«Xu kün» — Əysa dunyaƣa ⱪaytidiƣan künni kɵrsitidu. Pawlusning kɵzⱪarixida pǝⱪǝt birla kün muⱨimdur, u daim u künni nǝzǝrdǝ tutup uni «xu kün» dǝydu.
Uxbu ayǝtning ahirⱪi jümlisini «ⱨǝmdǝ mening Hudaƣa amanǝt ⱪilƣanlirimni Rǝbbimiz ⱪayta kǝlgǝn küngiqǝ («xu küngiqǝ») qoⱪum ⱪoƣdaydiƣanliⱪiƣa ixinimǝn» dǝp qüxinixkimu bolidu. 13 Mǝndin angliƣan saƣlam tǝlim sɵzlirining nǝmunilik bir üzündisini saⱪlap, Mǝsiⱨ Əysada bolƣan muⱨǝbbǝt wǝ etiⱪad bilǝn qing tutⱪin; ■ 2Tim. 3:14. 14 bizdǝ makanlaxⱪan Muⱪǝddǝs Roⱨⱪa tayinip sanga tapxurulƣan xu güzǝl amanǝtni saⱪla.□ «bizdǝ makanlaxⱪan Muⱪǝddǝs Roⱨⱪa tayinip sanga tapxurulƣan xu güzǝl amanǝtni saⱪla» — yuⱪirida 12-ayǝttiki izaⱨatta eytⱪinimizdǝk, «sanga tapxurulƣan güzǝl amanǝt» Muⱪǝddǝs Roⱨ jamaǝtkǝ yǝtküzmǝkqi bolƣan, Huda Ɵzining nijatliⱪ pilani wǝ jamaǝt toƣruluⱪ wǝⱨiy ⱪilinƣan nurƣunliƣan ⱪimmǝtlik ⱨǝⱪiⱪǝtlǝrni kɵrsitidu.
Bu muⱨim wǝⱪǝ toƣruluⱪ «ⱪoxumqǝ sɵz»imizni kɵrüng. ■ Ros. 19:10. 16 Rǝb Onesiforning ailisidikilirigǝ rǝⱨim-xǝpⱪǝt kɵrsǝtkǝy. Qünki u mening mǝⱨbus bolƣanliⱪimdin ⱨeq nomus ⱪilmay kɵp ⱪetim meni yoⱪlap sɵyündürdi. □ «u mening mǝⱨbus bolƣanliⱪimdin ⱨeq nomus ⱪilmay kɵp ⱪetim meni yoⱪlap sɵyündürdi» — «mǝⱨbus bolƣanliⱪimdin» grek tilida «mening zǝnjir-kixǝnlirimdin...» degǝn sɵzlǝr bilǝn ipadilinidu. ■ 2Tim. 4:19. 17 U Rim xǝⱨirigǝ kǝlginidǝ meni tapⱪuqǝ kɵp izdǝp awarǝ boluptu. 18 Rǝb xu künidǝ uni Ɵzidin rǝⱨim-xǝpⱪǝtkǝ muyǝssǝr ⱪilƣay; uning Əfǝsus xǝⱨiridǝ manga kɵrsǝtkǝn hizmǝtlirining ⱪanqilik ikǝnlikini obdan bilisǝn.□ «Rǝb xu künidǝ uni Ɵzidin rǝⱨim-xǝpⱪǝtkǝ muyǝssǝr ⱪilƣay» — «xu küni» Əysa dunyaƣa ⱪaytidiƣan künni kɵrsitidu. 12-ayǝttiki izaⱨatni kɵrüng.
□1:1-2 «Əysa Mǝsiⱨning rosuli bolƣan mǝnki Pawlustin sɵyümlük balam Timotiyƣa salam» — demisǝkmu, Timotiy Pawlusning «roⱨiy jǝⱨǝttǝ» oƣli idi.
■1:1-2 Gal. 1:3; 1Tim. 1:2; 1Pet. 1:2.
■1:3 Ros. 22:3; Rim. 1:9; 1Tes. 1:2; 3:10.
□1:6 «ⱪollirimni uqangƣa ⱪoyƣinim bilǝn sǝndǝ bolƣan, Huda sanga tǝⱪdim ⱪilƣan iltipat» — ixinimizki, bu dǝl 1-hǝttǝ («1Tim.» 4:14-15) tilƣa elinƣan roⱨiy iltipattin baxⱪa ix ǝmǝs. «Ⱪoxumqǝ sɵz»imiznimu kɵrüng.
■1:6 Ros. 6:6; 8:17; 13:3; 19:6; 1Tim. 4:14; 5:22.
□1:8 «Xunga Rǝbbimiz ⱨǝⱪⱪidiki hǝwǝr-guwaⱨliⱪtin, yaki uning mǝⱨbusi bolƣan mǝndin nomus ⱪilma» — Pawlus bu mǝktupni yazƣanda Rimdiki zindanda yatatti. Xübⱨisizki, rimliⱪlar Pawlusni «bizning mǝⱨbusimiz» dǝp oylaytti — lekin Pawlus ixⱪa baxⱪiqǝ ⱪaraytti. Rimliⱪlarning uni ⱪolƣa elip türmigǝ taxliƣini Hudaning iradisi bolup, xu ix bilǝn «yat ǝlliklǝr»din bolƣan ixǝngüqilǝrning kɵp payda kɵridiƣanliⱪiƣa Pawlusning kɵzi yǝtkǝn; xuning bilǝn u «Mǝn Rǝbning mǝⱨbusi» dǝydu. «hux hǝwǝrni jakarlax yolidiki harliⱪ-muxǝⱪⱪǝtni ɵz ⱨǝssǝng boyiqǝ ortaⱪ tartⱪin» — grek tilida bǝlkim «ɵz ⱨǝssǝng boyiqǝ birgǝ tartⱪin» degǝn mǝnini bildürüxi mumkin. Demǝk, ⱨǝr dǝwrdǝ etiⱪadqilar tartixⱪa tegixlik oⱪubǝt-muxǝⱪⱪǝt bar; Timotiyning Pawlus (wǝ baxⱪa etiⱪadqilar) bilǝn birgǝ mǝlum dǝrijidǝ «ɵz ⱨǝssisi boyiqǝ» oⱪubǝt-muxǝⱪⱪǝt tartixiƣa toƣra kelidu.
■1:8 Ros. 21:33; Rim.1:16; Əf. 3:1; 4:1; Kol. 4:18; Flm. 1:1, 9, 13.
■1:10 Yǝx. 25:8; Rim. 16:25; Əf. 1:9; 3:9; Kol. 1:26; Tit. 1:2; Ibr. 2:14; 1Pet. 1:20.
□1:11 «Mǝn bolsam ǝllǝrgǝ bu hux hǝwǝrning jakarqisi, rosuli wǝ tǝlim bǝrgüqisi bolup tǝyinlǝngǝn» — «ǝllǝr» bolsa «yat ǝlliklǝr», «Yǝⱨudiy ǝmǝslǝr».
■1:11 Ros. 9:15; 13:2; 22:21; Gal. 1:15; 2:8; Əf. 3:8; 1Tim. 2:7.
□1:12 «... ⱨǝmdǝ Uning manga tapxurƣan amanitini xu küngiqǝ saⱪliyalaydiƣanliⱪiƣa ⱪadir ikǝnlikigǝ ixǝndürüldum» — «manga tapxurulƣan amanǝt» bizningqǝ Huda Pawlusⱪa jamaǝtni dǝp tapxurƣan nurƣunliƣan ⱪimmǝtlik wǝⱨiylǝrni kɵrsitidu. «Ⱪoxumqǝ sɵz»imizni kɵrüng. «Xu kün» — Əysa dunyaƣa ⱪaytidiƣan künni kɵrsitidu. Pawlusning kɵzⱪarixida pǝⱪǝt birla kün muⱨimdur, u daim u künni nǝzǝrdǝ tutup uni «xu kün» dǝydu. Uxbu ayǝtning ahirⱪi jümlisini «ⱨǝmdǝ mening Hudaƣa amanǝt ⱪilƣanlirimni Rǝbbimiz ⱪayta kǝlgǝn küngiqǝ («xu küngiqǝ») qoⱪum ⱪoƣdaydiƣanliⱪiƣa ixinimǝn» dǝp qüxinixkimu bolidu.
□1:14 «bizdǝ makanlaxⱪan Muⱪǝddǝs Roⱨⱪa tayinip sanga tapxurulƣan xu güzǝl amanǝtni saⱪla» — yuⱪirida 12-ayǝttiki izaⱨatta eytⱪinimizdǝk, «sanga tapxurulƣan güzǝl amanǝt» Muⱪǝddǝs Roⱨ jamaǝtkǝ yǝtküzmǝkqi bolƣan, Huda Ɵzining nijatliⱪ pilani wǝ jamaǝt toƣruluⱪ wǝⱨiy ⱪilinƣan nurƣunliƣan ⱪimmǝtlik ⱨǝⱪiⱪǝtlǝrni kɵrsitidu.
□1:15 «Asiya ɵlkisidiki etiⱪadqilarning ⱨǝmmisi degüdǝk mǝndin yüz ɵridi» — bu yǝrdiki «Asiya ɵlkisi» ⱨazirⱪi Türkiyǝning ƣǝrbiy ⱪismini kɵrsitidu. «Asiya ɵlkisidiki etiⱪadqilar» xu yǝrdǝ turuwatⱪan etiⱪadqilarni kɵrsitidu; bǝzi alimlar bu sɵzni pǝⱪǝt Rim xǝⱨiridǝ turƣan, ǝslidǝ zindanda yatⱪan Pawlusⱪa mǝdǝt berimiz dǝp wǝdǝ bǝrgǝn Asiya ɵlkisidin kǝlgǝn bǝzi ⱪerindaxlarni kɵrsitidu, dǝp ⱪaraydu. Grek tilida «Asiya ɵlkisidǝ («ɵlkisidin» ǝmǝs) bolƣanlarning ⱨǝmmisi mǝndin yüz ɵridi» deyilgǝqkǝ, biz undaⱪ ⱪarimaymiz. Bu muⱨim wǝⱪǝ toƣruluⱪ «ⱪoxumqǝ sɵz»imizni kɵrüng.
□1:16 «u mening mǝⱨbus bolƣanliⱪimdin ⱨeq nomus ⱪilmay kɵp ⱪetim meni yoⱪlap sɵyündürdi» — «mǝⱨbus bolƣanliⱪimdin» grek tilida «mening zǝnjir-kixǝnlirimdin...» degǝn sɵzlǝr bilǝn ipadilinidu.
□1:18 «Rǝb xu künidǝ uni Ɵzidin rǝⱨim-xǝpⱪǝtkǝ muyǝssǝr ⱪilƣay» — «xu küni» Əysa dunyaƣa ⱪaytidiƣan künni kɵrsitidu. 12-ayǝttiki izaⱨatni kɵrüng.