gáhân wáy in Huḏíyo diwaḏekwꞌó̖ˀ deeyepiyeˀ, in Huḏíyo dimuupíˀin tꞌowaví yâa natháa-íḏí, hä̖ˀin Huḏíyo dimuupíˀin ovâyhá̖ˀa̖míḏí? 36 Iḏi dítu̖ˀan, ‘Undi dínuwä̖́-í hewänbo háˀto díshaa-í. Wáy ochangítꞌóe iwepiyeˀ wíˀúnpu̖hkoeḏí-ípí.’ Hânnangú iví híˀ ûntu̖ˀdaˀ?”

37 I tꞌä̖ˀgi shánkîˀḏi thaa-á shánkí hayˀi thaa namuu, heḏi Jesus iwe nawindi kaygi ovâytu̖ˀan, “Toˀwí napꞌoesáˀaaḏi navíˀpiyeˀ naˀä̖́ä̖-í isu̖wä̖́-íḏí. 38 Yôesi Táḏáví ta̖ˀnin diwe kinnân nata̖ˀmuu: Toˀwên navíˀpiyeˀ dívíwhä̖yundeˀinbí píˀnä́ khóˀyé wí pꞌoˀkꞌay waagibá dâymáa, heḏi i pꞌoe-á nawówátsipä̖yiˀi namuu.” 39 I pꞌoe i̖ˀgeḏi ihéeˀandi-á i Yä̖ˀḏâaˀi Pꞌoewa̖a̖hâ̖a̖-ân namuu, heḏi toˀwên ivíˀpiyeˀ dívíwhä̖yundeˀin i Yä̖ˀḏâaˀi Pꞌoewa̖a̖hâ̖a̖ dâykéyí. Hewänbo nä́ˀi Yä̖ˀḏâaˀi Pꞌoewa̖a̖hâ̖a̖-á waˀḏi wíˀovâymä́gipí, Jesus waˀḏi makówápiyeˀ wínapeepíḏí.

40 In tꞌowa nä́ˀin ovaytu̖máaˀin ditꞌoe ihayḏi wáy wên ditú̖, “Taˀgendi nä́ˀi-á Yôesi Táḏáví tukhe̖ˀbiˀ âytsíkhaˀmáaˀi namuu.” 41 Hewänbo wây-á ditú̖, “I-á namuu i toˀwí Yôesi Táḏáḏí óesógeˀiˀ tꞌowa ovâyˀaywoeníḏí.” Heḏá wáˀ wây-á ditú̖, “Hewänbo i toˀwí Yôesi Táḏáḏí óesogekhâymáaˀiˀ tꞌowa ovâyˀaywoeníḏí Galilee-wi wínamúnípí. 42 Ti Yôesi Táḏáví ta̖ˀnin diwe wínatú̖hpíˀan, i toˀwí iḏi óesogekhâymáaˀiˀ tꞌowa ovâyˀaywoeníḏí David-ví ây iweḏiˀibá namúní, heḏá oe Bethlehem-dá naˀaypu̖yä̖gítꞌóe, i búuˀúˀay David naˀaypu̖yä̖ iwebá.” 43 Heḏiho in tꞌowa Jesus-ví̖ˀgeḏi handa̖ˀ wídívíˀánshaamáapíḏí wêegeˀin dipóe. 44 Wáy wêndi óepankéyíˀin didaˀ, hewänbo toˀwíḏí wänbo wíˀóeyâ̖ˀpí.

45 In méesateˀin sundaḏo diwáymää in owhaˀ pꞌóˀḏéḏíˀindá heḏá in Pharisees-á dikwꞌó̖ˀ diwepiyeˀ, heḏi in sundaḏo ovâytsikáyin, “Heḏi háaḏan i sen wívînmaapí?” 46 Indi in Pharisees ovâytu̖ˀan, “Hä̂nhay wänbo wí toˀwí wíˀihéeˀanpí hä̖ˀi sen ihéeˀo waagibá.” 47 In Pharisees-di ovâytsikáyin, “Ti un wáˀ in taˀgen namuu iweḏi iḏi wovâyyâaˀan? 48 Ti wíˀúnhanginnáhpíˀan wîˀ wänbo naˀin tsonnindá heḏá naˀin Pharisees-á ivíˀpiyeˀ wíˀívíwhä̖yundepíˀin? 49 Yôesi Táḏáḏí nä́ˀin tꞌowa ivíˀpiyeˀ dívíwhä̖yundeˀin ovâytuchä̖nukhâymáa, indá i tsontu̖u̖ Moses itaˀnandi wíḏâytaapí.” 50 Wí sen in diweḏi Nicodemus gin nakhá̖wä̖́ˀiḏi ovâyhéeˀan, i-á hä̂nhaybo Jesus-víˀpiyeˀ namääˀiˀ namuu. 51 Kinnân ovâytu̖ˀan: “Wígínkoeḏipí gitú̖níḏí háa wí toˀwí híwó̖ˀ háa híwó̖ˀpí iˀannin páaḏé iví tu̖u̖ gitꞌoepíḏíboˀ, heḏá háawên iˀannindá gínhanginpóepíḏíboˀ. Naˀinbí tsontu̖u̖ ki̖ˀmin gínmuupíˀan.” 52 Indi óetu̖ˀan, “Háaḏan igîˀ bikhä̖ge̖ˀhéeˀoˀ? Ti u̖ wáˀ Galilee iweˀibá unmuu gáhân? Á̖yîngiḏi Yôesi Táḏáví ta̖ˀnin mântu̖u̖ˀa̖mí, heḏân ú̖hanginpúwí wîˀ wänbo wí Yôesi Táḏáví tukhe̖ˀbiˀ Galilee-wi wínamuupíˀin.”

53 Tꞌä̖hkíḏíbo inbíˀpiyeˀ dívíweehoˀ.