1 [Sapientiam omnium antiquorum exquiret sapiens, et in prophetis vacabit. 2 Narrationem virorum nominatorum conservabit, et in versutias parabolarum simul introibit. 3 Occulta proverbiorum exquiret, et in absconditis parabolarum conversabitur. 4 In medio magnatorum ministrabit, et in conspectu præsidis apparebit. 5 In terram alienigenarum gentium pertransiet: bona enim et mala in hominibus tentabit. 6 Cor suum tradet ad vigilandum diluculo ad Dominum, qui fecit illum, et in conspectu Altissimi deprecabitur. 7 Aperiet os suum in oratione, et pro delictis suis deprecabitur. 8 Si enim Dominus magnus voluerit, spiritu intelligentiæ replebit illum: 9 et ipse tamquam imbres mittet eloquia sapientiæ suæ, et in oratione confitebitur Domino: 10 et ipse diriget consilium ejus, et disciplinam, et in absconditis suis consiliabitur. 11 Ipse palam faciet disciplinam doctrinæ suæ, et in lege testamenti Domini gloriabitur. 12 Collaudabunt multi sapientiam ejus, et usque in sæculum non delebitur. 13 Non recedet memoria ejus, et nomen ejus requiretur a generatione in generationem. 14 Sapientiam ejus enarrabunt gentes, et laudem ejus enuntiabit ecclesia. 15 Si permanserit, nomen derelinquet plus quam mille: et si requieverit, proderit illi.]* Si permanserit. RAB. Christi, cujus sunt membra, a suo habent omnia: qui est virtus et sapientia Patris. 16 [Adhuc consiliabor ut enarrem: ut furore enim repletus sum. 17 In voce dicit: Obaudite me, divini fructus, et quasi rosa plantata super rivos aquarum fructificate.† Obaudite me. ID. Intelligite doctrinam meam, mentes electorum per baptismum generatæ, et fructum martyrii facite in decursu mortalis vitæ. 18 Quasi Libanus odorem suavitatis habete. 19 Florete flores quasi lilium: et date odorem, et frondete in gratiam: et collaudate canticum, et benedicite Dominum in operibus suis. 20 Date nomini ejus magnificentiam, et confitemini illi in voce labiorum vestrorum, et in canticis labiorum, et citharis: et sic dicetis in confessione:‡ Et citharis. ID. Unde: Confitemini Domini in cithara Psal. 32.. Cithara est ligni ventris in imo concavitas, etc., usque ad quæ secundum formam psalterii de superius ad nos conveniunt. 21 Opera Domini universa bona valde. 22 In verbo ejus stetit aqua sicut congeries: et in sermone oris illius sicut exceptoria aquarum:§ In verbo ejus. ID. Quando congregavit aquas, etc., usque ad vel aqua persecutionis, Dei dispensatione restringitur. 23 quoniam in præcepto ipsius placor fit, et non est minoratio in salute ipsius. 24 Opera omnis carnis coram illo, et non est quidquam absconditum ab oculis ejus.** Opera omnis carnis. Præsentia Dei antecedit omnia, et quidquid fit temporaliter ei sine tempore præsens est. Nihil ergo novum, neque mutabile est in conspectu ejus Act. 1.. 25 A sæculo usque in sæculum respicit, et nihil est mirabile in conspectu ejus. 26 Non est dicere: Quid est hoc, aut quid est istud? omnia enim in tempore suo quærentur.†† Non est dicere, etc. Prohibet nos esse curiosos, et perscrutari quæ scire non convenit. Omnia enim in tempore suo manifestabuntur, cum illuminabit Dominus abscondita tenebrarum, et manifestabit consilia cordium. 27 Benedictio illius quasi fluvius inundavit.‡‡ Benedictio, etc. Sicut post diluvii effusionem aquæ redibant, ut appareret arida et germinaret; sic post exstinctionem impiorum, datur electis facultas fructificandi. 28 Quomodo cataclysmus aridam inebriavit, sic ira ipsius gentes quæ non exquisierunt eum hæreditabit. 29 Quomodo convertit aquas in siccitatem, et siccata est terra, et viæ illius viis illorum directæ sunt, sic peccatoribus offensiones in ira ejus. 30 Bona bonis creata sunt ab initio: sic nequissimis bona et mala. 31 Initium necessariæ rei vitæ hominum, aqua, ignis, et ferrum, sal, lac, et panis similagineus, et mel, et botrus uvæ, et oleum, et vestimentum.§§ Initium necessariæ. Ante diluvium, fructu terræ naturali cibo nutriebantur homines, nedum erant concessæ carnes. 32 Hæc omnia sanctis in bona, sic et impiis et peccatoribus in mala convertentur. 33 Sunt spiritus qui ad vindictam creati sunt, et in furore suo confirmaverunt tormenta sua. 34 In tempore consummationis effundent virtutem, et furorem ejus qui fecit illos placabunt. 35 Ignis, grando, fames, et mors, omnia hæc ad vindictam creata sunt:*** Ignis, grando. RAB. Omnia homini ante peccatum obediebant; post peccatum vero pugnat contra eum orbis terrarum. Inde fames et mors, et mille pericula mortis, bestiæ quoque contra cum sæviunt, et rhomphæa cœlestis vindictæ. 36 bestiarum dentes, et scorpii, et serpentes, et rhomphæa vindicans in exterminium impios. 37 In mandatis ejus epulabuntur: et super terram in necessitatem præparabuntur, et in temporibus suis non præterient verbum.††† In mandatis. Quia juxta supernam sententiam, in tempore opportuno digna ultio peccatores vastabit. 38 Propterea ab initio confirmatus sum, et consiliatus sum, et cogitavi, et scripta dimisi.‡‡‡ Propterea ab initio, confirmatus sum. Ad superiora respicit, ubi ait: Non est dicere, etc. Videt enim incomprehensibilia Dei judicia, et investigabiles vias, nec audet inde aliquid temere loqui vel scribere: sed temperate de his disputans, non causam, sed modum divino consilio manifestum dimisit. 39 Omnia opera Domini bona, et omne opus hora sua subministrabit. 40 Non est dicere: Hoc illo nequius est: omnia enim in tempore suo comprobabuntur.§§§ Non est dicere. Utile dat consilium, ut opera ei non incaute discutiamus, sed Creatorem in omnibus laudemus et benedicamus. 41 Et nunc in omni corde et ore collaudate, et benedicite nomen Domini.]* Et nunc in omni tempore suo. Quasi dicat: Ne dicas priora tempora meliora fuere quam nunc sunt. Virtutes faciunt dies bonos, vitia malos.