1 Tsꞌan na vantyja tsꞌon Tyoꞌtsꞌon, juu na minndooꞌ juu, nchjii jndaꞌ juu na ncyꞌoon juu cüentahanꞌ, ndoꞌ mantyi ntyja ꞌnaanꞌ juu na vantyja tsꞌon juu, joꞌ itsiꞌmanhanꞌ nnon juu na tsoñꞌen nnon na tyiꞌcovityincyooꞌ, minnchuchen mꞌaanhanꞌ. 2 Nquii Tyoꞌtsꞌon, tovaveeꞌ nchjii jon yo nque ndochiihi na tomꞌan ndyu na toxenꞌchen ngꞌe na tovantyja nꞌonhan jon.

3 Ngꞌe na vantyja nnꞌön, joꞌ covaaꞌ nnꞌön ngꞌe na tso jon cꞌoon tsjöꞌndue yo tsonnangue, ndoꞌcüjioonꞌ yo ninꞌncjuu, ngꞌe joꞌ na minhanꞌ, min tatijntꞌuehin ꞌnan na covityincyo na tquen jon joohanꞌ.

4 Juu Abel tovantyja tsꞌon juu Tyoꞌtsꞌon, yantyichen tsꞌian sꞌaa juu na iscueeꞌ juu quitsman na tyincyaa juu oꞌ nnon jon. Majoꞌ xio juu Caín, siqueꞌ tsꞌon juu na tyiꞌxeꞌquitsꞌaa juu na nndaꞌ, ngꞌe joꞌ tyíꞌcaveeꞌ tsꞌon Tyoꞌtsꞌon yohin. Majoꞌ juu Abelꞌñeen ngꞌe na tovantyja tsꞌon jon, joꞌ tquen Tyoꞌtsꞌonhin na tajnan tsixuan juu. Ndoꞌ naneinhin, min na jndë tueꞌ juu, ntyja ꞌnaanꞌ ꞌnan na sꞌaa juu, itsiꞌmanhanꞌ ndëë na cantyja nnꞌön Tyoꞌtsꞌon chaꞌxjen nquii juu.

5 Juu Enoc mantyi tovantyja tsꞌon juu Tyoꞌtsꞌon, ngꞌe joꞌ tayꞌoon jonhin, tatueꞌ juu. Matavitityincyooꞌhin ndëë nnꞌan. Ee itsiquindyi jñꞌoonꞌ Tyoꞌtsꞌon na vitjachen na ngayꞌoon jonhin, taveeꞌ tsꞌon jon yo juu. 6 Ndoꞌ chaꞌ na ncꞌoon Tyoꞌtsꞌon na caveeꞌ nchjii jon yo tsꞌan, icanhanꞌ na cantyja tsꞌon juuhin. Ee minꞌcya ro tsꞌan na ninꞌquitsitꞌmaanꞌ juuhin, icanhanꞌ na cantyja tsꞌon juu na vandoꞌ jon ndoꞌ mantyi minninchen tsꞌan na intꞌuehin yo na xoncüeeꞌ tsꞌon, ityion jon tsanꞌñeen chaꞌxjen na chuhanꞌ.

7 Ndoꞌ nquii Noé, tovantyja tsꞌon jon Tyoꞌtsꞌon. Siquindyii jonhin na ntsiquitsu jon tsonnangue. Siꞌman juu na njon jndyihin ntyjii juu. Sia Noéꞌñeen ncüii vꞌaandaa na ntyja ꞌnaanꞌhanꞌ jnꞌman nnꞌan vaaꞌ jon. Ndoꞌ na sꞌaa jon na nndaꞌ, joꞌ joo nnꞌan na mꞌan juu xjenꞌñeen, siꞌman jon na chuhanꞌ na quitꞌuii Tyoꞌtsꞌonhan, ndoꞌ ngꞌe na siquindë jon juu tsꞌianꞌñeen, tquen Tyoꞌtsꞌonhin na conduihin tsꞌan jndyoyuhin ngꞌe na tovantyja tsꞌon juu jon.

8 Ndoꞌ mantyi Abraham tovantyja tsꞌon juu Tyoꞌtsꞌon. Ndoꞌ ngꞌe na nndaꞌ, ya na itso jon nnon juu na cja juu ncüiichen ndyuaa na tycya, juu ndyuaaꞌñeen ntsiquindaaꞌ jonhanꞌhin, joꞌ taꞌngueeꞌ juu jñꞌoon na tso jon. Jnduiꞌ tsanꞌñeen ndyuaa tsjoonꞌ jon, tyꞌoon jon, toꞌtja jon min na tyiꞌquintjii jon yuu vaa tontyja mꞌaanhanꞌ. 9 Ndoꞌ ngꞌe na tovantyja tsꞌon jon Tyoꞌtsꞌon xjen na tueeꞌ jon joꞌ, tonduihin tsꞌan na veꞌ tomꞌaan ya jon quiiꞌ ntꞌan nnꞌan juu ndyuaaꞌñeen, ndoꞌ juuhanꞌ tyuaa na jndë tcoꞌ Tyoꞌtsꞌon ꞌndyo jon na ntsiquindaaꞌ jonhanꞌhin. Juu jon yo jnda jon Isaac ndoꞌ mantyi jnda ntyjo jon Jacob, veꞌ vꞌaa ndiaa tomꞌan yahan juu ndyuaaꞌñeen. Mantyi tcoꞌ Tyoꞌtsꞌon ꞌndyo jon ndëëhan na ntsꞌaa jon naya juu ndyuaaꞌñeenhan. 10 Juu Abraham taꞌnan siꞌndaaꞌhanꞌ nchjii jon na veꞌ vꞌaa ndiaa tomꞌaan jon, ngꞌe tominndooꞌ jndyi jon na ngüentyja xuee na chi ncja jon juu tsjoon na mꞌaan nquii Tyoꞌtsꞌon. Juu tsjoonꞌñeen nquii jon tquen xjenhanꞌ ndoꞌ sia jonhanꞌ.

11 Ngꞌe na tovantyja tsꞌon Abraham Tyoꞌtsꞌon, joꞌ tyincyaa jon najndei juu chaꞌ ncꞌoon jnda juu yo Sara. Ndoꞌ juu juu tsanndueꞌhin. Nndaꞌ vaa naya na sꞌaa Tyoꞌtsꞌon Abraham ngꞌe tovantyja tsꞌon juu na ntsiquindë jon jñꞌoon na jndë tcoꞌ jon ꞌndyo jon nnon juu. 12 Ndoꞌ ngꞌe na tovantyja tsꞌon jon, min na mavaa xjen na ngueꞌ jon na jndë tquehin, majoꞌ totsijndyehanꞌ nnꞌan tsjan ꞌnaanꞌ jon chaꞌxjen na jndye ncjuu na mꞌan tsjöꞌndue ndoꞌ chaꞌvijon na jndye teiꞌ ꞌndyo ndaandue, taꞌnan tsꞌan na nndëë ntsꞌaa cüenta nchu xjen jndyehanꞌ.

13 Nquii Abraham, Isaac yo ninꞌJacob, juu xjen na tjëhin, ninvaa na vantyja nꞌonhan Tyoꞌtsꞌon, min na tatyꞌonhan cüenta ꞌnan na jndë tcoꞌ jon ꞌndyo jon ndëëhan. Majoꞌ min na nndaꞌ, taꞌnan siveeꞌhanꞌ nꞌonhan. Tovantyja nꞌonhan na ntsꞌaa jon chaꞌxjen na jndë tso jon. Ee taaꞌ ya nꞌonhan na viochen xjen na tomꞌanhan tsonnanguevahin, totsijonhanꞌhin chaꞌvijon tsꞌan na veꞌ mꞌaan ya juu quiiꞌ ntꞌan nnꞌan ncüiichen ndyuaa. Ee taaꞌ nꞌonhan na conduihin nnꞌan na veꞌ covenon yahin tsonnanguevahin. 14 Ndoꞌ ngꞌe na taaꞌ nꞌonhin na taꞌnan tsonnangue cüentahin ntjoohin, itsiꞌman jndyoyuhanꞌ na tojntꞌue jndyihan ncüiichen ndyuaa naijon na ncꞌonhan. 15 Ee xe na aa tëñjoonꞌ nꞌonhan tsjoonhan naijon jnanhan, tyiꞌnan ro vanaan na ncꞌo ntcüeꞌhan joꞌ. 16 Majoꞌ tontꞌue jndyi nꞌonhin na ntsquehin ncüii ndyuaa na yantyichen, majoꞌ juu quiñoonꞌndue. Mangꞌe joꞌ, tyiꞌcꞌoon Tyoꞌtsꞌon na jnaanꞌ jon ntyja ꞌnaanhin na tonduehin na nquii jon conduihin Tyoꞌtsꞌon na connanꞌtꞌmaanꞌhin ee nquii jon jndë sijndaꞌ jon ncüii tsjoon cüentahin.

17 Nquii Tyoꞌtsꞌon ninꞌquindyiaaꞌ jon na aa ntsiquindë Abraham. Ndoꞌ ngꞌe na nndaꞌ, tꞌua jon tsꞌian nnon tsanꞌñeen na quitsꞌaa jon yo jnda jon Isaac chaꞌxjen contꞌa nnꞌan judíos na conanꞌcüjehan quiooꞌ na conanꞌtꞌmaanꞌhan Tyoꞌtsꞌon. Ndoꞌ juu Abrahamꞌñeen tovantyja tsꞌon jon, tangueeꞌ jon na ntscueeꞌ jon nquii jnda jon na ninncüii tsꞌonhin, min na ntyja ꞌnaanꞌ Isaacꞌñeen na tcoꞌ Tyoꞌtsꞌon ꞌndyo jon nnon Abraham na ncüii tsꞌan tsjan ꞌnaanꞌ jon na nndui, joꞌ ndyio Tyoꞌtsꞌon jnꞌaan nnꞌan na ninvaa tsonnangue. 18 Manquii tsanꞌñeen na jndë tso Tyoꞌtsꞌon nnon jon: “Xiaꞌntyi ntyja ꞌnaanꞌ jndaꞌ Isaac, joꞌ ntyꞌi cuenta tsjan ꞌnanꞌ”.

Manndaꞌ jñꞌoon tso Tyoꞌtsꞌon. 19 Ee juu Abraham, taaꞌ tsꞌon jon na nquii Tyoꞌtsꞌon vaa najndei na conduihin na condëë ncyaa jon na ntandoꞌ nndaꞌ joo nnꞌan na jndë tjë. Ndoꞌ taꞌngueeꞌ Abraham jñꞌoonꞌñeen na tso Tyoꞌtsꞌon nnon juu, itsꞌaahanꞌ chaꞌvijon na tueꞌ jnda juu, ndoꞌ ndë joꞌ ntcüi nndaꞌ tsanꞌñeen.

20 Ndoꞌ mantyi juu Isaac, tovantyja tsꞌon juu Tyoꞌtsꞌon. Ngꞌe joꞌ tcan jon na quityio Tyoꞌtsꞌon jnꞌaan ntsinda jon Jacob yo Esaú.

21 Ndoꞌ mantyi nquii Jacob, tovantyja tsꞌon jon Tyoꞌtsꞌon. Ndoꞌ ngꞌe joꞌ, xjen na vivaveꞌ jon, tcan jon na quityio Tyoꞌtsꞌon jnꞌaan ntsinda ntyjo jon, ntsinda José. Veꞌ vi yo tsonnchꞌio ꞌnaanꞌ jon na iyꞌoon jon najndei jon na ventyjeeꞌ jon xjenꞌñeen na sitꞌmaanꞌ jon Tyoꞌtsꞌon.

22 Ndoꞌ mantyi juu José, tovantyja tsꞌon jon Tyoꞌtsꞌon. Ngꞌe joꞌ, ya na mavaa xjen na ngueꞌ jon, tso jon ndëë nnꞌan ꞌnaanꞌ jon nnꞌan Israel, na ndëcya na nndyaahin naviꞌ na cotyentjontyenhan ndëë nnꞌan Egipto na ngontcüeꞌ nndaꞌhan Canaán. Joꞌ tꞌua jon tsꞌian ndëëhan xjen na nnduiꞌhan joꞌ, quitsachohan ndeiiꞌ jon na ntyꞌiuhinhanꞌ ndyuaa Canaán.

23 Ndoꞌ nque nnꞌan na nda Moisés, mantyi tovantyja nꞌonhan Tyoꞌtsꞌon. Ngꞌe joꞌ vi na jndë na tui ndahin Moisésꞌñeen, ndye chiꞌ tꞌoon ntyꞌiu juu tontꞌahan. Ee taaꞌ nꞌonhin na juu ndahin tꞌman conduihin, tyiꞌtsijonhanꞌhin chaꞌxjen minꞌcya ro tsꞌan. Joꞌ min nquii tsanmꞌaantsꞌian tꞌman ndyuaa Egipto tquen jon jñꞌoon na quinanꞌcüje nnꞌan Israel ndahin, nnꞌan na nda Moisés, tyíꞌquityuehin, min tajnanꞌjñꞌoonꞌhin juu jñꞌoonꞌñeen na itso nquii tsan na coxenꞌñeen.

24 Ndoꞌ mantyi nquii Moisés, tovantyja tsꞌon jon Tyoꞌtsꞌon. Ngꞌe ya na tueeꞌ jon na xoncüe tsꞌan, tasiuꞌ jon na juu tsanscu jnda tsanmꞌaantsꞌian Faraón, na ndue nnꞌan na condui tsanꞌñeen ndyee jon. 25 Nndaꞌ sꞌaa jon ngꞌe taaꞌ tsꞌon jon na njonntyichen tsixuanhanꞌ na quenon jon naviꞌ chaꞌxjen na toquenon ntyje jon nnꞌan Israel, chichen na ntcoꞌxen jon nnꞌan Egipto xjen na ngueꞌ Faraónꞌñeen, xe aa ntyja na ntcoꞌxen jon nanꞌñeen nꞌndyii jon Tyoꞌtsꞌon. 26 Ee tjiꞌ jon cüenta na njonntyichen tsixuanhanꞌ na tyiꞌcueeꞌ nꞌon nnꞌanhin chaꞌxjen na tyiꞌcueeꞌ nꞌonhin nquii Cristo, chito na njon tsixuanhanꞌ min xe na aa ntcoꞌxen jon nnꞌan ninvaa ndyuaa Egipto. Nndaꞌ tjiꞌ jon cüenta ngꞌe taaꞌ tsꞌon jon na ngüentyja xjen na ncꞌoon jon na mꞌaan Tyoꞌtsꞌon.

27 Ngꞌe na tovantyja tsꞌon Moisés Tyoꞌtsꞌon, tyíꞌquitsityꞌuehanꞌhin min na vꞌii jndyi tsanmꞌaantsꞌianꞌñeenhin xuee na jnduiꞌ jon ndyuaa Egipto. Sisaaꞌ tsꞌon jon tontjotyenhin quiiꞌ tsꞌian na tyiiꞌ Tyoꞌtsꞌonhin ngꞌe nchjii juu na nquii jon na tyiꞌndyiaaꞌ juuhin mꞌaan jon yohin. 28 Ndoꞌ ngꞌe na tovantyja tsꞌon juu jon, joꞌ na tꞌua jon tsꞌian ndëë ntyje jon nnꞌan Israel na quinanꞌcüjehan quinman ndoꞌ quinanꞌndëhan nꞌeon choꞌñeen jndyue ntꞌaahan. Ngꞌe na ntꞌahin na nndaꞌ, tyiꞌjeꞌquitscüje ángel ꞌnaanꞌ Tyoꞌtsꞌon ndahin yonon na tui jndyee.

29 Ndoꞌ mantyi nque nnꞌan Israel, ngꞌe na tovantyja nꞌonhan Tyoꞌtsꞌon, joꞌ xjen na tëtꞌiohan Ndaandue Ve, sꞌaahanꞌ ncüii nato tcan chaꞌ jndëë tenonhan joꞌ. Majoꞌ nque nnꞌan Egipto, xjen na tetꞌiohan juuhanꞌ, ntjon ntcüeꞌ ndaaꞌñeen cjohan, mana tjëhin na tëhin ndaa.

30 Mantyi nnꞌan Israel, totantconhan ntyqueꞌ xuee xiꞌjndio tsjoon Jericó. Ndoꞌ ngꞌe na tovantyja nꞌonhan Tyoꞌtsꞌon, juu teonntjöꞌndye toquindyiiꞌ juu tsjoonꞌñeen, sꞌaa jon na tyuiiꞌhanꞌ. 31 Juu tsjoonꞌñeen tomꞌaan ncüii tsanscuntjaaꞌ na jndyu juu Rahab na tovantyja tsꞌon juu Tyoꞌtsꞌon. Sque ve nnꞌan Israel juu tsjoonꞌñeen na tyequitquenhan cüenta nchu vaahanꞌ ndoꞌ tyꞌoon Rahab cüenta nanꞌñeen. Ndoꞌ ngꞌe na nndaꞌ, xjen na jnanꞌcüje sondaro Israel joo nnꞌan tsjoonꞌñeen, tyíꞌquinanꞌcueeꞌhan juu yo ninꞌnnꞌan vaaꞌ juu.

32 Tsoñꞌen nanminꞌ jndye jñꞌoon jndë tsjö ndëëhoꞌ ntyja ꞌnaanꞌ na tovantyja nꞌonhan Tyoꞌtsꞌon. Majoꞌ ndincyaahanꞌ xjen na ntsinënntyëchën ndëëhoꞌ ntyja ꞌnaanꞌ Gedeón, Barac, Sansón, Jefté, David, Samuel ndoꞌ yo ninꞌtsoñꞌen nnꞌan na tonanꞌneinhan jñꞌoon na tso Tyoꞌtsꞌon ndëëhin yo ꞌnan na ndëcya nguaa. 33 Ngꞌe na tovantyja nꞌonhin jon, ñꞌenhin na tantjonhan sondaro ꞌnaan mañoon nanmꞌannꞌian tꞌman, totoꞌxenhan nnꞌan chaꞌxjen na chuhanꞌ. Ndoꞌ mantyi tyꞌonhan cüenta naya chaꞌxjen juu jñꞌoon na jndë tcoꞌ Tyoꞌtsꞌon ꞌndyo jon ndëëhin. Ndoꞌ ñꞌenhan ngꞌe na tovantyja nꞌonhan jon, iscuꞌhanꞌ jndyue lión na tyíꞌntquii oꞌhan. 34 Ndoꞌ ñꞌen joohan ngꞌe na tovantyja nꞌonhin Tyoꞌtsꞌon, taꞌnan iscüje chonhin xjen na tjueꞌ nnꞌanhin quityquiiꞌ ntonꞌ na tinonchen na jminꞌhanꞌ. Ndoꞌ ñꞌenhan ngꞌe na tovantyja nꞌonhan Tyoꞌtsꞌon, joꞌ jnꞌmanhin xjen na mavaa xjen na nnanꞌcüje nnꞌanhin yo xjo. Ndoꞌ ñꞌenhin min na tandiquinanhin, majoꞌ ngꞌe na tovantyja nꞌonhin Tyoꞌtsꞌon, joꞌ na tyincyaa jon najndëhin, tantjonhan sondaro ꞌnaan mañoon nanmꞌannꞌian na sque ndyuaahin na jnanꞌquitaꞌ nanꞌñeen tyiaꞌ yo joohin. 35 Mantyi tomꞌan nanntcu xjen na tjë nnꞌan ꞌnaanhin, tandoꞌ nndaꞌ nanꞌñeen ngꞌe na tovantyja nꞌon nanntcuꞌñeen Tyoꞌtsꞌon.

Ndoꞌ ñꞌen nnꞌan min na tovantyja nꞌonhin jon, tjëhan na totjaꞌ nnꞌanhin yo nonnchꞌio. Tondue nnꞌan ndëëhan xe na aa ntji ntcüeꞌhan ntyja ꞌnaanꞌ jon, ya joꞌ ndyaahan naviꞌ na contꞌa nanꞌñeenhan. Majoꞌ tatjihan ngꞌe taaꞌ nꞌonhin na ntsue nndaꞌ jonhin na ntaꞌndoꞌ xcohin naijon na mꞌaan nquii jon. 36 Ñꞌen ntyjehin na tonanꞌcüejnan jndyi nnꞌan joohin, ndoꞌ ñꞌenhin na tonanꞌtjaꞌ nnꞌan tjantsiꞌhin, ndoꞌ mantyi ñꞌenhin na jnanꞌtyen nnꞌanhin yo carena ndoꞌ ñꞌen ntyjehin na tyiꞌ nnꞌanhin vancjo. 37 Ndoꞌ mantyi ñꞌen ntyjehin na tonanꞌcüje nnꞌanhin yo ntjöꞌ, ñꞌen ntyjehan na tanꞌ xoncüe nnꞌanhin yo xjo na itanꞌ nꞌoon, ñꞌenhin na tenonntyja xjen na tontꞌa viꞌ nnꞌanhin chaꞌ quitjihan ntyja ꞌnaanꞌ Tyoꞌtsꞌon, ñꞌenhan na jnanꞌcüje nnꞌanhin yo xjo espada. Ñꞌenhan na tontyꞌe nnꞌanhin, joꞌ ndovanjan tomaꞌndyiꞌhin, veꞌ ntjan quinman tocüehin yo ntjan quinchꞌio na minꞌchjo taꞌnan ꞌnan cuen na ya ninjntꞌuehin. Ninnquiiꞌchen tontꞌaviꞌ nnꞌanhin ngꞌe na tovantyja nꞌonhan Tyoꞌtsꞌon. 38 Tomaꞌndyiꞌto nanꞌñeen ndyuaa na tannꞌan cꞌoon, yo quityquiiꞌ työ ntjöꞌ naijon na tantyꞌiuhan quityquiiꞌ ndueꞌ yo ninꞌndueꞌ na cotooꞌ quiooꞌ jndëë. Tsoñꞌen naviꞌminꞌ toquenon nanꞌñeen na tovantyja nꞌonhin Tyoꞌtsꞌon. Ndoꞌ joo nnꞌan tsonnangue, min tyiꞌquinanꞌxuanhan na tomꞌan nanꞌñeen quiiꞌ ntꞌanhan.

39 Ndoꞌ tsoñꞌen nanꞌñeen na tovantyja nꞌonhan Tyoꞌtsꞌon, tëveeꞌ ntyjii jon yohan. Majoꞌ min na nndaꞌ, juu naya na jndë tcoꞌ jon ꞌndyo jon, tajndahinhanꞌ. 40 Ee ndyiiꞌ tsꞌon Tyoꞌtsꞌon ncüii nnon na njonntyichenhanꞌ na ntsꞌaa jonhanꞌ yo jaa. Sꞌaa jon na nndaꞌ chaꞌ nque nanꞌñeen yo ninꞌyo jaa ntquen jon na quindë condui jaa.