5
Ngechuchu rü mèxpǘnewa nüxü̃ nixu ga Tupanaãrü ore
1 Rü yexguma Ngechuchu nüxü̃ dèu̱xgu ga yema muxü̃ma ga duü̃xü̃gü, rü wüxi ga mèxpǘnewa ínaxü̃ãchi namaã ga norü ngúexü̃gü. Rü yéma narüto, rü norü ngúexü̃gü nüxü̃ ínachomaẽguãchi.
Yíxema taãẽgüxechiga
(Lc 6.20-23)
2 Rü inanaxügü ga Ngechuchu ga na nangúexẽẽãxü̃, rü ñanagürü: 3 —Tataãẽgü ya yíxema nüxü̃ icuèxãchitanüxẽ i tümaãrü pecadu rü nüxü̃ rüxoexe. Erü tümacèx nixĩ i ngema daxũguxü̃ i naane i Tupana ãẽ̱xgacü íxĩxüwa. 4 —Tataãẽgü ya yíxema ngechaü̃güxe, erü Tupana tá tüxü̃ nataãẽxẽẽ. 5 —Tataãẽgü ya yíxema tama tügü icuèxüxü̃güxe, erü tá tanayauxgü i ñoma i naãne i Tupana tümamaã ixunetaxü̃. 6 —Tataãẽgü ya yíxema poraãcü tüxü̃́ nangúchaü̃xẽ na Tupanapẽ́xewa meã tamaxẽxü̃, erü Tupana tá tüxna nanaxã i ngẽma maxü̃ i mexü̃ i naxcèx tadaugüxü̃. 7 —Tataãẽgü ya yíxema togü i duü̃xü̃gü tüxü̃́ ngechaü̃tümüü̃güxe, erü tümagü rü tá ta Tupanaãxü̃́ tangechaü̃tümüü̃gü. 8 —Tataãẽgü ya yíxema tama chixexü̃gu rüxĩnüẽxẽ i tümaãẽwa, erü yíxemagü tá tixĩgü ya Tupanaxü̃ daugüxe. 9 —Tataãẽgü ya yíxema togüarü chogüruü̃ ixĩgüxe, erü Tupana rü nanegümaã tá tüxü̃ naxu. 10 —Tataãẽgü ya yíxema togü i duü̃xü̃gü tümachi aiexe naxcèx na Tupana naxwèxexü̃ãcüma meã tamaxẽxü̃. Erü tümacèx nixĩ i ngema daxũguxü̃ i naane i Tupana ãẽ̱xgacü íxĩxü̃wa. 11 —Petaãẽgü i pema ega duü̃xü̃gü ṯacü pemaã ixugüegu, rü chixri pemaã namaxẽgu, rü chaugagu doramaã poraãcü chixri pechiga yad exagügu. 12 —¡Rü petaãẽgüama rü tama pexoegaãẽgü! Erü daxũguxü̃ i naãnewa tá penayauxgü i wüxi i perü ãmare i mexẽchixü̃. Rü ngẽma ñu̱xma pexü̃ ngupetüxü̃rüü̃ nixĩ ga nüxü̃ nangupetüxü̃ ga nuxcümaü̃güxü̃ ga Tupanaãrü orearü uruü̃gü, yerü ga duü̃xü̃gü rü naxchi rü ta naxaie.
Yucürarüü̃ rü omürüü̃ pixĩgü i ñoma i naãnewa
(Mr 9.50; Lc 14.34-35)
13 —Pema rü ñoma yucürarüü̃ pixĩgü i ñoma i naãnewa. Erü yima yucüra rü õna na namexẽẽxü̃rüü̃, rü ngẽxgumarüü̃ ta i pema rü ñoma i naãnecü̱̃ã̱x i duü̃xü̃güarü mexẽẽruü̃ pixĩgü. Natürü ngẽxguma chi nangeacagu ya yucüra, ¿rü ṯacüwa chi i namexü̃ i ngẽxgumax? Rü dücax, rü taxuwama name, rü ítanatèxmare, rü nge̱ma duü̃xü̃gü nawa nangagü. 14 —Pema rü ñoma i naãnecü̱̃ã̱xãrü ngóonexẽẽruü̃ pixĩgü. Rü wüxi ya ĩãne ya wüxi ya mèxpǘnewa ngẽxmane, rü taxuacüma inicu̱x. 15 —Rü taxúema wüxi i omüwa tanangixichi na wüxi i caichã́ũtüü̃gu na tayaxücuchixü̃cèx. Natürü wüxi i omüwa tanangixichi na norü üchicaü̃gu tanaxünagüxü̃cèx, na nge̱ma tüxü̃ nabaxixü̃cèx ya guxãma ya yíxema yima ĩwa ngẽxmagüxe. 16 —Rü name nixĩ i duü̃xü̃güpẽ́xewa na meã pemaxẽxü̃. Erü ngẽmaãcü i pema rü omügürüü̃ tá pinaĩgü. Rü ngẽmaãcü duü̃xü̃gü tá nüxü̃ nadaugü i ngẽma mexü̃ i pexüxü̃, rü tá nüxü̃ nicuèxüü̃gü ya Penatü ya daxũwa ngẽxmacü.
Ngechuchu nanangúexẽẽ ga mugüchiga
17 —Tama name i nagu perüxĩnüẽ na núma chaxũxü̃ na ichayanaxoxẽẽxü̃cèx i Tupanaãrü mugü ga Moĩché ümatüxü̃, rü yema ore ga nuxcümaü̃güxü̃ ga Tupanaãrü orearü uruü̃gü namaã ngu̱xẽẽtaegüxü̃. Natürü núma chaxũ na meã chayanguxẽẽxü̃cèx i ngẽma mugü, rü tama na ichayanaxoxẽẽxü̃cèx. 18 —Rü aixcüma pemaã nüxü̃ chixu, rü ñu̱xma na tama nangupetüxü̃ i daxũguxü i naane rü ñoma i naãne rü taxucürüwa naxüchicüxü i ngẽma mugü, rü bai i írarüwa ñu̱xmatáta yangu i guxü̃ma i ngema mugü nüxü̃ nixuxü̃. 19 —Rü ngẽmacèx ya yíxema tama naga ĩnüxẽ i ngẽma mugü, rü woo i ṯacü i íraxü̃ i ngéma nüxü̃ yaxuxü̃ rü duü̃xü̃güxü̃ tangúexẽẽ̱xgu na nümagü rü ta tama naga naxĩnüẽxü̃cèx, rü yíxema rü tá guxü̃ãrü yexera wixweama tatèx i Tupana ãẽ̱xgacü íixĩxü̃wa. Natürü yíxema naga ĩnüxẽ i Tupanaãrü mugü rü duü̃xü̃güxü̃ ngúexẽe̱xẽ na tümagü rü ta naga taxĩnüẽxü̃cèx, rü guxü̃pẽ́xewa tá taxü i Tupana ãẽ̱xgacü íixĩxü̃wa. 20 —Rü pemaã nüxü̃ chixu, rü ngẽxguma tama Parichéugü rü ngúexẽẽruü̃gü i ore i mugüwa ngu̱xẽẽtaegüxü̃ãrü yexera meã pemaxẽgu, rü tagutáma Tupana íngexmaxü̃wa pichocu.
Ngechuchu nanangúexẽẽ na tama namexü̃ na texé tümaẽneẽmaã na nuxü̃
(Lc 12.57-59)
21 —Pema rü marü nüxü̃ pexĩnüẽ ga Moĩchéarü ore ga nuxcümaü̃güxü̃ ga duü̃xü̃gümaã nüxü̃ yaxuxü̃ ga ñaxü̃:
“¡Tãxṹ i pemáẽtagüxü̃! Erü texé yamáẽtaxe rü tá tapoxcu”,
ñaxü̃. 22 —Natürü choma rü pemaã nüxü̃ chixu rü texé ya tümaẽneẽmaã nuxẽ, rü tá tapoxcu. Rü texé ya ṯacü tümaẽneẽmaã ixugüxe, rü ãẽ̱xgacügüpẽ́xewa tá tüxü̃ nagagü na tüxü̃ napoxcuxü̃cèx. Rü texé ya tümaẽneẽxü̃ ngoxo wogüxe, rü ãũcümaxü̃wa tangẽxma, erü ngürüãchi tá tapoxcu nagu ya yima üxü ya ngoxo nagu poxcuene. 23-24 —Rü ngẽxguma tupaucawa Tupanana cunaxãxgu i curü dĩẽru, rü nge̱ma nüxna cucuèxãchigu na ṯacücèx cumaã nanuxü̃ i cueneẽ, ¡rü ngẽxma tupaucagutama naxü i ngẽma curü ãmare i Tupanana cuxãxchaü̃xü̃! ¡Rü cueneẽxü̃tawa naxũ, rü namaã yamexẽẽxĩra i ngẽma cuxchi na naxaixü̃! Rü ngẽmawena rü marü name i tupaucacèx cutaegu na Tupanana cuyaxãmarexü̃cèx i curü dĩẽru. 25 —Rü ngẽxguma chi wüxie wüxi i ngetanücèx cuxü̃ íxuaxü̃gu, rü ãẽ̱xgacüxü̃tawa cuxü̃ tagaxgu, rü name nixĩ i namawatama tüxü̃ curüngüxmüxẽẽ na tama ãẽ̱xgacüpẽ́xewa cuxü̃ tagaxü̃cèx. Erü wüxicana na ãẽ̱xgacüxü̃tawa cunguxü̃, rü ãẽ̱xgacü tá purichíagüna cuxü̃ namu na cuxü̃ napoxcuxü̃cèx. 26 —Rü aixcüma cumaã nüxü̃ chixu rü tãũtáma nge̱ma poxcupataü̃wa ícunguxuchi ñu̱xmatáta ngĩxü̃ cuxütanü i gu̱xcü i ngẽma dĩẽru i nüxü̃́ ngĩxü̃ cungetanücü. Rü name nixĩ i paxa Tupanana peca na pexü̃́ nüxü̃ nangechaü̃xü̃cèx i perü pecadugü na tama pexü̃ napoxcuexü̃cèx.
Ngechuchu namaã nangúexẽẽtae na tama namexü̃ na wüxi i ngemaã chixexü̃gu rüxĩnüxü̃
27 —Pema marü nüxü̃ pexĩnüẽ ga Tupanaãrü mu ga Moĩché nuxcüma nüxü̃ ixuxü̃ ga ñaxü̃:
“¡Tama name i naĩ i ngemaã na icupexü̃!”
ñaxü̃. 28 —Natürü choma rü pemaã nüxü̃ chixu, rü yíxema texé ya wüxi i ngexü̃ dawenüxẽ rü tüxü̃́ nangúchaü̃xẽ na ngĩmaã itapexü̃, rü Tupanapẽ́xewa rü marü chixexü̃ ngĩmaã taxü i tümaãẽwa. 29 —Rü ngẽxguma chi yima curü tügünexẽtü pecadu cuxü̃ üxẽẽgu rü ¡noxtacüma nayaxu rü yaxü̃gu naña! Erü narümemaẽ nixĩ na yima cuxetüxicatama iyarütaxuxü̃ na tama guxü̃ i cuxune iyarütaxuxü̃cèx nagu ya yima üxü ya ngoxogü nagu poxcuene. 30 —Rü ngẽxguma chi yima curü tügünemẽ́xẽ pecadu cuxü̃ üxẽẽgu, rü name nixĩ i noxtacüma ícunadae rü yaxü̃gu cuyaña. Erü narümemaẽ nixĩ na yima cuxmẽ́xĩcatama iyarütaxuxü̃ na tama guxü̃ i cuxune iyarütaxuxü̃cèx nagu ya yima üxü ya ngoxogü nagu poxcuene. Rü ngẽmaãcü ega woo pexü̃́ naguxchagu rü name nixĩ i nüxna pixĩgachi i guxü̃ma i chixexü̃ i nagu piyixchaü̃xü̃ —ñanagürü.
Ngechuchu namaã nangúexẽẽtae na tama namexü̃ na texé tümamèxü̃ ítáxü̃
(Mt 19.9; Mr 10.11-12; Lc 16.18)
31 Rü ñanagürü ta ga Ngechuchu: —Moĩché rü ü̃pa nüxü̃ nixu rü yíxema tümamèxü̃ ítáxe, rü tanaxwèxe i ngĩxna tanaxã i wüxi i popera i nawa nüxü̃ tixuxü̃ na marü ngĩxü̃ ítatáxü̃. 32 —Natürü choma rü pemaã nüxü̃ chixu, rü ngẽxguma wüxi ya yatü naxmèxü̃ ítèxgu, rü chi tama naĩ ya yatümaã nangẽãẽxü̃gagu yixĩgu, rü ãũcümaxü̃wa ngĩxü̃ tangẽxmaxẽẽ erü ngẽmaãcü ngürüãchi pecadu ixü. Rü yíxema ngĩmaã ãmaxẽ i wüxi i nge i marü ngĩte ngĩxü̃ ítèxcü, rü tüma rü ta pecadu taxü.
Ngechuchu namaã nangúexẽẽtae ga unetachiga
33 Rü ñanagürü ta ga Ngechuchu: —Pema rü marü nüxü̃ pexĩnüẽ ga Moĩchéarü ore ga nuxcümaü̃güxü̃ ga duü̃xü̃gümaã nüxü̃ yaxuxü̃ ga ñaxü̃:
“Ngẽxguma Tupanae̱gagu texémaã ṯacücèx icuxunetagu, rü name nixĩ i cuyanguxẽẽ i ngẽma curü uneta”,
ñaxü̃. 34 —Natürü choma rü pemaã nüxü̃ chixu rü tama name i texéégagu rü ẽ́xna ṯacüégagu wüxi i duü̃xü̃maã ipexuneta. Rü tama name i daxũguxü̃ i naãnee̱gagu ipexuneta, erü nge̱ma narüto ya Tupana. 35 —Rü tama name i ñoma i naãnee̱gagu ipexuneta, erü Tupanaãrü cuaixcutüchica nixĩ. Rü tama name i Yerucharéü̃e̱gagu ipexuneta, erü Tupana ya guxü̃ãrü ãẽ̱xgacüarü ĩãne nixĩ. 36 —Rü tama name i cugüégagu icuxuneta, erü woo wüxitama i cuyae rü taxucürüwa cunaxüchicüü na nachóxü̃cèx rü ẽ́xna nawaxüxü̃cèx. 37 —Rü ngẽmacèx rü ngẽxguma icuxunetagu rü narümemaẽ nixĩ i: —Ngü̃, tá chanaxü —ñaperügü, rü ẽ́xna: —Tãũtáma chanaxü —ñaperügü. Erü guxü̃ma i to i ore i namaã icuxunetaxü̃, rü ngoxo i Chatanáwa ne ũxü̃ nixĩ.
Ngechuchu namaã nangúexẽẽtae na ñuxãcü namexü̃ na namaã ichopetüxü̃ i ngẽma duü̃xü̃gü i chixri tamaã maxẽxü̃
38 Rü ñanagürü ta ga Ngechuchu: —Pema rü marü nüxü̃ pexĩnüẽ ga Tupanaãrü mu ga Moĩché nuxcüma nüxü̃ ixuxü̃ ga ñaxü̃:
“Ngẽxguma texé wüxi i duü̃xü̃xü̃ icháixetüxẽẽgu, rü tümaxẽtümaãtama tayangutanüxẽẽ. Rü texé wüxi i duü̃xü̃xü̃ ibüepütagu, rü tümapütamaãtama tayangutanüxẽẽ”,
ñaxü̃. 39 —Natürü choma rü pemaã nüxü̃ chixu rü tama name i pegütama ípepoxü̃ nüxna i duü̃xü̃ i chixecümaxü̃. Rü ngẽxguma texé cuxü̃ pechiwegu, rü marü name i curü tochiwe rü ta icunaxã na nge̱ma rü ta cuxü̃ tapechiwexü̃cèx rü tama name na cuxütanüxü̃. 40 —Rü ngẽxguma texé cuxü̃ íyaxuaxü̃gu rü cuxna tayapuchaxü̃gu i curü daxũ, rü name nixĩ i curü gáuxü̃chiru rü ta noxtacüma tüxna cunaxã. 41 —Rü ngẽxguma texé cuxü̃ mu̱xgu na wüxi i kilómetrugu ṯacü tüxü̃́ quingexü̃cèx, rü name nixĩ i taxre i kilómetrugu tüxü̃́ cuyange. 42 —Rü ngẽxguma texé curü ngẽmaxü̃cèx cuxna caxgu, rü name nixĩ i tüxna cunaxã. Rü tama name na namaã cuxaüxü̃ i curü ngẽmaxü̃gü ega texé paxaãchi cuxna naxcèx caxgu.
Name nixĩ i nüxü̃ tangechaü̃ i ngema tamaã rüuwanügüxü̃
43 Rü ñanagürü ta ga Ngechuchu: —Pema rü marü nüxü̃ pexĩnüẽ ga Tupanaãrü mu ga Moĩché nuxcüma nüxü̃ ixuxü̃ ga ñaxü̃:
“¡Nüxü̃ nangechaü̃ i cumücü, rü naxchi naxai i curü uwanü!”
ñaxü̃. 44 —Natürü i choma rü pemaã nüxü̃ chixu rü: —¡Nüxü̃ pengechaü̃ i perü uwanügü! ¡Rü naxcèx peyumüxẽ i ngẽma duü̃xü̃gü i chixexü̃maa pewe ingexütanüxü̃! 45 —Rü ngẽxguma ngẽmaãcü pemaxẽgu rü aixcüma Penatü ya daxũgucü nanegü tá pixĩgü. Erü nüma rü inanabáixẽẽ ya üèxcü naxcèx i mexü̃ i duü̃xü̃gü rü chixexü̃ i duü̃xü̃gü. Rü nanapuxẽẽ naxcèx i duü̃xü̃gü i meã maxẽxü̃ rü duü̃xü̃gü i chixri maxẽxü̃. 46 —Rü ngẽxguma chi ngẽma duü̃xü̃gü i pexü̃ ngechaü̃güxü̃xü̃xĩcatama pengechaü̃gügu, ¿rü ṯacü rü ãmare tá Tupanaxü̃tawa peyauxgü naxcèx i ngẽma? Erü ngẽma yatügü i Dumaãrü ãẽ̱xgacücèx dĩẽru ngĩxü̃ ideetanüxü̃wa puracüexü̃ rü ngẽxgumarüü̃ nanaxügü. 47 —Rü ngẽxguma chi peeneẽgüxü̃xicatama perümoxẽgu, rü guxü̃ i duü̃xü̃gürüü̃tama pixĩgü. Erü woo ngẽma duü̃xü̃gü i tama Tupanaxü̃ cuèxgüxü̃, rü ngẽxgumarüü̃tama nanaxügü. 48 —Rü ngẽmacèx penaxw̱ae na aixcüma namexü̃ i perü maxü̃ naxrüxü̃ ya Penatü ya Tupana ya aixcüma mearü maxü̃ã́cü.