7
Itaetsizlik qurbanliqi toghrisidiki qaide-nizam
Itaetsizlik qurbanliqi toghrisidiki qaide-nizam mana mundaq: — Bu qurbanliq «eng muqeddeslerning biri» hésablinidu. Köydürme qurbanliq boghuzlinidighan jayda itaetsizlikni tilesh qurbanliqimu boghuzlinidu; kahin qénini qurban’gahning üsti qismining etrapigha sepsun. Qurbanliq qilghuchi kishi barliq méyini sunsun; yeni mayliq quyruqi bilen ich qarnini yögep turghan mayni, «Qurbanliq qilghuchi kishi» — ibraniy tilida «U». ikki börekni we ularning üstidiki hemde ikki yanpishidiki mayni ajritip, jigerning börekkiche bolghan chawa méyini ajritip sunsun. Kahin bularni Perwerdigargha atap otta sunulidighan qurbanliq süpitide qurban’gahta köydürsun. Bu itaetsizlik qurbanliqi bolidu. Kahinlardin bolghan er kishilerning hemmisi buni yésun; u muqeddes yerde yéyilsun; u «eng muqeddeslerning biri» hésablinidu. «muqeddes yerde» — bu sözler muqeddes jayning etrapidiki hoylini körsitidu, «muqeddes chédir» («eng muqeddes jay» we «muqeddes jay»)ni öz ichige almaydu.
Gunah qurbanliqi qandaq bolsa itaetsizlik qurbanliqimu shundaq bolidu; ular ikkisi toghrisidki qaide-nizam oxshash; bu qurbanliq kafaret keltürüshke qurbanliq ötküzgüchi kahinning özige tewe bolsun.
 
Köydürme qurbanliqlar we ashliq hediyelerdin kahinlargha tégidighan ülüshi toghruluq belgilime
Kahin birsining sun’ghan köydürme qurbanliqini ötküzgen bolsa, köydürme qurbanliqning térisi shu kahinning bolidu. Tonurda pishurulghan herbir ashliq hediye, shundaqla qazanda yaki tawida étilgen herbir ashliq hediye bolsa uni ötküzgen kahinning bolidu, yeni kahinning özige tewe bolidu. 10 Herbir ashliq hediye, meyli zeytun méyi arilashturulghan bolsun, yaki quruq keltürülgen bolsun, bular Harunning oghullirining herbirige barawer bölüp bérilidu.
 
Inaqliq qurbanliqi toghrisidiki qaide-nizam
11 Perwerdigargha atap keltürülgen inaqliq qurbanliqi toghrisidiki qaide-nizam mundaq: —
12 Sunmaqchi bolghan kishi uni teshekkür éytish üchün sunsa, undaqta u «teshekkür qurbanliqi» bilen bille zeytun méyi ileshtürülgen pétir toqachlar, zeytun méyi sürülüp mesihlen’gen pétir hemek nanlar we ésil undin zeytun méyigha chilap pishurulghan toqachlarnimu keltürsun. «pétir toqachlar» — ibraniy tilida bu söz yaki halqisiman yaki chekküch bilen téshilgen birxil nanlarni körsitidu.   Zeb. 116:17 13 Shu toqachlardin bashqa, yene teshekkür éytidighan inaqliq qurbanliqi bilen bille échitqu sélin’ghan nanlarnimu sunsun; 14 u shu sun’ghanlirining herbir türidin birni élip Perwerdigar üchün qosh qollap sunidighan «kötürme hediye» qilip keltürsun; bu inaqliq qurbanliqining qénini qurban’gahning üstige sepken kahinning özige tegsun. «kötürme hediye» — kahin yaki hediyeni sun’ghan kishi Perwerdigarning aldigha ikki qollap alahide égiz kötürüp atighan hediye. «Kötürme hediye» adette qurbanliqqa mes’ul kahin’gha tewe bolidu. 15 Teshekkür bildüridighan inaqliq qurbanliqining göshi bolsa qurbanliq qilin’ghan shu küni yéyilishi kérek; qurbanliqni sun’ghuchi kishi tang atquche uning héch némisini qaldurmisun. «qurbanliqni sun’ghuchi kishi» — ibraniy tilida «u».
16 Eger uning sun’ghan qurbanliqi qesimige xas qurbanliq yaki ixtiyariy keltürgen qurbanliq bolsa, undaqta haywanning göshi qurbanliq qilin’ghan künde yéyilsun; uningdin éship qalghinini bolsa, etisimu yéyishke bolidu; Law. 19:6 17 lékin qurbanliqning göshidin üchinchi künigiche éship qalsa, u otta köydürülüshi kérek. 18 Inaqliq qurbanliqining göshidin üchinchi künide yéyilse, undaqta qurbanliq qobul bolmaydu, qurbanliq sun’ghuchining hésabighimu hésablanmaydu, belki mekruh bolidu; kimdekim uningdin yése öz qebihlikining jazasigha tartilidu.
19 Shundaqla napak nersige tégip qalghan göshmu yéyilmesliki kérek, belki otta köydürülüshi kérek. Herqandaq pak adem napak nersige tegmigen qurbanliqning göshini yése bolidu. 20 Lékin kimki napak halette turup Perwerdigargha atalghan inaqliq qurbanliqidin yése, undaqta u öz xelqidin üzüp tashlinidu. «öz xelqidin üzüp tashlinidu» — mushu sözlerning mundaq birnechche chüshenchisi bolushi mumkin: (1) Perwerdigar Özi uni öltüridu; (2) jamaet uni öltürüshi kérek; (3) jamaet uni ibadet sorunliridin heydiwétishi yaki pütkül jemiyet uni paliwétishi kérek; (4) uningdin héch nesil qaldurulmaydu. Bizningche bashqa ayette éniq buyruq körsitilmigechke, mushu yerde birinchi chüshenche (Xuda Özi shu ademni dunyadin ketküzidu) toghra bolushi mumkin, dep qaraymiz.   Law. 15:3 21 Kimki napak bir nersige tégip ketse (meyli napak halettiki adem bolsun, napak bir haywan bolsun yaki herqandaq napak yirginchlik nerse bolsun) we shundaqla Perwerdigargha xas atalghan inaqliq qurbanliqining göshidin yése, undaqta u öz xelqidin üzüp tashlinidu. «öz xelqidin üzüp tashlinidu» — 20-ayet we izahatini körüng.
 
Addiy puqralargha qaritilghan belgilimiler
22 Perwerdigar Musagha söz qilip mundaq dédi: —
23 Israillargha mundaq dégin: — Siler kala, qoy we öchkilerning méyini hergiz yémenglar. 24 Özlükidin ölgen yaki yirtquchlar boghup qoyghan haywanning jesitining méyini herqandaq ishqa ishletkili bolidu, lékin hergiz uningdin yémenglar. 25 Chünki kimki Perwerdigargha atap otta sunulidighan herqandaq haywanning méyini yése, shuni yégen kishi öz xelqliridin üzüp tashlinidu. «öz xelqidin üzüp tashlinidu» — 20-ayet we izahatini körüng.
26 Siler herqandaq turar jayinglarda héchqandaq qanni, yeni uchar-qanatlarning bolsun yaki charpaylarning bolsun qénini hergiz éstimal qilmanglar. Yar. 9:4; Law. 3:17; 17:14 27 Kimdekim herqandaq qanni éstimal qilsa, shu kishi öz xelqliridin üzüp tashlinidu. «öz xelqidin üzüp tashlinidu» — 20-ayet we izahatini körüng.
 
Inaqliq qurbanliqlirining kahinlargha teqdim qilinidighan qisimliri
28 Perwerdigar Musagha söz qilip mundaq dédi: —
29 Israillargha mundaq dégin: — Kimki Perwerdigargha atap bir inaqliq qurbanliqi sunsa, undaqta u Perwerdigargha xas bolghan hediyeni shu inaqliq qurbanliqtin ayrip keltürsun. 30 Öz qoli bilen Perwerdigargha atighan, otta sunulidighan hediyelerni, yeni may bilen töshni qoshup élip kélip, töshni «pulanglatma hediye» süpitide Perwerdigarning aldida pulanglatsun. «pulanglatma hediye» — Perwerdigarning aldida égiz kötürüp alahide pulanglitidighan hediyedur. «Pulanglatma hediye» adette barliq kahinlargha tewe bolidu.   Mis. 29:24 31 Kahin méyini qurban’gah üstide köydürüwetsun. Tösh bolsa Harun bilen uning oghullirigha xas bolsun.
32 Inaqliq qurbanliqliringlarning ong arqa putini siler «kötürme hediye» süpitide kahin’gha béringlar. 33 Harunning oghulliridin qaysisi inaqliq qurbanliqining qéni bilen méyini sun’ghan bolsa öz ülüshi üchün ong arqa putini özi alsun. 34 Chünki men Israillarning inaqliq qurbanliqliridin «pulanglatma hediye» bolghan tösh bilen «kötürme hediye» bolghan arqa putini ebediy bir belgilime bilen Israillardin élip, kahin Harun we uning oghullirining heqqi bolsun dep ulargha teqdim qildim. «ebediy bir belgilime» — Tewrattiki «ebediy» dégen söz ibraniy tilida ikki menide ishlitilidu: (1) menggü; (2) shu waqittiki chéki békitilmigen, qerelsiz, möhletsiz uzun bir mezgilni körsitidu. «Qoshumche söz»imiznimu körüng.   Mis. 29:27; Chöl. 18:11
 
35  Musa Harun bilen oghullirini Perwerdigarning qulluqida kahin bolushqa uning aldigha keltürgen künide, ulargha Perwerdigargha atap otta sunulidighan qurbanliqlardin teqdim qilinidighan kahinliq ülüshi mana shudur. «Musa» — ibraniy tilida «u». 36  Musa ularni Mesihligen künide, Perwerdigar bu ülüshni Israillardin élip ulargha bérilsun dep emr qilghan. Bu Israillargha dewrdin dewrgiche ebediy bir belgilime bolidu. «Musa» — ibraniy tilida «u».
 
Xulase
37 Köydürme qurbanliq bilen ashliq hediyesi, gunah qurbanliqi bilen itaetsizlik qurbanliqi, kahinliqqa tiklesh qurbanliqi bilen inaqliq qurbanliqi toghrisidiki qaide-nizam mana shudur. «kahinliqqa tiklesh qurbanliqi» — bu xil qurbanliq inaqliq qurbanliqigha oxshap kétidu, bu 8-bab, 22-32-ayetlerde tepsiliy teswirlinidu. Ibraniy tilida «kahinliqqa tiklesh qurbanliqi» «(qollarni) toldurush qurbanliqi» dégen sözler bilen ipadilinidu — chünki Xuda bu murasim arqiliq Harunning ewladliri bolghan kahinlarning qollirini (1) qurbanliqlar bilen we (2) kahinliq mes’uliyitini tapshurush bilen «toldurdi». 38 Perwerdigar Israillargha: «Siler bu Sinay bayawinida Perwerdigarning aldigha qurbanliqliringlarni sununglar» dep buyrughan künide, u bularning hemmisini Sinay téghida Musagha tapshurghanidi.
 
 

7:3 «Qurbanliq qilghuchi kishi» — ibraniy tilida «U».

7:6 «muqeddes yerde» — bu sözler muqeddes jayning etrapidiki hoylini körsitidu, «muqeddes chédir» («eng muqeddes jay» we «muqeddes jay»)ni öz ichige almaydu.

7:12 «pétir toqachlar» — ibraniy tilida bu söz yaki halqisiman yaki chekküch bilen téshilgen birxil nanlarni körsitidu.

7:12 Zeb. 116:17

7:14 «kötürme hediye» — kahin yaki hediyeni sun’ghan kishi Perwerdigarning aldigha ikki qollap alahide égiz kötürüp atighan hediye. «Kötürme hediye» adette qurbanliqqa mes’ul kahin’gha tewe bolidu.

7:15 «qurbanliqni sun’ghuchi kishi» — ibraniy tilida «u».

7:16 Law. 19:6

7:20 «öz xelqidin üzüp tashlinidu» — mushu sözlerning mundaq birnechche chüshenchisi bolushi mumkin: (1) Perwerdigar Özi uni öltüridu; (2) jamaet uni öltürüshi kérek; (3) jamaet uni ibadet sorunliridin heydiwétishi yaki pütkül jemiyet uni paliwétishi kérek; (4) uningdin héch nesil qaldurulmaydu. Bizningche bashqa ayette éniq buyruq körsitilmigechke, mushu yerde birinchi chüshenche (Xuda Özi shu ademni dunyadin ketküzidu) toghra bolushi mumkin, dep qaraymiz.

7:20 Law. 15:3

7:21 «öz xelqidin üzüp tashlinidu» — 20-ayet we izahatini körüng.

7:25 «öz xelqidin üzüp tashlinidu» — 20-ayet we izahatini körüng.

7:26 Yar. 9:4; Law. 3:17; 17:14

7:27 «öz xelqidin üzüp tashlinidu» — 20-ayet we izahatini körüng.

7:30 «pulanglatma hediye» — Perwerdigarning aldida égiz kötürüp alahide pulanglitidighan hediyedur. «Pulanglatma hediye» adette barliq kahinlargha tewe bolidu.

7:30 Mis. 29:24

7:34 «ebediy bir belgilime» — Tewrattiki «ebediy» dégen söz ibraniy tilida ikki menide ishlitilidu: (1) menggü; (2) shu waqittiki chéki békitilmigen, qerelsiz, möhletsiz uzun bir mezgilni körsitidu. «Qoshumche söz»imiznimu körüng.

7:34 Mis. 29:27; Chöl. 18:11

7:35 «Musa» — ibraniy tilida «u».

7:36 «Musa» — ibraniy tilida «u».

7:37 «kahinliqqa tiklesh qurbanliqi» — bu xil qurbanliq inaqliq qurbanliqigha oxshap kétidu, bu 8-bab, 22-32-ayetlerde tepsiliy teswirlinidu. Ibraniy tilida «kahinliqqa tiklesh qurbanliqi» «(qollarni) toldurush qurbanliqi» dégen sözler bilen ipadilinidu — chünki Xuda bu murasim arqiliq Harunning ewladliri bolghan kahinlarning qollirini (1) qurbanliqlar bilen we (2) kahinliq mes’uliyitini tapshurush bilen «toldurdi».