12
Nakɔ kantanne fe sandana
Matiyu 21.33-46, Luka 20.9-19
1 Na xanbi ra, Yesu yi sandan sa e xa, a naxa, “Muxuna nde yi manpa bili nakɔɔn sa. A yi a sansan, a yi manpa ige badeni tɔn, a yi gbengben ti. Na xanbi ra, a nakɔɔn taxu a kantan muxune ra, a siga sigatini. 2 A bogi waxatin to a li, a yi a walikɛna nde rasiga nakɔ kantanne ma, a e xa a gbeen so na yii. 3 Nakɔ kantanne yi na walikɛɛn suxu, e yi a bɔnbɔ, e yi a raxɛtɛ. E mi sese so a yii. 4 Na xanbi ra, nakɔ kanna mɔn yi walikɛ gbɛtɛ rasiga e ma, e yi na fan bɔnbɔ a xunna ma, e yi a makonbi. 5 A yi a saxanden fan nasiga, e yi na tan faxa. Na xanbi ra, a yi ndee gbɛtɛye rasiga, e yi na ndee bɔnbɔ, e yi ndee faxa. 6 A lu a rafan dii xɛmɛ keden peen ma. Dɔnxɛn na, a yi na rasiga, a naxa, ‘E yagima nɛn n ma diin tan yɛɛ ra.’ 7 Koni nakɔ kantanne yi a fala e bode xa, e naxa, ‘Nakɔ kanna kɛ tongon nan ito ra, ɛ fa be, en na a faxa. Nayi, a kɛɛn yi findi en gbeen na!’ 8 Awa, e yi a dii xɛmɛn suxu, e yi a faxa, e yi a woli ayi nakɔɔn fari ma.”* Sandani ito kui Ala nan misalixi nakɔ kanna ra. A dinan taxuxi Isirayila kaane ra. A walikɛne findixi nabine ra naxanye xɛ Isirayila kaane ma. A diin findixi Yesu ra.
9 Yesu yi e maxɔdin, a naxa, “Nakɔ kanna nanfe ligama nayi? A fama nɛn nayi, a yi na muxune faxa. A nakɔɔn taxu muxu gbɛtɛye ra. 10 Ɛ munma Kitabun yireni ito xaran ba, a sɛbɛxi dɛnaxan yi fa fala, ‘Banxi tiine e mɛ gɛmɛn naxan na, na bata findi banxin gɛmɛ fisamantenna ra. 11 Marigin nan na ligaxi, kabanako feen nan na ra en yɛɛ ra yi.’† Yaburin 118.22-23 ?”
12 E yi kata Yesu suxu feen na amasɔtɔ e yi a kolon fa fala Yesu na sandan saxi e tan nan xa. Koni e gaxu yamaan yɛɛ ra. Nanara, e keli a fɛma, e siga.
Mudu fiin maxɔdinna fe
Matiyu 22.15-22, Luka 20.20-26
13 E yi Farisi muxuna ndee nun Herode a muxuna ndee rasiga Yesu fɛma alogo e xa a suxu feni tɔn a falana fe ra. 14 E yi fa a fɛma, e naxa, “Karamɔxɔ, nxu a kolon fa fala ɲɔndi falan ni i ra. Muxu yo mi nɔɛ i ya miriyaan maxɛtɛ, amasɔtɔ i mi muxune rafisaxi e bode xa fɔ i yamaan xaranma Alaa kiraan ma ɲɔndini. Awa, a daxa mudun xa fi Romi Manga Gbeen ma ba hanma a nama fi? Nxu lan nxu yi a fi, hanma nxu nama a fi?”‡ Xa a fala e nama a fi, a birama mangane ra nɛn, xa a fala e xa a fi, a birama yamaan na nɛn naxanye yigbɛtɛnxi mudu maxinle xɔn.
15 Koni Yesu yi e nafigiyaan kolon. A yi e yabi, a naxa, “Ɛ n dɛɛn bunbama nanfera? Ɛ fa gbeti gbanan keden na, n xa a mato.” 16 E yi fa gbeti gbanan keden na a xɔn. A yi e maxɔdin, a naxa, “Nde xili nun a yɛtagin sawura a ma?” E yi a yabi, e naxa, “Romi Manga Gbeena.” 17 Yesu naxa, “Mangan gbeen xa so a yii, Ala gbeen xa so Ala yii.”§ Ala gbeena: Mangan yɛtagin sawuran to gbeti gbananna ma, na a findixi mangan gbeen na bayo a tan nan a rafalaxi. Adamadiine daxi Ala maligan nan na, nayi e fan findixi Ala gbeen na. Gbetin lan a so mangan yii mudun na, koni muxune lan e yi e yɛtɛ so Ala yii bayo e findixi e da mangan gbeen nan na.
E kabɛ a ma kati!
Faxa muxune rakeli fena
Matiyu 22.23-33, Luka 20.27-40
18 Saduse muxuna* Saduse muxune: Yahudiyane nan yi muxuni itoe ra naxanye lan ma fe yi a ra, e xa dinan suxu kii kedenni. Lanna mi yi e nun Farisi muxune tagi. E tan mi yi laxi malekane ra. E mɔn mi yi laxi a ra a muxune kelima nɛn sayani. ndee yi fa Yesu fɛma naxanye a falama fa fala a muxune mi kelima sayani. E yi a maxɔdin, 19 e naxa, “Karamɔxɔ, Musa ito nan sɛbɛxi en xa, a naxa, ‘Xa xɛmɛna nde faxa, a ɲaxanla lu, koni dii mi a yii, xɛmɛn na ngaxakedenna xa na kɛ ɲaxanla tongo, e diin bari faxa muxun xa.’† Dunuɲa Fɔlɔn 38.8 nun Sariyane 25.5-10 20 Awa, ngaxakedenmane muxu solofere yi na nun, a forimaan yi ɲaxanla futu, a faxa, a mi dii lu. 21 A xunyɛn yi kɛ ɲaxanla tongo, na fan yi faxa, a mi dii lu. A liga na kiini a xunyɛn saxanden fan na. 22 Na muxu soloferene sese mi dii lu. Dɔnxɛn na, na ɲaxanla fan yi faxa. 23 Awa, faxa muxune na keli sayani waxatin naxan yi, na ɲaxanla findima nde gbee ra nayi? Amasɔtɔ a bata yi dɔxɔ muxu solofereni ito birin xɔn ma nun!”
24 Yesu yi e yabi, a naxa, “Ɛ bata tantan, amasɔtɔ ɛ mi Kitabun kolon hanma Ala sɛnbɛna. 25 Bayo faxa muxune na keli sayani waxatin naxan yi, e ligama nɛn alo malekan naxanye ariyanna yi. Xɛmɛn mi ɲaxalan futuma, ɲaxanla mi dɔxɔn xɛmɛn xɔn ma. 26 Awa, n xa faxa muxune rakeli feen ɲɔndin yita ɛ ra. Ɛ mi na xaranxi Musaa Kitabun kui ba, Ala naxan fala a xa fɔtɔndin yireni, a naxa, ‘Iburahimaa Ala nan n tan na, e nun Isiyagaa Ala e nun Yaxubaa Ala?’‡ Xɔrɔyaan 3.2 nun 3.6 nun 3.15-16 27 Anu, faxa muxune Ala mi a tan na, koni fɔ niiramane.§ niiramane: Ala naxa a Iburahimaa Ala nan a ra. A mi a falaxi nun fa fala Iburahimaa Ala nan yi a tan na, a yi a nii ra waxatin naxan yi. A luxi alo Ala yɛɛna e ra laxira yi. E mɔn e nii ra Ala yɛɛ ra yi. Nanara, faxa muxune kelima sayani. Ɛ tantanna gbo.”
Yamari fisamantenna fe
Matiyu 22.34-40, Luka 10.25-28
28 Sariya karamɔxɔna nde yi na nun naxan e fe matandi xuiin mɛ. Na yi a to a Yesu bata Saduse muxune yabi ki faɲi. Nanara, a yi a maxɔdin, a naxa, “Yamarin mundun gbo dangu a birin na sariyan yamarine yɛ?” 29 Yesu naxa, “Naxan gbo a birin xa na nan ito ra. ‘Isirayila kaane, ɛ tuli mati. Marigina en ma Ala keden peen na a ra. 30 I xa i Marigina Ala xanu i bɔɲɛn birin na, e nun i niin birin na e nun i xaxinla birin na e nun i sɛnbɛn birin na.’* Sariyane 6.4-5 31 A firinden nan ito ra. ‘I adamadi boden xanu alo i yɛtɛna.’† Saraxaraline 19.18 Yamari gbɛtɛ mi na naxan gbo itoe firinna xa.”
32 Sariya karamɔxɔn yi a fala Yesu xa, a naxa, “Karamɔxɔ, na lanxi. I bata ɲɔndin fala fa fala Ala keden peen nan a ra, gbɛtɛ yo mi na fɔ a tan. 33 I na Ala xanu i bɔɲɛn birin na e nun i xaxinla birin e nun i sɛnbɛn birin, i yi i adamadi boden xanu alo i yɛtɛna, na dangu saraxa gan daxine nun saraxane birin na.” 34 Yesu yi a to fa fala a bata a yabi xaxilimayani. Nanara, Yesu yi a fala a xa, a naxa, “I mi makuya Alaa Mangayaan na.”
Na xanbi ra, muxu yo mi susu a maxɔdinɲɛ fe gbɛtɛ ma.
Yesu yi maxɔdinna ti
Matiyu 22.41-46, Luka 20.41-44
35 Yesu yi yamaan xaranma Ala Batu Banxini waxatin naxan yi, a yi maxɔdinna ti, a naxa, “Sariya karamɔxɔne a falama nanfera fa fala Dawudaa bɔnsɔnna nan Alaa Muxu Sugandixin na? 36 Dawuda yɛtɛɛn bata a fala, fata Alaa Nii Sariɲanxin na, a naxa,
‘Marigin yi a fala n marigin xa,
a naxa, “Dɔxɔ n yiifanna ma
han n yi i yaxune sa i sanna bun ma.” ’‡ Yaburin 110.1
37 Dawuda yɛtɛna a xili nɛn, a naxa, ‘N Marigina.’ Awa, Alaa Muxu Sugandixin findixi Dawuda bɔnsɔnna ra di nayi?”§ Na waxatini karamɔxɔne yi a falama a Alaa Muxu Sugandixin barima Dawuda bɔnsɔnna nin fata Alaa falan na Samuyɛli Firinden 7.16 kui. Anu, xa Dawuda nan Yaburin 110 sɛbɛ, nayi a tan a falama Alaa Muxu Sugandixin ma fa fala “N Marigina.” Na bunna nɛɛn fa fala Alaa Muxu Sugandixin gbo a benba Dawuda xa. Na yi muxune yifu, a yi a yita a Yesu Alaa Muxu Sugandixin tiden gbo dangu Dawuda ra Ala yɛɛ ra yi.
Yama gbeen yi Yesu xuiin namɛ sɛwani.
Yesu yi Sariya karamɔxɔne nun Farisi muxune yalagi
Matiyu 23.1-36, Luka 20.45-47
38 A yi e xaranma waxatin naxan yi, a naxa, “Ɛ a liga ɛ yeren ma sariya karamɔxɔne fe yi. A rafan e ma e xa doma gbeene ragodo e ma, e yi lu e masiga tiyɛ. A rafan e ma yamaan xa e xɔntɔn lɔxɔ tidene yi. 39 Muxu gbee dɔxɔdene rafan e ma salide banxine yi, e nun dɔxɔde faɲine donse donna malanne yi. 40 E kaɲa gilɛne yii seene bama e yii. E yi e yɛtɛ mayita sali xunkuyene yi! E yalagima nɛn na feene ma han a radangu ayi!”
Kaɲa gilɛna kisena
Luka 21.1-4
41 Yesu yi dɔxɔ Ala Batu Banxin gbeti maraden yɛtagi yamaan yi darixi Ala kiseene sɛ dɛnaxan yi. A yi yamaan matoma, e gbetin sama na yi. Nafulu kan wuyaxi yi gbeti gbeen sa. 42 Koni, kaɲa gilɛ yiigelitɔɔn fan yi fa, a wure gbeeli gbanan firin sa, naxanye munanfanna xurun a birin xa. 43 Yesu yi a xarandiine xili a fɛma, a yi a fala e xa, a naxa, “N xa ɲɔndin fala ɛ xa, fa fala kaɲa gilɛ yiigelitɔni ito naxan saxi gbeti maradeni, na gbo bonne birin gbeen xa. 44 Amasɔtɔ bonne birin naxan saxi, ne birin baxi e nafunla nde nan na, koni kaɲa gilɛni ito, hali yiigelitɔɔn to a ra, naxan birin a yii a balon na, a na nan saxi.”
*12:8: Sandani ito kui Ala nan misalixi nakɔ kanna ra. A dinan taxuxi Isirayila kaane ra. A walikɛne findixi nabine ra naxanye xɛ Isirayila kaane ma. A diin findixi Yesu ra.
†12:11: Yaburin 118.22-23
‡12:14: Xa a fala e nama a fi, a birama mangane ra nɛn, xa a fala e xa a fi, a birama yamaan na nɛn naxanye yigbɛtɛnxi mudu maxinle xɔn.
§12:17: Ala gbeena: Mangan yɛtagin sawuran to gbeti gbananna ma, na a findixi mangan gbeen na bayo a tan nan a rafalaxi. Adamadiine daxi Ala maligan nan na, nayi e fan findixi Ala gbeen na. Gbetin lan a so mangan yii mudun na, koni muxune lan e yi e yɛtɛ so Ala yii bayo e findixi e da mangan gbeen nan na.
*12:18: Saduse muxune: Yahudiyane nan yi muxuni itoe ra naxanye lan ma fe yi a ra, e xa dinan suxu kii kedenni. Lanna mi yi e nun Farisi muxune tagi. E tan mi yi laxi malekane ra. E mɔn mi yi laxi a ra a muxune kelima nɛn sayani.
†12:19: Dunuɲa Fɔlɔn 38.8 nun Sariyane 25.5-10
‡12:26: Xɔrɔyaan 3.2 nun 3.6 nun 3.15-16
§12:27: niiramane: Ala naxa a Iburahimaa Ala nan a ra. A mi a falaxi nun fa fala Iburahimaa Ala nan yi a tan na, a yi a nii ra waxatin naxan yi. A luxi alo Ala yɛɛna e ra laxira yi. E mɔn e nii ra Ala yɛɛ ra yi. Nanara, faxa muxune kelima sayani.
*12:30: Sariyane 6.4-5
†12:31: Saraxaraline 19.18
‡12:36: Yaburin 110.1
§12:37: Na waxatini karamɔxɔne yi a falama a Alaa Muxu Sugandixin barima Dawuda bɔnsɔnna nin fata Alaa falan na Samuyɛli Firinden 7.16 kui. Anu, xa Dawuda nan Yaburin 110 sɛbɛ, nayi a tan a falama Alaa Muxu Sugandixin ma fa fala “N Marigina.” Na bunna nɛɛn fa fala Alaa Muxu Sugandixin gbo a benba Dawuda xa. Na yi muxune yifu, a yi a yita a Yesu Alaa Muxu Sugandixin tiden gbo dangu Dawuda ra Ala yɛɛ ra yi.