12
Iərmənɨg rəha Sapət
(Mak 2:23–3:6; Luk 6:1-11)
1 Kəni e nian əha e Sapət kəti, Iesu mɨne rəhan mɨn nətəmimi kəməutaliuək məutohapumɨn e nasumiən rəha wit,* Wit in nati kəti təhmen e rais. Afin-to e tiksɨnəri. kəni rəhan mɨn nətəmimi nəumɨs təmus ilah, kəni kəmautəhli nəua wit kəni mautun. Dut 23:25 2 Mətəu nian Farəsi mɨn kəmotafu ilah, kəni kəmotəni=pən kəm Iesu məmə, “!Ei, afu-to! Rəham nətəmimi kautol nati kəti iətəm kəutatgəhli Lou rəha Sapət.”† Lou rəha nətəm Isrel tategəhan məmə iətəmimi təhrun nosiən nəua wit e nasumiən rəha nətəmimi nian tətaliuək mətohapumɨn e lah (Dut 23:25). Farəsi mɨn nɨkilah təmərah mətəu inko nətəmimi mɨn rəha Iesu kəmautol uək rəha nəuləkiən, u in kəti rəha tate-nain noliən mɨn kəməniəhu agɨn məmə okəsoliən e nian rəha Sapət. (Eks 20:8-11; 34:21; Dut 5:12-15)
3 Kəni Iesu təməni=pən kəm lah məmə, “?Nəmotafin uə kəpə, nati nak iətəm Kig Tefɨt təmol aupən, nian in mɨne rəhan mɨn nətəmimi nəumɨs təmus ilah? 4 In təmuvən imə e Nima Tapolɨn Rəha Uhgɨn, kəni mos pɨret mun iətəm pris mɨn kɨnotəfən rəkɨs kəm Uhgɨn. Kəni noliən əha tətatgəhli Lou, mətəu-inu pɨret əha, Lou tətəni məmə pris mɨn əmə kotəhrun nuniən. 1Saml 21:1-6 Lev 24:5-9 5 ?Kəni nəmotafin e Lou uə kəpə, məmə nian rəfin e Sapət, pris mɨn əpəha e Nimə Rəha Uhgɨn, ilah kautol uək rəhalah iətəm tətatgəhli Lou rəha Sapət? Mətəu Uhgɨn tateruh məmə nati əha in təhruahru əmə. Nam 28:9-10 6 Mətəu iətəni kəm təmah məmə iətəmi kəti u ikɨnu in ilɨs tapirəkɨs Nimə Rəha Uhgɨn. Mat 12:41-42 7 E Nauəuə Rəha Uhgɨn, in tətəni məmə,
‘Nati kəti tatol nɨkik tətagiən, inu məmə onəkotasəkəhruin nətəmimi, mətəu səniəmə rəhatəmah sakrifais mɨn iətəm nautol məutəfa kəm iəu iətəm tatol nɨkik tətagiən.’ Hos 6:6; Mat 9:13
Nəmə nəkotəhrun nɨpətɨ nəghatiən u, kəni nətəmimi mɨn u nətəm kotəhruahru, ko nəsotakiliən ilah motəni məmə ilah kautol noliən tərah. 8 Iətəni lanu lan mətəu-inu iəu, Nətɨ Iətəmimi, iəu iətarmənɨg e nian rəha Sapət.”
9 Kəni Iesu təmiet ikɨn əha, maliuək matuvən əpəha imə e nimə rəha nuhapumɨniən rəhalah. 10 Kəni əmeiko ikɨn əha, iətəmi kəti əha ikɨn nəhlmɨn təmɨmɨs, təsuahruiən lan. Kəni kəmotətapuəh o Iesu məmə, “?Təhro? ?In təhruahru e Lou məmə e Sapət, iətəmi təhrun nol viviən iətəmimi iətəm tatɨmɨs?” Ilah kəmotətapuəh ohni mətəu-inu kəutəsal e nətəlɨgiən tərah kəti rəha Iesu uə noliən kəti rəhan təhmen e nol viviən iətəmi e Sapət, iətəm ilah okotləfən in e kot ohni. Luk 14:3
11 Kəni Iesu təməni=pən kəm lah məmə, “?Okəmə itəmah kəti rəhan kəti sipsip, kəni sipsip u tiuvɨg=pən e nɨmɨl e Sapət, nɨkitəmah təhti məmə iətəmi əha otuvən miuvi-pəri=pa mɨn? !Əuəh! Otəkeikei muvən miuvi-pəri. 12 !Mətəu iətəmimi, in nati keikei tapirəkɨs sipsip! Konu, in təhruahru əmə e Lou məmə natol nati təuvɨr mɨn əmə kəm nətəmimi e Sapət.” Luk 14:5
13 Kəni təməni=pən kəm iətəmi nəhlmɨn təmɨmɨs məmə, “Uahru-to e nəhlməm.” Kəni təmuahru e nəhlmɨn, kəni nəhlmɨn tuva mɨnəuvɨr agɨn mɨn, məhmen e nəhlmɨn u kəti mɨn. 14 Mətəu Farəsi mɨn kəmohiet məhuvən ihluə mɨnəutətei nəuə ohni məmə okotohamu Iesu. Jon 5:16
Ioluək iətəm Uhgɨn təmɨtəpɨn
15 Kəni Iesu təməhrun nətəlɨgiən rəhalah, kəni təmiet ikɨn əha. Kəni nətəmimi tepət kəmohuərisɨg lan. Kəni in təmol vivi nɨmɨsiən rəfin rəhalah kəutəhuva məutəuvɨr mɨn. 16 Kəni təməniəhu ilah məmə okəsotəni pətɨgəmiən in kəm nətəmimi mɨn. Mat 8:4; Mak 3:12 17 Natimnati mɨn əha kəmohiet məmə nəghatiən rəha Nauəuə Rəha Uhgɨn otuva mol nɨpəhriəniən lan. Uhgɨn təməfən kəm iəni Aiseə u aupən o nəni pətɨgəmiən məmə,
18 “Inu ioluək rəhak iətəm iəu inɨtəpɨn rəkɨs,
iəkolkeikei pɨk in, kəni nɨkik tagiən pɨk ohni.
Kəni iəu iəkol məmə Narmɨn Rəhak otuva məriauəh lan.
Kəni in otəni pətɨgəm noliən əhruahru rəhak mɨne nosmiəgəhiən rəhak e nəhmtɨ nətəmimi e nɨtəni pɨsɨn pɨsɨn mɨn. Mat 3:17
19 Ko in təsorgəhuiən kəni məsagət əfəməhiən,
məsəghati pɨkiən ikɨn nətəmimi kəutuhapumɨn ilah mɨn ikɨn.
20 In iətəmi mətɨg,
kəni in otol təuvɨr kəm nətəmimi nətəm kəutəpəou kəni rəhalah nəsanəniən tɨkə.‡ Nəghatiən Kris əhruahru rəha fes 20 tətəni məmə, “Ko təsatgəhliən nɨuig kəti iətəm təməgəu, kəni ko təsəmkəpɨs agɨniən wik rəha lait iətəm tətənah əmə.”
In otol lanəha mətəuarus=pa noliən iətəm in təhruahru otol win e noliən iətəm tərah.
21 Kəni nətəmimi mɨn u səniəmə nəuanɨləuɨs mɨn rəha Isrel,
ilah okotələhu=pən əskasɨk rəhalah nətəlɨgiən tətatɨg lan,
məmə in otosmiəgəh ilah.” Aes 42:1-4
Iesu mɨne Pielsepul
(Mak 3:20-30; Luk 11:14-23; 12:10)
22 Kəni nətəmimi kəmotos iətəmi kəti məhuva kəm Iesu iətəm nəhmtɨn təpɨs kəni təsəghatiən mətəu-inu narmɨn tərah kəti tətatɨg lan. Kəni Iesu təmol vivi mɨn, kəni iətəmi kəha tɨnateruh nati kəni mɨnətəghati. 23 Kəni nətəmimi rəfin narmɨlah təmiuvɨg motəni məmə, “?Nəmə təhro suah u in Mipɨ Kig Tefɨt iətəm Uhgɨn təməni məmə otahli=pa?”
24 Kəni nian Farəsi mɨn kəmotətəu nati əha mɨne nəghatiən lan, kəni kəmotəni məmə, “Suah kəha tətəhgi pətɨgəm narmɨn tərah mɨn e nəsanəniən əmə rəha Pielsepul u iətəmi asoli rəha narmɨn tərah mɨn.” Mat 9:34; 10:25
25 Mətəu Iesu təhrun nətəlɨgiən rəhalah, kəni təməni=pən kəm lah məmə, “Nəmə nətəmimi e kəntri kəti kautəhapu ilah mɨn, kəni okotərəkɨn rəhalah kəntri. Kəni təhmen=pən əmə e taun kəti uə lahuənu kəti, nəmə nətəmimi kautəhapu ilah mɨn, kəni okotərəkɨn taun u uə lahuənu u.
26 “Kəni nəmə Setən tətəhgi pətɨgəm narmɨn tərah mɨn rəhan e nətəmimi, kəni tatol aru əmə tɨkɨmɨr kəm in. ?Kəni otəhro lanu, rəhan narmənɨgiən otəhtul? 27 ?Kəni nəmə iəu iətəhgi pətɨgəm narmɨn tərah mɨn e nəsanəniən rəha Pielsepul, kəni təhro e rəhatəmah mɨn nətəmimi? Ilah kautəhgi pətɨgəm narmɨn tərah mɨn e nəsanəniən rəha pəh? ?Rəha Setən? Kəpə. Kəni tərah məmə nautəni məmə iəu iatol lanəha. Tol lanəha, rəhatəmah nətəmimi okotakil nəghatiən mɨn rəhatəmah, motəni məmə in neiuəiən. 28 Mətəu nəmə iətəhgi pətɨgəm narmɨn tərah mɨn e nəsanəniən rəha Narmɨn Rəha Uhgɨn, kəni Narmənɨgiən Rəha Uhgɨn tɨnuvnə rəkɨs o təmah. Uək 10:38; 1Jon 3:8
29 “Kəni iəkəni e suaru kəti mɨn tol lanəha məmə, iətəmimi kəti tɨkə məmə təhrun nuvəniən e nimə rəha iətəmimi kəti iətəm nahgin tepət təhmen e Setən məmə otəmki rəhan natimnati. Mətəu iətəmimi kəti iətəm nahgin tepət agɨn otaupən məlis-ərain iətəmimi u iətəm nahgin tepət, uərisɨg təpanuvən imə məmki rəkɨs rəhan natimnati.
30 “Iətəmi u in təsuərisɨgiən lak, in rəhak tɨkɨmɨr. Kəni iətəmi u in təsoriaruniən sipsip mɨn, in tatol ilah kəutagɨm atiti. Mak 9:40; Luk 9:50 31 Tol lanəha iətəni kəm təmah məmə, Uhgɨn otafəl rəkɨs noliən tərah pɨsɨn pɨsɨn mɨn rəfin,§ Uhgɨn tətafəl rəkɨs noliən tərah mɨn nian nətəmimi kotəuhlin rəhalah nətəlɨgiən kəni məutətapuəh ohni məmə in otalu məsalpɨniən rəhalah noliən tərah mɨn. mɨne nəghatiən tərah pɨsɨn pɨsɨn mɨn rəfin iətəm nətəmimi kəutəni lan, mətəu otol nalpɨniən, kəni məsaluiən e nəghatiən tərah mɨn iətəm nətəmimi kautəni e Narmɨn Rəhan. Hip 6:4-6 32 Kəni nəmə iətəmimi tətəni rah iəu, Nətɨ Iətəmimi, kəni Uhgɨn otalu kəni məsalpɨniən. Mətəu iətəmimi iətəm tətəni rah Narmɨn Rəha Uhgɨn, Uhgɨn ko təsaluiən lan e nian kəti, e nəhue nɨftəni u, mɨne e nian iətəm tətuva.* Nətəmimi nəuvein kotəni məmə nəghatiən u tətəghati e nətəmi mɨn u nətəm kəmautəni məmə Iesu tatol vivi nətəmimi e nəsanəniən rəha Setən. Təhmen əmə məmə ilah kotauɨn lan məmə Narmɨn Rəha Uhgɨn in Setən. Nətəmimi nəuvein mɨn kotəni məmə nəghatiən u tətəghati e nətəmimi nətəm kəsotəhatətə əhanəhiən e Iesu, kəni motəpəh uək rəha Narmɨn Rəha Uhgɨn.
33 “Nəmə nɨgi in təuvɨr, kəni nəuan in otəuvɨr; nəmə nɨgi in tərah, kəni nəuan in otərah. Tol lanəha mətəu-inu itəmah nəkoteruh əmə e nəua nɨgi məmə nɨgi in təuvɨr uə nɨgi in tərah.† Nɨpətɨ nəghatiən rəha Iesu məmə in iətəmi təuvɨr mətəu-inu tatol əmə natimnati təuvɨr mɨn. Mat 7:16-20 34 !Itəmah nəkotəhmen e sɨneik! Itəmah nautol noliən ekəu-ekəu, kəni itəmah nətəm nəkotərah. Ko nəsotəniən nati təuvɨr kəti, mətəu-inu nian iətəmimi tətəghati, tətəni əmə nati nak iətəm təriauəh e nɨkin. Mat 3:7; 15:18; Luk 3:7; 6:43-45 35 Iətəmimi iətəm nətəlɨgiən təuvɨr təriauəh e nɨkin, nian rəfin in tətəni nati iətəm in təuvɨr. Kəni iətəmimi iətəm nətəlɨgiən tərah təriauəh e nɨkin, nian rəfin in tətəni nati iətəm tərah. 36 Iətəni kəm təmah məmə e nian Uhgɨn otakil nətəmimi lan, nətəmimi okotəkeikei motəni pətɨgəm kəm in məmə təhro ilah kəmautəni nəghatiən tərah əpnapɨn mɨn rəfin agɨn rəhalah. 37 Tol lanəha, in otakil rəfin nəghatiən pɨsɨn mɨn rəhatəmah, məmə itəmah nətəm nəkotəhruahru uə nətəm nəkotərah.”
Nəmtətiən rəha Jonə
(Mak 8:12; Luk 11:29-32)
38 Kəni nəgətun mɨn nəuvein rəha Lou mɨne Farəsi mɨn kəmotəni=pən kəm in məmə, “Iəgətun. Iəkotolkeikei məmə iəkoteruh nəmtətiən kəti iətəm tapɨspɨs ik onəkol.” Mat 16:1; Luk 11:16; Jon 6:30
39 Mətəu təməni=pən kəm lah məmə, “Itəmah nətəmimi rəueiu mɨne, nəkotərah, nəmotəpəh rəhatəmah nəhatətəiən e Uhgɨn, təhmen e pətan kəti tətəpəh rəhan iərman mətɨtəu=pən suah pɨsɨn. Kəni rəueiu nəkotolkeikei məmə iəkol nəmtətiən kəti iətəm otəgətun məmə iəmsɨpən e Uhgɨn. Mətəu Uhgɨn otəfɨnə əmə nəmtətiən kətiəh əmə, kəni inəha nəmtətiən rəha iəni əha Jonə. Jona 1:17; Mat 16:4; Mak 8:12 40 Təhmen əmə məmə Jonə təməməhli o nian kɨsɨl lapɨn mɨne lənian e nərfɨ nəmu asoli təfla, kəni Nətɨ Iətəmimi, in otəməhli o nian kɨsɨl lapɨn mɨne lənian əpəha e nɨki nɨftəni. Jona 1:17
41 “E nian əha iətəm Uhgɨn otakil nətəmimi rəfin, kəni nətəm Ninivə aupən, ilah okotəhtul motəni pətɨgəm məmə itəmah nəuanɨləuɨs rəha Isrel nəkotərah. Okotəhrun nəniən lanəha mətəu-inu nian ilah kəmotətəu nəghatiən rəha iəni əha Jonə, ilah kəmotəuhlin rəhalah nətəlɨgiən e rəhalah noliən tərah mɨn. Kəni oteruh-to, iətəmi kəti iətəm ilɨs tapirəkɨs Jonə tɨnuva, mətəu itəmah nəsotəuhliniən rəhatəmah nətəlɨgiən e rəhatəmah noliən tərah mɨn. Jona 3:5 42 Kəni e nian əha Uhgɨn otakil nətəmimi rəfin, kəni kwin rəha nɨtəni pesi ikɨn, 1King 10:1; 2Kron 9:1 otəhtul məni pətɨgəm məmə itəmah nətəm nəkotərah. Otəhrun nəniən lanəha mətəu-inu, in təmiet e nɨkalɨ nɨtəni əpəha isəu agɨn, kəni maliuək muva məmə otətəu nəghatiən rəha Kig Solomən u iətəm teinatɨg pɨk. Kəni oteruh-to, suah kəti iətəm in ilɨs agɨn mapirəkɨs Kig Solomən tɨnuva, mətəu itəmah nəsotətəlɨgiən.
43 “Nian narmɨn tərah tiet e iətəmimi, kəni in otuvən maliuək mətan əpəha ikɨn nɨgi mɨne nian mɨtə tɨkə ikɨn, kəni nəhu tɨkə ikɨn, mətəsal ikɨn otatɨg məmeig ikɨn, mətəu təsehiən. 44 Kəni təni aru əmə kəm in məmə, ‘Iəkɨtəlɨg=pən e rəhak nimə‡ Nəghatiən u “nimə” tətəghati e iətəmi u iətəm narmɨn tərah təmiet rəkɨs lan. iətəm iəmsɨpən ikɨn.’ Kəni nian tuva meruh nimə, iətəmimi tɨkə ikɨn, kəni kəmafəl, kəni kəməlɨn vivi natimnati. 45 Kəni tuvən mit narmɨn tərah səpɨn mɨn u kotərah pɨk motapirəkɨs in, kəni məhuvən imə motatɨg. Kəni natɨgiən rəha iətəmi əha rəueiu tərah pɨk tapirəkɨs rəhan natɨgiən iətəm aupən. Kəni kotəhmen əmə e təmah nətəm nəkotərah nətəm nəutatɨg rəueiu.” Luk 11:24-26; 2Pitə 2:20
Mamə rəha Iesu
mɨne pian mɨn
mɨne pian mɨn
(Mak 3:31-35; Luk 8:19-21)
46 Nian Iesu tətəghati əhanəh kəm nətəmimi, kəni rəhan mamə mɨne pian mɨn kautəhtul əpəha ihluə məutətapuəh lan məmə okotəghati kəm in. 47 Kəni iətəmimi kəti təməni=pən kəm Iesu məmə, “Rəham mamə mɨne piam mɨn əpəha ihluə kəutəhtul. Ilah kotolkeikei məmə okotəghati kəm ik.”§ E kopi əuas mɨn nəuvein rəha Niutestɨmɨn iətəm kəmətei e nəghatiən Kris aupən, fes 47 tɨkə.
48 Kəni Iesu təməni=pən kəm iətəmi təməni pətɨgəm məmə, “?Pəh u rəhak mamə, kəni pəh u piak mɨn?” 49 Kəni muahru=pən e nəhlmɨn məgətun=pən rəhan nətəmimi, kəni məni məmə, “!Inu rəhak mamə mɨne piak mɨn! 50 Iatəni lanəha lan mətəu-inu pəh u tatol nəuia rəhak Tatə əpəha ilɨs e negəu e neai, in piak, mɨne nəuvɨnɨk, mɨne rəhak mamə.” Rom 8:29
*12:1 Wit in nati kəti təhmen e rais. Afin-to e tiksɨnəri.
12:1 Dut 23:25
†12:2 Lou rəha nətəm Isrel tategəhan məmə iətəmimi təhrun nosiən nəua wit e nasumiən rəha nətəmimi nian tətaliuək mətohapumɨn e lah (Dut 23:25). Farəsi mɨn nɨkilah təmərah mətəu inko nətəmimi mɨn rəha Iesu kəmautol uək rəha nəuləkiən, u in kəti rəha tate-nain noliən mɨn kəməniəhu agɨn məmə okəsoliən e nian rəha Sapət. (Eks 20:8-11; 34:21; Dut 5:12-15)
12:4 1Saml 21:1-6
12:4 Lev 24:5-9
12:5 Nam 28:9-10
‡12:20 Nəghatiən Kris əhruahru rəha fes 20 tətəni məmə, “Ko təsatgəhliən nɨuig kəti iətəm təməgəu, kəni ko təsəmkəpɨs agɨniən wik rəha lait iətəm tətənah əmə.”
12:21 Aes 42:1-4
§12:31 Uhgɨn tətafəl rəkɨs noliən tərah mɨn nian nətəmimi kotəuhlin rəhalah nətəlɨgiən kəni məutətapuəh ohni məmə in otalu məsalpɨniən rəhalah noliən tərah mɨn.
*12:32 Nətəmimi nəuvein kotəni məmə nəghatiən u tətəghati e nətəmi mɨn u nətəm kəmautəni məmə Iesu tatol vivi nətəmimi e nəsanəniən rəha Setən. Təhmen əmə məmə ilah kotauɨn lan məmə Narmɨn Rəha Uhgɨn in Setən. Nətəmimi nəuvein mɨn kotəni məmə nəghatiən u tətəghati e nətəmimi nətəm kəsotəhatətə əhanəhiən e Iesu, kəni motəpəh uək rəha Narmɨn Rəha Uhgɨn.
†12:33 Nɨpətɨ nəghatiən rəha Iesu məmə in iətəmi təuvɨr mətəu-inu tatol əmə natimnati təuvɨr mɨn.
12:34 Mat 3:7; 15:18; Luk 3:7; 6:43-45
12:38 Mat 16:1; Luk 11:16; Jon 6:30
12:39 Jona 1:17; Mat 16:4; Mak 8:12
12:40 Jona 1:17
12:41 Jona 3:5
12:42 1King 10:1; 2Kron 9:1
‡12:44 Nəghatiən u “nimə” tətəghati e iətəmi u iətəm narmɨn tərah təmiet rəkɨs lan.
12:45 Luk 11:24-26; 2Pitə 2:20
§12:47 E kopi əuas mɨn nəuvein rəha Niutestɨmɨn iətəm kəmətei e nəghatiən Kris aupən, fes 47 tɨkə.