5
E Ieesuꞌ To Teꞌ Non Pa Tope Pareꞌ Vavaasis Non A Soe Vih Nën
1 E Ieesuꞌ to ep in a nap peo rakah to teꞌ vaꞌpeh me ne poë, pareꞌ tok peah pa siꞌ ö tope, pareꞌ ihoꞌ non ka ma vamomhë peꞌ nö maꞌ manih peꞌ. 2 Keꞌ taneo en pa vavaasis rapoë.
E Ieesuꞌ To Soe Pan, A Napan Se Teꞌ Me O Vaeö
Luk 6:20-23
3 “A napan varih to koman ne pan,
ee to kökööt ne pa ma taateꞌ pe Sosoenën.
Ee se vaeö,
suk ee a pap teꞌ poë varih se hop manih pa Matop Vih va pa Vöön va Kin.”
4 “Ka napan varih to okook vatamak ne sih,
ee se vaeö.
Suk ataeah, e Sosoenën se vamö en pee.”
5 “Ka napan varih to vöknah ne a ma taateꞌ pee,
ee se vaeö.
Suk ataeah, e Sosoenën se heꞌ en pee po oeh.”
6 “A napan varih to mamaë ne a vatet a taateꞌ totoopin,
ee se vaeö rakah.
Suk ataeah, e Sosoenën se makën vamhun en pee pataeah nee to iu ne.”
7 “Ka napan varih to ururuan ne sih o upöm teꞌ,
ee se vaeö.
Suk ataeah, e Sosoenën se ururuan me en pee.”
8 “Vaeö rakah pa napan varih no a ma kokoman pee to vivihan,
ee se ep ee pe Sosoenën.”
9 “Vaeö rakah pa napan varih to vavahik hah nö ne a ma vapus,
me a ma vaheheve.
Amot nee se tavus ee o pus koaꞌ pe Sosoenën.”
10 “Vaeö rakah pa napan varih to tahinën suk a ma taateꞌ totoopin pe Sosoenën nee to vavatet ne.
Varuꞌ vamanih, nee se vaneah avoes e ne pa Matop Vih va pa Vöön va Kin.”
11-12 “Vaeö rakah peöm varih,
no a napan to vateen a neöm pa ma soe hat,
pare hinën ka neöm ko vakmis a neöm,
ko ruk a neöm pa ma soe piuk,
suk eöm to teꞌ nem a napan peöꞌ.
Eꞌ a pah taateꞌ hat ko pamëh to tanok moaan voh manih po teꞌ vanënën soe varih to teꞌ vovoh voh ka no neöm.
Ivëh, köm se vaeö rakah,
peꞌ o voen vih peöm to anoeh e non maꞌ peöm manuh pa vöön va kin.”
O Vaman Pa Teꞌ To Teꞌ Va Non Manih Pa Sö Me o Maaka
Mak 9:50, me Luk 14:34-35
13 E Ieesuꞌ to toto avoeꞌ e non pareꞌ soe pan, “Eöm to teꞌ va nem manih pa sö va po oeh. O tetehean pa sö se keh hik këh en peꞌ, a hikta ö nöm se nok vah va in eah, keꞌ tetehean hah. Keꞌ vih non peöm se ru in na eah po oeh, paröm kom tötöön eah pa ma moeeneöm.
14 Eöm to teꞌ va nem manih po maaka va po oeh. A pah vöön apuh to teꞌ non maꞌ pa tope pareꞌ hikta antoen non a vakoaan. 15 A napan to hikta antoen ne a vëkrea o ram pare kupkup po kove. Ahik! A napan to vëvëkrea ne sih o ram pare vahan manih pa ö hanhan peꞌ, suk a ö neꞌ se heꞌ non o maaka manih pa napan kurus varih koman iuun. 16 Eꞌ to teꞌ akuk va kov e non manih pa taateꞌ vih peöm, nöm se vataare a napan. Kee sih inan a ma taateꞌ vih nöm to nonok nem pare kë a ëhnan e Tamëneöm vöh pa vöön va kin.”
A Soe Va Pa Taateꞌ Pe Sosoenën
17 “Eöm se nat nem koman nem pan eöꞌ to nö voh maꞌ marën a miröꞌ o Vavaasis pe Mosës me a Soe po Teꞌ Vanënën Soe. Ahik! Eöꞌ to hikta nö voh maꞌ pa miröꞌ, eöꞌ to nö ro voh maꞌ marën a vapuh a ma soe poë varih. 18 Eöꞌ to soe vaman rakah keoꞌ peöm, taneo non kuru pareꞌ öök non po poen no a akis me o oeh se hik, ahik rakah ta siꞌ pah ö kiun me ta siꞌ ö vëknöm va po Vavaasis pe Mosës se ro. O Vavaasis pamëh se teꞌ va kov e non manih ko antoen rakah manih po poen no o Vavaasis pamëh me a ma Soe po Teꞌ Vanënën Soe se tavus vaman. 19 Ivëhkëk, ta pah teꞌ se keh pënton varo o vavaasis vaꞌih, pareꞌ vavaasis pet a ma upöm teꞌ pa taateꞌ vatösoe, a, eꞌ to hikta antoen non a kon o ëhnan apuh manih pa Matop Vih va pa Vöön va Kin. Ivëhpëhkëk, a teꞌ vëh to vavatet vakis non a taateꞌ pënton soe, pareꞌ vavaasis pet non a ma upöm teꞌ pa taateꞌ pamëh, eꞌ se kon o ëhnan apuh manuh pa vöön va kin. 20 Eöꞌ to soe vaman rakah keoꞌ peöm. Eöm se keh hikta vavatet vavih nem o iu pe Sosoenën, me a taateꞌ totoopin peöm se keh hikta teꞌ oah non a taateꞌ totoopin po Parësiꞌ, me ro teꞌ nat in o Vavaasis pe Mosës, a, eöm to hikta antoen nem a teꞌ hop manih pa Matop Vih va pa Vöön va Kin.”
A Taateꞌ Va Pa Vatotoopin A Soe
Luk 12:57-59
21 E Ieesuꞌ to toto avoeꞌ e non pareꞌ soe, “Eöm to pënton voh em pa ma soe no a kën sipuura to sosoe voh ne. Ee to sosoe voh ne pan,
‘Koe a ip vamët a meh teꞌ.’ Eks 21:13; Lo 5:17
Ta pah teꞌ se keh ip vamët a meh teꞌ, eꞌ se sun en manih po vahutët.”
22 “Ivëhkëk, eöꞌ to soe keoꞌ peöm pan, a teꞌ to heve non e kea peꞌ, eꞌ se sun en po vahutët. Me eteh to vapöpöötan e kea peꞌ, eꞌ me se sun en pa matëëro Vakum Teꞌ Susunön po Jiuꞌ. Me eteh se keh veveot a meh teꞌ, eꞌ se tahinën rakah en po suraꞌ ësës tamoaan.”
23 “Ivëh, kën se kehkeh teꞌ nom maꞌ o heꞌ pën manih pa pok vapenpen, pan eën se heꞌ na e Sosoenën, parën koman antoen o vakihat peöm pom kea pën, 24 eën se vahoꞌ voh o heꞌ pën manih pa sinten a pok vapenpen, ko hah voh manuh pe kea pën, köm vaöt koren vovoh voh maꞌ, parën hah poꞌ maꞌ ko heꞌ poꞌ na e Sosoenën o heꞌ pën.”
25 “Eteh se kehkeh vahoꞌ a nom oah po vahutët, eën se vavih vëhöꞌ hah eah, eꞌ he meꞌ e non pa vahoꞌ a oah po vahutët. Eën tomeꞌ varëërë nom, keꞌ vahoꞌ en pën pa koren e tökiiki soe. Keꞌ heꞌ en pën po pirisman. Kee nohnoh ee pën. 26 Eöꞌ to soe vaman rakah keoꞌ pën, eën to hikta onöt rakah nom a këh tavus ohoꞌ maꞌ a iuun nohnoh, keꞌ antoen non a ö nën se voen vahik a moniꞌ no e tökiiki soe to vateꞌ ka oah.”
A Taateꞌ Va Pa Miröꞌ O Vaen
27 “Moaan voh ne eöm to pënton voh em pa soe to soe non pan,
‘Eöm varih a nap vavaen, eöm se nat nem këh a ma köövo peöm,
paröm nö manuh pa ma meh köövo ko koroh me raoe,
eöm to miröꞌ em pa taateꞌ va po vaen.’ Eks 20:14; Lo 24:1
28 Ivëhkëk, eöꞌ to soe vaman rakah keoꞌ peöm. Ta pah teꞌ se keh ep ta pah köövo pareꞌ manin vahat poan manih po kupu peꞌ, eꞌ to teꞌ akuk va kov e non manih pa ö neꞌ to koroh me en peꞌ, eꞌ me a teꞌ pamëh to miröꞌ en pa taateꞌ va po vaen.”
29 “A papmatö vëh pa matömah se keh rëh a oah pa nok a taateꞌ hat, të kon eah ko vi na. Eꞌ to vih non pa ta pah ö va pa sioniumah se hikta teꞌ non, peꞌ to rëh e non pën pa nok a taateꞌ hat. Eꞌ to hat non pa ö no sioniumah se kamis manih po suraꞌ ësëës tamoaan. 30 Ka papmatö pa koreomah se keh rëh a oah pa nok a taateꞌ hat. Moes kurus eah ko vi na. Eꞌ to vih non pa ta pah ö va pa sioniumah se hikta teꞌ non, peꞌ to rëh en pën pa nok a taateꞌ hat. Eꞌ to hat non pa ö no sioniumah se kamis manih po suraꞌ ësëës tamoaan.”
A Taateꞌ Va Pa Kök O Vaen
Matiu 19:9, me Mak 10:11-12, me Luk 16:18
31 “Moaan voh no a soe to soe non pan,
‘E voe teh to koman non a veo e köövo peꞌ,
eꞌ se heꞌ momoaan voh o kiun to soe vanat non
a ö neꞌ se kök en po vaen pee.’ Lo 24:1
32 Ivëhkëk, eöꞌ to soe vaman rakah keoꞌ peöm. E voe se keh veo akuk e köövo to hikta teꞌteꞌvaasiꞌ non, ke köövo nö pareꞌ me hah a meh voe, e köövo pamëh to kök pet me en pa taateꞌ va po vaen. Ka hat pamëh ne voe moaan peꞌ to nok tariuk ke poan. Ke voe teh to me hah e köövo vëh moaan voh ne voe peꞌ to veo poan, eꞌ me to nok en pa taateꞌ rëhrëh.”
Vapuh A Soe Vaman Pën
33 “Eöm to pënton voh em pa soe no a kën sipuura to sosoe voh ne pan,
‘Eën se nat nom piuk parën soe vaman na manuh kin pe Sunön.
Eën se keh nonok nom ta pah tah parën soe vaman na manuh pe Sunön,
eën se vatet vatotoopin rakah a soe pamëh.’ Lev 19:12; Nam 30:2; Lo 19:21
34 Eöꞌ to soe rakah keoꞌ peöm. Eöm se nat nem soe vaman na manuh pa ëhnan a vöön va kin marën a vakikis a soe peöm. Suk ataeah, a vöön pamëh eꞌ a ö vöön pe Sosoenën. 35 Paröm koe a soe vaman manih po oeh, marën a vakikis a soe peöm, suk ataeah, o oeh eꞌ a ö vavakom pe Sosoenën. Paröm nat nem soe vaman manuh Jerusalëm marën a vakikis a soe peöm. Suk ataeah, a vöön pamëh eꞌ a vöön pe Sunön Sipoan. 36 Paröm nat nem soe vaman manih pa ma naineöm marën a vakikis a soe peöm. Suk ataeah, eën to hikta antoen nom a panih a uviumah keꞌ tavus kakaare, keꞌ eꞌ se tavus vapö. 37 Eöm se soe varoe kuru, oman, pa ö neꞌ se teꞌ non o man. Ka hik, pa ö neꞌ se teꞌ non a hik. Eën se keh kon pet a soe, eꞌ a soe ko pe susun po oraꞌ hat ipamëh.”
Koe A Piun A Hat Pa Hat
Luk 6:29-30
38 E Ieesuꞌ to toto avoeꞌ e non pareꞌ soe pan, “Eöm to pënton voh em pa soe nee to soe voh ka neöm pan,
‘Ta pah teꞌ se keh miröꞌ a matan a meh teꞌ,
a, eꞌ to vih non peöm se miröꞌ varuꞌ em pa teꞌ mataneah.
Ka ta pah teꞌ se keh tös kök a riu rivon a meh teꞌ,
a, eöm se tös kök varuꞌ em pa teꞌ riurivoneah.’ Eks 21:24; Lev 24:20; Lo 19:21
39 Eöꞌ to soe vaman rakah keoꞌ peöm. Koe a piun a hat no a meh teꞌ to nok manih peöm. Ta pah teꞌ se keh tapan a panömah, a, tarih, parën heꞌ na a meh papan, keꞌ tapan. 40 Ta pah teꞌ se keh vahoꞌ a oah manih po vahutët suk a ötop pën, kën se keh hikta onöt nom a piun a ötop pamëh, eën se heꞌ eom peꞌ po ohop vatonun pën. Parën vatok pet na po ohop voon pën, keꞌ kon. 41 A pah teꞌ vëvënsun se keh iu non a ö nën se teꞌ a ma tah peꞌ pa paeh a kiromitaꞌ, a, eën se teꞌ a ma tah peꞌ pa poa kiromitaꞌ. 42 Ta pah teꞌ se keh hin a oah ta pah tah sën heꞌ eah, a, eën se heꞌ eom peꞌ. Me ta teꞌ se kehkeh ötop non manih pën, kën nat nom amun eah.”
A Taateꞌ Va Pa Iu O Teꞌ Varih To Hat Ka Nom Oah Sih
Luk 6:27-28; 6:32-36
43 E Ieesuꞌ to toto avoeꞌ e non pareꞌ soe pan, “Moaan voh ne eöm to tënan voh em pa soe to soe non pan,
‘Eöm se iu a ma poëëneöm,’ Lev 19:18
‘paröm rës o teꞌ varih to hat ka no neöm.’ 44 Ivëhkëk, kuru nöꞌ to soe keoꞌ peöm pan, ‘Eöm se iu o teꞌ varih to vakihat me a no neöm, paröm hin na o vaꞌaus manuh pe Sosoenën, keꞌ ururuan o teꞌ varih to hihinën a no neöm. 45 Eöm se keh vatet a ma taateꞌ varih, eöm se tavus vamaman rakah em o pus koaꞌ pe Sosoenën e Tamëneöm va pa vöön va kin. Pareꞌ vavatvus non maꞌ sih a potan, keꞌ paapa non sih a napan varih to nonok ne a ma taateꞌ vih, me o teꞌ varih to nonok ne a ma taateꞌ hat. Pareꞌ soe ka uhön keꞌ nus maꞌ manih po teꞌ varih to nonok ne a ma taateꞌ totoopin, me ro teꞌ varih to hikta teꞌ totoopin ne manih po epep pe Sosoenën. 46 Eöm se keh iu varoe nem o teꞌ varih to iu a no neöm, keteh se poꞌ voen a neöm? A nap kokon takis to nonok e ne pa pah taateꞌ. 47 Ke eöm se keh vih varoe ke nem a kën kea peöm, eöm se poꞌ vih oah vah va i ro upöm teꞌ nih? Suk ataeah, o teꞌ varih to hikta nat ne sih pe Sosoenën to vih me ke ne pa ma kën kea pee. 48 Ka ma taateꞌ peöm sih teꞌ totoopin va ne manih pa ö no a taateꞌ pe Tamëneöm vöh pa vöön va kin to teꞌ totoopin va non.’ ”