Ⱨagay
1
Birinqi wǝⱨiy wǝ hǝlⱪning inkasi
Darius padixaⱨning ikkinqi yili, altinqi ayning birinqi küni, Pǝrwǝrdigarning sɵzi Ⱨagay pǝyƣǝmbǝr arⱪiliⱪ Xealtiǝlning oƣli, Yǝⱨudaning waliyisi Zǝrubbabǝlgǝ ⱨǝm Yǝⱨozadakning oƣli, bax kaⱨin Yǝxuaƣa kǝldi: — «Darius padixaⱨning ikkinqi yili, altinqi ayning birinqi küni» — «Darius padixaⱨ», yǝni «Darius Hispastes» (miladiyǝdin ilgiriki 521-485-yillar). Bu kün miladiyǝdin ilgiriki 520-yili, 29-awƣust idi. «Altinqi ay» — Muⱪǝddǝs Kitabta yil, aylar tilƣa elinƣanda, Yǝⱨudiylarning kona kalendari boyiqǝ ⱨesablinidu («Tǝbirlǝr»nimu kɵrüng). «altinqi ayning birinqi küni» — ⱨǝr ayning birinqi küni ⱨeyt bolatti, Yerusalemda bu sɵzni angliƣan kixilǝr bǝlkim az bolmisa kerǝk. «bax kaⱨin Yǝxua» — «kaⱨin» muⱪǝddǝs ibadǝthanida puⱪralar üqün mǝhsus ⱪurbanliⱪni kɵydürgüqi hadim.
Samawi ⱪoxunlarning Sǝrdari bolƣan Pǝrwǝrdigar mundaⱪ dǝydu: —
Bu hǝlⱪ: «Waⱪti kǝlmidi, Pǝrwǝrdigarning ɵyini ⱪurux waⱪti tehi kǝlmidi» — dǝydu. «Bu hǝlⱪ: «Waⱪti kǝlmidi, Pǝrwǝrdigarning ɵyini ⱪurux waⱪti tehi kǝlmidi» — dǝydu» — muⱪǝddǝs ibadǝthanini ⱪayta ⱪurux hizmiti 15 yil ilgiri baxlanƣanidi, biraⱪ hǝlⱪ baxⱪa ǝllǝrning tǝⱨditigǝ uqrap, ⱪurux hizmitidin ⱪol tartⱪanidi («Əzra», 3-5-bablarni kɵrüng).
Wǝ Pǝrwǝrdigarning sɵzi Ⱨagay pǝyƣǝmbǝr arⱪiliⱪ kelip mundaⱪ deyildi: —
Bu ɵy tehiqila harabǝ tursa, bu silǝr tahtaydin bezǝlgǝn ɵyliringlarda yaxaydiƣan waⱪitmu? «tahtaydin bezǝlgǝn ɵyliringlar» — «tahtaydin bezǝlgǝn» degǝn bu sɵz Tǝwratta pǝⱪǝt Sulayman ⱪurƣan muⱪǝddǝs ibadǝthanining bezilixi wǝ «Yǝⱨoaⱨaz padixaⱨ»ning ordisining bezilixini tǝswirlǝx üqün bir ⱪetim ixlitilgǝn. Xuningdin kɵrimizki, hǝlⱪlǝr bǝlkim muⱪǝddǝs ibadǝthanini ⱪuruxⱪa 15 yil ilgiri tǝyyarliƣan yaƣaqni ⱨazir ɵz ɵylirini bezǝx üqün ixlǝtmǝktǝ. Xunga ularning ikki gunaⱨi bar idi: (1) Hudaning ɵyini ⱪuruxni keqiktürüx; (2) Hudaning ɵyi üqün tǝyyarlap ⱪoyulƣan yaƣaqni ɵz ɵyliri üqün ixlitix.
Mana, Pǝrwǝrdigar mundaⱪ dǝydu: —
— Ⱪiliwatⱪininglar üstidǝ kɵngül ⱪoyup oylininglar!
Teriƣininglar kɵp, yiƣiwalidiƣininglar az;
Yǝysilǝr, biraⱪ toymaysilǝr;
Iqisilǝr, biraⱪ ⱪanmaysilǝr;
Kiyisilǝr, biraⱪ ⱨeqⱪandaⱪ illimaysilǝr;
Ix ⱨǝⱪⱪi alƣuqi bolsa,
Huddi ix ⱨǝⱪⱪini tɵxük ⱨǝmyanƣa salƣanƣa ohxaxtur. Ⱪan. 28:38; Mik. 6:14, 15.
— Samawi ⱪoxunlarning Sǝrdari bolƣan Pǝrwǝrdigar mundaⱪ dǝydu: —
Ⱪiliwatⱪininglar üstidǝ kɵngül ⱪoyup oylininglar!
Taƣⱪa qiⱪip, yaƣaqni elip kelinglar, ɵyni ⱪurunglar; xundaⱪ ⱪilsanglar Mǝn uningdin hursǝn bolimǝn, xan-xǝrǝpkǝ eriximǝn, — dǝydu Pǝrwǝrdigar.
— Silǝr kɵpni küttünglar, mana, erixkininglar az boldi; uni ɵygǝ epkǝlgininglarda, Mǝn uni püwlǝp yoⱪattim; bu nemǝ üqün? — dǝydu samawi ⱪoxunlarning Sǝrdari bolƣan Pǝrwǝrdigar —
— Qünki Mening ɵyümning harabǝ bolƣiniƣa ⱪarimay, ɵz ɵyünglarni selixⱪa yügürüxüp yürüwatisilǝr.
10 Xunga üstünglarda asmanlar xǝbnǝmni bǝrmǝydu, zeminmu ⱨosulini bǝrmǝydu; «Xunga üstünglarda asmanlar xǝbnǝmni bǝrmǝydu» — xǝbnǝm, bolupmu 8- wǝ 9-ayda pixidiƣan mewǝ yaki axliⱪni yegilǝxtin saⱪlaxta muⱨim rol oynaydu.   Ⱪan. 28:23
11 Mǝn zeminƣa, taƣⱪa, ziraǝtlǝrgǝ, yengi xarablarƣa, zǝytun meyiƣa, tupraⱪning ündürmilirigǝ, insanlarƣa, mal-waranlarƣa wǝ ⱪollardiki barliⱪ ǝjirlǝrgǝ ⱪurƣaⱪqiliⱪni qaⱪirdim. «Mǝn zeminƣa, taƣⱪa, ziraǝtlǝrgǝ, ... ⱪollardiki barliⱪ ǝjirlǝrgǝ ⱪurƣaⱪqiliⱪni qaⱪirdim» — «ⱪurƣaⱪqiliⱪ» ( ibraniy tilida «horǝb») ⱨǝm «harabǝ» degǝnlǝr bir-birigǝ ohxap ketidiƣan sɵzlǝr — Hudaning ɵyi «harabǝ» bolsa, ularƣa «horǝb» (ⱪurƣaⱪqiliⱪ) bolidu.
12 Xuning bilǝn Xealtiǝlning oƣli Zǝrubbabǝl ⱨǝm Yǝⱨozadakning oƣli bax kaⱨin Yǝxua wǝ hǝlⱪning ⱪaldisining ⱨǝmmisi Pǝrwǝrdigar Hudasining awaziƣa, xuningdǝk Pǝrwǝrdigar Hudasining Ⱨagay pǝyƣǝmbǝrni ǝwǝtixi bilǝn, uning sɵzlirigǝ ⱪulaⱪ saldi; hǝlⱪ Pǝrwǝrdigar aldida ⱪorⱪti.
13 Andin Pǝrwǝrdigarning ǝlqisi Ⱨagay Pǝrwǝrdigarning hǝwirini hǝlⱪⱪǝ yǝtküzüp:
— «Mǝn silǝr bilǝn billidurmǝn» — dǝydu Pǝrwǝrdigar, — dedi. 14 Wǝ Pǝrwǝrdigar Xealtiǝlning oƣli, Yǝⱨudaning waliyisi Zǝrubbabǝlning roⱨini, xundaⱪla Yǝⱨozadakning oƣli, bax kaⱨin Yǝxuaning roⱨini ⱨǝm hǝlⱪ ⱪaldisining ⱨǝrbirining roⱨini ⱪozƣidi; ular samawi ⱪoxunlarning Sǝrdari bolƣan Pǝrwǝrdigar Hudasining ɵyigǝ kelip ixlidi.
15 Bu Darius padixaⱨning ikkinqi yili, altinqi ayning yigirmǝ tɵtinqi küni idi. «Bu Darius padixaⱨning ikkinqi yili, altinqi ayning yigirmǝ tɵtinqi küni idi» — Ⱨagay bexarǝt berip, hǝlⱪ Hudaning ɵyidǝ ix baxliƣuqǝ 23 kün ɵtti. Bu waⱪit ⱨosul yiƣidiƣan pǝsil bolƣaqⱪa, ix bǝlkim ⱨosulni yiƣip bolƣandin keyin baxlanƣan.
 
 

1:1 «Darius padixaⱨning ikkinqi yili, altinqi ayning birinqi küni» — «Darius padixaⱨ», yǝni «Darius Hispastes» (miladiyǝdin ilgiriki 521-485-yillar). Bu kün miladiyǝdin ilgiriki 520-yili, 29-awƣust idi. «Altinqi ay» — Muⱪǝddǝs Kitabta yil, aylar tilƣa elinƣanda, Yǝⱨudiylarning kona kalendari boyiqǝ ⱨesablinidu («Tǝbirlǝr»nimu kɵrüng). «altinqi ayning birinqi küni» — ⱨǝr ayning birinqi küni ⱨeyt bolatti, Yerusalemda bu sɵzni angliƣan kixilǝr bǝlkim az bolmisa kerǝk. «bax kaⱨin Yǝxua» — «kaⱨin» muⱪǝddǝs ibadǝthanida puⱪralar üqün mǝhsus ⱪurbanliⱪni kɵydürgüqi hadim.

1:2 «Bu hǝlⱪ: «Waⱪti kǝlmidi, Pǝrwǝrdigarning ɵyini ⱪurux waⱪti tehi kǝlmidi» — dǝydu» — muⱪǝddǝs ibadǝthanini ⱪayta ⱪurux hizmiti 15 yil ilgiri baxlanƣanidi, biraⱪ hǝlⱪ baxⱪa ǝllǝrning tǝⱨditigǝ uqrap, ⱪurux hizmitidin ⱪol tartⱪanidi («Əzra», 3-5-bablarni kɵrüng).

1:4 «tahtaydin bezǝlgǝn ɵyliringlar» — «tahtaydin bezǝlgǝn» degǝn bu sɵz Tǝwratta pǝⱪǝt Sulayman ⱪurƣan muⱪǝddǝs ibadǝthanining bezilixi wǝ «Yǝⱨoaⱨaz padixaⱨ»ning ordisining bezilixini tǝswirlǝx üqün bir ⱪetim ixlitilgǝn. Xuningdin kɵrimizki, hǝlⱪlǝr bǝlkim muⱪǝddǝs ibadǝthanini ⱪuruxⱪa 15 yil ilgiri tǝyyarliƣan yaƣaqni ⱨazir ɵz ɵylirini bezǝx üqün ixlǝtmǝktǝ. Xunga ularning ikki gunaⱨi bar idi: (1) Hudaning ɵyini ⱪuruxni keqiktürüx; (2) Hudaning ɵyi üqün tǝyyarlap ⱪoyulƣan yaƣaqni ɵz ɵyliri üqün ixlitix.

1:6 Ⱪan. 28:38; Mik. 6:14, 15.

1:10 «Xunga üstünglarda asmanlar xǝbnǝmni bǝrmǝydu» — xǝbnǝm, bolupmu 8- wǝ 9-ayda pixidiƣan mewǝ yaki axliⱪni yegilǝxtin saⱪlaxta muⱨim rol oynaydu.

1:10 Ⱪan. 28:23

1:11 «Mǝn zeminƣa, taƣⱪa, ziraǝtlǝrgǝ, ... ⱪollardiki barliⱪ ǝjirlǝrgǝ ⱪurƣaⱪqiliⱪni qaⱪirdim» — «ⱪurƣaⱪqiliⱪ» ( ibraniy tilida «horǝb») ⱨǝm «harabǝ» degǝnlǝr bir-birigǝ ohxap ketidiƣan sɵzlǝr — Hudaning ɵyi «harabǝ» bolsa, ularƣa «horǝb» (ⱪurƣaⱪqiliⱪ) bolidu.

1:15 «Bu Darius padixaⱨning ikkinqi yili, altinqi ayning yigirmǝ tɵtinqi küni idi» — Ⱨagay bexarǝt berip, hǝlⱪ Hudaning ɵyidǝ ix baxliƣuqǝ 23 kün ɵtti. Bu waⱪit ⱨosul yiƣidiƣan pǝsil bolƣaqⱪa, ix bǝlkim ⱨosulni yiƣip bolƣandin keyin baxlanƣan.