7
Hanani bilen Hananiyaning birlikte bashqurushqa qoyulushi
Sépil ongshilip bolup, men derwazilarni ornitip, derwaziwenlerni, ghezelkeshlerni we Lawiylarni békitip teyinligendin kéyin shundaq boldiki, Men inim Hanani bilen qel’e serdari Hananiyani Yérusalémni bashqurushqa qoydum; chünki Hananiya ishenchlik adem bolup, Xudadin qorqushta köp ademlerdin éship kétetti. «inim Hanan» — Nehemiyaning inisi 1:2, 3de tilgha élinidu. «Men inim Hanani bilen ... Hananiyani Yérusalémni bashqurushqa qoydum» — Yérusalémni bashqurushqa ademlerni qoyush, Nehemiyaning Artaxshashtaning yénigha qaytmaqchi ikenlikini körsitishi mumkin (2:6ni körüng). «Hananiya ishenchlik adem bolup...» — ibraniy tilida «u ishenchlik adem bolup..». Bezi alimlar «u» Hananini körsitidu, dep qaraydu. Men ulargha: — Kün issighuche Yérusalémning qowuqliri échilmisun; qowuqlarning qanatliri étilgende, baldaqlar taqalghan waqitliridimu derwaziwenler yénida turup közet qilisun; shuningdek Yérusalémda turuwatqanlardin qarawullar közet nöwetlirige qoyulup békitilsun; herbir adem özining bir közitige mes’ul bolsun, shundaqla herbirining köziti öz öyining udulida bolsun, dep tapilidim. «derwaziwenler yénida turup közet qilisun» — ibraniy tilida «ular yénida turup közet qilisun». «shuningdek Yérusalémda turuwatqanlardin qarawullar közet nöwetlirige qoyulup békitilsun; herbir adem özining bir közitige mes’ul bolsun, shundaqla herbirining köziti öz öyining udulida bolsun, dep tapilidim» — bashqa birxil terjimisi: «shuningdek Yérusalémning qowuqliri chüsh waqtida ochuq turmisun; qowuqlar étilgende, baldaqliri taqalghinida derwaziwenler yénida turup közet qilisun; Yérusalémda turuwatqanlardin qarawullar élinip, közet nöwetlirige qoyup békitilsun; beziler alahide nöwettiki közette tursun, beziler öz öyining udulida közette tursun». Yene bashqa birnechche xil terjimiliri uchrishi mumkin. Sheher chong hem kengri bolghini bilen ahale az, öyler téxi sélinmighanidi.
 
Birinchi qétim qaytip kelgen Yehudiylar •••• «Ezra» 2:1-35ni körüng
Xudayim könglümge mötiwerler, emeldarlar we xelqning herbirini nesebnamisi boyiche royxetke élishqa ularni yighish niyitini saldi. Men awwal birinchi qétim qaytip kelgen ademlerning nesebnamisini taptim, uningda mundaq pütülgenidi: —
Töwendikiler Yehudiye ölkisidikilerdin, esli Babil padishahi Néboqadnesar teripidin sürgün qilin’ghanlardin, Yérusalém we Yehudiyege chiqip, herbiri öz shehirlirige ketti: — «Töwendikiler... esli Babil padishahi Néboqadnesar teripidin sürgün qilin’ghanlardin...» — bu tizimlik bilen «Ezra» 2-babtiki tizimlik otturisida ademlerning isimliri, sani we tizimlik tertipide bezide azraq perqler bar. Bu perqler ikki tizimlikning heqiqet ikenlikige téximu ispat béridu. Ikkinchi tizimlikni Yérusalémda, birinchi tizimlikni Babilda qilghan bolushi mumkin. Ikkinchi tizimlik axirida Yérusalémgha yétip kélip olturaqlashqanlarni körsitidu; birinchi tizimlikte xatirilen’gen beziliri shübhisizki, kéyin niyitidin éynip, Yérusalémgha barmay qalghan yaki barghandin kéyin, yene Babilgha qaytip ketkenidi; shundaqla Yérusalémgha qaytish yolida ölgenler bolushimu mumkin. Eslidiki tizimlikke xatirilenmigen bolsimu, lékin kéyin Yérusalémgha barimen dep «qaytish»qa qatnashqanlarmu bar bolsa kérek; ular ikkinchi tizimlikke xatirilen’gen.   Ezra 2
Ular Zerubbabel, Yeshua, Nehemiya, Azariya, Raamiya, Nahamani, Mordikay, Bilshan, Misperet, Bigway, Nehum we Baanahlar bille qaytip keldi. Emdi Israil xelqining ichidiki erkeklerning sani töwendikiche: —
Paroshning ewladliri ikki ming bir yüz yetmish ikki kishi; Shefatiyaning ewladliri üch yüz yetmish ikki kishi; 10 Arahning ewladliri alte yüz yetmish besh kishi; 11 Pahat-Moabning ewladliri, yeni Yeshua bilen Yoabning ewladliri ikki ming sekkiz yüz on sekkiz kishi; 12 Élamning ewladliri bir ming ikki yüz ellik töt kishi; 13 Zattuning ewladliri sekkiz yüz qiriq besh kishi; 14 Zakkayning ewladliri yette yüz atmish kishi; 15 Binnuiyning ewladliri alte yüz qiriq sekkiz kishi; 16 Bibayning ewladliri alte yüz yigirme sekkiz kishi; 17 Azgadning ewladliri ikki ming üch yüz yigirme ikki kishi; 18 Adonikamning ewladliri alte yüz atmish yette kishi; 19 Bigwayning ewladliri ikki ming atmish yette kishi; 20 Adinning ewladliri alte yüz ellik besh kishi; 21 Hezekiyaning jemetidin bolghan Atérning ewladliri toqsan sekkiz kishi; 22 Hashumning ewladliri üch yüz yigirme sekkiz kishi; 23 Bizayning ewladliri üch yüz yigirme töt kishi; 24 Harifning ewladliri bir yüz on ikki kishi; «Harif» — «Ezra» 2:18de «Yorah». 25 Gibéonning ewladliri toqsan besh kishi; «Gibéon» — «Ezra» 2:20de «Gibbar». 26 Beyt-Lehemlikler bilen Nitofaliqlar jemiy bir yüz seksen sekkiz kishi; 27 Anatotluqlar bir yüz yigirme sekkiz kishi; 28 Beyt-Azmawetlikler qiriq ikki kishi. 29 Kiriat-yéarimliqlar, Kefirahliqlar we Beerotluqlar bolup jemiy yette yüz qiriq üch kishi; 30 Ramahliqlar bilen Gébaliqlar jemiy alte yüz yigirme bir kishi; 31 Mikmashliqlar bir yüz yigirme ikki kishi; 32 Beyt-Ellikler bilen ayiliqlar jemiy bir yüz yigirme üch kishi; 33 ikkinchi bir Nébodikiler ellik ikki kishi; 34 ikkinchi bir Élamning ewladliri bir ming ikki yüz ellik töt kishi; 35 Harimning ewladliri üch yüz yigirme kishi; 36 Yérixoluqlar üch yüz qiriq besh kishi; 37 Lod, Hadid we Ononing ewladliri jemiy yette yüz yigirme bir kishi; «Lod, Hadid we Ononing ewladliri...» — yaki «Lodluqlar, Hadidliqlar we Onoluqlar...». 38 Sinaahning ewladliri üch ming toqquz yüz ottuz kishi.
 
Qaytip kelgen kahinlar we Lawiylar •••• «Ezra» 2:36-42ni körüng
39 Kahinlarning sani töwendikiche: — Yeshua jemetidiki Yedayaning ewladliri toqquz yüz yetmish üch kishi; 40 Immerning ewladliri bir ming ellik ikki kishi; 41 Pashxurning ewladliri bir ming ikki yüz qiriq yette kishi; 42 Harimning ewladliri bir ming on yette kishi.
43 Lawiylarning sani töwendikiche: — Xodwahning ewladliridin, yeni Yeshua bilen Kadmiyelning ewladliri yetmish töt kishi. «Xodwah» — «Ezra» 2:40de «Xodawiya».
44 Ghezelkeshlerdin: — Asafning ewladliri bir yüz qiriq sekkiz kishi.
45 Derwaziwenlerning neslidin: — Shallumning ewladliri, Atérning ewladliri, Talmonning ewladliri, Akkubning ewladliri, Xatitaning ewladliri bilen Shobayning ewladliri jemiy bir yüz ottuz sekkiz kishi.
 
Qaytip kelgen muqeddes jay we shah jemetidiki xizmetkarlar •••• «Ezra» 2:43-58ni körüng
46 Ibadetxana xizmetkarliri töwendikiche: — Zixaning ewladliri, Xasufaning ewladliri, Tabbaotning ewladliri. «ibadetxana xizmetkarliri» — ibraniy tilida «Netiniylar». Menisi belkim «béghishlan’ghanlar». Ularning ejdadliri belkim «Gibéonluqlar» idi. «Yeshua» 9:27ni we «1Tar.» 9:2ni körüng. 47 Kirosning ewladliri, Siyaning ewladliri, Padonning ewladliri, «Siya» — «Ezra» 2:47de «Siyaha». 48 Libanahning ewladliri, Hagabahning ewladliri, Shalmayning ewladliri, 49 Hananning ewladliri, Giddelning ewladliri, Gaharning ewladliri, 50 Réayahning ewladliri, Rezinning ewladliri, Nikodaning ewladliri, 51 Gazzamning ewladliri, Uzzaning ewladliri, Pasiyaning ewladliri, 52 Bisayning ewladliri, Meunimning ewladliri, Nefussesimning ewladliri, «Nefussesim» — «Ezra» 2:50de «Nefussim». 53 Bakbukning ewladliri, Xakufaning ewladliri, Xarxurning ewladliri, 54 Bazlitning ewladliri, Mehidaning ewladliri, Xarshaning ewladliri, «Bazlit» — yaki «Bazlut» «Ezra» 2:52. 55 Barkosning ewladliri, Siséraning ewladliri, Témahning ewladliri, 56 Neziyaning ewladliri bilen Xatifaning ewladliridin ibaret.
57 Sulaymanning xizmetkarlirining ewladlirining sani töwendikiche: — Sotayning ewladliri, Soferetning ewladliri, Péridaning ewladliri, «Périda» — yaki «Péruda» «Ezra» 2:55. 58 Yaalaning ewladliri, Darkonning ewladliri, Giddelning ewladliri, 59 Shefetiyaning ewladliri, Xattilning ewladliri, Poqeret-Hazzibaimning ewladliri bilen Amonning ewladliridin ibaret. «Amon» — yaki «Ami» «Ezra» 2:57. 60 Ibadetxana xizmetkarliri we Sulaymanning xizmetkari bolghanlarning ewladliri jemiy üch yüz toqsan ikki kishi.
 
Kélip chiqishi naéniq kishiler •••• «Ezra» 2:59-63
61 Töwendiki kishiler Tel-Mélah, Tel-Xarsha, Kérub, Addon, Immerdin kelgen bolsimu, lékin ular özlirining ata jemetining yaki nesebining Israil adimi ikenlikini ispatlap bérelmidi. 62 Bular Délayaning ewladliri, Tobiyaning ewladliri we Nikodaning ewladliri bolup, jemiy alte yüz qiriq ikki kishi; 63 Kahinlardin Xabayaning ewladliri, kozning ewladliri bilen Barzillayning ewladliri bar idi; Barzillay Giléadliq Barzillayning bir qizini alghachqa ularning éti bilen atalghanidi. «Kozning ewladliri» — yaki «Hakkozning ewladliri». 64 Bular jemetining nesebnamisini izdep tapalmidi; shunga ular «napak» hésablinip kahinliqtin qalduruldi. 65 Waliy ulargha: — Urim we tummimni kötürgüchi kahin arimizda xizmette bolghuche «eng muqeddes yimeklikler»ge éghiz tegküzmeysiler, dédi. «Waliy» — ibraniy tilidiki «Tirshata», eslide Pars tili bolup, menisi belkim «janabliri». «urim we tummim» — alahide birxil tashlar. U kahin kiygen «efod»ning yanchuqida (qoshénda) turidu. Bu tashlar arqiliq Israil xelqi Xudadin yol sorisa bolatti. «Mis.» 28:28-30ni körüng. «urim we tummimni kötürgüchi kahin arimizda xizmette bolghuche» — menisi belkim: (1) urim we tummim Babilda sürgün bolghan waqtida yoqap ketken bolushi mumkin; (2) tépilghini bilen ulargha tebir bérip menisini chüshendüridighan kahin téxi chiqmidi.
 
Qaytip kelgüchilerning omumiy sani •••• «Ezra» 2:64-67nimu körüng
66 Pütün jamaet jemiy qiriq ikki ming üch yüz atmish kishi; «qiriq ikki ming üch yüz atmish kishi» — bu «Ezra» 2:64diki san’gha oxshash; shübhisizki, bu Yérusalémgha yétip kélip, Babilgha qaytmay, Yehudiyede heqiqiy olturaqlashqanlarning sanidur. 67 Buningdin bashqa ularning yene yette ming üch yüz ottuz yette qul-dédiki bar idi; yene ikki yüz qiriq besh er-ayal ghezelchisi bar idi. Ularning yette yüz ottuz alte éti, ikki yüz qiriq besh qéchiri, 69 töt yüz ottuz besh tögisi we alte ming yette yüz yigirme éshiki bar idi.
 
Ibadetxana üchün teqdim qilin’ghan sowghatlar •••• «Ezra» 2:68-70nimu körüng
70 Jemet kattiwashliridin beziliri ibadetxana qurulushi üchün hediyelirini teqdim qildi; waliy xezinige ming darik altun, ellik das we besh yüz ottuz qur kahin toni teqdim qildi; «darik» — (yaki «draxma») — mushu yerde Pars impériyesidiki birxil altun tengge, bir darikning éghirliqi 0.4-0.5 gram bolushi mumkin; mushu yerde bu daslarning qimmiti 0.4-0.5 kilogram altun’gha barawer idi. 71 jemet kattiwashliridin beziliri qurulush xezinisige yigirme ming darik altun, ikki ming ikki yüz mina kümüsh; «mina» — birxil kümüsh tengge, 60 shekelge yaki «talant»tin atmishtin birige barawer idi. Mushu yerde kümüshning jemiy éghirliqi belkim 800-1200 kilogramche idi. 72 xelqning qalghini yigirme ming darik altun, ikki ming ikki yüz mina kümüsh, atmish yette qur kahin tonini teqdim qildi. 73 Shuningdin kéyin kahinlar, Lawiylar, derwaziwenler, ghezelkeshler we bir qisim xelq qoshulup, ibadetxana xizmetkarliri, shundaqla qalghan Israil xelqining hemmisi öz sheherlirige makanlashti. «Shuningdin kéyin kahinlar, Lawiylar, derwaziwenler, ghezelkeshler... shundaqla qalghan Israil xelqining hemmisi öz sheherlirige makanlashti» — bu ayetning menisi belkim: (1) kahinlar, Lawiylar qatarliqlar özige yéngiwashtin teqsim qilin’ghan sheherliride makan tutti, yaki Yérusalémdiki xizmette bolush üchün Yérusalémgha yéqin bolghan, shundaqla ulargha teqsim qilin’ghan sheherlerde makanlashti; (2) Lawiylardin bashqa Israillar, yeni on ikki qebilidin qaytip kelgenler eslide özige xas sheherlirige makanlashti yaki yéngiwashtin ulargha teqsim qilin’ghan sheherlerde makanlashti.
Köp sheher-yézilar weyran bolghachqa, yaki yat ellerning igidarchiliqi astida bolghachqa, belkim herxil imkaniyet teng bolushi mumkin idi.
 
 

7:2 «inim Hanan» — Nehemiyaning inisi 1:2, 3de tilgha élinidu. «Men inim Hanani bilen ... Hananiyani Yérusalémni bashqurushqa qoydum» — Yérusalémni bashqurushqa ademlerni qoyush, Nehemiyaning Artaxshashtaning yénigha qaytmaqchi ikenlikini körsitishi mumkin (2:6ni körüng). «Hananiya ishenchlik adem bolup...» — ibraniy tilida «u ishenchlik adem bolup..». Bezi alimlar «u» Hananini körsitidu, dep qaraydu.

7:3 «derwaziwenler yénida turup közet qilisun» — ibraniy tilida «ular yénida turup közet qilisun». «shuningdek Yérusalémda turuwatqanlardin qarawullar közet nöwetlirige qoyulup békitilsun; herbir adem özining bir közitige mes’ul bolsun, shundaqla herbirining köziti öz öyining udulida bolsun, dep tapilidim» — bashqa birxil terjimisi: «shuningdek Yérusalémning qowuqliri chüsh waqtida ochuq turmisun; qowuqlar étilgende, baldaqliri taqalghinida derwaziwenler yénida turup közet qilisun; Yérusalémda turuwatqanlardin qarawullar élinip, közet nöwetlirige qoyup békitilsun; beziler alahide nöwettiki közette tursun, beziler öz öyining udulida közette tursun». Yene bashqa birnechche xil terjimiliri uchrishi mumkin.

7:6 «Töwendikiler... esli Babil padishahi Néboqadnesar teripidin sürgün qilin’ghanlardin...» — bu tizimlik bilen «Ezra» 2-babtiki tizimlik otturisida ademlerning isimliri, sani we tizimlik tertipide bezide azraq perqler bar. Bu perqler ikki tizimlikning heqiqet ikenlikige téximu ispat béridu. Ikkinchi tizimlikni Yérusalémda, birinchi tizimlikni Babilda qilghan bolushi mumkin. Ikkinchi tizimlik axirida Yérusalémgha yétip kélip olturaqlashqanlarni körsitidu; birinchi tizimlikte xatirilen’gen beziliri shübhisizki, kéyin niyitidin éynip, Yérusalémgha barmay qalghan yaki barghandin kéyin, yene Babilgha qaytip ketkenidi; shundaqla Yérusalémgha qaytish yolida ölgenler bolushimu mumkin. Eslidiki tizimlikke xatirilenmigen bolsimu, lékin kéyin Yérusalémgha barimen dep «qaytish»qa qatnashqanlarmu bar bolsa kérek; ular ikkinchi tizimlikke xatirilen’gen.

7:6 Ezra 2

7:24 «Harif» — «Ezra» 2:18de «Yorah».

7:25 «Gibéon» — «Ezra» 2:20de «Gibbar».

7:37 «Lod, Hadid we Ononing ewladliri...» — yaki «Lodluqlar, Hadidliqlar we Onoluqlar...».

7:43 «Xodwah» — «Ezra» 2:40de «Xodawiya».

7:46 «ibadetxana xizmetkarliri» — ibraniy tilida «Netiniylar». Menisi belkim «béghishlan’ghanlar». Ularning ejdadliri belkim «Gibéonluqlar» idi. «Yeshua» 9:27ni we «1Tar.» 9:2ni körüng.

7:47 «Siya» — «Ezra» 2:47de «Siyaha».

7:52 «Nefussesim» — «Ezra» 2:50de «Nefussim».

7:54 «Bazlit» — yaki «Bazlut» «Ezra» 2:52.

7:57 «Périda» — yaki «Péruda» «Ezra» 2:55.

7:59 «Amon» — yaki «Ami» «Ezra» 2:57.

7:63 «Kozning ewladliri» — yaki «Hakkozning ewladliri».

7:65 «Waliy» — ibraniy tilidiki «Tirshata», eslide Pars tili bolup, menisi belkim «janabliri». «urim we tummim» — alahide birxil tashlar. U kahin kiygen «efod»ning yanchuqida (qoshénda) turidu. Bu tashlar arqiliq Israil xelqi Xudadin yol sorisa bolatti. «Mis.» 28:28-30ni körüng. «urim we tummimni kötürgüchi kahin arimizda xizmette bolghuche» — menisi belkim: (1) urim we tummim Babilda sürgün bolghan waqtida yoqap ketken bolushi mumkin; (2) tépilghini bilen ulargha tebir bérip menisini chüshendüridighan kahin téxi chiqmidi.

7:66 «qiriq ikki ming üch yüz atmish kishi» — bu «Ezra» 2:64diki san’gha oxshash; shübhisizki, bu Yérusalémgha yétip kélip, Babilgha qaytmay, Yehudiyede heqiqiy olturaqlashqanlarning sanidur.

7:70 «darik» — (yaki «draxma») — mushu yerde Pars impériyesidiki birxil altun tengge, bir darikning éghirliqi 0.4-0.5 gram bolushi mumkin; mushu yerde bu daslarning qimmiti 0.4-0.5 kilogram altun’gha barawer idi.

7:71 «mina» — birxil kümüsh tengge, 60 shekelge yaki «talant»tin atmishtin birige barawer idi. Mushu yerde kümüshning jemiy éghirliqi belkim 800-1200 kilogramche idi.

7:73 «Shuningdin kéyin kahinlar, Lawiylar, derwaziwenler, ghezelkeshler... shundaqla qalghan Israil xelqining hemmisi öz sheherlirige makanlashti» — bu ayetning menisi belkim: (1) kahinlar, Lawiylar qatarliqlar özige yéngiwashtin teqsim qilin’ghan sheherliride makan tutti, yaki Yérusalémdiki xizmette bolush üchün Yérusalémgha yéqin bolghan, shundaqla ulargha teqsim qilin’ghan sheherlerde makanlashti; (2) Lawiylardin bashqa Israillar, yeni on ikki qebilidin qaytip kelgenler eslide özige xas sheherlirige makanlashti yaki yéngiwashtin ulargha teqsim qilin’ghan sheherlerde makanlashti. Köp sheher-yézilar weyran bolghachqa, yaki yat ellerning igidarchiliqi astida bolghachqa, belkim herxil imkaniyet teng bolushi mumkin idi.