6
Muⱪǝddǝs ibadǝthanining ⱪuruluxi
2Tar. 3:1-14
Israillar Misirdin qiⱪⱪandin keyinki tɵt yüz sǝksininqi yili, Sulaymanning Israilning üstidiki sǝltǝnitining tɵtinqi yilining ikkinqi eyida, yǝni Zif eyida u Pǝrwǝrdigarning ɵyini yasaxⱪa baxlidi. 2Tar. 3:2; Ros. 7:47  


Sulayman padixaⱨ ⱪurƣan ibadǝthana
Sulayman padixaⱨ Pǝrwǝrdigarƣa yasiƣan ibadǝthanining uzunluⱪi atmix gǝz, kǝngliki yigirmǝ gǝz wǝ egizliki ottuz gǝz idi. «ibadǝthanining uzunluⱪi...» — ibraniy tilida «ɵyning uzunluⱪi...». «Pǝrwǝrdigarƣa yasiƣan ibadǝthanining uzunluⱪi atmix gǝz...» — Muⱪǝddǝs Kitabta ixlitilgǝn «gǝz»ni bǝlkim bir «jǝynǝk» deyixkǝ toƣra kelidu — Yǝni adǝmning jǝynikidin barmaⱪlirining uqiƣiqǝ bolƣan ariliⱪ (tǝhminǝn 45 santimetr) idi. Ibadǝthanidiki «muⱪǝddǝs jay»ning aldidiki aywanning uzunluⱪi ibadǝthanining kǝngliki bilǝn barawǝr bolup, yigirmǝ gǝz idi. Ibadǝthanining aldidiki aywanning kǝngliki on gǝz idi. Yⱨ. 10:23; Ros. 3:11; 5:12
U ibadǝthaniƣa rojǝklik derizǝ-pǝnjirilǝrni ornatti. «U ibadǝthaniƣa rojǝklik derizǝ-pǝnjirilǝrni ornatti» — baxⱪa birnǝqqǝ hil tǝrjimilǝr uqrixi mumkin bolƣini bilǝn ⱨǝrⱨalda bu sɵzlǝr derizilǝrni kɵrsitidu. Ibadǝthana temiƣa, yǝni muⱪǝddǝs jay wǝ «kalamhana»ning temiƣa yandax üq ⱪǝwǝtlik bir imarǝtni saldi wǝ uning iqigǝ ⱨujrilarni yasidi. «Ibadǝthana temiƣa, yǝni muⱪǝddǝs jay wǝ «kalamhana»ning temiƣa...» — muxu yǝrdǝ «kalamhana» «ǝng muⱪǝddǝs jay»ning baxⱪa birhil ismidur. 6:16ni wǝ izaⱨatini kɵrüng. «Kalamhana» deyilixining sǝwǝbi, «ǝng muⱪǝddǝs jay» iqidǝ «ǝⱨdǝ sanduⱪi» bar idi, «ǝⱨdǝ sanduⱪi» iqidǝ Hudaning Israil bilǝn tüzgǝn ǝⱨdinamisi saⱪlaⱪliⱪ idi.
Taxⱪiriⱪi imarǝtning tɵwǝnki ⱪǝwitining kǝngliki bǝx gǝz, ottura ⱪǝwitining kǝngliki altǝ gǝz, üqinqi ⱪǝwitining kǝngliki yǝttǝ gǝz idi. Qünki ibadǝthanining taxⱪi temida limlarni ornatⱪan tɵxüklǝr bolmasliⱪi üqün u tamƣa tǝkqǝ qiⱪirilƣanidi. «...ibadǝthanining taxⱪi temida limlarni ornatⱪan tɵxüklǝr bolmasliⱪi üqün u tamƣa tǝkqǝ qiⱪirilƣanidi» — limning yǝnǝ bir uqi «taxⱪi imarǝt»ning taxⱪi temiƣa bekitilixi üqün xu tǝrǝptǝ tɵxük texilgǝn bolsa kerǝk. «Ibadǝthana shemisi»ni kɵrüng.
Ibadǝthana pütünlǝy tǝyyar ⱪilip elip kelingǝn taxlardin bina ⱪilinƣanidi. Xundaⱪ ⱪilƣanda, uni yasiƣan waⱪitta nǝ bolⱪa nǝ palta nǝ baxⱪa tɵmür ǝswablarning awazi u yǝrdǝ ⱨeq anglanmaytti.
Tɵwǝnki ⱪǝwǝtning ⱨujrilirining kirix ixiki ibadǝthanining ong tǝripidǝ idi; bir aylanma pǝlǝmpǝy ottura ⱪǝwǝtkǝ andin ottura ⱪǝwǝttin üqinqi ⱪǝwǝtkǝ qiⱪatti. «Tɵwǝnki ⱪǝwǝtning ⱨujrilirining kirix ixiki ibadǝthanining ong tǝripidǝ idi» — biz muxu yǝrdǝ («tɵwǝnki ⱪǝwǝt» degǝn sɵzlǝr bilǝn) kona grek tilidiki tǝrjimigǝ ǝgǝxtuⱪ. «ibadǝthanining ong tǝripi» ibadǝthanining jǝnubiy tǝripidur.
Xundaⱪ ⱪilip Sulayman ibadǝthanini yasap püttürdi. Ibadǝthanining üstigǝ har-limlarni bekitip, uni kedir tahtaylar bilǝn ⱪaplidi. 10  U ibadǝthaniƣa yandax imarǝtning ⱪǝwǝtlirining egizlikini bǝx gǝzdin ⱪildi. Xu imarǝtning ⱪǝwǝtliri ibadǝthaniƣa kedir limliri arⱪiliⱪ tutuxuⱪluⱪ idi.
 
11  Pǝrwǝrdigarning sɵzi Sulaymanƣa kelip mundaⱪ deyildiki: —
12  «Sǝn Manga yasawatⱪan bu ibadǝthaniƣa kǝlsǝk, ǝgǝr sǝn bǝlgilimilirimdǝ mengip, ⱨɵkümlirimgǝ riayǝ ⱪilip, barliⱪ ǝmrlirimni tutup ularda mangsang, Mǝn atang Dawutⱪa sǝn toƣruluⱪ eytⱪan sɵzümgǝ ǝmǝl ⱪilimǝn; 2Sam. 7:13; 1Pad. 2:4; 9:4; 1Tar. 22:10, 19 13  Mǝn Israillarning arisida makan ⱪilip ɵz hǝlⱪim Israilni ǝsla taxlimaymǝn».
14  Sulayman ibadǝthanini yasap püttürdi. 15  Ibadǝthanining tamlirining iq tǝripini u kedir tahtayliri bilǝn yasap, ibadǝthanining tegidin tartip torusning limliriƣiqǝ yaƣaq bilǝn ⱪaplidi; wǝ arqa tahtayliri bilǝn ibadǝthaniƣa pol yatⱪuzdi.
16  U ibadǝthanining arⱪa temidin yigirmǝ gǝz ɵlqǝp ara tam yasap, iqkiriki hanini ⱨasil ⱪildi; u tegidin tartip torus limliriƣiqǝ kedir tahtayliri bilǝn ⱪaplidi. Bu ǝng iqkiriki hana bolup, yǝni «kalamhana», «ǝng muⱪǝddǝs jay» idi. «Bu ǝng iqkiriki hana bolup, yǝni «kalamhana», «ǝng muⱪǝddǝs jay» idi» — «ǝng muⱪǝddǝs jay»ning «kalamhana» dǝp atilixining sǝwǝbi, uningda Huda Musa pǝyƣǝmbǝrgǝ tapxurƣan «ǝⱨdǝ tax tahtiliri» (Hudaning kalami) «ǝⱨdǝ sanduⱪi» iqidǝ turatti; wǝ uning üstigǝ bǝlkim bǝzi waⱪtida, bax kaⱨin xu «ǝng muⱪǝddǝs jay»ƣa kirgǝndǝ, Hudaning bexarǝtliri ularƣa kelixi mumkin idi.
17  Uning aldidiki ɵy, yǝni muⱪǝddǝs hanining uzunluⱪi ⱪiriⱪ gǝz idi. 18  Ibadǝthanining iqki tamliriƣa ⱪapaⱪ wǝ qeqǝkning nushiliri nǝⱪix ⱪilinƣanidi. Ibadǝthana pütünlǝy kedir tahtaylar bilǝn ⱪaplanƣanidi. Ⱨeq tax kɵrünmǝytti.
19  Pǝrwǝrdigarning ǝⱨdǝ sanduⱪini u yǝrdǝ ⱪoyux üqün, u ibadǝthanining iqkiridiki kalamhanini yasidi. 20  Kalamhanining uzunluⱪi yigirmǝ gǝz, toƣrisi yigirmǝ gǝz, egizliki yigirmǝ gǝz idi; u uni sap altundin ⱪaplidi, xundaⱪla uning aldidiki kedir yaƣaqliⱪ ⱪurbangaⱨnimu xundaⱪ ⱪaplidi. «u ... uning aldidiki kedir yaƣaqliⱪ ⱪurbangaⱨnimu xundaⱪ ⱪaplidi» — bu iqidiki ⱪurbangaⱨⱪa ⱪurbanliⱪlar sunulmaytti; u «huxbuydan» yaki «huxbuygaⱨ» idi. 21  Sulayman ibadǝthanining iqini sap altun bilǝn ⱪaplidi; u iqki kalamhanining aldini altun zǝnjirlǝr bilǝn tosidi; kalamhanini altun bilǝn ⱪaplidi. 22  Xu tǝriⱪidǝ u pütkül ibadǝthanini, yǝni pütkül ibadǝthanining iqini altun bilǝn toluⱪ ⱪapliƣanidi. Kalamhaniƣa tǝǝlluⱪ bolƣan ⱪurbangaⱨnimu pütünlǝy altun bilǝn ⱪapliƣanidi. «Kalamhaniƣa tǝǝlluⱪ bolƣan ⱪurbangaⱨ» — bu «ⱪurbangaⱨ», yǝni «huxbuydan» adǝttǝ kalamhanining sǝl aldida, «muⱪǝddǝs jay»ning iqidǝ idi.
23  Kalamhaniƣa u zǝytun yaƣiqidin ikki kerubning xǝklini yasidi. Ⱨǝrbirining egizliki on gǝz idi. «Kerublar» — kerublar bolsa Hudaning ⱨɵküm-jazalirini yǝtküzidiƣan, intayin küqlük pǝrixtilǝrdur. Mǝsilǝn, «Yar.» 3:24 wǝ «Əz.» 10-babni kɵrüng.   Mis. 25:18 24  Bir kerubning bir ⱪanitining uzunluⱪi bǝx gǝz wǝ yǝnǝ bir ⱪanitining uzunluⱪi ⱨǝm bǝx gǝz bolup, bir ⱪanitining uqidin yǝnǝ bir ⱪanitining uqiƣiqǝ on gǝz idi. 25  Ikkinqi kerubning ikki ⱪaniti ⱪoxulup on gǝz idi. Ikki kerubning qong-kiqikliki wǝ xǝkli ohxax idi. 26  Bir kerubning egizliki on gǝz bolup, ikkinqi kerubningkimu ⱨǝm xundaⱪ idi. 27  U kerublarni iqkiriki hanida ⱪoydi. Kerublarning ⱪanatliri yeyilip turatti. Birsining bir ⱪaniti bir tamƣa tegip, ikkinqisining ⱪaniti udulidiki tamƣa tegip turatti; ikkisining iqidiki ⱪanatliri hanining otturisida bir-birigǝ tegixip turatti. Mis. 25:20 28  U kerublarni altun bilǝn ⱪaplidi.
29  U ibadǝthanining tamlirining pütkül iq qɵrsini, yǝni iqkiriki hanining wǝ ⱨǝm taxⱪiriⱪi hanining qɵrisini kerub bilǝn horma dǝrǝhlirining xǝkilliri wǝ qeqǝk nushiliri bilǝn nǝⱪix ⱪildi. 30  Ibadǝthanining polini, yǝni iqkiriki hanining ⱨǝm taxⱪiriⱪi haniningkini altun bilǝn ⱪaplidi.
31  Kalamhanining kirix eƣiziƣa u zǝytun yaƣiqidin etilgǝn ⱪox ixiklǝrni yasidi. Ixiklǝrning kexǝkliri wǝ bexi ɵyning toƣrisining bǝxtin bir ⱪismi idi. «Ixiklǝrning kexǝkliri wǝ bexi ɵyning toƣrisining bǝxtin bir ⱪismi idi» — baxⱪa tǝrjimisi: «Ixiklǝrning kexǝkliri bǝx qasiliⱪ idi». Ibraniy tilini qüxinix tǝs. 32  Bu ⱪox ixiklǝr zǝytun yaƣiqidin etilgǝnidi; u ixiklǝrning üstigǝ kerublar, horma dǝrǝhliri wǝ qeqǝk nushiliri nǝⱪix ⱪilinip zinnǝtlǝngǝnidi; u ixiklǝrni, jümlidin kerub bilǝn horma dǝrǝhlirining nǝⱪixlirini altun bilǝn ⱪaplidi.
33  Ibadǝthanining taxⱪi hanisining ixikining kexǝklirini zǝytun yaƣiqidin yasidi; ular ɵyning toƣrisining tɵttin bir ⱪismi idi; « kexǝklǝr ɵyning toƣrisining tɵttin bir ⱪismi idi» — baxⱪa tǝrjimisi: «ular (kexǝklǝr) tɵt qasiliⱪ idi». Ibraniy tekistni qüxinix tǝs. 34  ⱪox ⱪanatliⱪ ixik bolsa arqa yaƣiqidin yasaldi. Bir ⱪaniti yeyilip ⱪatlinatti, ikkinqi ⱪanitimu yeyilip ⱪatlinatti. 35  U ularning üstigǝ kerublar, horma dǝrǝhliri wǝ qeqǝk nushilirini nǝⱪix ⱪildi; andin ularning üstigǝ, jümlidin nǝⱪixlǝr üstigǝ altun ⱪaplidi.
36  Iqkiriki ⱨoylining temini bolsa u üq ⱪǝwǝt yonulƣan tax bilǝn bir ⱪǝwǝt kedir yaƣiqidin yasidi.
37  Sulaymanning sǝltǝnitining tɵtinqi yilining Zif eyida Pǝrwǝrdigarning ibadǝthanisining uli selindi. «tɵtinqi yilining Zif eyida...» — «Zif» eyi ikkinqi ay. Bu bǝlkim miladiyǝdin ilgiriki 966-yili, Aprel yaki May ayliri boluxi mumkin idi. 38  Wǝ on birinqi yilining Bul eyida, yǝni sǝkkizinqi ayda ibadǝthanining ⱨeqyeri ⱪaldurulmay, layiⱨǝ boyiqǝ pütünlǝy tamam boldi. Xundaⱪ ⱪilip uning ɵyni yasixiƣa yǝttǝ yil kǝtti. «layiⱨǝ boyiqǝ pütünlǝy tamam boldi» — muxu yǝrdǝ «layiⱨǝ» bǝlkim Dawut Muⱪǝddǝs Roⱨning kɵrsǝtmisi arⱪiliⱪ aldin kɵrsǝtkǝn shemisini kɵrsitidu «1Tar.» 28:19).
 
 

6:1 2Tar. 3:2; Ros. 7:47

6:2 «ibadǝthanining uzunluⱪi...» — ibraniy tilida «ɵyning uzunluⱪi...». «Pǝrwǝrdigarƣa yasiƣan ibadǝthanining uzunluⱪi atmix gǝz...» — Muⱪǝddǝs Kitabta ixlitilgǝn «gǝz»ni bǝlkim bir «jǝynǝk» deyixkǝ toƣra kelidu — Yǝni adǝmning jǝynikidin barmaⱪlirining uqiƣiqǝ bolƣan ariliⱪ (tǝhminǝn 45 santimetr) idi.

6:3 Yⱨ. 10:23; Ros. 3:11; 5:12

6:4 «U ibadǝthaniƣa rojǝklik derizǝ-pǝnjirilǝrni ornatti» — baxⱪa birnǝqqǝ hil tǝrjimilǝr uqrixi mumkin bolƣini bilǝn ⱨǝrⱨalda bu sɵzlǝr derizilǝrni kɵrsitidu.

6:5 «Ibadǝthana temiƣa, yǝni muⱪǝddǝs jay wǝ «kalamhana»ning temiƣa...» — muxu yǝrdǝ «kalamhana» «ǝng muⱪǝddǝs jay»ning baxⱪa birhil ismidur. 6:16ni wǝ izaⱨatini kɵrüng. «Kalamhana» deyilixining sǝwǝbi, «ǝng muⱪǝddǝs jay» iqidǝ «ǝⱨdǝ sanduⱪi» bar idi, «ǝⱨdǝ sanduⱪi» iqidǝ Hudaning Israil bilǝn tüzgǝn ǝⱨdinamisi saⱪlaⱪliⱪ idi.

6:6 «...ibadǝthanining taxⱪi temida limlarni ornatⱪan tɵxüklǝr bolmasliⱪi üqün u tamƣa tǝkqǝ qiⱪirilƣanidi» — limning yǝnǝ bir uqi «taxⱪi imarǝt»ning taxⱪi temiƣa bekitilixi üqün xu tǝrǝptǝ tɵxük texilgǝn bolsa kerǝk. «Ibadǝthana shemisi»ni kɵrüng.

6:8 «Tɵwǝnki ⱪǝwǝtning ⱨujrilirining kirix ixiki ibadǝthanining ong tǝripidǝ idi» — biz muxu yǝrdǝ («tɵwǝnki ⱪǝwǝt» degǝn sɵzlǝr bilǝn) kona grek tilidiki tǝrjimigǝ ǝgǝxtuⱪ. «ibadǝthanining ong tǝripi» ibadǝthanining jǝnubiy tǝripidur.

6:12 2Sam. 7:13; 1Pad. 2:4; 9:4; 1Tar. 22:10, 19

6:16 «Bu ǝng iqkiriki hana bolup, yǝni «kalamhana», «ǝng muⱪǝddǝs jay» idi» — «ǝng muⱪǝddǝs jay»ning «kalamhana» dǝp atilixining sǝwǝbi, uningda Huda Musa pǝyƣǝmbǝrgǝ tapxurƣan «ǝⱨdǝ tax tahtiliri» (Hudaning kalami) «ǝⱨdǝ sanduⱪi» iqidǝ turatti; wǝ uning üstigǝ bǝlkim bǝzi waⱪtida, bax kaⱨin xu «ǝng muⱪǝddǝs jay»ƣa kirgǝndǝ, Hudaning bexarǝtliri ularƣa kelixi mumkin idi.

6:20 «u ... uning aldidiki kedir yaƣaqliⱪ ⱪurbangaⱨnimu xundaⱪ ⱪaplidi» — bu iqidiki ⱪurbangaⱨⱪa ⱪurbanliⱪlar sunulmaytti; u «huxbuydan» yaki «huxbuygaⱨ» idi.

6:22 «Kalamhaniƣa tǝǝlluⱪ bolƣan ⱪurbangaⱨ» — bu «ⱪurbangaⱨ», yǝni «huxbuydan» adǝttǝ kalamhanining sǝl aldida, «muⱪǝddǝs jay»ning iqidǝ idi.

6:23 «Kerublar» — kerublar bolsa Hudaning ⱨɵküm-jazalirini yǝtküzidiƣan, intayin küqlük pǝrixtilǝrdur. Mǝsilǝn, «Yar.» 3:24 wǝ «Əz.» 10-babni kɵrüng.

6:23 Mis. 25:18

6:27 Mis. 25:20

6:31 «Ixiklǝrning kexǝkliri wǝ bexi ɵyning toƣrisining bǝxtin bir ⱪismi idi» — baxⱪa tǝrjimisi: «Ixiklǝrning kexǝkliri bǝx qasiliⱪ idi». Ibraniy tilini qüxinix tǝs.

6:33 « kexǝklǝr ɵyning toƣrisining tɵttin bir ⱪismi idi» — baxⱪa tǝrjimisi: «ular (kexǝklǝr) tɵt qasiliⱪ idi». Ibraniy tekistni qüxinix tǝs.

6:37 «tɵtinqi yilining Zif eyida...» — «Zif» eyi ikkinqi ay. Bu bǝlkim miladiyǝdin ilgiriki 966-yili, Aprel yaki May ayliri boluxi mumkin idi.

6:38 «layiⱨǝ boyiqǝ pütünlǝy tamam boldi» — muxu yǝrdǝ «layiⱨǝ» bǝlkim Dawut Muⱪǝddǝs Roⱨning kɵrsǝtmisi arⱪiliⱪ aldin kɵrsǝtkǝn shemisini kɵrsitidu «1Tar.» 28:19).