Ular ǝslidinla Tǝwrattiki muⱪǝddǝs ⱪanunƣa hilap bolƣan muxundaⱪ hurapiy uxxaⱪ-qüxxǝk ⱪaidigǝ riayǝ ⱪilƣini bilǝn, zulumni ⱨeqwǝⱪǝsi yoⱪ dǝp ⱪorⱪmay ⱪiliweridu . ■ 1Sam. 5:4, 5.
□1:4 «Muxu yǝrdǝ «Baal»ning ⱪalduⱪini, «Ⱪemar»larning namini kaⱨinlar bilǝn billǝ üzüp taxlaymǝn» — «Baal» Pǝlǝstindikilǝr qoⱪunidiƣan bir but idi. «Baalning ⱪalduⱪi» «Baal» degǝn butⱪa qoⱪunƣanlardin ⱪelip ⱪalƣan kixilǝr. «Kaⱨinlar» degǝn Hudaning muⱪǝddǝs ibadǝthanisida ixlǝydiƣan mǝhsus «ⱪurbanliⱪ ⱪilƣuqilar». «Ⱪemar»lar bolsa ɵzlirini butlarƣa beƣixliƣan «ⱪurbanliⱪ ⱪilƣuqilar» idi («2Pad.» 23:23, «Ⱨox.» 10:5ni kɵrüng). Hudaƣa etiⱪad ⱪilƣuqi adǝmlǝr bolsa, «Huda «Ⱪemar»larni yoⱪitixi muⱪǝrrǝr» dǝp oylisa kerǝk. Biraⱪ bu ahirⱪi jümlidin ⱪariƣanda «kaⱨinlar» birinqi bolup ǝyiblǝndi. Sɵzgǝ ⱪariƣanda ularmu butpǝrǝs bolup ⱪaldi. Xunga ular «Ⱪemar»lardin tehimu ǝyiblik, «Ⱪemilar»ƣa nisbǝtǝn ular ⱨǝⱪiⱪǝtni obdan qüxinixi kerǝk idi.
□1:5 ««Malkam»ning nami bilǝnmu ⱪǝsǝm ⱪilidiƣanlar...» — demisǝkmu «Malkam» yǝnǝ bir but.
■1:6 Yǝx. 1:4; 59:13; Yǝr. 15:6
□1:7 «Pǝrwǝrdigar ⱪurbanliⱪni tǝyyarlidi, U meⱨmanlarni «taⱨarǝt ⱪildurup» ⱨalal ⱪildi» — Tǝwrat dǝwridiki ⱪurbanliⱪlardin bǝzilirini yegili bolatti, ⱪurbanliⱪlar sunulƣanda meⱨmanlarni qaⱪirix adǝttiki ix idi. Biraⱪ 8-9-ayǝtkǝ ⱪariƣanda, meⱨmanlarning ɵzi bu «ⱪurbanliⱪ»ning bir ⱪismi bolidu. Ularni «taⱨarǝt ⱪildurux», muxu yǝrdǝ «napak nǝrsilǝrdin ayriwetix, yuyux» yaki «Hudaƣa ayriwetix» degǝnni bildüridu. Andin ular ɵzi «ⱪurbanliⱪ» boluxⱪa «ⱨalal» bolidu. «Meⱨmanlar»ning kɵpinqisi bolsa Hudaƣa ⱪarxi qiⱪⱪanlarning nurƣun jǝsǝtlirini yǝydiƣan, xundaⱪla ǝslidǝ «ⱨaram bolƣan» ⱪuxlar wǝ ⱨaywanatlar bolidu («Yǝx.» 34:6, «Yǝr.» 46:10, «Əz.» 39:17-19nimu kɵrüng).
□1:8 «Mǝn ǝmirlǝrni, padixaⱨlarning oƣullirini wǝ yat ǝllǝrning kiyimlirini kiyiwalƣanlarning ⱨǝmmisini jazalaymǝn» — oⱪurmǝnlǝrning esidǝ barki, Zǝfaniya «padixaⱨning oƣli» idi. Xunga u bu ordidikilǝrning ǝⱨwalini naⱨayiti obdan bilǝtti. Muxundaⱪ «yat ǝllǝrning kiyimlirini (ǝjnǝbiyqǝ kiyimni) kiyiwelix» bǝlkim butpǝrǝslikkǝ yaki tǝkǝbburluⱪⱪa munasiwǝtlik gunaⱨ bolsa kerǝk.
□1:9 «Xu küni Mǝn bosuƣidin dǝssimǝy atlaydiƣanlarni, yǝni zulum-zorawanliⱪ ⱨǝm aldamqiliⱪⱪa tayinip, hojayinlirining ɵylirini tolduridiƣanlarni jazalaymǝn» — Huda muxu yǝrdǝ pǝyƣǝmbǝr arⱪiliⱪ hurapiyliⱪni ǝyibligǝn bolsa kerǝk. «Ɵy bosuƣisini dǝssmǝslik kerǝk, yaman bolidu» degǝnlik eniⱪ bir misaldur. (1Sam. 5:4, 5ni kɵrüng). Ular ǝslidinla Tǝwrattiki muⱪǝddǝs ⱪanunƣa hilap bolƣan muxundaⱪ hurapiy uxxaⱪ-qüxxǝk ⱪaidigǝ riayǝ ⱪilƣini bilǝn, zulumni ⱨeqwǝⱪǝsi yoⱪ dǝp ⱪorⱪmay ⱪiliweridu .
■1:9 1Sam. 5:4, 5.
□1:10 ««Beliⱪ dǝrwazisi»din «waydad», «Ikkinqi mǝⱨǝllǝ»din ⱨɵrkirǝxlǝr...» — «Beliⱪ dǝrwazisi» ⱨǝm «ikkinqi mǝⱨǝllǝ» Yerusalemning ximaliy tǝripigǝ jaylaxⱪan bolup, xǝⱨǝrning baxⱪa üq tǝripi tik yar idi, ⱨujum kǝlsǝ daim ximaliy tǝripidin kelǝtti.
□1:11 «Qünki «sodigǝr hǝlⱪ»ning ⱨǝmmisi ⱪiliqlandi, ...» — bu bǝlkim kinayilik gǝp. Ibraniy tilida «sodigǝr» wǝ «Ⱪanaan» degǝnlǝr ohxax bir sɵz bilǝn ipadilinidu. Israil hǝlⱪi ǝsli butpǝrǝs bolƣan «Ⱪanaan hǝlⱪi»ni Pǝlǝstindin (Ⱪanaandin) ⱨǝydiwǝtkǝnidi. Biraⱪ Israil ɵzi ⱨazir «Hudaning hǝlⱪi» ǝmǝs, bǝlki «sodigǝr hǝlⱪ» ⱨǝm «butpǝrǝs bir hǝlⱪ» bolup ⱪalƣan ohxaydu. Ularning ⱪilƣan sodisimu Hudaning nǝziridǝ ⱨaram ohxaydu.
□1:12 «Arzangliri üstidǝ tinƣan xarabtǝk turƣan ǝndixisiz adǝmlǝr...» — «arzangliri üstidǝ tinƣan xarab» xarab tinixi üqün uzun waⱪit midirlimay turuxi kerǝk. Tinƣan «arzanglar», (duƣ, qɵkündǝ) naⱨayiti aqqiⱪ bir nǝrsǝ, ǝlwǝttǝ.
■1:14 Yo. 2:10, 31; 3:15; Yǝx. 2:12-22; 13:10; 24:23; Am. 8:9; Mat. 24:29; Ros. 2:20; Wǝⱨ. 6:12-13
□1:16 «agaⱨ signali kɵtürülidiƣan bir kün bolidu» — yaki «jǝng warⱪiraxliri kɵtürülidiƣan bir kün bolidu».
□1:18 «mutlǝⱪ bir ⱨalakǝt, dǝⱨxǝtlik bir ⱨalakǝt» — yaki «mutlǝⱪ bir ⱨalakǝt, qaⱪmaⱪtǝk bir ⱨalakǝt».
■1:18 Pǝnd. 11:4; Əz. 7:19; Zǝf. 1:14-16