Máátiyu. 13. mi-kánááráqá Îtuma min-námmá yuwéna máápaq yaúbaraimma wemá nokaayúkóní áwabaq máena yiráátiraiye. ánibo netuqyaa-káyúkámá amakaq ya áíkutaae. miráitana Îtuma móra-unopi-kaarebi uyáqtama máitata aarawaamá únón áwabaq itó-uma máqe-uraae. ánibo Îtuma netuq-ááimmá téna waéqma itaí-áímmá téna waéqma itaí-áípí maqmá timá yímikaimma wemá maará-tiraiye: “ítáaro. móra-nakoma ánáyumma yópí móyukaiye. min-nákómá ánáyumma mó yúwáitana yaímma aapi kuturáiye. miráitana numagómá ya áíqnatukaiye. yaímma-anayukoma óqtamma wáin-aukapaq kuturáimma netuq-márámá íma wáqe-uraiye. maragómá íma anómma ummaatamá wáitanaboana námama páátákáá utamá anómma aúkáiye. ánibo aaqá kégaitana aúgen-anuqa aayámmá kamágéna íma wáqe-uraiye. yaímma áwáábiq-annagoni ááipi kuturáiye. ááqibo áwáábiq-annagoma mamá yawááq-umatukaiye. yaímma-anayumma íráqô-marabi kuturéna arammá itáiye. yaímma-anayumma tiyááka naikamá-tiyaakama miráuma (100) arammá íyáitana yaímma-aramma abapaké móra-tiyaaka-aramma (60) íyáitana yaímma-aramma kaumo-tíyááká-árámmá (30) íyáitana urááe. móra-nakoma aáqa wáinanama itaíno. wení iyápó-annama Îtunopaq iréta timá ámikaae: “nôraq itaawáq waéqma itaí-áípímmá aamá kétima-yimeno?” téta Îtumma ítama aónaraae. Îtuma yauwéqma timá yímikaiye: “Áánûqtuma yabíkái-qtataakoni aúpáq-áíkón áaimma Áánûqtuma keráwáqá tirááti-matukaiye. miráimanibo maa-káyúkámá ímiye.” téna tiráiye. minnâ mórama Áánûqtunopake watáama matáina-waigoma min-ámúrááq móragaraq mayániye. miráinana wemá netuqyaa-qtátááqá kanaaráq marániye. ánibo móra-nakoma Áánûqtunopake pááqya-qtataaqa makáinanama minnámo matoraína-yataaqa paá aúyokiniye. waéqma itaí-áímmá maamináyaba kemá kétune. maa-káyúkátí yúrakoma káonamanibo íkáonaae. ánibo yaákoma aamá kéitaimanibo íma ítama arutéta yúyánámmá kéitaae. maami-nóínínáúkáqtábá naayóbáqá Áánûqtun-aama amuné-náqá Áítáíyama áraimma pááq íniye téna maará-tiraine. ‘keráwáqá aamá itánómanibo áaimma íma itánoe. keráwáqá túramma aónainomanibo móra-yataaqa íaonainoe. maami-káyúkátí íyakoma akoqnáá umáguraitataboata yaákoma aamá itaíyábá yíbôgaitata yemá yúramma karoparááe. miráitana yúrakoma móra-yataaqa íma káonaitana yaákoma móra-yataaqtaba íma kéitaitataboata yúyánámmá íma kéitaae. yemá ketôpaqa íma ko yáútúmeta mamá íráqôniq umá tikaao téta íkéye.’ téna agamatán-áúbábí Áítáíyama tiráine. Îtuma ókaraq tiráiye: “miráimanibo keráwáqá íráqôniq umá mááe. keráwáqtí túrakoma móra-yataaqa káonaiye. ánibo keráwáqtí taákoma ketáama kéitaiye. kemá Îtuma keráwáqá áraimma kétima-timune. naayóbáqá netuqyaammá Áánûqtuni amuné-wáyúkágáráq netuqyaammá wení arupú-wayukagaraq íbêqa keráwáqa aónaan-awaameq-yataaqa aónaiyaba ôriq umá yíkáraimanibo yemá íma aónaraane. ánibo yemá íbêqo ítáan-aimma itaíyábá ôriq umá yíkaraimanibo íma ítaraane. móra-nakoma yópí ánáyumma yuqmé yáútúrai-waigoni aúpáq-áímmá ítáaro. máqte-kayukama Áánûqtuma yabíkái-qtataakoni watáama kéitetamanibo minnáyaba yúyánámmá íma ítáama yemá ánáyukaa aapi kuturáitana numagómá ááqmena kóuraiye. móraiq umá Áánûqtuma wení watáama íyáqnobaq uqmáráimma Tááqtaama iréna páátákáá paábaq kématuwaiye. yaímma-anayumma óqta-marabi kuturáimma yemá miráuma páátákáá aamá mayéta yimuqá makáane. miráimanibo ánûqa íma wáitanaboana pááqya-kanaama kémaiye. anaaékaqa Áánûqtun-aayaba makatí-kánáámá kéyitata yemá páátákáá aamá kéyuwaae. ánibo yaímma-anayumma áwáábiq-annagaraapimo kukáimma miráuma waayúkama aamá kéitamanibo maa-márábín-aúwáráíqtábá móneqa mayaíyábá yeqtí yúyánápímmá anómma aúráitata Áánûqtun áama mamá kéyawaaq-umatuweta yemá arammá íyáinikaa íkéoe. ááqibo yaímma-anayumma íráqô-marabimo kukáimma miráuma waayúkama Áánûqtun áama itéta waqmá yúyánámmá kéitaae. yirunóbáqá arammá miráuma mákatiyaaka-tiyaakama (100) íyáawata yaímma miráuma abapaké móra-tiyaakama (60) íyáawata yaímma kaumo-tíyáákámá (30) arammá kéyaae.” téna Îtuma timá yímikaiye. Îtuma káqomma waéqma itaí-áímmá timá-yimena tiráiye: “Áánûqtuma yabíkái-qtataakoma miráuma móra-nakoma íráqôn-anayumma wení yópí yúwáinikaa uráiye. miráimanibo aarawaamá yúmô kéwagowanama min-nákóní namuro-nákómá nokáámma iréna karaa-qtatáákóní ayummá wítigoni aúkáapimma má-yuqmarena kóuraiye. anaaékaqa mi wítigoma utaréna arammá iyánáae téna aónaimma karaa-qtatáákáráq mipí wáqe-uraiye. ánibo mayaí-wáyúkámá yókóní aanábóráq uréta yemá timá ámikaae. ‘anó-nako, emá ení yópímá íráqôn-anayumma yukááne. ánibo nôraq itanawáq námagaraamma karútaiyo?’ téta tewana ánibo wemá timá yímikaiye. ‘móra-namuro-wayukama mirá-uraae.’ téna titata mayaí-wáyúkámá timá ámikaae. ‘ketáámá námagaraamma ko yubónúnataabiyo?’ téta ítama aónaraae. miráitana yón-áánábó-nákómá yauwéqma timá yímikaiye. ‘ímiye. námama yubíyapaq wítigaraq yayútuwaabo. keráwáqá paá yuwaíyata mákama wáeta naí-kánááráq úyotao. ánibo naí-kánááráq uínaqa mi-máyáíráq-wáyúkámá maará téq timá-yimenune. ‘keráwáqá námagaraanokaa yúqma atáá-uma irabí agayaíq umáráaro. miráimanibo wítigomma paá mamá ketí aáwaq-naupataa umátíkáaro.’ téna tiráiye.” téna Îtuma waéqma itaí-áípí timá yímikaiye. Áánûqtuma yabíkái-qtataakoma márû mikáq pááqyan-anayukaa (máqtaqti) uráiye. miráitata waayúkama min-ánáyúmmá mamá yeqtí yópí uqmakáawana utamá máqtemma uqmakáa-qtataakoma uyátá-maqma anómma auréna yaagóráá uráiye. Áánûqtuma yabíkái-qtataakoma anómma auréna íniye. miráitana mi-tágóní amataqá numaráwákómá ánáamma má-uraiye. keqnáámmá Îtuma káqomma waéqma itaí-áímmá timá-yimena tiráiye: “Áánûqtuma yabíkái-qtataakoma miráuma yíqtiraa uráiye. móra-inikoma maami yíqtima maténa anó-taapepi makéna yakaráq yíqtigaraq waékáiye. ánibo anaaékaqa yakómá itóqma anómma aúkáiye.” téna Îtuma tiráiye. mórama yakaráq waéqma agayaíyana itoraí-kánámá yíqtiboana Áánûqtuma yabíkái-qtataakoma miráráá kéiye. Îtuma máqten-aimma aarawaamá timá yímikaimma waéqma itaí-áípín áátuqma timá yímikaiye. móra-aimma abarokáq ítima-yimikaiye. ímiye. wemá paá waéqma itaí-áípín áátuqma tiráiye. miráitana móra Áánûqtuni amuné-nákómá nóinabi naayóbáqá tiráimma íbêqa áraimma pááq kéiye. naayóbáqá maará-tiraine: “kemá tóyauqa ógaakeq aamá waéqma itaí-áímmá tenúne. maa-márámá paá kéitana aúpáq aúyoqma wáqe-urai-qtataaqtaba kemá timá-yimenune.” téna Áítáíya naayóbáqa tiráine. Îtuma aarawaamá mikáq iyuwéna naaúpaq uráiye. wení iyápó-annama Îtunopaq iréta tirááe: “táí-namama yópímô karútai-waigoni waéqma itaí-áímmá keqtáá áaimma timá tímînaqtaa ítáano.” téta tirááe. Îtuma maará téna tiráiye: “maamin-nákómá íráqôn-anayumma yúwáimma minnâ kemá Waayúkagoni Áráaqiye. ánibo yómmá minnâ máqte-marure. íráqôn-anayumma minnâ miráuma Áánûqtumo yabíq yíkarai-kayukae. ánibo táí-namagaraamma minnâ miráuma Tááqtaani waayúkae. mi-námúró-nákómá táí-namagaraamma yúwáimma minnâ Tááqtaae. aáwaqa yópíké ábu kaínata mayánô-kanaama minnâ anaaékaqa maa-márámá ánatani-kanaaraqa ketí kaqtó-wayukama Áánûqtunopake mirá-inoe. ánibo yemá táí-namagaraamma yúqma áíkumareta máqtepaq irabí agatuwánómma minnâ miráráá umá anaaékaqa maa-márámô ánataniq-taoqa mirá-inoe. Waayúkagoni Áráakoma ketí kaqtó-wayukama timáyikaanata kemá yabíkáuna-yataapike náayubi káqo-yuma kúmiq-yataapi mamá kéyikaa-kayukagaraq ókaraq táí-aaimma tarôq kéo-kayukagaraq yiwíqma áíkuinoe. ánibo Waayúkagoni Áráakoni kaqtó-wayukama Áánûqtunopake mi-káyúkámá mamá anón-irabi yuwánóe. min-írábí yemá máeta anón-ibiqa yaréta yíwayaamma akégûnanoe. mi-kánááráqá Áánûqtuni arupú-wayukama yeqtibomá Áánûqtuma yabíkáin-aukapaqa tágama aakáá kánóe. móra-nakoma aáqa wáinanama maamin-áímmá ítama arutaíno.” téna Îtuma tiráiye. Áánûqtuma yabíkái-qtataakoma miráuma anó-moneqa yawáánakaraq móra-yopi aúpáq makáánikaa kéiye. ánibo móra-nakoma mi-mónéq-yáwáámmá abatátuwena wemá yauwéqma yawááq-umarena amuqá ôriq umá kémarena wemá máqtemma makái-qtataaqa mamá káqo-kayukaraq maráitata yemá meyánîq urááe. miráitana wemá yauwéqma uréna mi-tópí móneqa wáitanaboana ko meyánîq uráiye. móragaraq Áánûqtuma yabíkái-qtataakoma miráuma íráqô-puyaqa móra-nakoma anó-moneq-awiqa yéna áíqma áíkuinikaa kéiye. wemá aónaimma móra íráqô-puyaqa wáitana abatátuwena wení máqte-qtataaqa yaímma-wayukabaq mó kéyimena meyánîq uráiye. ánibo wemá minnârake móneqa maména mi-púyáqá ko meyánîq uráiye. móraiq umá Áánûqtuma yabíkái-qtataakoma máqtemma íráqô-qtataaqtaba ákái-qtataakomma uyátáraiye. móragarare. Áánûqtuma yabíkái-qtataakoma miráuma nokaayúpí kúqômma yukéta noyááqa yáqtóráánikaa kéiye. noyáákoma kúqômma ógikitata yemá áwábaq mi-kúqómmá yabiti máeta kéye. ánibo yemá áwábaq má-maketa íráqô-noyaaqa áíqma ókaq kémareta táíq i-nóyááqá áíqma paábataa kéyuwaae. anaaékaqa maa-márágóní aqtó-kánááráqá miráráá umá móraiq ínóe. Áánûqtunopake kaqtó-wayukama kukéta íráqô-kayukabimo táí-wayukamo maíyamma kunáíqma anón-irabitaa yuwánóe. min-írábímmá mi-káyúkámá máeta anón-ibiqa yaréta yíwáyaamma akégûnanoe.” téna Îtuma tiráiye. Îtuma maará téna ítama yimónaraiye: “keráwáqá maami-máqtén-áíkóní áaimma kéitaao?” téna titata yemá tirááe: “owé.” tewana Îtuma timá yímikaiye: “miráitata máqtemma ámáan-aimma yirááti-wayukama Áánûqtuma yabíkái-qtataaqtabama ítaraapoata yemá miráuma kaayaqá naakóní anábóráá umá máitata wepíké aúgemma itaí-áíkáráq naayón-ítáí-áíkáráq matukááe.” téna Îtuma tiráiye. Îtuma waéqma itaí-áímmá timá ánatatuwena mi-márúqá yuwéna wení márûpaq kóurena Áánûqtun-aama yeqtí yirááti-naupaq áíkuyikarena Îtuma timá yímikaiye. miráitata mi-káyúkámá karámareta tirááe: “maan-nákómá awaaméq-yátáárábi itaí-yátááqá náakakenaq matáíyô? maamin-náqá íyaq naammá-í-nákóní áanikowabiyo? Máríaama anóa íyaq máiyo? ánibo Yêmitima Yótêbima Tááímonima Yúqtaatima máqtemma yemá wení ábâqawaayue. máqtemma anaanoámá áúkoma ketáátê mááe. ánibo maamirái-qtataaqa náakakenaq matáíyô?” yemá mirá-timatuweta Îtumma ítama táíq umákaraae. miráimanibo wemá timá yímikaiye. “Áánûqtuni amuné-nákóní áwîqa máqte-marupaqa wáimanibo wení naa márûpakaraq wenánnábíkáráqá wení áwîqa anómma íma wáiye.” téna Îtuma tiráiye. mirá-timatuwena wenáama íma ítáawanaboana mi-márúkáqá taíbaq anón-awaameq-yataariqa íuraiye.