58
Quruq diniy paaliyetler ademlerni dozaxqa élip baridu; •••• Xudagha yaqidighan «rozini tutush»
— Nida qilip jakarlighin,
Awazingni qoyup bérip bolushiche towla,
Awazingni kanaydek kötür,
Méning xelqimge ularning asiyliqini,
Yaqupning jemetige gunahlirini bayan qilghin.
Biraq ular Méni her küni izdeydighan,
Heqqaniyliqni yürgüzidighan,
Méning yollirimni bilishni xushalliq dep bilidighan,
Xudasining höküm-permanlirini tashliwetmeydighan bir elge oxshaydu;
Ular Mendin heqqaniyliqni békitidighan höküm-permanlarni soraydu;
Ular Xudagha yéqinlishishni xursenlik dep bilidu.
Andin ular: — «Biz roza tuttuq,
Emdi némishqa sen közüngge ilmiding?
Biz jénimizni qiyniduq,
Emdi némishqa buningdin xewiring yoq?» — dep soraydu.
— Qaranglar, roza küni öz könglünglardikini qiliwérisiler,
Xizmetchiliringlarni qattiq ishlitisiler;
Silerning roza tutushliringlar jenggi-jédel chiqirish üchünmu?
Qebih qolliringlar musht bilen adem urushni meqset qilghan oxshimamdu?
Hazirqi roza tutushliringlarning meqsiti awazinglarni ershlerde anglitish emestur! «ershlerde» — ibraniy tilida «yuqirida»
Men tallighan shu roza tutush küni —
Ademlerning jénini qiynaydighan künmu?
Béshini qomushtek égip,
Astigha böz we küllerni yéyish kérek bolghan künmu?
Siler mushundaq ishlarni «roza»,
«Perwerdigar qobul qilghudek bir kün» dewatamsiler? Zek. 7:5
Mana, Men tallighan roza mushuki: —
Rezillik-zulumning asaretlirini boshitish,
Boyunturuqning tasmilirini yéshish,
Ézilgenlerni boshitip hör qilish,
Herqandaq boyunturuqni chéqip tashlash emesmidi? «Herqandaq boyunturuqni chéqip tashlash emesmidi?» — «boyunturuq» belkim insanlargha ulagh haywanlarning qatarida muamile qilishni bildüridu. Xudaning yolyoruqining birinchi basquchi bolsa, «boyunturuqning tasmilirini yéshish»; biraq heqqaniyliqning axirqi meqsiti barliq boyunturuqlarni pachaqlap tashlashtin ibaret bolush kérek.
Ash-néningni achlargha üleshtürüshüng,
Hajetmen musapirlarni himaye qilip öyüngge apirishing,
Yalingachlarni körginingde, uni kiydürüshüng,
Özüngni özüng bilen bir jan bir ten bolghanlardin qachurmasliqingdin ibaret emesmu? Ez. 18:7,16; Mat. 25:35
Shundaq qilghanda nurung tang seherdek wallide échilidu,
Salametliking tézdin eslige kélip yashnaysen;
Heqqaniyliqing aldingda mangidu,
Arqangdiki muhapizetching bolsa Perwerdigarning shan-sheripi bolidu.
Sen chaqirsang, Perwerdigar jawab béridu;
Nida qilisen, U: «Mana Men!» deydu.
Eger aranglardin boyunturuqni,
Tengleydighan barmaqni,
Hem töhmet geplirini yoq qilsang, «Tengleydighan barmaq» — hiyligerlik isharetlerni yaki erz-shikayet qilghanliqini körsetse kérek.
10 Jéningni achlar üchün pida qilsang,
Ézilgenlerning hajetliridin chiqsang,
Shu chaghda nurung qarangghuluqta kötürülidu;
Zulmiting chüshtek bolidu;
11 Hem Perwerdigar séning daimliq yétekligüching bolidu,
Jéningni qurghaqchiliq bolghan waqtidimu qamdaydu,
Ustixanliringni kücheytidu;
Sen sughirilidighan bir bagh,
Suliri urghup tügimeydighan, ademni aldimaydighan bir bulaq bolisen; «Ademni aldimaydighan bir bulaq» — chöl-bayawanda yürgen yoluchilar üchün bulaqlar intayin muhim, elwette. Héli bar, hazir yoq bolghan bulaqlar, «ademni aldaydighan» bulaqlar déyiletti; bundaq bulaqlar yoluchilarning jénigha zamin bolushi mumkin.
12 Sendin törelgenler kona xarabilerni qaytidin qurup chiqidu;
Nurghun dewrler qaldurghan ullarni qaytidin kötürisen,
Shuning bilen «Bösülgen tamlarni qaytidin yasighuchi,
Kocha-yol we turalghularni eslige keltürgüchi» dep atilisen.
13 Eger sen shabat künide qedemliringni sanap mangsang,
Yeni Méning muqeddes künümde özüngningki könglüngdikilerni qilmay,
Shabatni «xushalliq»,
Perwerdigarning muqeddes künini «hörmetlik kün» dep bilseng,
Hem Uni hörmetlep,
Öz yolliringda mangmay,
Öz bilginingni izdimey,
Quruq parang salmisang, «Hem Uni hörmetlep...» — mushu ibaride «Uni» yaki Perwerdigarning Özini yaki uning «shabat küni»ni körsitidu. «Öz yolliringda mangmay, öz bilginingni izdimey, quruq parang salmisang,...» — Musa peyghember arqiliq Israilgha bérilgen «on perman»ning tötinchisi «shabat künini muqeddes küni süpitide saqlanglar» dégen. Shabatning muhim ishliri bolsa özining héchqandaq xususiy ish-xizmetlirini qilmay, Xudani séghinishtur.
14 Undaqta Perwerdigarni könglüngning xushalliqi dep bilisen,
Hem Men séni yer yüzidiki yuqiri jaylargha min’güzüp mangdurimen;
Atang Yaqupning mirasi bilen séni ozuqlandurimen —
Chünki Perwerdigar Öz aghzi bilen shundaq söz qildi. «yuqiri jaylargha min’güzüp mangdurimen» — bu ajayib sirliq gep bolup, menisi (1) ornung nahayiti üstün bolidu; (2) nahayiti müshkül hem xeterlik ishlar sanga asan kélidu. Emdi Xuda Özige itaet qilghanlarni némige mindüridu? — mushu yerde déyilmidi. Belkim perishtilerning küch-qudriti körsitilishi mumkin.
 
 

58:4 «ershlerde» — ibraniy tilida «yuqirida»

58:5 Zek. 7:5

58:6 «Herqandaq boyunturuqni chéqip tashlash emesmidi?» — «boyunturuq» belkim insanlargha ulagh haywanlarning qatarida muamile qilishni bildüridu. Xudaning yolyoruqining birinchi basquchi bolsa, «boyunturuqning tasmilirini yéshish»; biraq heqqaniyliqning axirqi meqsiti barliq boyunturuqlarni pachaqlap tashlashtin ibaret bolush kérek.

58:7 Ez. 18:7,16; Mat. 25:35

58:9 «Tengleydighan barmaq» — hiyligerlik isharetlerni yaki erz-shikayet qilghanliqini körsetse kérek.

58:11 «Ademni aldimaydighan bir bulaq» — chöl-bayawanda yürgen yoluchilar üchün bulaqlar intayin muhim, elwette. Héli bar, hazir yoq bolghan bulaqlar, «ademni aldaydighan» bulaqlar déyiletti; bundaq bulaqlar yoluchilarning jénigha zamin bolushi mumkin.

58:13 «Hem Uni hörmetlep...» — mushu ibaride «Uni» yaki Perwerdigarning Özini yaki uning «shabat küni»ni körsitidu. «Öz yolliringda mangmay, öz bilginingni izdimey, quruq parang salmisang,...» — Musa peyghember arqiliq Israilgha bérilgen «on perman»ning tötinchisi «shabat künini muqeddes küni süpitide saqlanglar» dégen. Shabatning muhim ishliri bolsa özining héchqandaq xususiy ish-xizmetlirini qilmay, Xudani séghinishtur.

58:14 «yuqiri jaylargha min’güzüp mangdurimen» — bu ajayib sirliq gep bolup, menisi (1) ornung nahayiti üstün bolidu; (2) nahayiti müshkül hem xeterlik ishlar sanga asan kélidu. Emdi Xuda Özige itaet qilghanlarni némige mindüridu? — mushu yerde déyilmidi. Belkim perishtilerning küch-qudriti körsitilishi mumkin.