37
Yüsüp we uning qérindashliri
1 Yaqup bolsa atisi musapir bolup turghan yerde, yeni Qanaan zéminida olturaqlashti.■ Yar. 36:7; Ibr. 11:9.
2 Töwendikiler Yaqup ewladlirining ish-izliridur.
Yüsüp yigit bolup on yette yashqa kirgen chaghlirida, akiliri bilen bille qoylarni baqatti; u atisining kichik xotunliri Bilhah we Zilpahning oghulliri bilen bille ishleytti. Yüsüp atisigha ularning nachar qiliqlirini éytip qoyatti.□ «Töwendikiler Yaqup ewladlirining ish-izliridu» — mushu jümle bilen «Alemning Yaritilishi»ning on birinchi «tolidot»i (axirqi «tolidot» yaki «tarix»), yeni «Yaqupning ewladlirining tolidoti» («Yaqupning ewladlirining ish-izliri») (37:2-50:26) bashlinidu. «Yüsüp atisigha ularning nachar qiliqlirini éytip qoyatti» — oqurmenler Yüsüpning akilirining kéyinki ishliridin u bergen bu xewerning rast yaki rast emeslikini köreleydu. 3 Yüsüp Israilning qérighan waqtida tapqan balisi bolghachqa, uni bashqa oghulliridin bekrek yaxshi köretti. Shunga u Yüsüpke uzun yenglik ton tiktürüp berdi.□ «uzun yenglik ton» — shu dewrlerdiki emirler we padishahlar öz shahzadiliri yaki ésilzadilirige shundaq «uzun yenglik ton» kiygüzetti.
Bashqa birxil terjimisi «ala renglik ton». 4 Emma akiliri atisining uni özliridin yaxshi köridighinini körüp, uninggha öch bolup qalghanidi we uninggha chirayliq gep qilmatti.
Bashqa birxil terjimisi «ala renglik ton». 4 Emma akiliri atisining uni özliridin yaxshi köridighinini körüp, uninggha öch bolup qalghanidi we uninggha chirayliq gep qilmatti.
5 Uning üstige Yüsüp bir chüsh körgen bolup, uni akilirigha dep bériwidi, ular uninggha téximu öch bolup ketti. 6 Yüsüp ulargha mundaq dédi: — Méning körgen shu chüshümni anglap béqinglar. 7 Mana, biz hemmimiz étizlarda ashliqlarni baghlawatqudekmiz. Qarisam méning önchem öre turuptidek; silerning önchenglar bolsa méning önchemning chörisige oliship tezim qilip turghudek! — dédi.
8 Akiliri uningdin: — Ejeba, sen bizge padishah bolamsen? Üstimizge hökümranliq qilamsen? — dep soridi. Uning körgen chüshliri we gépidin akiliri uni téximu yaman kördi.
9 Kéyin u yene bir chüsh kördi we chüshini akilirigha dep: — Mana, men yene bir chüsh kördüm. Qarisam, quyash bilen ay we on bir yultuz manga tezim qilip turghudek! — dédi.
10 U bu chüshni atisi we akilirigha dep berdi. Atisi uninggha tenbih bérip: — Bu körgining zadi qandaq chüsh? Ejeba, men, anang we aka-ukiliring aldinggha bérip, sanga yerge bash urup tezim qilimizmu? — dédi.□ «aka-ukiliring» — Yüsüpning bir ukisi, yeni Binyamin bar idi. Shu waqitta u bek kichik idi.
11 Shuning bilen akiliri uninggha heset qilghili turdi. Emma atisi shu gepni könglige püküp qoydi.■ Ros. 7:9.
Yüsüpning Misirgha, qulluqqa sétilishi
12 Emdi Yüsüpning qérindashliri atisining qoylirini baqqili Shekemge ketkenidi. 13 Israil Yüsüpke: — Akiliring Shekemde pada béqiwatidighu? Kel, men séni ularning qéshigha ewetey, déwidi, Yüsüp: — Mana men, dédi.
14 U uninggha: — Emdi bérip akiliring aman-ésenmu-emesmu, qoylar aman-ésenmu-emesmu, manga xewirini élip kelgin, dep uni Hébron jilghisidin yolgha saldi; u Shekemge bardi.
15 Shu yerde birsi uning dalada ténep yürginini körüp uningdin: — Néme izdewatisen, dep soridi.
16 U: — Men akilirimni izdewatimen. Ularning padilirini qeyerde béqiwatqanliqini éytip bersingiz, dédi.
17 U adem jawab bérip: — Ular bu yerdin kétip qaldi, chünki men ularning: «Yürünglar, Dotan’gha barayli» déginini anglidim, dédi.
Shuning bilen Yüsüp akilirining arqisidin bérip, ularni Dotandin tapti.
18 Ular uni yiraqtin körüp, u téxi ularning qéshigha kelmeyla, uni öltürüwétishni meslihetleshti. 19 Ular bir-birige: — Mana héliqi chüsh körgüchi kéliwatidu. 20 Kélinglar, uni öltürüp mushu yerdiki oreklerdin birige tashliwéteyli, andin: — Wehshiy bir haywan uni yep kétiptu, deyli. Shunda, biz uning chüshlirining néme bolidighinini körimiz! — dédi.
21 Emma Ruben buni anglap uni ularning qolliridin qutquzmaqchi bolup: — Uni öltürmeyli, dédi.□ «qutquzmaqchi bolup...» — ibraniy tilida «qutquzup...». ■ Yar. 42:22. 22 Ruben ulargha yene: — Qan tökmenglar! Belki uni chöldiki mushu orekke tashliwétinglar; lékin uninggha qol tegküzmengler, dédi (emeliyette, u uni ularning qolidin qutquzup, atisining qéshigha qayturuwetmekchi idi).
23-24 Yüsüp akilirining qéshigha yétip kelgende ular uni tutup, uning alahide tonini, yeni kiyiklik uzun yenglik tonini salduruwélip, orekke tashliwetti. Lékin orek quruq bolup, ichide su yoq idi.
25 Andin ular tamaq yégili olturdi. Ular béshini kötürüp qariwidi, mana Ismaillarning bir karwini Giléad tereptin kéliwatatti. Tögilirige dora-dermek, tutiya we murmekkiler artilghan bolup, Misir terepke kétiwatatti. 26 Yehuda qérindashlirigha: — Bizning bir tughqan qérindishimizni öltürüp, qénini yoshurghinimizning néme paydisi bar? 27 Kélinglar, uni Ismaillargha sétiwéteyli; qandaqla bolmisun u bizning inimiz, bir tughqan qérindishimiz; shunga uninggha qol salmayli, déwidi, qérindashliri buninggha qulaq saldi.□ «u bir tughqan qérindishimiz» — ibraniy tilida «u bizning etlirimiz». 28 Midiyanliq Sodigerler shu yerdin ötüp kétiwatqanda, ular Yüsüpni orektin tartip chiqirip, ulargha yigirme kümüsh tenggige sétiwetti. Bular bolsa Yüsüpni Misirgha élip ketti.■ Hak. 8:24; Zeb. 105:17-18; Ros. 7:9.
29 Ruben orekning yénigha qaytip kélip, Yüsüpning orekte yoqluqini körüp, kiyimlirini yirtip, 30 inilirining qéshigha bérip: — Bala yoq turidu! Emdi men nege baray?! — dédi.
31 Emma ular Yüsüpning tonini élip, bir tékini boghuzlap tonni uning qénigha milep, 32 Andin uzun yenglik tonni atisining qéshigha ewetip, uninggha: — Buni biz tépiwalduq; bu oghlungning tonimu-emesmu, özüng körüp baqqin, dédi.
33 U uni tonup: — Bu derweqe méning oghlumning toni iken; bir wehshiy haywan uni yep ketken oxshaydu; shübhisizki, Yüsüp titma-titma qiliwétiliptu! — dédi.
34 Shuning bilen Yaqup kiyimlirini yirtip, bélige böz baghlap, nurghun künlergiche oghli üchün matem tutti. 35 Uning hemme oghul-qizliri yénigha kélip uninggha teselli bersimu, u tesellini qobul qilmay: «Men tehtisaragha chüshüp oghlumning qéshigha barghuche shundaq matem tutimen!» dédi. Yüsüpning atisi shu péti uninggha ah-zar kötürüp matem tutti.■ Yar. 42:38; 44:29,31.
36 Emdi midiyaniylar Yüsüpni Misirgha élip bérip, Pirewnning bir ghojidari, pasiban béshi Potifargha satti.□ «pasiban béshi» — shu chaghdiki «pasiban béshi» dégen mensep belkim «jallat béshi» dégennimu öz ichige alatti. ■ Yar. 39:1; Zeb. 105:17-18
□37:2 «Töwendikiler Yaqup ewladlirining ish-izliridu» — mushu jümle bilen «Alemning Yaritilishi»ning on birinchi «tolidot»i (axirqi «tolidot» yaki «tarix»), yeni «Yaqupning ewladlirining tolidoti» («Yaqupning ewladlirining ish-izliri») (37:2-50:26) bashlinidu. «Yüsüp atisigha ularning nachar qiliqlirini éytip qoyatti» — oqurmenler Yüsüpning akilirining kéyinki ishliridin u bergen bu xewerning rast yaki rast emeslikini köreleydu.
□37:3 «uzun yenglik ton» — shu dewrlerdiki emirler we padishahlar öz shahzadiliri yaki ésilzadilirige shundaq «uzun yenglik ton» kiygüzetti. Bashqa birxil terjimisi «ala renglik ton».
□37:10 «aka-ukiliring» — Yüsüpning bir ukisi, yeni Binyamin bar idi. Shu waqitta u bek kichik idi.
□37:21 «qutquzmaqchi bolup...» — ibraniy tilida «qutquzup...».
□37:27 «u bir tughqan qérindishimiz» — ibraniy tilida «u bizning etlirimiz».
■37:28 Hak. 8:24; Zeb. 105:17-18; Ros. 7:9.
□37:36 «pasiban béshi» — shu chaghdiki «pasiban béshi» dégen mensep belkim «jallat béshi» dégennimu öz ichige alatti.
■37:36 Yar. 39:1; Zeb. 105:17-18