9
Eysaning palech késelni kechürüm qilishi we saqaytishi
Mar. 2:1-12; Luqa 5:17-26
Shuning bilen u kémige chüshüp déngizdin ötüp, özi turghan sheherge qaytip keldi. «özi turghan sheher» — Kepernahumni démekchi.   Mar. 2:3; Luqa 5:18; Ros. 9:33. We mana, kishiler zembilge yatquzulghan bir palechni uning aldigha élip keldi. Eysa ularning ishenchini körüp héliqi palechke:
— Oghlum, yüreklik bol, gunahliring kechürüm qilindi, — dédi.
Andin mana, Tewrat ustazliridin beziliri könglide: «Bu adem kupurluq qiliwatidu!» dep oylidi. Zeb. 32:5; Yesh. 43:25.
Ularning könglide néme oylawatqanliqini bilgen Eysa ulargha:
— Néme üchün könglünglarda rezil oylarda bolisiler? «Gunahliring kechürüm qilindi» déyish asanmu yaki «Ornungdin tur, mang!» déyishmu? — dédi we yene ulargha: — Emma hazir silerning Insan’oghlining yer yüzide gunahlarni kechürüm qilish hoquqigha ige ikenlikini bilishinglar üchün, — u palech késelge: —
Ornungdin tur, orun-körpengni yighishturup öyüngge qayt, — dédi.
Héliqi adem ornidin turup öyige qaytti. Buni körgen top-top ademler qorqushup, insanlargha bundaq hoquqni bergen Xudani ulughlashti.
 
Eysaning Mattani muxlisliqqa chaqirishi
Mar. 2:13-17; Luqa 5:27-32
Eysa u yerdin chiqip aldigha kétiwétip, baj yighidighan orunda olturghan, Matta isimlik bir bajgirni kördi. U uninggha:
— Manga egeshkin! — dédi.
We Matta ornidin turup, uninggha egeshti. Mar. 2:14; Luqa 5:27.
10 We shundaq boldiki, Eysa Mattaning öyide méhman bolup dastixanda olturghanda, nurghun bajgirlar we gunahkarlarmu kirip, Eysa we uning muxlisliri bilen hemdastixan boldi. «méhman bolup dastixanda olturghanda...» — grék tilida «méhman bolup dastixanda yatqanda». Shu chaghdilarda kishiler dastixan sélin’ghan shire etrapida yanpashlap yatqan halda ghizalishatti. «nurghun bajgirlar we gunahkarlar» — «bajgirlar» Israilning zéminini ishghal qilghan rimliqlar üchün öz xelqidin baj yighip béridighan we shu sewebtin nepretke uchrighan Yehudiylar. «gunahkarlar» — Tewrat-Injil boyiche herbir adem gunahkar, elwette. Lékin mushu ayettiki «gunahkarlar» dégen söz, hali chong Perisiyler we Tewrat ustazliri teripidin alahide «gunahkarlar» dep atalghan bajgirlar, pahishe ayallar, hetta sawatsiz kishiler qatarliqlarni közde tutidu. 11 Buni körgen Perisiyler uning muxlislirigha:
— Ustazinglar némishqa bajgir we gunahkarlar bilen bir dastixanda yep-ichip olturidu?! — dédi.
12 Bu gepni anglighan Eysa:
— Saghlam ademler emes, belki bimarlar téwipqa mohtajdur. 13 Siler bérip muqeddes yazmilardiki: «Izdeydighinim qurbanliqlar emes, belki rehim-shepqet» déyilgen shu sözning menisini ögininglar; chünki men heqqaniylarni emes, belki gunahkarlarni chaqirghili keldim, dédi. «Siler bérip muqeddes yazmilardiki: «... » déyilgen shu sözning menisini ögininglar — «Siler bérip: «palani-palani sözler»ni ögininglar» dégen sözler Yehudiy Tewrat ustazlirining bashqilargha yolyoruq körsetkende eng yaxshi köridighan ibarilirining biri. Mesihning buni ishlitishi choqum ularni renjitti. Xudaning bu béshariti Tewratta, «Hosh.» 6:6de tépilidu. «...heqqaniylarni emes, belki gunahkarlarni chaqirghili keldim» — Mesihning mushu sözide «gunahkarlar» dégini özlirini gunahkar dep tonup yetkenlerni közde tutidu, elwette. Chünki hemme adem gunahkardur. «Heqqaniylar» özini heqqaniy dep hésablighanlarni körsitidu. Shunga Mesih ularni chaqiralmaytti.   Hosh. 6:6; Mik. 6:8; Mat. 12:7; Mar. 2:17; Luqa 5:32; 19:10; 1Tim. 1:15.
 
Yéngi konidin üstündur
Mar. 2:18-22; Luqa 5:33-39
14 Shu waqitlarda, Yehya peyghemberning muxlisliri Eysaning yénigha kélip uninggha:
— Némishqa biz we Perisiyler pat-pat roza tutimiz, lékin sizning muxlisliringiz tutmaydu? — dep sorashti. Mar. 2:18; Luqa 5:33.
15 Eysa jawaben:
— Toyi boluwatqan yigit téxi toyda hemdastixan oltughan chaghda, toy méhmanliri haza tutup oltursa qandaq bolidu!? Emma shu künler kéliduki, yigit ulardin élip kétilidu, ular shu künde roza tutidu. «Toy méhmanliri» — grék tilida «merike zalining perzentliri» dégen ibare bilen ipadilinidu. «Emma shu künler kéliduki, yigit ulardin élip kétilidu, ular shu künde roza tutidu» — bu sözler Eysaning öz «méhmanlardin élip kétilishi», yeni uning ölümi özige egeshkenlerge qayghu-hesret élip kélidighanliqi toghruluq bir bésharitidur.   2Kor. 11:2.
16 Héchkim kona könglekke yéngi rexttin yamaq salmaydu. Undaq qilsa, yéngi yamaq kiriship, kiyimni tartip yirtiwétidu. Netijide, yirtiq téximu yoghinap kétidu. «Héchkim kona könglekke yéngi rexttin yamaq salmaydu» — yéngi rext kiriship kétidu, elwette. 17 Shuningdek, héchkim yéngi sharabni kona tulumlargha qachilimaydu. Eger undaq qilsa, sharabning échishi bilen tulumlar yérilip kétidu-de, sharabmu tökülüp kétidu hem tulumlarmu kardin chiqidu. Shuning üchün kishiler yéngi sharabni yéngi tulumlargha qachilaydu; shundaq qilghanda, her ikkilisi saqlinip qalidu. Mar. 2:22.
 
Eysa bir qizni tirildüridu, bir ayalni saqaytidu
Mar. 5:21-43; Luqa 8:40-56
18 U Yehyaning muxlislirigha bu sözlerni qiliwatqan waqtida, mana bir hökümdar kélip, uning aldigha bash urup:
— Méning qizim hazirla ölüp ketti; emma siz bérip uninggha qolingizni tegküzüp qoysingiz, u tirilidu, dédi. «mana bir hökümdar kélip..» — bu «hökümdar» sinagogning chongi idi («Mar.» 5:22ni körüng). «Méning qizim hazirla ölüp ketti» — bashqa bir terjimisi: «Qizim bu waqqiche ölgen bolsa kérek,...».   Mar. 5:22; Luqa 8:41.
19 Eysa ornidin turup, muxlisliri bilen bille uning keynidin mangdi.
20 We mana, yolda xun tewresh késilige giriptar bolghinigha on ikki yil bolghan bir ayal Eysaning arqisidin kélip, uning tonining péshini silidi. Law. 15:25; Mar. 5:25; Luqa 8:43. 21 Chünki u ichide «Uning tonini silisamla, choqum saqiyip kétimen» dep oylighanidi.
22 Emma Eysa keynige burulup, uni körüp:
— Qizim, yüreklik bol, ishenching séni saqaytti! dédi. Shuning bilen u ayal shu saette saqaydi. «Qizim, yüreklik bol» — Mesihning «yüreklik bol» déginige qarighanda, ayal bek qorqqan. Némishqa? Uningda xun tewresh késili bolghanliqi üchün, Tewrat qanuni boyiche özi tegken barliq kishilerni «napak» qilghan bolidu (yeni, uninggha tégip ketkenler ibadetxanigha kirishke, qurbanliq qilishqa waqitliq layaqetsiz bolatti). Shuning bilen u etraptiki xalayiqnila napak qilipla qalmay, belki Mesihning özinimu «napak» qilghan bolatti.   Mar. 5:38; Luqa 8:51.
23 Emdi Eysa héliqi hökümdarning öyige kirgende, ney chéliwatqan we haza tutup waysawatqan kishiler topini körüp, Mar. 5:38; Luqa 8:51. 24 ulargha:
— Chiqip kétinglar, bu qiz ölmidi, belki uxlawatidu, dédi.
Shuni anglap köpchilik uni mesxire qildi. Yuh. 11:11. 25 Kishiler chiqiriwétilgendin kéyin, u qizning yénigha kirip, uning qolini tutiwidi, qiz ornidin turdi. 26 Bu toghrisidiki xewer pütün yurtta pur ketti.
 
Kor we gacha kishilerning saqaytilishi
27 Eysa u yerdin chiqqanda, ikki qarighu uning keynidin kélip:
— I Dawutning oghli, bizge rehim qilghaysiz! — dep nida qilishti. «I Dawutning oghli, bizge rehim qilghaysiz!» — peyghemberlerning bésharetliri boyiche, Qutquzghuchi-Mesih «Dawutning ewladi» bolushi kérek. Shunga Yehudiylar arisida «Dawutning oghli» dégen bu nam Mesihni körsitetti.
28 U öyge kirgendin kéyin, shu ikki qarighu uning aldigha keldi. Eysa ulardin:
— Siler méning bu ishqa qadir ikenlikimge ishinemsiler? — dep soridi.
— I Rebbim, ishinimiz, — dep jawab berdi ular.
29 U qolini ularning közlirige tegküzüp turup:
— Ishenchinglar boyiche bolsun! déwidi, 30 Ularning közliri échildi. Eysa ulargha:
Bu ishni héchkimge éytmanglar! dep qattiq tapilidi. Mat. 12:16; Luqa 5:14. 31 Lékin ular u yerdin chiqipla, uning nam-shöhritini pütkül yurtqa yéyiwetti. Mar. 7:36.
32 Ular chiqip kétiwatqanda, kishiler jin chaplashqan bir gachini uning aldigha élip keldi. Mat. 12:22; Luqa 11:14. 33 Uninggha chaplashqan jinning heydilishi bilenla, héliqi adem zuwan’gha keldi. Xalayiq intayin heyranuhes bolup:
— Bundaq ish Israilda zadi körülüp baqmighan, — déyishti.
34 Lékin Perisiyler:
— U jinlarni jinlarning emirige tayinip qoghlaydiken, déyishti. Mat. 12:24; Mar. 3:22; Luqa 11:15.
 
Eysaning xelqqe ichini aghritishliri
35 We Eysa barliq sheher we yéza-qishlaqlarni kézip, ularning sinagoglirida telim bérip, ersh padishahliqidiki xush xewerni jakarlidi we herxil késellerni we herxil méyip-ajizlarni saqaytti. Mar. 6:6; Luqa 13:22. 36 Lékin u top-top ademlerni körüp ulargha ich aghritti, chünki ular xarlinip padichisiz qoy padiliridek panahsiz idi. Yer. 23:1; Ez. 34:2; Mar. 6:34. 37 Shuning bilen u muxlislirigha:
— Hosul derweqe köp iken, biraq hosul élish üchün ishleydighanlar az iken. Luqa 10:2; Yuh. 4:35. 38 Shunga hosulning Igisidin, Öz hosulingni yighiwélishqa ishlemchilerni jiddiy ewetkeysen, dep tilenglar, — dédi. 2Tés. 3:1.
 
 

9:1 «özi turghan sheher» — Kepernahumni démekchi.

9:1 Mar. 2:3; Luqa 5:18; Ros. 9:33.

9:3 Zeb. 32:5; Yesh. 43:25.

9:9 Mar. 2:14; Luqa 5:27.

9:10 «méhman bolup dastixanda olturghanda...» — grék tilida «méhman bolup dastixanda yatqanda». Shu chaghdilarda kishiler dastixan sélin’ghan shire etrapida yanpashlap yatqan halda ghizalishatti. «nurghun bajgirlar we gunahkarlar» — «bajgirlar» Israilning zéminini ishghal qilghan rimliqlar üchün öz xelqidin baj yighip béridighan we shu sewebtin nepretke uchrighan Yehudiylar. «gunahkarlar» — Tewrat-Injil boyiche herbir adem gunahkar, elwette. Lékin mushu ayettiki «gunahkarlar» dégen söz, hali chong Perisiyler we Tewrat ustazliri teripidin alahide «gunahkarlar» dep atalghan bajgirlar, pahishe ayallar, hetta sawatsiz kishiler qatarliqlarni közde tutidu.

9:13 «Siler bérip muqeddes yazmilardiki: «... » déyilgen shu sözning menisini ögininglar — «Siler bérip: «palani-palani sözler»ni ögininglar» dégen sözler Yehudiy Tewrat ustazlirining bashqilargha yolyoruq körsetkende eng yaxshi köridighan ibarilirining biri. Mesihning buni ishlitishi choqum ularni renjitti. Xudaning bu béshariti Tewratta, «Hosh.» 6:6de tépilidu. «...heqqaniylarni emes, belki gunahkarlarni chaqirghili keldim» — Mesihning mushu sözide «gunahkarlar» dégini özlirini gunahkar dep tonup yetkenlerni közde tutidu, elwette. Chünki hemme adem gunahkardur. «Heqqaniylar» özini heqqaniy dep hésablighanlarni körsitidu. Shunga Mesih ularni chaqiralmaytti.

9:13 Hosh. 6:6; Mik. 6:8; Mat. 12:7; Mar. 2:17; Luqa 5:32; 19:10; 1Tim. 1:15.

9:14 Mar. 2:18; Luqa 5:33.

9:15 «Toy méhmanliri» — grék tilida «merike zalining perzentliri» dégen ibare bilen ipadilinidu. «Emma shu künler kéliduki, yigit ulardin élip kétilidu, ular shu künde roza tutidu» — bu sözler Eysaning öz «méhmanlardin élip kétilishi», yeni uning ölümi özige egeshkenlerge qayghu-hesret élip kélidighanliqi toghruluq bir bésharitidur.

9:15 2Kor. 11:2.

9:16 «Héchkim kona könglekke yéngi rexttin yamaq salmaydu» — yéngi rext kiriship kétidu, elwette.

9:17 Mar. 2:22.

9:18 «mana bir hökümdar kélip..» — bu «hökümdar» sinagogning chongi idi («Mar.» 5:22ni körüng). «Méning qizim hazirla ölüp ketti» — bashqa bir terjimisi: «Qizim bu waqqiche ölgen bolsa kérek,...».

9:18 Mar. 5:22; Luqa 8:41.

9:20 Law. 15:25; Mar. 5:25; Luqa 8:43.

9:22 «Qizim, yüreklik bol» — Mesihning «yüreklik bol» déginige qarighanda, ayal bek qorqqan. Némishqa? Uningda xun tewresh késili bolghanliqi üchün, Tewrat qanuni boyiche özi tegken barliq kishilerni «napak» qilghan bolidu (yeni, uninggha tégip ketkenler ibadetxanigha kirishke, qurbanliq qilishqa waqitliq layaqetsiz bolatti). Shuning bilen u etraptiki xalayiqnila napak qilipla qalmay, belki Mesihning özinimu «napak» qilghan bolatti.

9:22 Mar. 5:38; Luqa 8:51.

9:23 Mar. 5:38; Luqa 8:51.

9:24 Yuh. 11:11.

9:27 «I Dawutning oghli, bizge rehim qilghaysiz!» — peyghemberlerning bésharetliri boyiche, Qutquzghuchi-Mesih «Dawutning ewladi» bolushi kérek. Shunga Yehudiylar arisida «Dawutning oghli» dégen bu nam Mesihni körsitetti.

9:30 Mat. 12:16; Luqa 5:14.

9:31 Mar. 7:36.

9:32 Mat. 12:22; Luqa 11:14.

9:34 Mat. 12:24; Mar. 3:22; Luqa 11:15.

9:35 Mar. 6:6; Luqa 13:22.

9:36 Yer. 23:1; Ez. 34:2; Mar. 6:34.

9:37 Luqa 10:2; Yuh. 4:35.

9:38 2Tés. 3:1.