42
[Non duplices sermonem auditus de revelatione sermonis absconditi: et eris vere sine confusione, et invenies gratiam in conspectu omnium hominum. Ne pro his omnibus confundaris, et ne accipias personam ut delinquas:* Non duplices sermonem, etc. RAB. Prohibet de occulto cordis bonum et malum simul dicere; unde: Nunquid fons de eodem foramine emanat dulcem et amaram aquam? de lege Altissimi, et testamento, et de judicio justificare impium, de verbo sociorum et viatorum, et de datione hæreditatis amicorum, de æqualitate stateræ et ponderum, de acquisitione multorum et paucorum, De æqualitate stateræ, etc. ID. Ubique sequenda est æquitas, etc., usque ad subjectos quoque cum discretione disciplinæ regamus. De æqualitate stateræ. Quantum hypocrisis et dolus Domino displiceat ostenditur his verbis: Statera dolosa abominatio est apud Deum. Qui aliter causam pauperis quam potentis librat; vel sua errata leviora quam aliorum putat; vel qui imponunt in humeros hominum onera importabilia; vel qui bona in publico, mala in occulto agit, abominabilis est Domino. de corruptione emptionis et negotiatorum, et de multa disciplina filiorum, et servo pessimo latus sanguinare. Et servo pessimo. Significat servum qui verbis non corrigitur, verberibus esse cœrcendum. Servus quoque vitiorum severa disciplina corrigendus est. Super mulierem nequam bonum est signum. Ubi manus multæ sunt, claude: et quodcumque trades, numera et appende: datum vero et acceptum omne describe.§ Ubi manus multæ, etc. Admonet ubi diversæ sunt voluntates spirituali lucro inhiantes, caute esse dispensandum. Alii enim tentandi, alii discendi voto quærunt verbum, sed non omnia omnibus conveniunt. De disciplina insensati et fatui, et de senioribus qui judicantur ab adolescentibus: et eris eruditus in omnibus, et probabilis in conspectu omnium vivorum.]** De disciplina. Qui congrua disciplina unumquemque arguit, eruditum se et probabilem doctorem in conspectu sanctorum ostendit. Nec ætas juvenilis in doctore despicienda, quem vita et discretio commendat. [Filia patris abscondita est vigilia, et sollicitudo ejus aufert somnum: ne forte in adolescentia sua adulta efficiatur, et cum viro commorata odibilis fiat:†† Filia patris. RAB. Mystice filia patris, etc., usque ad vel transgrediatur legem Dei facta sterilis in omnibus bonis. Filia patris. Docet, ad litteram, parentes sobolis suæ curam gerere, et cum disciplina nutrire, et ne lasciviæ et voluptati frena relaxent. 10 nequando polluatur in virginitate sua, et in paternis suis gravida inveniatur: ne forte cum viro commorata transgrediatur, aut certe sterilis efficiatur. 11 Super filiam luxuriosam confirma custodiam, nequando faciat te in opprobrium venire inimicis, a detractione in civitate, et objectione plebis, et confundat te in multitudine populi.‡‡ Super filiam luxuriosam, etc. Quæ diligentem quærit custodiam. Si enim dimittitur suæ voluntati, doctorem confundit et in multitudine populi erubescere facit. Unde, periculose tibi ministrat, cujus vultum frequenter attendis. Nam impudici oculi non norunt animæ pulchritudinem considerare, sed corporum. 12 Omni homini noli intendere in specie, et in medio mulierum noli commorari: 13 de vestimentis enim procedit tinea, et a muliere iniquitas viri. 14 Melior est enim iniquitas viri quam mulier benefaciens, et mulier confundens in opprobrium.]§§ Melior est enim iniquitas viri, etc. ID. Mulier aut sexum significat, etc., usque ad quia res confusione dignas gerit. 15 [Memor ero igitur operum Domini, et quæ vidi annuntiabo. In sermonibus Domini opera ejus.*** Memor ero igitur operum, etc. ID. Hucusque de diversis rebus disputavit, etc., usque ad et postea patrum fortia facta describit. 16 Sol illuminans per omnia respexit, et gloria Domini plenum est opus ejus. 17 Nonne Dominus fecit sanctos enarrare omnia mirabilia sua, quæ confirmavit Dominus omnipotens stabiliri in gloria sua? 18 Abyssum et cor hominum investigavit, et in astutia eorum excogitavit. 19 Cognovit enim Dominus omnem scientiam, et inspexit in signum ævi, annuntians quæ præterierunt et quæ superventura sunt, revelans vestigia occultorum.††† Cognovit enim Dominus, etc. Quia omnes ætates mundi præsentes sunt ei, apud quem nihil præteritum, nihil futurum est; ipse solus revelat mysteria, qui scit singulorum corda, qui omnes cogitatus et sermones inspicit. 20 Non præterit illum omnis cogitatus, et non abscondit se ab eo ullus sermo. 21 Magnalia sapientiæ suæ decoravit, qui est ante sæculum et usque in sæculum: neque adjectum est,‡‡‡ Magnalia sapientiæ. Quando prophetis scilicet et apostolis sacramentum consilii sui absconditum a sæculis et generationibus fidelibus revelavit. Ipse enim est ante omnes, et post omnes, cui nihil additur, nihil minuitur. 22 neque minuitur, et non eget alicujus consilio. 23 Quam desiderabilia omnia opera ejus ! et tamquam scintilla quæ est considerare !§§§ Et tanquam scintilla. Tanquam scintillam in opera Dei consideramus, quia vix parvam notitiam inde percipimus. 24 Omnia hæc vivunt, et manent in sæculum, et in omni necessitate omnia obaudiunt ei. 25 Omnia duplicia, unum contra unum, et non fecit quidquam deesse.* Omnia duplicia, etc. RAB. Ita ordinavit Deus omnia, ut quæ sibi videntur esse contraria conveniant, ut elementa vel quatuor tempora. 26 Uniuscujusque confirmavit bona: et quis satiabitur videns gloriam ejus?]

*42:1 Non duplices sermonem, etc. RAB. Prohibet de occulto cordis bonum et malum simul dicere; unde: Nunquid fons de eodem foramine emanat dulcem et amaram aquam?

42:4 De æqualitate stateræ, etc. ID. Ubique sequenda est æquitas, etc., usque ad subjectos quoque cum discretione disciplinæ regamus. De æqualitate stateræ. Quantum hypocrisis et dolus Domino displiceat ostenditur his verbis: Statera dolosa abominatio est apud Deum. Qui aliter causam pauperis quam potentis librat; vel sua errata leviora quam aliorum putat; vel qui imponunt in humeros hominum onera importabilia; vel qui bona in publico, mala in occulto agit, abominabilis est Domino.

42:5 Et servo pessimo. Significat servum qui verbis non corrigitur, verberibus esse cœrcendum. Servus quoque vitiorum severa disciplina corrigendus est.

§42:7 Ubi manus multæ, etc. Admonet ubi diversæ sunt voluntates spirituali lucro inhiantes, caute esse dispensandum. Alii enim tentandi, alii discendi voto quærunt verbum, sed non omnia omnibus conveniunt.

**42:8 De disciplina. Qui congrua disciplina unumquemque arguit, eruditum se et probabilem doctorem in conspectu sanctorum ostendit. Nec ætas juvenilis in doctore despicienda, quem vita et discretio commendat.

††42:9 Filia patris. RAB. Mystice filia patris, etc., usque ad vel transgrediatur legem Dei facta sterilis in omnibus bonis. Filia patris. Docet, ad litteram, parentes sobolis suæ curam gerere, et cum disciplina nutrire, et ne lasciviæ et voluptati frena relaxent.

‡‡42:11 Super filiam luxuriosam, etc. Quæ diligentem quærit custodiam. Si enim dimittitur suæ voluntati, doctorem confundit et in multitudine populi erubescere facit. Unde, periculose tibi ministrat, cujus vultum frequenter attendis. Nam impudici oculi non norunt animæ pulchritudinem considerare, sed corporum.

§§42:14 Melior est enim iniquitas viri, etc. ID. Mulier aut sexum significat, etc., usque ad quia res confusione dignas gerit.

***42:15 Memor ero igitur operum, etc. ID. Hucusque de diversis rebus disputavit, etc., usque ad et postea patrum fortia facta describit.

†††42:19 Cognovit enim Dominus, etc. Quia omnes ætates mundi præsentes sunt ei, apud quem nihil præteritum, nihil futurum est; ipse solus revelat mysteria, qui scit singulorum corda, qui omnes cogitatus et sermones inspicit.

‡‡‡42:21 Magnalia sapientiæ. Quando prophetis scilicet et apostolis sacramentum consilii sui absconditum a sæculis et generationibus fidelibus revelavit. Ipse enim est ante omnes, et post omnes, cui nihil additur, nihil minuitur.

§§§42:23 Et tanquam scintilla. Tanquam scintillam in opera Dei consideramus, quia vix parvam notitiam inde percipimus.

*42:25 Omnia duplicia, etc. RAB. Ita ordinavit Deus omnia, ut quæ sibi videntur esse contraria conveniant, ut elementa vel quatuor tempora.