17
Qurbanliq göshlirige tolghan jédellik öydin,
Bir chishlem quruq nan yep, köngül tinchliqta bolghan ewzel. «Qurbanliq göshliri» — ibraniylar ibadetxanida Xudagha atap soyghan bezi qurbanliq göshlirining köp qismini öyige ekilip yéyishke bolatti.   Pend. 15:17
Xizmetkar chéwer bolsa, xojisining nomusta qoyghuchi oghlini bashqurar;
Kelgüside u xojining oghli qatarida turup uning mirasni teqsim qilar.
Sapal qazan kümüshni tawlar, chanaq altunni tawlar,
Biraq ademning qelbini Perwerdigar sinar. Pend. 27:21; Yer. 17:10
Qebih kishi yaman sözlerge ishiner;
Yalghanchi pitnichilerning sözige qulaq salar.
Miskinlerni mesxire qilghuchi, özini Yaratquchini haqaretligüchidur;
Bashqilarning bextsizlikidin xushal bolghan kishi jazasiz qalmas. Pend. 14:31
Qérilarning newriliri ularning tajidur;
Perzentlerning pexri ularning atiliridur.
Exmeq yarishiq gep qilsa uninggha yarashmas;
Mötiwer yalghan sözlise uninggha téximu yarashmas.
Para — uni bergüchining neziride ésil bir göherdur;
Goya uni negila ishletse muweppeqiyetke érishidighandek. «Para — ...goya uni negila ishletse muweppeqiyetke érishidighandek» — bu ayet hejwiy, kinayilik söz bolup, omumiy emma epsuslinarliq bir ehwalni körsitidu; elwette, u bu ishni teriplimeydu.

Bashqa birxil terjimisi: «U buni negila ishletsem muweppeqiyetke érishimen, deydu».
Bashqilarning xataliqini yoputup kechürgen kishi méhir-muhebbetni közler;
Kona xamanni sorighan kishi yéqin dostlarni düshmen qilar.
10 Aqilanige singgen bir éghiz tenbih,
Exmeqqe urulghan yüz derridin ünümlüktur.
11 Yamanlar peqet asiyliqni közler;
Uni jazalashqa rehimsiz bir elchi ewetiler.
12 Exmiqane ish qiliwatqan nadan kishige uchrap qalghandin köre,
Baliliridin ayrilghan éyiqqa yoluqup qalghan yaxshi.
13 Kimki yaxshiliqqa yamanliq qilsa,
Ishikidin bala-qaza néri ketmes. Qan. 32:35; Pend. 20:22; 24:29; Rim. 12:17; 1Tés. 5:15; 1Pét. 3:9
14 Jédelning bashlinishi tosmini su élip ketken’ge oxshaydu;
Shunga jédel partlashtin awwal talash-tartishtin qol üzgin. Pend. 20:3
15 Yamanni aqlighan,
Heqqaniygha qara chaplighan,
Oxshashla Perwerdigargha yirginchliktur. Mis. 23:7; Pend. 24:24; Yesh. 5:23
16 Exmeqning köngli danaliqni etiwarlimisa,
Qandaqmu uning qolida danaliqni sétiwalghudek puli bolsun? «Exmeqning köngli danaliqni etiwarlimisa,...» — ibraniy tilida «Eqmeqning héch köngli yoq tursa,...»
17  Heqiqiy dost herdaim sanga muhebbet körsiter,
Heqiqiy qérindash yaman kününg üchün yardemge dunyagha kelgendur.
18 Eqilsiz kishi qol bérip,
Yéqini üchün képil bolidu.
19 Jédelge amraq gunahqa amraqtur;
Bosughini égiz qilghan halaketni izder. «Bosughini égiz qilghan (kishi)» — ibraniy tilida «Derwazisini égiz qilghan (kishi)». Bundaq adem belkim özining bay ikenlikini köz-köz qilmaqchi bolidu.   Pend. 16:18
20 Niyiti buzulghan yaxshiliq körmes;
Tilida heq-naheqni astin-üstün qilghuchi balagha yoluqar.
21 Bala exmeq bolsa, ata ghem-qayghugha patar;
Hamaqetning atisi xushalliq körmes.
22 Shad köngül shipaliq doridek ten’ge dawadur;
Sunuq roh-dil ademning yilikini qurutar. Pend. 15:13
23 Chirik adem yeng ichide parini qobul qilar;
U adaletning yolini burmilar. «Chirik adem yeng ichide parini qobul qilar» — ibraniy tilida «Chirik adem baghrida parini qobul qilar...» yaki «Chirik adem baghirdin parini alar...».
24 Danaliq yorutulghan kishining köz aldida turar;
Biraq eqilsizning közi xiyalkeshlik qilip qutupta yürer. Top. 2:14; 8:1
25 Galwang bala atini azabgha salar;
Uni tughquchiningmu derdi bolar. Pend. 10:1; 15:20; 19:13
26 Heqqaniylargha jerimane qoyushqa qet’iy bolmas;
Emirlerni adaletni qollighini üchün dumbalashqa bolmas. «jerimane qoyush» — «jerimane qoyush»ning «jazalash» dégen omumiy menisimu bolushi mumkin. «Heqqaniylargha jerimane qoyushqa qet’iy bolmas» — ibraniy tilida «Heqqaniylargha jerimane qoyushqa yaxshi emes».
27 Bilimi bar kishi kem sözlük bolar;
Yorutulghan adem qaltis éghir-bésiq bolar. «qaltis éghir-bésiq bolar» — ibraniy tilida «salqin rohi bar» dégenni bildüridu.
28 Hetta exmeqmu az sözlise dana hésablinar;
Tilini tizginligen kishi danishmen sanilar.
 
 

17:1 «Qurbanliq göshliri» — ibraniylar ibadetxanida Xudagha atap soyghan bezi qurbanliq göshlirining köp qismini öyige ekilip yéyishke bolatti.

17:1 Pend. 15:17

17:3 Pend. 27:21; Yer. 17:10

17:5 Pend. 14:31

17:8 «Para — ...goya uni negila ishletse muweppeqiyetke érishidighandek» — bu ayet hejwiy, kinayilik söz bolup, omumiy emma epsuslinarliq bir ehwalni körsitidu; elwette, u bu ishni teriplimeydu. Bashqa birxil terjimisi: «U buni negila ishletsem muweppeqiyetke érishimen, deydu».

17:13 Qan. 32:35; Pend. 20:22; 24:29; Rim. 12:17; 1Tés. 5:15; 1Pét. 3:9

17:14 Pend. 20:3

17:15 Mis. 23:7; Pend. 24:24; Yesh. 5:23

17:16 «Exmeqning köngli danaliqni etiwarlimisa,...» — ibraniy tilida «Eqmeqning héch köngli yoq tursa,...»

17:19 «Bosughini égiz qilghan (kishi)» — ibraniy tilida «Derwazisini égiz qilghan (kishi)». Bundaq adem belkim özining bay ikenlikini köz-köz qilmaqchi bolidu.

17:19 Pend. 16:18

17:22 Pend. 15:13

17:23 «Chirik adem yeng ichide parini qobul qilar» — ibraniy tilida «Chirik adem baghrida parini qobul qilar...» yaki «Chirik adem baghirdin parini alar...».

17:24 Top. 2:14; 8:1

17:25 Pend. 10:1; 15:20; 19:13

17:26 «jerimane qoyush» — «jerimane qoyush»ning «jazalash» dégen omumiy menisimu bolushi mumkin. «Heqqaniylargha jerimane qoyushqa qet’iy bolmas» — ibraniy tilida «Heqqaniylargha jerimane qoyushqa yaxshi emes».

17:27 «qaltis éghir-bésiq bolar» — ibraniy tilida «salqin rohi bar» dégenni bildüridu.