□9:1 «özi turghan sheher» — Kepernahumni démekchi.
■9:1 Mar. 2:3; Luqa 5:18; Ros. 9:33.
□9:10 «méhman bolup dastixanda olturghanda...» — grék tilida «méhman bolup dastixanda yatqanda». Shu chaghdilarda kishiler dastixan sélin’ghan shire etrapida yanpashlap yatqan halda ghizalishatti. «nurghun bajgirlar we gunahkarlar» — «bajgirlar» Israilning zéminini ishghal qilghan rimliqlar üchün öz xelqidin baj yighip béridighan we shu sewebtin nepretke uchrighan Yehudiylar. «gunahkarlar» — Tewrat-Injil boyiche herbir adem gunahkar, elwette. Lékin mushu ayettiki «gunahkarlar» dégen söz, hali chong Perisiyler we Tewrat ustazliri teripidin alahide «gunahkarlar» dep atalghan bajgirlar, pahishe ayallar, hetta sawatsiz kishiler qatarliqlarni közde tutidu.
□9:13 «Siler bérip muqeddes yazmilardiki: «... » déyilgen shu sözning menisini ögininglar — «Siler bérip: «palani-palani sözler»ni ögininglar» dégen sözler Yehudiy Tewrat ustazlirining bashqilargha yolyoruq körsetkende eng yaxshi köridighan ibarilirining biri. Mesihning buni ishlitishi choqum ularni renjitti. Xudaning bu béshariti Tewratta, «Hosh.» 6:6de tépilidu. «...heqqaniylarni emes, belki gunahkarlarni chaqirghili keldim» — Mesihning mushu sözide «gunahkarlar» dégini özlirini gunahkar dep tonup yetkenlerni közde tutidu, elwette. Chünki hemme adem gunahkardur. «Heqqaniylar» özini heqqaniy dep hésablighanlarni körsitidu. Shunga Mesih ularni chaqiralmaytti.
■9:13 Hosh. 6:6; Mik. 6:8; Mat. 12:7; Mar. 2:17; Luqa 5:32; 19:10; 1Tim. 1:15.
□9:15 «Toy méhmanliri» — grék tilida «merike zalining perzentliri» dégen ibare bilen ipadilinidu. «Emma shu künler kéliduki, yigit ulardin élip kétilidu, ular shu künde roza tutidu» — bu sözler Eysaning öz «méhmanlardin élip kétilishi», yeni uning ölümi özige egeshkenlerge qayghu-hesret élip kélidighanliqi toghruluq bir bésharitidur.
□9:16 «Héchkim kona könglekke yéngi rexttin yamaq salmaydu» — yéngi rext kiriship kétidu, elwette.
□9:18 «mana bir hökümdar kélip..» — bu «hökümdar» sinagogning chongi idi («Mar.» 5:22ni körüng). «Méning qizim hazirla ölüp ketti» — bashqa bir terjimisi: «Qizim bu waqqiche ölgen bolsa kérek,...».
■9:20 Law. 15:25; Mar. 5:25; Luqa 8:43.
□9:22 «Qizim, yüreklik bol» — Mesihning «yüreklik bol» déginige qarighanda, ayal bek qorqqan. Némishqa? Uningda xun tewresh késili bolghanliqi üchün, Tewrat qanuni boyiche özi tegken barliq kishilerni «napak» qilghan bolidu (yeni, uninggha tégip ketkenler ibadetxanigha kirishke, qurbanliq qilishqa waqitliq layaqetsiz bolatti). Shuning bilen u etraptiki xalayiqnila napak qilipla qalmay, belki Mesihning özinimu «napak» qilghan bolatti.
□9:27 «I Dawutning oghli, bizge rehim qilghaysiz!» — peyghemberlerning bésharetliri boyiche, Qutquzghuchi-Mesih «Dawutning ewladi» bolushi kérek. Shunga Yehudiylar arisida «Dawutning oghli» dégen bu nam Mesihni körsitetti.
■9:34 Mat. 12:24; Mar. 3:22; Luqa 11:15.
■9:36 Yer. 23:1; Ez. 34:2; Mar. 6:34.