□1:1 «Bu kitab Eysa Mesihning wehiysi» — «Eysa Mesihning wehiysi» hem Eysa Mesih toghrisida hem Uningdin kelgen wehiydur. «Xuda Uninggha Öz qul-xizmetkarlirigha yéqin kelgüside yüz bérishi muqerrer bolghan ishlarni körsitishi üchün tapshurghan wehiydur» — Xudaning «qul-xizmetkarliri» Injilda Xudaning «qulluq»ida bolghanlar, yeni mejburiy halda emes, belki muhebbetning türtkiside chin könglidin shundaq talliwalghanlarni körsitidu, elwette.
□1:3 «wehiyning waqti yéqindur» — «wehiyning waqti» dégen, bu ishlarning emelge ashidighan waqti.
□1:4 «Uning textining aldidiki yette Rohtin... (méhir-shepqet we xatirjemlik bolghay)» — «yette» dégen sanning kamaletke yetken, mukemmel dégen menisi bolup, bezi alimlar bu «yette Roh» Xudaning Muqeddes Rohining yette teripini körsitidu, dep qaraydu (5:6ni we «Yesh.» 11:2ni körüng). Bashqilar ularni yette perishtini körsitidu, dep qaraydu. Beziler: «yette tereplik Roh» yaki «yette tereplimilik Roh» dep terjime qilidu.
■1:4 Mis. 3:14; Weh. 1:8; 4:8; 11:17; 16:5.
□1:5 «ölümdin tunji Tirilgüchi» — grék tilida mushu yerdiki «tunji» adette «birinchi bolup tughulghan»ni körsitidu. Sözning toluq menisi toghruluq «Kol.» 1:16-17 we 18-ayettiki izahatlarni körüng. «Öz qéni bilen bizni gunahlirimizdin yughan» — yaki «Öz qéni bilen bizni gunahlirimizdin azad qilghan».
■1:5 Yesh. 55:4; Ros. 20:28; 1Kor. 15:20; Kol. 1:18; Ibr. 9:12,14; 1Pét. 1:19; 1Yuh. 1:7; Weh. 3:14; 5:9.
□1:6 «munasiwetlik ayet(ler)» — «Mis.» 19:6.
■1:6 Rim. 12:1; 1Pét. 2:5, 9; Weh. 5:10.
□1:7 «hetta Uni sanjighanlarmu Uni köridu» — yaki «yeni Uni sanjighanlarmu Uni köridu». «munasiwetlik ayetler» — «Dan.» 7:13, «Zek.» 12:10
■1:7 Dan. 7:13; Zek. 12:10; Mat. 24:30; 25:31; Yuh. 19:37; Ros. 1:11; 1Tés. 1:10; 2Tés. 1:10; Yeh. 14.
□1:8 «Men «Alfa» we «Oméga»...durmen» — grék tilida «alfa» birinchi herp, «oméga» axirqi herptur. Démek, Xuda bash we axirdur. Bezi kona köchürülmilerde «Muqeddime we Xatime Özümdurmen» dégen sözler tépilmaydu.
■1:8 Yesh. 41:4; 44:6; Weh. 21:6; 22:13.
□1:9 «Eysada bolghan azab-oqubet, padishahliq we sewr-taqettin ortaq nésipdishinglar» — démek, Eysa Mesihde bolghanlar choqum hem Uning nami wejidin azab-oqubet tartidu, shundaqla Uning sewr-taqitidin küch élishi kérek bolidu, hem Uningda bolghan padishahliqtin behrimen bolidu. «Eysaning guwahliqi wejidin» — démek «Eysa toghrisidiki guwahliq»; bashqa xil menisi «Eysa (Özi) bergen guwahliq». «Patmos dégen aralda mehbus bolup turup qalghandim» — Patmos rimliqlarning dehshetlik «emgek lagiri» bolghan türme idi. Yuhanna mezkur kitabni yéziwatqanda Patmos arilidin azad qilin’ghan bolushi mumkin.
□1:10 ««Rebning küni»de men Rohning ilkige élinishim bilen...» — «Rebning küni» yaki «reblik kün». Alimlar bu toghruluq üch pikirde bolidu: — (1) Rebning küni yekshenbe küni (Reb ölümdin tirilgen kün)ni körsitidu; (2) Tewratta köp tilgha élin’ghan, qiyamet künini öz ichige alghan axirqi zamanlardiki axirqi dehshetlik azab-oqubetlik künlerni, yeni «Perwerdigarning küni»ni körsitidu, mushu közqarash boyiche bolghanda Yuhanna Rohta kötürülüp kelgüsidiki zamanlargha yötkilip «Perwerdigarning küni»ni köridu; (3) shu waqitlarda her yilning bir künide Rim impératori (shu waqitta Domitiyan idi) barliq puqralirini özige sejde qildurup: «Qeyser rebtur!» dep étirap qilip, xushbuy sélishqa mejbur qilatti. Shunga shu küni «Rebning küni» dep atalghan. Bizningche «Rebning küni» del shu künni körsitidu; lékin kinayilik hem hejwiylik ish shuki, Reb del shu künide (2-közqarashtikidek) Özining, yeni «Perwerdigarning küni»ni ayan qilishni layiq kördi. «Men Rohning ilkige élinishim bilen...» — «Roh» Xudaning Rohi, Muqeddes Rohni körsitidu.
□1:11 «Smirna» — hazirqi Türkiyediki «Izmir». «köridighanliringni kitab qilip yaz we uni yette jamaetke, yeni Efesus, Smirna, Pergamum, Tiyatira, Sardis, Filadélfiye we Laodikiyadiki jamaetlerge ewet» — bu yette sheherning hemmisi bir dügilekte bir-birige yandash jaylashqanidi. Rosul Yuhanna yashan’ghanda Efesus shehiride makanlashqanidi. «Qoshume söz» we xeritini körüng.
□1:12 «munasiwetlik ayetler» — «Mis.» 25:31-40.
□1:13 «köksige altun kemer baghlighan Insan’oghli» — yaki «köksige altun kemer baghlighan insanning bir oghli». «Dan.» 7:13ni we izahatini körüng.
■1:13 Ez. 1:26; Dan. 7:13; Weh. 14:14.
□1:16 «munasiwetlik ayet» — «Dan.» 7:13.
■1:16 Yesh. 49:2; Ef. 6:17; Ibr. 4:12; Weh. 2:16; 19:15.
■1:17 Yesh. 41:4; 44:6; 48:12.
■1:18 Ayup 12:14; Yesh. 22:22; Rim. 6:9; Weh. 3:7; 20:1.
□1:20 «yette yultuz yette jamaetning elchiliri we yette chiraghdan bolsa yette jamaettur» — «elchiliri» bashqa xil terjimisi: «perishtiliri». Grék tilida hem ibraniy tilida «perishte» we «elchi» bir söz bilen ipadilinidu (perishtiler Xudaning elchiliri bolghach). Bizningche mushu yerde jamaetler ewetken elchilerni körsetse kérek, chünki perishtilerge xet yézish hajetsiz idi. Yette elchi Patmos ariligha bérip Yuhannadin hal sorashqa kelgen bolushi mumkin.