14
Amaziyaning Yǝⱨudaƣa bolƣan sǝltǝniti
2Tar. 25:1-28
1 Israilning padixaⱨi Yǝⱨoaⱨazning oƣli Yoaxning sǝltǝnitining ikkinqi yilida Yǝⱨudadiki Yoaxning oƣli Amaziya Yǝⱨudaƣa padixaⱨ boldi. 2 Padixaⱨ bolƣanda u yigirmǝ bǝx yaxⱪa kirgǝnidi; u Yerusalemda yigirmǝ toⱪⱪuz yil sǝltǝnǝt ⱪildi. Uning anisi Yerusalemliⱪ Yǝⱨoaddan idi.■ 2Tar. 25:1
3 Amaziya Pǝrwǝrdigarning nǝziridǝ durus bolƣanni ⱪilatti, lekin ǝjdadi Dawut ⱪilƣandǝk ǝmǝs, bǝlki atisi Yoaxning barliⱪ ⱪilƣanliri boyiqǝ ix kɵrǝtti. □ «ǝjdadi Dawut» — ibraniy tilida «atisi Dawut». 4 Pǝⱪǝt «yuⱪiri jaylar»la yoⱪitilmidi; hǝlⱪ yǝnila «yuⱪiri jaylar»ƣa qiⱪip ⱪurbanliⱪ ⱪilip huxbuy yaⱪatti.
5 Wǝ xundaⱪ boldiki, sǝltǝniti uning ⱪolida muⱪim bolƣanda, u padixaⱨ atisini ɵltürgǝn hizmǝtkarlirini tutup ɵltürdi. 6 Lekin Musaƣa qüxürülgǝn ⱪanun kitabida Pǝrwǝrdigarning: «Atilarni oƣulliri üqün ɵlümgǝ mǝⱨkum ⱪilixⱪa bolmaydu ya oƣullirini atiliri üqün ɵlümgǝ mǝⱨkum ⱪilixⱪa bolmaydu, bǝlki ⱨǝrbiri ɵz gunaⱨi üqün ɵlümgǝ mǝⱨkum ⱪilinsun» dǝp pütülgǝn ǝmri boyiqǝ, u ɵltürgüqilǝrning balilirini ɵlümgǝ mǝⱨkum ⱪilmidi.■ Ⱪan. 24:16; Əz. 18:20
7 U «Xor wadisi»da Edomiylardin on ming ǝskǝrni ɵltürdi wǝ jǝng ⱪilip Selani ixƣal ⱪilip uni Yoⱪtǝǝl dǝp atidi; bügüngiqǝ u xundaⱪ atilip kǝlmǝktǝ. 8 Andin keyin Amaziya Israilning padixaⱨi Yǝⱨuning nǝwrisi, Yǝⱨoaⱨazning oƣli Yǝⱨoaxning aldiƣa ǝlqilǝrni mangdurup: «Ⱪeni, jǝng mǝydanida yüz turanǝ kɵrüxǝyli» dedi.
9 Israilning padixaⱨi Yǝⱨoax Yǝⱨudaning padixaⱨi Amaziyaƣa ǝlqi ǝwǝtip mundaⱪ sɵzlǝrni yǝtküzdi: — «Liwandiki tikǝn Liwandiki kedir dǝrihigǝ sɵz ǝwǝtip: Ɵz ⱪizingni oƣlumƣa hotunluⱪⱪa bǝrgin, dedi. Lekin Liwandiki bir yawayi ⱨaywan ɵtüp ketiwetip, tikǝnni dǝssiwǝtti.
10 Sǝn dǝrwǝⱪǝ Edomning üstidin ƣǝlibǝ ⱪilding; kɵnglüngdǝ ɵz-ɵzüngdin mǝƣrurlinip kǝtting. Əmdi yayrap pǝhirlǝn, biraⱪ ɵydǝ ⱪalƣin; nemixⱪa bexingƣa külpǝt kǝltürüp, ɵzüngni wǝ ɵzüng bilǝn Yǝⱨudani balaƣa yiⱪitisǝn?».□ «Nemixⱪa bexingƣa külpǝt kǝltürüp, ɵzüngni wǝ ɵzüng bilǝn Yǝⱨudani balaƣa yiⱪitisǝn?» — Yǝⱨoax eytⱪan tǝmsilning omumiy mǝnisi: «Sǝn pǝⱪǝt bir tikǝndursǝn, ɵzüm kedirdǝk uluƣ adǝmmǝn, ɵzünggǝ unqiwala ixinip kǝtmǝ. Sening uluƣ pilaning ⱨǝrtürlük tasadipiyliⱪtin mǝƣlup boluxi mumkin» degǝndǝk. Gǝrqǝ Yǝⱨoax padixaⱨni «butpǝrǝs kapir» dǝp ⱨesabliƣili bolsimu, muxu yǝrdǝ uning nǝsiⱨǝti toƣra idi.
11 Əmma Amaziya ⱪulaⱪ salmidi. Israilning padixaⱨi Yǝⱨoax jǝnggǝ qiⱪti; xuning bilǝn u Yǝⱨudaning padixaⱨi Amaziya bilǝn Yǝⱨudadiki Bǝyt-Xǝmǝxtǝ uqrixip soⱪuxti. 12 Yǝⱨudaning adǝmliri Israilning adǝmliri tǝripidin tiripirǝn ⱪilinip, ⱨǝrbiri ɵz ɵyigǝ ⱪeqip kǝtti. 13 Wǝ Israilning padixaⱨi Yǝⱨoax Bǝyt-Xǝmǝxtǝ Aⱨaziyaning nǝwrisi, Yǝⱨoaxning oƣli, Yǝⱨudaning padixaⱨi Amaziyani ǝsir ⱪilip, Yerusalemƣa elip bardi; u Yerusalemning sepilining Əfraim dǝrwazisidin tartip burjǝk dǝrwazisiƣiqǝ bolƣan tɵt yüz gǝzlik bir bɵlikini ɵrüwǝtti.□ «tɵt yüz gǝzlik...» — Tǝwratta «gǝz» (yaki «jǝynǝk») ⱪolning jǝynǝktin barmaⱪning uqiƣiqǝ bolƣan uzunluⱪi, yǝni 0.454 metr uzunluⱪ idi.
14 U Pǝrwǝrdigarning ɵyidin ⱨǝmdǝ padixaⱨning ordisidiki hǝzinidin tepilƣan barliⱪ altun-kümüx, ⱨǝmmǝ ⱪaqa-ⱪuqilarni buliwaldi wǝ kepillik süpitidǝ birnǝqqǝ tutⱪunni elip Samariyǝgǝ yenip kǝtti. 15 Əmma Yǝⱨoaxning baxⱪa ixliri ⱨǝm ⱪilƣanlirining ⱨǝmmisi, jümlidin uning Yǝⱨudaning padixaⱨi Amaziya bilǝn jǝng ⱪilip kɵrsǝtkǝn ⱪudriti «Israil padixaⱨlirining Tarih-tǝzkiriliri» degǝn kitabta pütülgǝn ǝmǝsmidi?
16 Yǝⱨoax ɵz ata-bowilirining arisida uhlidi wǝ Samariyǝdǝ Israilning padixaⱨlirining arisida dǝpnǝ ⱪilindi. Oƣli Yǝroboam uning orniƣa padixaⱨ boldi. 17 Israilning padixaⱨi Yǝⱨoaⱨazning oƣli Yǝⱨoax ɵlgǝndin keyin, Yǝⱨoaxning oƣli, Yǝⱨudaning padixaⱨi Amaziya on bǝx yil ɵmür kɵrdi. 18 Əmdi Amaziyaning baxⱪa ǝmǝlliri ⱨǝm ⱪilƣanlirining ⱨǝmmisi «Yǝⱨuda padixaⱨlirining tarih-tǝzkiriliri» degǝn kitabta pütülgǝn ǝmǝsmidi? 19 U Yerusalemda bǝzilǝr uni ⱪǝstlǝxkǝ kirixkǝnidi, Laⱪix xǝⱨirigǝ ⱪeqip kǝtti; lekin ⱪǝstligüqilǝr kǝynidin Laⱪixⱪa adǝm ǝwǝtip u yǝrdǝ uni ɵltürdi. ■ 2Tar. 25:27 20 Andin ular uni atlarƣa artip Yerusalemƣa elip bardi. U Yerusalemda ata-bowilirining arisida «Dawutning xǝⱨiri»dǝ dǝpnǝ ⱪilindi. 21 Yǝⱨudaning barliⱪ hǝlⱪi uning on altǝ yaxⱪa kirgǝn oƣli Azariyani tiklǝp, uni atisi Amaziyaning ornida padixaⱨ ⱪildi ■ 2Tar. 26:1 22 (padixaⱨ atisi ata-bowilirining arisida uhliƣandin keyin, Elat xǝⱨirini ⱪaytidin yasap, Yǝⱨudaƣa yǝnǝ tǝwǝ ⱪilƣuqi dǝl Azariya idi).□ «padixaⱨ ...Elat xǝⱨirini ⱪaytidin yasap, Yǝⱨudaƣa yǝnǝ tǝwǝ ⱪilƣuqi dǝl Azariya idi» — yaki «padixaⱨ atisi ɵz ata-bowilirining arisida uhliƣandin keyin, Azariya Elat xǝⱨirini ⱪaytidin yasap uni Yǝⱨudaƣa yǝnǝ tǝwǝ ⱪildi»
Yǝroboam II-ning Israil üstigǝ padixaⱨ boluxi
23 Yǝⱨudaning padixaⱨi Yoaxning oƣli Amaziyaning sǝltǝnitining on bǝxinqi yilida, Israilning padixaⱨi Yǝⱨoaxning oƣli Yǝroboam ⱨɵküm sürüxkǝ baxlap, Samariyǝdǝ ⱪiriⱪ bir yil sǝltǝnǝt ⱪildi. 24 U Pǝrwǝrdigarning nǝziridǝ rǝzil bolƣanni ⱪildi; u Israilni gunaⱨⱪa putlaxturƣan Nibatning oƣli Yǝroboamning gunaⱨlirining ⱨeqbirini taxlimidi.
25 Israilning Hudasi Pǝrwǝrdigarning ɵz ⱪuli Gat-Ⱨǝfǝrlik Amittayning oƣli Yunus pǝyƣǝmbǝr arⱪiliⱪ eytⱪan sɵzi ǝmǝlgǝ axurulup, u ximalda Hamat rayoniƣa kirix eƣizidin tartip jǝnubta «Arabaⱨ dengizi»ƣiqǝ Israilning qegralirini kengǝytip ǝsligǝ kǝltürdi. □ «Hamat rayoniƣa kirix eƣizidin tartip...» — yaki «Libo-Hamattin tartip...». «Arabaⱨ dengizi» — «Ɵlük dengiz»dur. ■ Yun. 1:1; Mat. 12:39, 40 26 Qünki Pǝrwǝrdigar Israilning tartⱪan azablirining intayin ⱪattiⱪ ikǝnlikini kɵrdi; ajizlar ⱨǝm meyiplardin baxⱪa ⱨeqkim ⱪalmidi, Israilƣa mǝdǝtkar yoⱪ idi. □ «ajizlar ⱨǝm meyiplardin baxⱪa ⱨeqkim ⱪalmidi, Israilƣa mǝdǝtkar yoⱪ idi» — baxⱪa birhil tǝrjimisi: «mǝyli ⱪul bolsun, ⱨɵr bolsun, Israilƣa mǝdǝtkar yoⱪ idi». 27 Pǝrwǝrdigar: «Israilning namini asmanning astidin yoⱪitimǝn» degǝn ǝmǝs idi; xunga U Yǝⱨoaxning oƣli Yǝroboamning ⱪoli bilǝn ularni ⱪutⱪuzdi.
28 Əmdi Yǝroboamning baxⱪa ixliri ⱨǝm ⱪilƣanlirining ⱨǝmmisi, jümlidin uning sǝltǝnitining ⱪudriti wǝ ⱪandaⱪ jǝng ⱪilip, ǝsli Yǝⱨudaƣa tǝwǝ bolƣan Dǝmǝxⱪ bilǝn Hamatni yanduruwalƣanliⱪi «Israil padixaⱨlirining tarih-tǝzkiriliri» degǝn kitabta pütülgǝn ǝmǝsmidi?
29 Yǝroboam ata-bowiliri, yǝni Israilning padixaⱨlirining arisida uhlidi wǝ oƣli Zǝkǝriya uning ornida padixaⱨ boldi.
□14:3 «ǝjdadi Dawut» — ibraniy tilida «atisi Dawut».
□14:10 «Nemixⱪa bexingƣa külpǝt kǝltürüp, ɵzüngni wǝ ɵzüng bilǝn Yǝⱨudani balaƣa yiⱪitisǝn?» — Yǝⱨoax eytⱪan tǝmsilning omumiy mǝnisi: «Sǝn pǝⱪǝt bir tikǝndursǝn, ɵzüm kedirdǝk uluƣ adǝmmǝn, ɵzünggǝ unqiwala ixinip kǝtmǝ. Sening uluƣ pilaning ⱨǝrtürlük tasadipiyliⱪtin mǝƣlup boluxi mumkin» degǝndǝk. Gǝrqǝ Yǝⱨoax padixaⱨni «butpǝrǝs kapir» dǝp ⱨesabliƣili bolsimu, muxu yǝrdǝ uning nǝsiⱨǝti toƣra idi.
□14:13 «tɵt yüz gǝzlik...» — Tǝwratta «gǝz» (yaki «jǝynǝk») ⱪolning jǝynǝktin barmaⱪning uqiƣiqǝ bolƣan uzunluⱪi, yǝni 0.454 metr uzunluⱪ idi.
□14:22 «padixaⱨ ...Elat xǝⱨirini ⱪaytidin yasap, Yǝⱨudaƣa yǝnǝ tǝwǝ ⱪilƣuqi dǝl Azariya idi» — yaki «padixaⱨ atisi ɵz ata-bowilirining arisida uhliƣandin keyin, Azariya Elat xǝⱨirini ⱪaytidin yasap uni Yǝⱨudaƣa yǝnǝ tǝwǝ ⱪildi»
□14:25 «Hamat rayoniƣa kirix eƣizidin tartip...» — yaki «Libo-Hamattin tartip...». «Arabaⱨ dengizi» — «Ɵlük dengiz»dur.
■14:25 Yun. 1:1; Mat. 12:39, 40
□14:26 «ajizlar ⱨǝm meyiplardin baxⱪa ⱨeqkim ⱪalmidi, Israilƣa mǝdǝtkar yoⱪ idi» — baxⱪa birhil tǝrjimisi: «mǝyli ⱪul bolsun, ⱨɵr bolsun, Israilƣa mǝdǝtkar yoⱪ idi».