8
Butlarƣa atalƣan taamlar
Əmdi «butlarƣa atap nǝzir ⱪilinƣan taamlar» mǝsilisigǝ kelǝyli. «Ⱨǝmmimizdǝ bilim bar» dǝp bilimiz. Hox, biraⱪ bilim bolsa adǝmni kɵrǝnglitidu; meⱨir-muⱨǝbbǝt bolsa adǝmni ⱪuridu. «Əmdi «butlarƣa atap nǝzir ⱪilinƣan taamlar» mǝsilisigǝ kelǝyli» — Korint xǝⱨiridikilǝrning kɵpinqisi bolsa butpǝrǝs bolup, ular butlarƣa qoⱪunux üqün butⱪa atap nǝzir ⱪilinƣan gɵxni yǝytti. Korintliⱪlarning toy wǝ baxⱪa murasimlirimu buthanilarda ɵtküzülüp, butⱪa atap nǝzir ⱪilinƣan gɵxlǝr dastihanƣa ⱪoyulatti. U qaƣlarda bundaⱪ gɵxni yeyix-yemǝslik yaki buthanida ɵtküzülgǝn murasimlarƣa ⱪatnixix-ⱪatnaxmasliⱪ etiⱪadqilar üqün qong bir mǝsilǝ bolƣan. «meⱨir-muⱨǝbbǝt bolsa adǝmni ⱪuridu» — «roⱨiy ⱪurux» («adǝmni ⱪurux») toƣruluⱪ «Rimliⱪlarƣa»diki kirix sɵz»imizni kɵrüng. «Mening bilimim bar» dǝp ⱨesabliƣan kixi, ǝmǝliyǝttǝ ⱨeqnemini tehi bilixkǝ tegixlik dǝrijidǝ bilmigǝn bolidu. ««Mening bilimim bar» dǝp ⱨesabliƣan kixi, ǝmǝliyǝttǝ ⱨeqnemini tehi bilixkǝ tegixlik dǝrijidǝ bilmigǝn bolidu» — bu ajayib bayan toƣruluⱪ «ⱪoxumqǝ sɵz»imizni kɵrüng. Əmma Hudani sɵygǝn kixi bolsa, u Uning tǝripidin tonulidu. «Əmma Hudani sɵygǝn kixi bolsa, u Uning tǝripidin tonulidu» — «Huda tǝripidin tonulidu» — bǝlkim, Huda uni bilip «bu kixi Mening adimim» dǝp etirap ⱪilidu, demǝkqi.
Hox, ǝmdi «butlarƣa atap nǝzir ⱪilinƣan taamlar» toƣruluⱪ — bizgǝ mǝlumki, «Jaⱨanda but degǝn ⱨeqnemǝ ⱨesablanmaydu», wǝ «birla Hudadin baxⱪa ⱨeq ilaⱨ yoⱪtur». ««Jaⱨanda but degǝn ⱨeqnemǝ ⱨesablanmaydu» wǝ «birla Hudadin baxⱪa ⱨeq ilaⱨ yoⱪtur»» — 1-ayǝttiki «ⱨǝmmimizdǝ bilim bar», «bu dunyada but degǝn ⱨeqnǝrsǝ ǝmǝs» wǝ «Hudadin baxⱪa ⱨeq ilaⱨ yoⱪtur» bǝlkim bu Korint jamaitidikilǝr ɵzlirining xuaridǝk daim eytidiƣan sɵzlǝr idi.   Ⱪan. 4:39; Rim. 14:14; 1Kor. 10:19; Əf. 4:6. Gǝrqǝ nurƣun atalmix ilaⱨlar bar bolsimu — mǝyli ular zeminda yaki asmanda turidu dǝp ⱪarilixidin ⱪǝt’iynǝzǝr (dǝrwǝⱪǝ «ilaⱨlar» kɵp, wǝ «rǝb»lǝr kɵptur) biraⱪ biz üqün pǝⱪǝtla bir Huda, yǝni Ata bardur. Uningdin barliⱪ mǝwjudatlar apiridǝ bolƣan, bizmu Uning üqün mǝwjut bolƣanmiz; xuningdǝk, birla Rǝb, yǝni Əysa Mǝsiⱨ bardur. Pütkül mǝwjudatlar U arⱪiliⱪ mǝwjut, bizmu U arⱪiliⱪ ⱨayatmiz. Mal. 2:10; Yⱨ. 13:13; 1Kor. 12:3; Əf. 4:6; Fil. 2:11.
Əmma bundaⱪ bilim ⱨǝmmimizdǝ tehi yoⱪtur; tehi butlarƣa kɵndürülginidin halas bolmiƣan bǝzi ixǝngüqilǝr bolsa muxundaⱪ taamlarni «butⱪa atap nǝzir ⱪilinƣan» dǝp bilip yǝydu; xundaⱪla ularning wijdani ajiz bolƣaqⱪa, bulƣanƣan bolidu. 1Kor. 10:28. Əmǝliyǝttǝ taamlarning ɵzliri bizni Huda bilǝn yaraxturalmaydu; yemisǝk bizning kǝmqilikimiz ⱨesablanmaydu, yegǝn bolsaⱪ artuⱪqiliⱪmu ⱨesablanmaydu. Rim. 14:17. Biraⱪ ⱨǝrⱨalda yeyix ǝrkinlikinglarning ajizlarƣa putlikaxang bolmasliⱪiƣa kɵngül ⱪoyunglar. Gal. 5:13. 10 Qünki ajiz bir bǝndǝ bilimi bar bolƣan sening buthanidiki dastihanda olturup yegǝnlikingni kɵrsǝ, undaⱪta u ɵz ajiz wijdaniƣa ⱪarxi ⱨalda butlarƣa atap nǝzir ⱪilinƣan taamlarni yeyixkǝ «ⱪurulup küqǝytilidiƣan» bolmamdu? «Qünki ajiz bir bǝndǝ bilimi bar bolƣan sening buthanidiki dastihanda olturup yegǝnlikingni kɵrsǝ, undaⱪta u ɵz ajiz wijdaniƣa ⱪarxi ⱨalda butlarƣa atap nǝzir ⱪilinƣan taamlarni yeyixkǝ «ⱪurulup küqǝytilidiƣan» bolmamdu?» — bu ayǝt toƣruluⱪ ikki eƣiz gǝp ⱪilix kerǝk. Birinqi, kona zamanlarda kɵp buthanilarƣa munasiwǝtlik «axhanilar», «restoranlar» bar idi. Mǝⱪsiti butpǝrǝslik ǝmǝs, bǝlkim pǝⱪǝt payda kɵrüxtin ibarǝt idi. Əmma satⱪan taamlarning kɵpinqisi bǝlkim hǝlⱪlǝr xu buthanida butlarƣa atap ⱪilƣan nǝrsilǝr boluxi mumkin idi. Xuning bilǝn bir waⱪitta nurƣun kixilǝr bundaⱪ taamni yeyixning ɵzini «sawabliⱪ ix», «tǝlǝylik ix» dǝp ⱪarixi mumkin.
Ikkinqi, Pawlusning «uning wijdani... «ⱪurulup küqǝytilidiƣan» degǝn sɵzi kinayilik gǝp. Mǝzkur sɵzni yuⱪiriⱪi «muⱨǝbbǝt (adǝmni, yǝni adǝmning roⱨini) ⱪuridu» degǝn sɵz bilǝn selixturiximiz kerǝk. «Muⱨǝbbǝtning ⱪuruxi»ning nǝtijisi yahxi, ǝlwǝttǝ; lekin muxu ayǝttǝ «bilimi bar» adǝmning ⱨǝrikiti ajiz ⱪerindixini ɵz wijdaniƣa hilapliⱪ ⱪilixⱪa «ⱪurup küqǝytidu».
11 Xuning bilǝn Mǝsiⱨ uning nijati üqün ɵlgǝn, sening ⱪerindixing bolƣan bu ajiz bǝndǝ sening biliming wǝjidin ⱨalak bolidu. Rim. 14:15.
12 Xu yol bilǝn ⱪerindaxlarƣa ziyan yǝtküzüp gunaⱨ ⱪilip, ularning ajiz wijdanini zǝhimlǝndürüp, Mǝsiⱨkǝ ⱪarxi gunaⱨ ⱪiliwatisilǝr. 13 Xunga, ǝgǝr birǝr taam ɵz ⱪerindiximni yiⱪitidiƣan ⱪiltaⱪ bolsa, ⱪerindiximni yiⱪitmasliⱪim üqün mǝn mǝnggügiqǝ gɵxni ⱪǝt’iy yemǝymǝn. Rim. 14:21; 2Kor. 11:29.
 
 

8:1 «Əmdi «butlarƣa atap nǝzir ⱪilinƣan taamlar» mǝsilisigǝ kelǝyli» — Korint xǝⱨiridikilǝrning kɵpinqisi bolsa butpǝrǝs bolup, ular butlarƣa qoⱪunux üqün butⱪa atap nǝzir ⱪilinƣan gɵxni yǝytti. Korintliⱪlarning toy wǝ baxⱪa murasimlirimu buthanilarda ɵtküzülüp, butⱪa atap nǝzir ⱪilinƣan gɵxlǝr dastihanƣa ⱪoyulatti. U qaƣlarda bundaⱪ gɵxni yeyix-yemǝslik yaki buthanida ɵtküzülgǝn murasimlarƣa ⱪatnixix-ⱪatnaxmasliⱪ etiⱪadqilar üqün qong bir mǝsilǝ bolƣan. «meⱨir-muⱨǝbbǝt bolsa adǝmni ⱪuridu» — «roⱨiy ⱪurux» («adǝmni ⱪurux») toƣruluⱪ «Rimliⱪlarƣa»diki kirix sɵz»imizni kɵrüng.

8:2 ««Mening bilimim bar» dǝp ⱨesabliƣan kixi, ǝmǝliyǝttǝ ⱨeqnemini tehi bilixkǝ tegixlik dǝrijidǝ bilmigǝn bolidu» — bu ajayib bayan toƣruluⱪ «ⱪoxumqǝ sɵz»imizni kɵrüng.

8:3 «Əmma Hudani sɵygǝn kixi bolsa, u Uning tǝripidin tonulidu» — «Huda tǝripidin tonulidu» — bǝlkim, Huda uni bilip «bu kixi Mening adimim» dǝp etirap ⱪilidu, demǝkqi.

8:4 ««Jaⱨanda but degǝn ⱨeqnemǝ ⱨesablanmaydu» wǝ «birla Hudadin baxⱪa ⱨeq ilaⱨ yoⱪtur»» — 1-ayǝttiki «ⱨǝmmimizdǝ bilim bar», «bu dunyada but degǝn ⱨeqnǝrsǝ ǝmǝs» wǝ «Hudadin baxⱪa ⱨeq ilaⱨ yoⱪtur» bǝlkim bu Korint jamaitidikilǝr ɵzlirining xuaridǝk daim eytidiƣan sɵzlǝr idi.

8:4 Ⱪan. 4:39; Rim. 14:14; 1Kor. 10:19; Əf. 4:6.

8:6 Mal. 2:10; Yⱨ. 13:13; 1Kor. 12:3; Əf. 4:6; Fil. 2:11.

8:7 1Kor. 10:28.

8:8 Rim. 14:17.

8:9 Gal. 5:13.

8:10 «Qünki ajiz bir bǝndǝ bilimi bar bolƣan sening buthanidiki dastihanda olturup yegǝnlikingni kɵrsǝ, undaⱪta u ɵz ajiz wijdaniƣa ⱪarxi ⱨalda butlarƣa atap nǝzir ⱪilinƣan taamlarni yeyixkǝ «ⱪurulup küqǝytilidiƣan» bolmamdu?» — bu ayǝt toƣruluⱪ ikki eƣiz gǝp ⱪilix kerǝk. Birinqi, kona zamanlarda kɵp buthanilarƣa munasiwǝtlik «axhanilar», «restoranlar» bar idi. Mǝⱪsiti butpǝrǝslik ǝmǝs, bǝlkim pǝⱪǝt payda kɵrüxtin ibarǝt idi. Əmma satⱪan taamlarning kɵpinqisi bǝlkim hǝlⱪlǝr xu buthanida butlarƣa atap ⱪilƣan nǝrsilǝr boluxi mumkin idi. Xuning bilǝn bir waⱪitta nurƣun kixilǝr bundaⱪ taamni yeyixning ɵzini «sawabliⱪ ix», «tǝlǝylik ix» dǝp ⱪarixi mumkin. Ikkinqi, Pawlusning «uning wijdani... «ⱪurulup küqǝytilidiƣan» degǝn sɵzi kinayilik gǝp. Mǝzkur sɵzni yuⱪiriⱪi «muⱨǝbbǝt (adǝmni, yǝni adǝmning roⱨini) ⱪuridu» degǝn sɵz bilǝn selixturiximiz kerǝk. «Muⱨǝbbǝtning ⱪuruxi»ning nǝtijisi yahxi, ǝlwǝttǝ; lekin muxu ayǝttǝ «bilimi bar» adǝmning ⱨǝrikiti ajiz ⱪerindixini ɵz wijdaniƣa hilapliⱪ ⱪilixⱪa «ⱪurup küqǝytidu».

8:11 Rim. 14:15.

8:13 Rim. 14:21; 2Kor. 11:29.